Γνωρίζουμε ηρωίδες-πρότυπα, εμβαθύνουμε στα γυναικεία ζητήματα και στις σπουδαιότερες έμφυλες διεκδικήσεις μέσα από τις βιογραφίες, τις απόψεις, αλλά και τις επινοημένες ιστορίες ενός καλού βιβλίου. Οι παρακάτω επιλογές από τη βιβλιοπαραγωγή είναι τα ιδανικά δώρα για κόρες, μαμάδες, αδερφές, φίλες και φυσικά για εμάς – και, γιατί όχι, για τους άντρες και τα αγόρια της ζωής μας.
«Μικρές επικίνδυνες. 100 ιστορίες από 100 γενναία κορίτσια», συλλογικό έργο, εκδ. Key Books
Τι σημαίνει να είσαι έφηβο κορίτσι ή νεαρή γυναίκα αυτή την εποχή; Ποιες είναι οι ανασφάλειες, οι φόβοι και οι ελπίδες ενός κοριτσιού τού σήμερα; Και πόσο αυτά πραγματικά έχουν αλλάξει σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες; Οι «Μικρές επικίνδυνες» είναι 100 κορίτσια 13-22 ετών, που μοιράστηκαν τις ιστορίες τους χωρίς φόβο, με ειλικρίνεια και γενναιότητα. Ίσως σε κάποιες σελίδες αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας, όσων χρόνων κι αν είμαστε. Ίσως νιώσουμε ανακούφιση. Ίσως εμπνευστούμε ώστε να ζούμε και να μοιραζόμαστε πάντα την αλήθεια μας. Και να μη φοβόμαστε να γίνουμε επικίνδυνες. Μια ιδέα και πρωτοβουλία της Women Act σε συνεργασία με την αθηΝΕΑ, με την υποστήριξη του Women on Top. Το επίμετρο έχει γράψει η Φωτεινή Τσαλίκογλου, συγγραφέας και καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
«Η αναγνώριση των δικαιωμάτων της γυναίκας», Mary Wollstonecraft, εκδ. Οξύ
«Θλίβομαι που οι γυναίκες υποτιμώνται συστηματικά λαμβάνοντας ευχαρίστως την ασήμαντη προσοχή που οι άνδρες θεωρούν πως αρμόζει να δείχνουν στο γυναικείο φύλο. Τόσο γελοία μου φαίνονται όλα αυτά τα μικρά τελετουργικά, που με δυσκολία συγκρατώ τα νεύρα μου όταν βλέπω έναν άνδρα να σπεύδει με πάσα προθυμία να πιάσει ένα πεσμένο μαντίλι ή να ανοίξει μια πόρτα, τη στιγμή που μια κυρία θα μπορούσε να το κάνει και μόνη της με μία κίνηση». Γράφοντας σε μια εποχή που o αγώνας για τα δικαιώματα του ανθρώπου είχε οδηγήσει στις μεγάλες επαναστάσεις στην Αμερική και τη Γαλλία, η Μέρι Γουόλστονκραφτ εξέφρασε με δυναμισμό τη δική της γνώμη για τη γυναικεία ανεξαρτησία το 1792. Με πάθος και αμεσότητα, επιτέθηκε στην επικρατούσα άποψη της κοινωνίας που αντιμετώπιζε τη γυναίκα ως διακοσμητικό στοιχείο και απαίτησε την ισότιμη εκπαίδευση για κορίτσια και αγόρια, το τέλος των προκαταλήψεων και την εξάρτηση των γυναικών από το επάγγελμά τους και όχι από τον σύντροφό τους. Η αναγνώριση των δικαιωμάτων της γυναίκας έγινε δεκτή άλλοτε με θαυμασμό και άλλοτε με αγανάκτηση, την καθιέρωσε ωστόσο ως τη «μητέρα» του σύγχρονου φεμινισμού.
«Το λεξικό των χαμένων λέξεων», Pip Williams, εκδ. Κλειδάριθμος
Η Εσμέ, ορφανή από μητέρα, περνάει τα παιδικά της χρόνια στο σκριπτόριο ενός μικρού οικήματος στην Οξφόρδη, όπου ο πατέρας της και μια ομάδα λεξικογράφων συγκεντρώνουν λέξεις για το πρώτο Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης που θα κυκλοφορούσε ποτέ. Η Εσμέ κάθεται κάτω από το τραπέζι διαλογής. Μια μέρα πέφτει στο πάτωμα ένα χαρτί με τη λέξη «δούλα». Κανείς δεν το αναζητά. Η Εσμέ κρύβει το χαρτί στο μπαούλο μιας νεαρής υπηρέτριας και αρχίζει να μαζεύει κι άλλες λέξεις που οι άντρες χάνουν, απορρίπτουν ή και αγνοούν. Αυτές οι λέξεις τη βοηθούν να καταλάβει τον κόσμο. Όσο περνούν τα χρόνια, η Εσμέ συνειδητοποιεί ότι κάποιες λέξεις θεωρούνται πιο σημαντικές από άλλες, κι ότι λέξεις και έννοιες που σχετίζονται με τα βιώματα των γυναικών συχνά δεν καταγράφονται. Έτσι αρχίζει να συγκεντρώνει λέξεις για ένα άλλο λεξικό: Το λεξικό των χαμένων λέξεων. Το μυθιστόρημα, το οποίο εκτυλίσσεται την εποχή που το κίνημα για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών βρισκόταν στο απόγειό του, είναι βραβευμένο με το Australian Book Industry Award (ABIA) for General Fiction (2021).
«Σπουδή στην υποταγή», Sarah Bernstein, εκδ. Διόπτρα
Μια νεαρή γυναίκα μετακομίζει σε μια απομακρυσμένη χώρα του Βορρά, που ήταν κάποτε η χώρα των προγόνων της. Εδώ ζει τώρα ο πλούσιος αδελφός της, πρόσφατα χωρισμένος, κι εκείνη έρχεται να κάνει αυτό που έχει μάθει καλύτερα στη ζωή της: να τον υπηρετεί. Απομονωμένη στο τεράστιο σπίτι του μέσα στο δάσος, ολομόναχη καθώς εκείνος λείπει για δουλειές, μέσα σε μια φύση σιωπηλή και επιβλητική, κοιτάζει από μακριά τη μικρή πόλη στην κοιλάδα. Οι ντόπιοι τη βλέπουν με καχυποψία. Είναι ξένη. Παρείσακτη. Επικίνδυνη. Κάθε της προσπάθεια να είναι καλή μέσα στον τρομερό κόσμο αποτυγχάνει. Κάθε της κίνηση παρερμηνεύεται. Όταν παράξενα και μακάβρια γεγονότα αρχίζουν να συμβαίνουν -μια προβατίνα γεννάει το αρνάκι της νεκρό, οι αγελάδες τρελαίνονται και πρέπει να θανατωθούν όλες-, η ευθύνη αποδίδεται σ’ εκείνη. Ένα μυθιστόρημα για θύτες και θύματα, για τη στοχοποίηση και την ενοχή, την εξουσία και την υποταγή. Και, εντέλει, την επιβίωση. Οι συγγραφείς της σειράς Φωνές του κόσμου είναι νέοι δημιουργοί που το έργο τους έχει ήδη τραβήξει την προσοχή. Το παράξενο αυτό και ατμοσφαιρικό αφήγημα της Sarah Bernstein βρέθηκε στη βραχεία λίστα για το βραβείο Booker 2023.
«Μια ασήμαντη γυναίκα», Sonia Purnell, εκδ. Μίνωας
Το 1942 η Γκεστάπο μετέδωσε μια επείγουσα ανακοίνωση: «Είναι η πιο επικίνδυνη κατάσκοπος των Συμμάχων. Πρέπει να τη βρούμε και να την εξολοθρεύσουμε». Ο στόχος τους ήταν η Βιρτζίνια Χολ, μια νεαρή γυναίκα από τη Βαλτιμόρη που κατάφερε να προσχωρήσει στην κατασκοπευτική οργάνωση γνωστή με το προσωνύμιο «Ministry of Ungentlemanly Warfare» του Ουίνστον Τσόρτσιλ. Η Χολ έγινε η πρώτη κατάσκοπος των συμμαχικών δυνάμεων που βοήθησε να ανάψει η φλόγα της γαλλικής αντίστασης, φέρνοντας επανάσταση στον τρόπο που διεξάγονταν έως τότε οι μυστικές πολεμικές επιχειρήσεις. Ακόμα κι όταν το πρόσωπό της φιγουράριζε σε αφίσες ως καταζητούμενη, ακόμα κι όταν την επικήρυξαν, η Χολ αρνήθηκε να υπακούσει στις επίμονες εντολές των ανωτέρων της με σκοπό τη διαφυγή της. Ήταν αφοσιωμένη στον αγώνα και είχε πάντα την ακλόνητη πεποίθηση ότι έπρεπε να σώσει πολλές ζωές ακόμη και να απελευθερώσει ολόκληρα κομμάτια της Γαλλίας από τους ναζί.
«Η εγγονή της Σταχτοπούτας», των Έλενας Αλεβιζοπούλου, Στρατή Πανουριό, εκδ. Key Books
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα κορίτσι και μια γιαγιά που τους άρεσε να διαβάζουν τα παραμύθια του πρωινού. Το κορίτσι ήταν η εγγονή της γιαγιάς, που κάποτε κι αυτή ήταν κορίτσι και ήταν η εγγονή μιας γιαγιάς. Γεμάτη με απίστευτη λαχτάρα για ζωή, «H εγγονή της σταχτοπούτας» μάς καλεί να ανακαλύψουμε βαθύτερες έννοιες και αλήθειες μέσα από ένα κλασικό παραμύθι που διαβάζεται από γιαγιάδες σε εγγονές ανά τους αιώνες. Ένα ταξίδι αυτογνωσίας για κορίτσια κάθε ηλικίας, κάθε εποχής.
