Όταν δήλωνε ο Μαρκ Τουέιν «δεν επέτρεψα ποτέ στο σχολείο να αναμειχθεί στην εκπαίδευσή μου» δεν το έκανε για δημιουργία εντυπώσεων αλλά αναδείκνυε ένα εκπαιδευτικό σύστημα σαθρό, που αντί να μυεί τα παιδιά στη μαγεία της γνώσης τα έδιωχνε μακριά από αυτήν. Και μπορεί να έχει περάσει πάνω από ένας αιώνας από τον θάνατο του Αμερικανού συγγραφέα, αλλά το σχολείο παραμένει σε μεγάλο βαθμό ένα μέρος μη ελκυστικό για τους μικρούς μαθητές, που καταφέρνει να κάνει απωθητικά τα πιο συναρπαστικά μαθήματα.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τη γεωγραφία, που θα μπορούσε να διδάσκεται απείρως πιο εμπνευσμένα. Τουλάχιστον όσοι τη διδαχθήκαμε στα ‘80s τη θυμόμαστε σαν μια στείρα απαρίθμηση πληθυσμών, πόλεων και χωρών, ενώ στην πραγματικότητα είναι ένα γοητευτικό ταξίδι σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Το τελευταίο το διαπιστώσαμε μακριά από τα θρανία, μέσα από βιβλία, ντοκιμαντέρ, ταινίες, ταξίδια και, τα τελευταία χρόνια, τη σελίδα «Η Γεωγραφία είναι πολύ κουλ», που ξεκλειδώνει όλα τα μυστήρια της Γης – εκτός από την ταυτότητα του/της δημιουργού της, αλλά τελικά αυτό δεν έχει και τόσο σημασία.
Με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του/της βιβλίου, «Γεωγραφία για εντελώς αγεωγράφητους», αλλά και των δύο προηγούμενων, «Ακτίβιτι μπουκ για παιδιά» και «Ακτίβιτι μπουκ για μεγάλους» (όλα από εκδόσεις Διόπτρα), μιλήσαμε με τον αφανή ήρωα/την αφανή ηρωίδα, που δημιούργησε από το μηδέν μια διαδικτυακή πλατφόρμα με πάνω από 300.000 ακόλουθους και πλούσια αλληλεπίδραση, για τη γοητεία της γεωγραφίας, τους πιο ιντριγκαδόρικους ταξιδιωτικούς προορισμούς, και την κουλ διάσταση των social media.
Γιατί έχετε επιλέξει να κρατήσετε την ανωνυμία σας; Τι θα μπορούσατε να αποκαλύψετε για τον άνθρωπο πίσω από τη σελίδα και τα βιβλία; Ποιες άλλες «κουλ» σελίδες του Facebook έχετε δημιουργήσει;
«Η σελίδα της “Γεωγραφίας” δημιουργήθηκε τέλη καλοκαιριού του 2019. Περίπου έναν χρόνο μετά δημιούργησα τις σελίδες “Τα ζώα είναι πολύ κουλ άτομα” και “Οι εφευρέσεις είναι πολύ κουλ”, γιατί θεωρώ πως, εκτός από το να μαθαίνουμε πού βρίσκεται τι πάνω στον πλανήτη, έχει εξίσου μεγάλη αξία να καταλάβουμε πως αυτόν τον πλανήτη τον μοιραζόμαστε με αμέτρητα φοβερά πλάσματα (τα ζώα), αλλά και ότι μας έτυχε να ζούμε σε μια ασύγκριτα ιδιαίτερη εποχή λόγω της ταχύτατης εξέλιξης της τεχνολογίας μέσα στους τελευταίους αιώνες (εφευρέσεις). Φυσικά πλέον πίσω από τις σελίδες δεν βρίσκεται ένα άτομο, γιατί ήμουν στο τσακ να κλατάρω! Πριν από κάποιους μήνες γίναμε μια μικρή ομάδα πέντε ατόμων, που κάνουμε όλοι λίγο απ’ όλα. Για συναισθηματικούς λόγους όμως, τη «Γεωγραφία» ακόμη την τρέχω κυρίως εγώ.
«Μπορεί να μην ξέρετε το όνομά μου, το μπόι μου ή το φύλο μου αλλά, αν ακολουθείτε τη σελίδα, θα ξέρετε ότι λατρεύω τα Τζουμέρκα, ότι συγκινούμαι εύκολα, ότι έχω απύθμενη πίστη στους ανθρώπους και άλλα τόσα πολύ “προσωπικά” πράγματα»
»Σχετικά με την ανωνυμία, ενώ συχνά αυτή ταυτίζεται με την απρόσωπη επικοινωνία, πιστεύω ότι οι σελίδες μας είναι από τις πιο ουσιαστικά προσωπικές στο ελληνικό ίντερνετ. Μπορεί να μην ξέρετε το όνομά μου, το μπόι μου ή το φύλο μου αλλά, αν ακολουθείτε τη σελίδα, θα ξέρετε ότι λατρεύω τα Τζουμέρκα, ότι συγκινούμαι εύκολα, ότι έχω απύθμενη πίστη στους ανθρώπους και άλλα τόσα πολύ “προσωπικά” πράγματα. Άσε που δεν περίμενα ποτέ να μεγαλώσει τόσο αυτή η σελίδα και με πιάνει ένας μικρός πανικός στην ιδέα του να ξέρουν τη μούρη μου 320.000 άνθρωποι χωρίς να τους ξέρω εγώ. Κάποιοι ίσως και να γούσταραν κάτι τέτοιο, εγώ όμως προς το παρόν θέλω να πηγαίνω στο σουπερμάρκετ με τις πιτζάμες και να μη με ξέρει κανείς. Ίσως αυτό να αλλάξει στο μέλλον, ποιος ξέρει!».
Τι σας γοητεύει περισσότερο στη γεωγραφία, πέρα φυσικά από τη μεγάλη σημασία που έχει για την παγκόσμια ιστορία, όπως έχετε πει;
«Ουφ, από πού να ξεκινήσω! Αρχικά, μαθαίνοντας γεωγραφία, αναγκαστικά ενεργοποιείται ξανά η φαντασία που όλοι είχαμε ως παιδιά. Γίνεται το εξής μαγικό: Αν σου πω “Τροπικό νησί στη μέση του Ειρηνικού”, θες δεν θες, το κάνεις εικόνα στο μυαλό σου! Αυτή η διαδικασία για εμένα υπήρξε θεραπευτική. Κάθε μέρος για το οποίο μάθαινα το έκανα εικόνα και κάθε ιστορία την έκανα ταινία στο κεφάλι μου. Όσο μάθαινα τον κόσμο, τόσο περισσότερο τον αγαπούσα και χαιρόμουν που είμαι εδώ.
»Όμως το πιο σημαντικό θεωρώ πως είναι η σοκαριστική συνειδητοποίηση πως όλο αυτό που εμείς έχουμε χωρίσει με σύνορα κ.λπ. είναι στην πραγματικότητα ένας ενιαίος, κυριολεκτικά ζωντανός οργανισμός και ότι όλα είναι αλληλένδετα. Αλλάζει εντελώς η κοσμοθεωρία σου αν πραγματικά καταλάβεις τι σημαίνει αυτό. Δεν υφίσταται πια το “Δεν με νοιάζει τι γίνεται εκεί, γιατί εγώ είμαι εδώ”, γιατί όλα είναι ένα σύστημα. Τα ρεύματα σκόνης που σηκώνονται από τη Σαχάρα της Αφρικής διασχίζουν τον Ατλαντικό και προσγειώνονται στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου –στην άλλη πλευρά της υδρογείου!–, όπου λειτουργούν ως το λίπασμα που επιτρέπει σε αυτό το πλούσιο και μαγικό οικοσύστημα να συνεχίζει να υπάρχει. Οι εκπομπές βλαβερών αερίων από τη βιομηχανία μιας χώρας δεν μένουν εντός των συνόρων της παρά ταξιδεύουν στην ατμόσφαιρα και μπορεί να επηρεάζουν οικοσυστήματα χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά! Η μελέτη της γεωγραφίας (που δεν σημαίνει μόνο λίστες με πρωτεύουσες κι εκτάσεις) σχεδόν νομοτελειακά οδηγεί σε όλες αυτές τις συνειδητοποιήσεις, γκρεμίζοντας τα ανθρωποκεντρικά και ατομιστικά φίλτρα με τα οποία συχνά νοηματοδοτούμε την ύπαρξή μας. Κι αυτό δεν “μειώνει” τη μοναδικότητά της, αντιθέτως την επανανοηματοδοτεί με τον ομορφότερο τρόπο!».
«Το πιο σημαντικό θεωρώ πως είναι η σοκαριστική συνειδητοποίηση πως όλο αυτό που εμείς έχουμε χωρίσει με σύνορα κ.λπ. είναι στην πραγματικότητα ένας ενιαίος, κυριολεκτικά ζωντανός οργανισμός και ότι όλα είναι αλληλένδετα»
«Εγώ ταξιδεύω πιο πολύ με Google Street View», έχετε δηλώσει. Γράφοντας για όλες τις χώρες του κόσμου, δεν έχετε μπει στον πειρασμό να κάνετε τον γύρο του πλανήτη; Ποιος προορισμός είναι αυτή τη στιγμή πρώτος στη λίστα των ταξιδιωτικών επιθυμιών σας;
«Τον τελευταίο καιρό έχω φάει ένα κόλλημα με την Ιαπωνία και το Κιργιστάν. Στην Ιαπωνία θέλω να πάω κυρίως για τα αστικά τοπία, ενώ στο Κιργιστάν για την πανέμορφη φύση (γκουγκλάρετε να δείτε!). Ίσως ακούγεται περίεργο, αλλά δεν έχω κάποια ακραία κάψα να κάνω τον γύρο του πλανήτη – φυσικά και το θέλω, αλλά προς το παρόν με καλύπτει το να βλέπω τον κόσμο σε ντοκιμαντέρ ή ταινίες ή να διαβάζω γι’ αυτόν. Επίσης, τα περισσότερα μέρη που με γοητεύουν είναι καταπαγωμένα ή μες στο κουνούπι ή πρέπει να ’σαι πτηνό για να δεις τη συγκλονιστική ομορφιά τους στην ολότητά της. Το Google Earth και ειδικά το Street View είναι πραγματικά μαγικά εργαλεία – κι αν το σκεφτείτε, είναι η πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία που έχουμε στα χέρια μας μια τόσο αναλυτική υδρόγειο! Προσωπικά, αυτή την εφεύρεση την τιμάω καθημερινά!».
Πώς προέκυψαν τα ακτίβιτι μπουκ και τώρα η «Γεωγραφία για εντελώς αγεωγράφητους»;
«Η online κοινότητα, οι δημοσιεύσεις και τα σχόλια είναι σίγουρα ένας ωραίος τρόπος να μαθαίνεις, αλλά είναι αλλιώς όταν αποκτάς τη γνώση έχοντας ψάξει εσύ ο ίδιος. Υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες όντως να σου μείνει κάτι κι εκτός αυτού είναι πολύ απολαυστική διαδικασία! Γι’ αυτό φτιάξαμε τα ακτίβιτι μπουκ για μικρούς και μεγάλους. Μάλιστα, το παιδικό ακτίβιτι μπουκ ήταν το πρώτο μας εγχείρημα που απευθυνόταν σε τέτοιο κοινό ηλικιακά και ήταν τεράστια χαρά το ότι αγκαλιάστηκε έτσι από τα παιδιά! Γενικά μας αφορά σιγά σιγά να κάνουμε όλο και περισσότερα πράγματα που θα απευθύνονται σε παιδιά.
«Η online κοινότητα, οι δημοσιεύσεις και τα σχόλια είναι σίγουρα ένας ωραίος τρόπος να μαθαίνεις, αλλά είναι αλλιώς όταν αποκτάς τη γνώση έχοντας ψάξει εσύ ο ίδιος».
»Το βιβλίο “Γεωγραφία για εντελώς αγεωγράφητους”, που είναι πρακτικά το πρώτο μας “κανονικό” βιβλίο, ήταν απαίτηση του κοινού μας: να βάλουμε όλες αυτές τις πληροφορίες που ανεβάζουμε “κάπου μαζεμένα, σε μια σειρά”. Μέχρι στιγμής το feedback που έχουμε λάβει είναι πολύ συγκινητικό κι εκτός από την εκπαιδευτική του αξία το βιβλίο φαίνεται να πέτυχε και τους άλλους στόχους που είχαμε θέσει: να σε κάνει να γελάς (μια κοπέλα μάς έστειλε ότι έπρεπε να βάλουμε προειδοποίηση να μη διαβάζεται στο μετρό γιατί γελούσε μόνη της!) και να μη σου βγαίνει η ψυχή να το διαβάσεις, όπως συχνά συμβαίνει με βιβλία εκπαιδευτικού τύπου (σχεδόν όλοι όσοι μάς έχουν στείλει μέχρι στιγμής το διάβασαν μέσα σε δυο μέρες!)».
Αν μπορούσατε με ένα μαγικό ραβδάκι να αλλάξετε τον τρόπο με τον οποίο διδάσκεται η γεωγραφία στο σχολείο, όπως και όλα τα μαθήματα, τι θα κάνατε;
«Περισσότερο οπτικοακουστικό υλικό και περισσότερη πρωτοβουλία στους μαθητές. Το εβδομαδιαίο σαφάρι στο Google Earth θα ήταν υποχρεωτικό μάθημα, με τους μαθητές να ακολουθούν τις απορίες που θα προέκυπταν χαζεύοντας τον πλανήτη από ψηλά. Θα άλλαζα σχεδόν οτιδήποτε υπάρχει σε μορφή κειμένου για ξερή απομνημόνευση. Όπως είχε πει και μια μικρή youtuber σε μια κριτική που έκανε στα βιβλία μας, “αντί να πρέπει να μαθαίνουμε απέξω λίστες με νησιά και ποτάμια, θα μας έμεναν περισσότερα πράγματα αν τα έβαζαν, για παράδειγμα, μέσα σε ένα κρυπτόλεξο, και θα περνούσαμε και καλύτερα!”. Τέλος, θα έκανα την ιστορία και τη γεωγραφία ΕΝΑ μάθημα, όπως ήδη συμβαίνει σε εκπαιδευτικά συστήματα άλλων κρατών. Η γεωγραφία εξάλλου καθόρισε σε τεράστιο βαθμό τη ροή της ιστορίας. Αν μελετούσαμε περισσότερο την επίδραση του γεωγραφικού παράγοντα στην ιστορία, πολλά πράγματα θα έβγαζαν πολύ πιο εύκολα νόημα».
«Θα έκανα την ιστορία και τη γεωγραφία ΕΝΑ μάθημα, όπως ήδη συμβαίνει σε εκπαιδευτικά συστήματα άλλων κρατών. Η γεωγραφία εξάλλου καθόρισε σε τεράστιο βαθμό τη ροή της ιστορίας».
Εκτός από τη σελίδα σας, είναι κουλ και τα σχόλια κάτω από τις αναρτήσεις σας. Θυμάστε κάποια αλληλεπίδραση με αναγνώστες που σας έχει συγκινήσει;
«Ουουου! Συνέχεια διαβάζουμε απολαυστικά και συγκινητικά σχόλια! Το πιο πρόσφατο που θυμάμαι είναι κάτω από ένα ποστ για την πολιτεία της Μασαχουσέτης (ένα από τα συνολικά 50 ποστ που θα κάνουμε για τις ΗΠΑ, ένα για κάθε πολιτεία μέχρι να μπει το νέο έτος!). Στο ποστ αναφέραμε πως στη Μασαχουσέτη βρίσκεται το πασίγνωστο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Μια γυναίκα είπε κάτι του στιλ: “Να πω κάτι προσωπικό; Ξέρω ότι μπορεί να μην ενδιαφέρει πολλούς, αλλά ο γιος μου είναι ερευνητής στο Χάρβαρντ!”. Μου άρεσε που ήθελε να μοιραστεί το καμάρι της με την κοινότητά μας!».
Πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη γεωγραφία για να ευαισθητοποιηθούμε και να δράσουμε περισσότερο για τη σωτηρία του πλανήτη;
«Όσο μαθαίνεις γεωγραφία κι ανακαλύπτεις πόσο μαγικός είναι αυτός εδώ ο πλανήτης, είναι σχεδόν αδύνατο να μην τον αγαπήσεις παράφορα και να μην ευαισθητοποιηθείς. Είναι τόσο απλό. Κι αν καταλάβεις πώς λειτουργεί, ακόμη κι αν σε νοιάζει ΜΟΝΟ ο εαυτός σου, καταλαβαίνεις πως δεν έχεις άλλη επιλογή από το να νοιάζεσαι, γιατί δεν ζεις έξω από αυτόν, είσαι κομμάτι του. Εν τω μεταξύ, ο ίδιος ο πλανήτης δεν κινδυνεύει – είναι ένα χαλίκι που κινείται στο σύμπαν κι έχει περάσει φάσεις και φάσεις με και χωρίς εμάς… Εμείς είμαστε που κινδυνεύουμε, όσο διαταράσσουμε τις ισορροπίες και τους φυσικούς του κύκλους, καθώς κι όλη η ζωή στον πλανήτη όπως την ξέρουμε. Μπορεί να ακούγεται υπερβολικός σε κάποιους ο τρόπος με τον οποίο μιλάω για την αξία της (παγκόσμιας) γεωγραφίας, αλλά θέλω να σκεφτείτε ότι μοιραζόμαστε 8 δις άτομα έναν πλανήτη –που δεν είναι δα και τόσο απέραντος– και η συντριπτική πλειονότητα δεν ξέρει ούτε στο περίπου τι υπάρχει πάνω του. Είναι παράλογο κι επικίνδυνο σε μια εποχή που έχουμε όλα τα εργαλεία να μη θεωρείται θεμέλιο της “γενικής παιδείας” η σφαιρική γεωγραφική γνώση».
Έχετε κυκλοφορήσει και μια σειρά από αυτοκόλλητα. Πώς προέκυψε η ιδέα να διαθέσετε τα έσοδα από τις πωλήσεις τους στα παιδιά που φιλοξενούνται σε κρατικά ιδρύματα;
«Τέτοιες ενέργειες κάνουμε μέσα από όλες τις σελίδες, όσο πιο συχνά μπορούμε, είτε σε μικρή είτε σε μεγάλη κλίμακα. Πρόσφατα, με τη βοήθεια των ακολούθων της σελίδας για τα ζώα, μαζέψαμε λεφτά για τα εμβόλια τριών μικρών γατιών και αγοράσαμε τροφές για 35 γατιά που ψάχνουν σπίτι και τα φροντίζουν εθελόντριες με έξοδα από την τσέπη τους. Όσο βγάζουμε τα έξοδά μας και τα λεφτά που χρειαζόμαστε για να κάνουμε τα επόμενά μας βήματα, θεωρούμε κάπως αυτονόητο το να βοηθάμε με ό,τι τρόπο μπορούμε, ό,τι πλάσμα μπορούμε. Το περίεργο για εμάς είναι ότι αυτό δεν συμβαίνει πιο συχνά από αντίστοιχες κοινότητες ή επιχειρήσεις. Η συγκεκριμένη ιδέα για τα παιδιά στα κρατικά ιδρύματα προέκυψε μετά από συζήτηση με έναν φίλο μου, που μου εξηγούσε ότι αυτά τα ιδρύματα σε σχέση με άλλες ΜΚΟ ή εκκλησιαστικές οργανώσεις είναι περισσότερο παραμελημένα και παίρνουν τις λιγότερες δωρεές. Δεν θα διαθέσουμε τα ίδια τα έσοδα, αλλά θα τα χρησιμοποιήσουμε για να πάρουμε γεωγραφικά δώρα στα παιδιά – βιβλία, υδρογείους, παιχνίδια!…».
«Όσο βγάζουμε τα έξοδά μας και τα λεφτά που χρειαζόμαστε για να κάνουμε τα επόμενά μας βήματα, θεωρούμε κάπως αυτονόητο το να βοηθάμε με ό,τι τρόπο μπορούμε, ό,τι πλάσμα μπορούμε».
Ποια είναι τα επόμενα πρότζεκτ σας, μετά την κυκλοφορία των βιβλίων;
«Προς το παρόν, ΚΙ ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ! Παράλληλα ετοιμάζουμε διάφορες αναπάντεχες συνεργασίες: σε συνεργασία με μια μικρή ζυθοποιία, θα λανσάρουμε και τις πρώτες εκπαιδευτικές μπίρες ever! Η ιδέα είναι συσκευασίες με πολλές μπίρες, που το κάθε μπουκάλι θα έχει πάνω μια γεωγραφική πληροφορία κι ένα QR code, που θα παραπέμπει σε αναλυτικότερη δημοσίευση από τη σελίδα. Σκεφτήκαμε ότι δεν είναι όλοι στα social media, αλλά όλοι αγαπούν μια παγωμένη γκουρμέ μπίρα! Αν λοιπόν έχετε φίλους που είναι ανεπίδεκτοι μαθήσεως, ίσως να τους κινήσετε το ενδιαφέρον με ένα καφάσι εκπαιδευτικές μπίρες! Παράλληλα προσπαθούμε να βρούμε τι μορφή μπορεί να πάρει όλο αυτό για να προσεγγίσουμε όσο περισσότερο κόσμο γίνεται και να τον κάνουμε να αγαπήσει τη γνώση. Ο σκοπός είναι που μας δίνει την κατεύθυνση, οπότε ποιος ξέρει! Ακολουθήστε μας για να ενημερώνεστε και να μαθαίνετε καθημερινά κάτι καινούριο για τον κόσμο!».
Info
Ακολουθήστε τις σελίδες «Η Γεωγραφία είναι πολύ κουλ», «Τα ζώα είναι πολύ κουλ άτομα», «Οι εφευρέσεις είναι πολύ κουλ».
