Αν ένα από τα κριτήρια των καλλιτεχνικών έργων είναι να παίζουν με τις εντυπώσεις κρύβοντας από κάτω πολλά επίπεδα ανάγνωσης, το θεατρικό έργο «Η Μητέρα του Σκύλου» στο Θέατρο Ακροπόλ το εκπληρώνει στο ακέραιο. Αρχίζει σαν ένα πλούσιο θέαμα, με τραγούδι, χορό, σκηνικά και κοστούμια, αλλά καθώς εξελίσσεται αποκαλύπτει σιγά σιγά τα σκοτεινά σημεία του, μέχρι την τελική κορύφωση, δίνοντας βάθος στην αφήγηση ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει στους θεατές να βγαίνουν στο φως και να παίρνουν ανάσες. Γιατί όλοι μας κουβαλάμε επώδυνες μνήμες, είτε οικογενειακές είτε ακόμα και προσωπικές, από τα γεγονότα της νεότερης ιστορίας που είναι αλληλένδετα με την ιστορία της κεντρικής ηρωίδας του έργου, Ραραού, την οποία ερμηνεύει αποκαλυπτικά η Υρώ Μανέ.
Φυσικά, το ομώνυμο μυθιστόρημα του Παύλου Μάτεσι, που συγκαταλέγεται στα 1001 βιβλία της παγκόσμιας λογοτεχνίας που πρέπει να διαβάσει κανείς στη ζωή του, αποτελεί μια καλή βάση για να ξεκινήσει κάποιος, ωστόσο ο σκηνοθέτης Κώστας Γάκης όχι μόνο το προσεγγίζει με σεβασμό αλλά αξιοποιεί το θεατρικό είδος της επιθεώρησης έτσι ώστε να το κάνει πιο προσιτό σε ευρύτερο κοινό αλλά και σε συνέπεια με το προσωπικό όνειρο της Ραραούς, να γίνει θεατρίνα. Η μουσική και τα τραγούδια του Σταμάτη Κραουνάκη, ενός συνθέτη που ανήκει στη συλλογική καλλιτεχνική μνήμη, επίσης εξυπηρετούν τον σκοπό της παράστασης.
Η Ραραού αφηγείται την Οδύσσεια της ύπαρξής της –από την κατοχή και τον εμφύλιο πόλεμο μέχρι τη δικτατορία και τη μεταπολίτευση– ακροβατώντας διαρκώς στη λεπτή γραμμή μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. Χρήζει, επιτέλους, τον εαυτό της πρωταγωνίστρια, στη δική της παράσταση όπου πλαισιώνεται από τους ανθρώπους της ζωής της, έναν πολύχρωμο, δυναμικό και αεικίνητο θίασο φαντασμάτων. Ανάμεσα σε αυτά τα φαντάσματα, η Μητέρα του Σκύλου, η μητέρα της, στην οποία η Νικόλ Δημητρακοπούλου διοχετεύει την ήρεμη δύναμή της. Λίγο πριν από το τέλος των παραστάσεων στις 13/04, μιλήσαμε μαζί της για τον ρόλο αλλά και για προηγούμενους με τους οποίους την έχουμε συνδέσει, όπως η Συλβάνα στην τηλεοπτική σειρά «Παραλία» της ΕΡΤ.
Ποιον ρόλο παίζει στη ζωή της Ραραού η μητέρα της, δηλαδή η Μητέρα του Σκύλου;
«Η Ασημίνα Μέσκαρη είναι μια γυναίκα με τρία παιδιά εν μέσω κατοχής, με τον άντρα της να λείπει στον πόλεμο. Η γυναίκα που καθόρισε και διαμόρφωσε την κόρη της, Ραραού, με τις επιλογές της. Είναι η βασική της αναφορά σε όλο το έργο και πηγή του τραύματος που τη σημαδεύει. Μια δυνατή γυναίκα που κατάφερε να σώσει τα παιδιά της μόνη, με έναν άντρα απόντα, περήφανη και μαζί τρυφερή».
Τι κάνει το κείμενο του Παύλου Μάτεσι τόσο ξεχωριστό και διαχρονικά γοητευτικό;
«Είναι ένα μοναδικό κείμενο με ιδιαίτερη γλώσσα, που δίνει μέσα από μια ανθρώπινη ιστορία το τραύμα της νεότερης Ελλάδας. Μέσα από το έργο αυτό βλέπουμε το πρόσφατο παρελθόν μιας χώρας και μαζί το παρελθόν του καθενός μας. Με κάποιον τρόπο, το έργο επεξηγεί το πώς βρεθήκαμε σήμερα εδώ που είμαστε. Πολύ χαρακτηριστική είναι επίσης η ταυτόχρονη ύπαρξη του τραγικού και του κωμικού στοιχείου. Μέσα σε μια πρόταση μπορείς να βιώσεις τόσο διαφορετικά συναισθήματα».
«Το έργο του Παύλου Μάτεσι είναι ένα μοναδικό κείμενο με ιδιαίτερη γλώσσα, που δίνει μέσα από μια ανθρώπινη ιστορία το τραύμα της νεότερης Ελλάδας. Μέσα από αυτό βλέπουμε το πρόσφατο παρελθόν μιας χώρας και μαζί το παρελθόν του καθενός μας. Με κάποιον τρόπο, επεξηγεί το πώς βρεθήκαμε σήμερα εδώ που είμαστε».
Αν η μουσική ήταν ένας ακόμα χαρακτήρας στη «Μητέρα του Σκύλου», πώς θα τον περιγράφατε; Και τι σημαίνει για εσάς μουσική στην προσωπική και την επαγγελματική ζωή σας;
«Στη Μητέρα του Σκύλου η μουσική είναι το λαϊκό αίσθημα, ο κοινός παρονομαστής των Ελλήνων, αυτό που τους συνδέει. Ο Σταμάτης Κραουνάκης έχει πιάσει στο έργο αυτή την κεντρική χορδή των ανθρώπων, τόσο διαφορετικών μεταξύ τους, που όμως τελικά συνιστούν αυτό που ονομάζουμε χονδρικά Έλληνας. Αγαπώ πολύ τη μουσική και μου αρέσει πολύ να τραγουδάω. Τα τελευταία χρόνια τραγουδάω αρκετά και στη δουλειά μου, και αυτό μου έχει ανοίξει έναν ακόμα τρόπο έκφρασης. Είναι σαν να ανακάλυψα ένα ακόμη εργαλείο για να σκάψω πιο βαθιά στους ρόλους».
Η φαντασία μπορεί να λειτουργήσει θεραπευτικά για τα τραύματά μας; Ή για να τα επουλώσουμε θα χρειαστεί κάποια στιγμή να έρθουμε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα;
«Η φαντασία λειτουργεί πρόσκαιρα. Πρέπει να έρθουμε αντιμέτωποι με τα τραύματά μας, να τα δούμε καθαρά και να τα αναγνωρίσουμε. Δεν νομίζω πως επουλώνονται. Μπορεί κάποιος να τα αποδεχθεί, να τα αγκαλιάσει και να καταφέρει να ξεχωρίζει τι υπαγορεύει το τραύμα και τι η πραγματική επιθυμία του στις επιλογές του».
«Η φαντασία λειτουργεί πρόσκαιρα. Πρέπει να έρθουμε αντιμέτωποι με τα τραύματά μας, να τα δούμε καθαρά και να τα αναγνωρίσουμε. Δεν νομίζω πως επουλώνονται. Μπορεί κάποιος να τα αποδεχθεί, να τα αγκαλιάσει και να καταφέρει να ξεχωρίζει τι υπαγορεύει το τραύμα και τι η πραγματική επιθυμία του στις επιλογές του».
Με αφορμή και έναν περσινό ρόλο σας, της Ντόρας, θύματος γενοκτονικού βιασμού, στην παράσταση «Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» του Ματέι Βίζνιεκ: Μπορεί μια γυναίκα να ανακτήσει κάποτε ό,τι χάνει σε μια εμπειρία κακοποίησης, εντός ή εκτός πολέμου;
«Δεν ξέρω, αλήθεια. Η Ντόρα του Βίζνιεκ το κατάφερε. Η Ασημίνα του Μάτεσι επιλέγει, μετά τη διαπόμπευσή της, την αφωνία για το υπόλοιπο της ζωής της. Είναι τρομερό για έναν άνθρωπο να επιλέξει να μη μιλάει λόγω της κακοποίησης που έχει υποστεί. Δεν είναι εύκολο κάποιος να αναρρώσει από τέτοιες καταστάσεις. Σήμερα, που υπάρχουν κοινωνικές δομές, ίσως είναι πιο πιθανόν, αν βέβαια αυτές λειτουργούν όπως πρέπει».
Για τον χαρακτήρα της Συλβάνας, μιας σεξεργάτριας στην ελληνική επαρχία του παρελθόντος, που υποδυθήκατε στην «Παραλία», με ποια στερεότυπα ήρθατε αντιμέτωπη στη διαδικασία έρευνας για τον ρόλο; Και πώς επιχειρήσατε να τα παρακάμψετε ώστε να τον κάνετε τρισδιάστατο;
«Πράγματι, υπάρχει η στερεοτυπική εικόνα της σεξεργάτριας του ‘70 στην ελληνική επαρχία, η οποία θα έκανε αυτόν το ρόλο μια καρικατούρα. Ήταν πολύ δύσκολο και για μένα να καταφέρω να απομακρυνθώ από αυτό το στερεότυπο. Προσπάθησα πολύ. Διάβασα κάποιες βιογραφίες και μαρτυρίες σεξεργατριών, οι οποίες ήταν διαφωτιστικές. Έφτιαξα λοιπόν μόνη μου το παρελθόν αυτής της γυναίκας, την ιστορία της, το πώς έφτασε ώς εδώ. Ακόμα και για το όνομά της αναρωτήθηκα: Συλβάνα; Μια Ελληνίδα στην Κρήτη εκείνης της εποχής; Έφτιαξα λοιπόν μια ιστορία για το όνομα, η οποία μού άνοιξε ένα μεγάλο παράθυρο στην προσέγγιση του ρόλου. Την αγάπησα πολύ τη Συλβάνα».
Σε μια συνέντευξή σας πριν από μερικούς μήνες στον Τάσο Ιορδανίδη είχατε πει ότι σας είχαν απορρίψει από μια δουλειά λόγω της μητρότητας. Αισθάνεστε γενικά ότι λιγοστεύουν οι επιλογές μιας γυναίκας, τουλάχιστον στον χώρο του θεάτρου, όταν γίνεται μητέρα; Υπάρχουν περιπτώσεις όπου έχετε νιώσει ότι το οικογενειακό status αξιολογείται ως πιο σημαντικό από ουσιαστικά προσόντα;
«Θεωρώ ότι το επάγγελμα αυτό δεν είναι πολύ ευνοϊκό για μια μητέρα. Τα ωράρια είναι περίεργα, οι ρυθμοί εργασίας πολύ έντονοι, αλλά και η συναισθηματική εμπλοκή είναι, πολλές φορές, εξουθενωτική. Δεν θέλω να πιστεύω ότι παίζει ρόλο το οικογενειακό στάτους για να πάρεις μια δουλειά, αλλά σίγουρα όταν είσαι μητέρα δεν λαμβάνει κανείς υπόψιν τις δυσκολίες που έχει το ωράριο του θεάτρου. Το πώς είναι να λείπεις τα βράδια από το σπίτι. Θέλω όμως να πιστεύω ότι αυτό που μου συνέβη ήταν μια άσχημη εξαίρεση».
«Δεν θέλω να πιστεύω ότι παίζει ρόλο το οικογενειακό στάτους για να πάρεις μια δουλειά, αλλά σίγουρα όταν είσαι μητέρα δεν λαμβάνει κανείς υπόψιν τις δυσκολίες που έχει το ωράριο του θεάτρου. Το πώς είναι να λείπεις τα βράδια από το σπίτι».
«Αφού δεν φόρεσα νυφικό ποτέ είπα να το ζήσω στην # Αρχελάου 5» γράψατε σε μια ανάρτησή σας σαν «Πόπη». Από την προσωπική εμπειρία σας, τα ζευγάρια που δεν προχωρούν σε θρησκευτικό γάμο καλούνται, ακόμα και σήμερα, να απολογηθούν κατά κάποιον τρόπο γι’ αυτό;
«Χαχα, δεν νομίζω! Αυτό ήταν ένα δικό μου παράπονο, γιατί ήθελα πάντα να φορέσω νυφικό αλλά δεν το έκανα».
Οι σπουδές σας στις Πολιτικές Επιστήμες σας βοήθησαν, με κάποιον τρόπο, στη διαδρομή σας στην υποκριτική; Τα τελευταία χρόνια παρατηρώ πολλές θεατρικές παραστάσεις με πολιτική εστίαση να είναι sold-out. Θα μπορούσαμε ίσως να μιλήσουμε για αυξημένο ενδιαφέρον του κοινού για το λεγόμενο πολιτικό θέατρο;
«Οι σπουδές μου με βοήθησαν πολύ να διαμορφώσω την πολιτική μου ταυτότητα. Όχι λόγω του περιεχομένου τους αλλά λόγω της συμμετοχής μου στις πολιτικές διαδικασίες. Στη γενική συνέλευση της σχολής, στις εκλογές, στις πορείες. Εκείνη την περίοδο διάβασα πολιτικά κείμενα και πολιτικά μανιφέστα όχι εντός των αιθουσών αλλά στα τραπεζάκια της σχολής. Επίσης έμαθα ότι πρέπει να έχουμε μαζικές και συλλογικές διεκδικήσεις προκειμένου να ακουστούμε.
»Είναι πολύ ευχάριστο και σημαντικό το γεγονός πως το πολιτικό θέατρο ενδιαφέρει το κοινό. Ένα επόμενο βήμα θα ήταν το κοινό και οι ίδιοι οι συντελεστές της παράστασης να μην εκτονώνουν μόνο εκεί την ανάγκη τους για αλλαγή της παρούσας συνθήκης αλλά να μεταφέρουν την αγανάκτηση αυτή στις κάλπες και στους δρόμους».
Δείτε το τρέιλερ της παράστασης «Η Μητέρα του Σκύλου»:
Info
Έως 13/04 στο Θέατρο Ακροπόλ, Ιπποκράτους 9-11, Αθήνα, www.theatroakropol.gr . Πρόγραμμα παραστάσεων Πέμπτη στις 20:00, Παρασκευή στις 21:00, Σάββατο στις 17:45 & 21:00, Κυριακή στις 19:00. Προπώληση εισιτηρίων: www.more.com
Συντελεστές:
Διασκευή: Υρώ Μανέ – Κατερίνα Γιαννάκου. Σκηνοθεσία: Κώστας Γάκης. Μουσική – τραγούδια: Σταμάτης Κραουνάκης. Σκηνικά: Άση Δημητρολοπούλου. Κοστούμια: Χαρά Τσουβαλά. Επιμέλεια κίνησης – χορογραφίες: Φαίδρα Νταϊόγλου. Φωτισμοί: Περικλής Μαθιέλλης. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή. Video promo – Αφίσα: Θωμάς Παλυβός. Βοηθός σκηνοθέτη: Νατάσα – Φαίη Κοσμίδου. Βοηθός σκηνογράφου: Χριστίνα Οικονόμου. Βοηθός ενδυματολόγου: Εύα Κουρελιά. Την Ραραού ερμηνεύει η Υρώ Μανέ. Πρωταγωνιστούν: Λεωνίδας Κακούρης, Σπύρος Μπιμπίλας, Φωτεινή Ντεμίρη, Νίκος Ορφανός, Κωνσταντίνος Αρνόκουρος, Γιάννης Βασιλώτος, Νικόλ Δημητρακοπούλου, Ειρήνη Θεοδωράκη, Στεφανία Καλομοίρη, Νατάσα – Φαίη Κοσμίδου, Σύνθια Μπατσή, Γιώργης Παρταλίδης. Μουσικοί επί σκηνής: Δημήτρης Κίκλης, Γρηγόρης Λάζογλου, Γιαννής Αλαγιάννης. Προβολή – Επικοινωνία: Μαρκέλλα Καζαμία. Διαδικτυακή επικοινωνία: Κωνσταντίνος Ζουρνάς | Digital.gr. Καλλιτεχνική επιμέλεια: Υρώ Μανέ. Οργάνωση παραγωγής: Αγνή Μοίρα, Χρυσαντίνα Κούλουμπου, Χαρά Μητσοπούλου. Οργάνωση γραφείου παραγωγής: Ελένη Λίλη, Βικτώρια Λίλη, Χαρούλα Λίλη. Παραγωγή: Arise Entertainment & More – ARTINFO.
