Παραφράζοντας το γνωστό ρητό, τι χρειάζεται ο άνθρωπος για να είναι ευτυχισμένος; Μια πηγή, από όπου αναβλύζει νερό πλούσιο σε μεταλλικά στοιχεία, ζεστασιά και καλή συντροφιά. Όλα όσα προσφέρει δηλαδή «Ο Ασκληπιός», ένα υδροθεραπευτήριο που στήνεται φέτος για τρίτη χρονιά στη θεατρική σκηνή αλλά θα μπορούσαμε να συναντήσουμε σε οποιοδήποτε παραδοσιακό λουτρό.
Τρεις άγνωστες μεταξύ τους, μοναχικές γυναίκες συναντιούνται εκεί τυχαία, παραμονή Πρωτοχρονιάς. Με έμπνευση την «Τραβιάτα» και τη «Μαντάμ Μπάτερφλαϊ», και ενώ σταδιακά χαλαρώνουν από το νερό και το αλκοόλ, μοιράζονται μυστικά που τις βαραίνουν, καθαρίζουν εσωτερικά και εξωτερικά, απογειώνονται μέχρι την εκστατική κορύφωση. Μαζί τους ελαφραίνουμε και πετάμε κι εμείς, καθώς ταυτιζόμαστε με τις αφηγήσεις τους και, ώς το τέλος της παράστασης, νιώθουμε μέλος της παρέας τους.
«Οι Λουόμενες είναι τρεις ηρωίδες με βαθιά πάθη και αδυναμίες» σχολιάζει η Κατερίνα Μαυρογεώργη, η συγγραφέας του κειμένου και σκηνοθέτιδα, για να προσθέσει: «Έχουν αμαρτήσει βαριά ή έτσι νομίζουν. Έχουν πιει ουκ ολίγες φορές αλκοόλ ώσπου να λιποθυμήσουν, έχουν κάνει σεξ με πολλούς συντρόφους, ήταν φιλόδοξες, θυσίασαν πολλά για να είναι ανεξάρτητες, ελεύθερες. Και το φέρουν βαρέως. Μέσα στο υδροθεραπευτήριο απαλλάσσονται σταδιακά από αυτό το φορεμένο φορτίο. Μοιράζονται τις ιστορίες τους υπό ένα νέο πρίσμα. Θέλω να μιλήσω για τη γυναίκα ευεργετικά κι όχι με λύπηση».
Εύλογα το θεατρικό κοινό μοιάζει να μη χορταίνει να παρακολουθεί τις «Λουόμενες». Διανύουν ήδη τον τρίτο κύκλο τους – ξεκινώντας από το Skrow Theater και συνεχίζοντας, πλέον, στο Θέατρο Tempus Verum – ενώ μόλις πήραν νέα παράταση παραστάσεων, έως τις 19 Ιανουαρίου 2023. Μεγάλο μέρος της επιτυχίας το οφείλουν, αναμφίβολα, και στις ερμηνείες των ηθοποιών, Κατερίνα Λάττα, Νικολίτσα Ντρίζη και Μαρία Πετεβή, που δίνονται ολόψυχα. Μιλήσαμε με τη Μαρία, που ίσως γνωρίζουμε σαν «Πηνελόπη» από τις «Άγριες Μέλισσες», για τον παιδικό ενθουσιασμό του θεάτρου αλλά και την κόλαση των κακοποιητικών επαγγελματικών σχέσεων.
Πώς προέκυψε ο ρόλος σου στις «Λουόμενες»;
«Είχαμε γνωριστεί με την Κατερίνα Μαυρογεώργη μέσω κοινής παρέας και μια μέρα μού είπε ότι θα ήθελε να διαβάσω ένα έργο που θα έγραφε και να παίξω έναν χαρακτήρα που ένιωθε ότι μπορούσα να υπηρετήσω σε σχέση με τις αντιφάσεις που είχε, επειδή έχω κι εγώ αρκετές. Κάπως έτσι ξεκίνησε αυτό το ταξίδι, το 2018».
Γιατί τα λουτρά ευνοούν, από την αρχαιότητα ακόμα, τη βαθιά ανθρώπινη επαφή;
«Έχω κάνει δύο φορές λουτρά, μία στα Θέρμα, στην Ικαρία, και μία στην Αθήνα, σε υδροθεραπευτήριο που είχαμε κλείσει με την αδερφή μου για το γάμο της, το οποίο μάλιστα έτυχε να είναι αυτό όπου γυρίσαμε και το τρέιλερ για τις “Λουόμενες”!
«Νομίζω ότι αυτοί οι χώροι έχουν κάτι τρομερά μυσταγωγικό, κάτι αρχέγονο. Από τη χαλάρωση και όλα αυτά τα στοιχεία που περιέχει το νερό πέφτουν οι αντιστάσεις σου, απομακρύνονται η πρώτη, η δεύτερη, η τρίτη επίκτητη στρώση σου και μένει η ουσία».
»Νομίζω ότι αυτοί οι χώροι έχουν κάτι τρομερά μυσταγωγικό, κάτι αρχέγονο. Από τη χαλάρωση και όλα αυτά τα στοιχεία που περιέχει το νερό πέφτουν οι αντιστάσεις σου, απομακρύνονται η πρώτη, η δεύτερη, η τρίτη επίκτητη στρώση σου και μένει η ουσία. Μετά από όλη αυτή τη διαδικασία είσαι σαν μια μικρή, αθώα σαυρούλα. Σχεδόν μεθάς και, όπως με το αλκοόλ, βγαίνει μερικές φορές η αλήθεια και μιλάς περισσότερο από ό,τι θα μιλούσες. Έτσι και οι “Λουόμενες”, ενώ πηγαίνουν στο υδροθεραπευτήριο για να ξεφύγουν και οι τρεις από κάτι, τελικά η μία βοηθάει την άλλη να έρθει αντιμέτωπη με αυτό, να λυτρωθεί και να ‘’καθαρίσει’’ ».
Η γυναικεία φιλία ποιο ρόλο παίζει σε αυτό; Διαφέρει από την αντρική;
«Όσο μεγαλώνω προσπαθώ να αποφεύγω τους διαχωρισμούς – παλιά έλεγα πιο εύκολα “οι γυναίκες είναι έτσι, οι άντρες είναι έτσι”. Αν όμως μπορώ να πω κάτι γενικό, νομίζω ότι οι γυναίκες μεταξύ τους μοιράζονται πραγματικά βαθιά ζητήματα, δεν κάνουν απλώς παρέα. Αν εμπιστευτεί η μία την άλλη μπορεί να γίνουν οικογένεια: να μιλούν για τα πάντα, ακόμα και για πράγματα για τα οποία δεν είναι περήφανες, για πράγματα που τις πληγώνουν.
»Και οι άντρες θα βαθύνουν μια κουβέντα αλλά ίσως όχι τόσο διεισδυτικά και αναλυτικά και μετά θα περάσουν σε κάτι άλλο, δεν θα αφεθούν εύκολα να φανούν, νομίζω, τόσο ευάλωτοι ο ένας στον άλλον. Και πάλι είναι μια γενική εντύπωση, καθώς δεν μπορούμε να ξέρουμε πώς μιλούν μεταξύ τους. Εγώ πιστεύω πολύ στη γυναικεία φιλία και τη δύναμή της, μάλιστα η κολλητή μου είναι από το γυμνάσιο».
«Και οι άντρες θα βαθύνουν μια κουβέντα αλλά ίσως όχι τόσο διεισδυτικά και αναλυτικά και μετά θα περάσουν σε κάτι άλλο, δεν θα αφεθούν εύκολα να φανούν, νομίζω, τόσο ευάλωτοι ο ένας στον άλλον. Και πάλι είναι μια γενική εντύπωση, καθώς δεν μπορούμε να ξέρουμε πώς μιλούν μεταξύ τους. Εγώ πιστεύω πολύ στη γυναικεία φιλία και τη δύναμή της, μάλιστα η κολλητή μου είναι από το γυμνάσιο».
Οι ηρωίδες στις «Λουόμενες» προέρχονται από διαφορετικές γενιές. Τι μπορεί να μας προσφέρει αυτή η αλληλεπίδραση;
«Στο έργο, όταν η “Κάτια” αφηγείται στη “Μαρία” χωρίς ενοχή και φόβο τη δική της ιστορία, τη βοηθάει να κάνει ένα άνοιγμα και να μοιραστεί και τη δική της, καθώς η “Μαρία” καταλαβαίνει ότι αυτές οι γυναίκες, που έχουν ζήσει τόσο πολλά, θα την καταλάβουν, δεν θα την κρίνουν ούτε θα την απορρίψουν. Και στην πραγματική ζωή μού αρέσει να συνδιαλέγομαι με ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, γιατί σου μεταφέρουν, έστω και με λόγια, μια εμπειρία που εσύ δεν έχεις και σου ανοίγουν, με κάποιον τρόπο, τον ορίζοντα.
»Οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας ενδεχομένως να μας ξεκλειδώσουν από σκέψεις που τη δεδομένη χρονική στιγμή θεωρούμε βασανιστικές και τόσο καταστροφικές, που δεν μπορούμε καν να τις μοιραστούμε. Μας δείχνουν ότι η ζωή πάντα πάει παρακάτω και πως τίποτα δεν είναι τόσο αδιανόητο ώστε να μην μπορούμε να συγχωρήσουμε τον εαυτό μας.
»Ή, ας πούμε, εμένα μου συμβαίνει πολλές φορές να αναρωτιέμαι: γιατί ακόμα δεν έχω πολύ θάρρος ή γιατί δεν είμαι τόσο ελεύθερη όσο θα ήθελα; Και πολλές φίλες μου μεγαλύτερες μού λένε: “Κι εμείς στην ηλικία σου δεν τα είχαμε ξεπεράσει αυτά, θα έρθει με το χρόνο”. Αυτό με απαλύνει αρκετά».
Μιλώντας για θάρρος, έχεις πει σε παλαιότερη συνέντευξη ότι προτού εμφανιστείς στην Επίδαυρο στο ρόλο της «Ιφιγένειας» είχες βάλει τα κλάματα.
«Τα είχα βάλει πριν φτάσουμε στην Επίδαυρο, από το άγχος αλλά και από την κούραση, γιατί το καλοκαίρι, στην περιοδεία, ταξιδεύεις κάθε μέρα, αλλάζεις συνέχεια χώρους, δεν τρέφεσαι σωστά ούτε κοιμάσαι. Επίσης πιστεύω πάρα πολύ στο κλάμα, εκφράζομαι έτσι, και στη χαρά και στη λύπη, θεωρώ ότι έχει κάτι τρομερά απελευθερωτικό και λυτρωτικό, μετά πας κατευθείαν παρακάτω.
»Είχα και πολύ λίγο χρόνο να προετοιμαστώ για το ρόλο της Ιφιγένειας – ουσιαστικά τρεις εβδομάδες ή τέσσερις. Αν είχα, για παράδειγμα, τρεις μήνες για να τον δουλέψω, δεν θα αγχωνόμουν τόσο. Και όπως μού είπε και ένας συνάδελφος: “Κι εγώ έτσι θα αγχωνόμουν αν ήταν η δεύτερη φορά που εμφανίζομαι στην Επίδαυρο και έχω πρωταγωνιστικό ρόλο. Αλίμονο αν δεν αγχωθείς! Σημαίνει ότι σε νοιάζει, ότι το πονάς και θέλεις στ’ αλήθεια να πάει καλά”.
»Αλλά αυτό που μου συνέβη στην Επίδαυρο ήταν μαγικό. Ενώ και τις τέσσερις μέρες της τελικής προετοιμασίας είχα κοιμηθεί συνολικά έξι ώρες -όλη τη μέρα και τη νύχτα το μυαλό μου ήταν εκεί, είχα γίνει ρομπότ- όταν ήρθε η μέρα της παράστασης, ένιωθα τέτοια χαρά και ανυπομονησία, σαν παιδάκι που πηγαίνει να ανακαλύψει κάτι τρομερά όμορφο και δεν αντέχει να περιμένει άλλο. Και όταν αντίκρισα τον κόσμο που είχε μαζευτεί εκεί, έκλαψα από συγκίνηση, όχι από άγχος. Μετά την πρώτη σκηνή, θυμάμαι, ο Γιώργος Χρυσοστόμου με κοίταξε όλος αγωνία και με ρώτησε: Πώς ένιωσες; Είναι όλα καλά; Κι εγώ χοροπηδούσα και έλεγα, είναι τέλεια, πετάω! Ένιωθα υπερευτυχισμένη, συνδεδεμένη με τον κάθε θεατή ξεχωριστά, τον κάθε κόκκο άμμου στο έδαφος και τα αστέρια. Η ενέργεια που υπάρχει στην Επίδαυρο είναι εξωπραγματική, δεν τη συναντάς πουθενά αλλού. Και στο τέλος καταλαβαίνεις πως ο φόβος είναι τελείως κούφιος. Εγώ φοβήθηκα με τη σκέψη μήπως φοβηθώ και τελικά είχα μια τελείως διαφορετική εμπειρία, λουσμένη στο φως.
«Ένιωθα υπερευτυχισμένη, συνδεδεμένη με τον κάθε θεατή ξεχωριστά, τον κάθε κόκκο άμμου στο έδαφος και τα αστέρια. Η ενέργεια που υπάρχει στην Επίδαυρο είναι εξωπραγματική, δεν τη συναντάς πουθενά αλλού».
»Στην “Ιφιγένεια” με βοήθησε και η εμπειρία μου από τις “Άγριες Μέλισσες”, όπου επί τρία χρόνια έπρεπε να αποστηθίζω καθημερινά ολόκληρες σελίδες και να είμαι έτοιμη σε χρόνο μηδέν να δομήσω και να αποδώσω την ερμηνεία μου. Οι “Μέλισσες” με γαλούχησαν σε μια ταχύτητα πάρα πολύ χρήσιμη για τη δουλειά. Αν δεν είχαν προηγηθεί και δεν είχα δει ότι μπορώ να ανταπεξέλθω σε τέτοιους ρυθμούς χρόνου και πίεσης θα έλεγα, αποκλείεται να τα καταφέρω».
Τι άλλο, πέρα από την ταχύτητα, αποκόμισες από την εμπειρία στις “Άγριες Μέλισσες”;
«Είναι η πιο μακροχρόνια επαγγελματική σχέση μου μαζί με τις “Λουόμενες”. Ήταν πολύ όμορφο και δύσκολο και γοητευτικό να πάρω έναν χαρακτήρα από το μηδέν, της “Πηνελόπης”, και να τον εξελίξω σιγά σιγά. Επί τρία χρόνια, που ζήσαμε με την “Πηνελόπη”, ήταν σαν να είχα δύο παράλληλες ζωές.
»Οι “Μέλισσες” μού άφησαν φιλίες και με πάρα πολλούς ανθρώπους, με τους οποίους ακόμα μιλάμε στο τηλέφωνο, συναντιόμαστε και πηγαίνουμε βόλτες ή παίζουμε επιτραπέζια, νοιαζόμαστε ο ένας για τον άλλο. Για τρία χρόνια έβλεπα αυτά τα άτομα πιο πολύ κι από τους φίλους και την οικογένειά μου, τα γυρίσματα δεν άφηναν χρόνο για κάτι άλλο. Ήταν και η καραντίνα, που μας έδεσε ακόμα περισσότερο, γιατί τότε ήμασταν όλοι σπίτι-δουλειά. Είναι σπουδαίο το ότι στο κάστινγκ έκαναν καλή επιλογή όχι μόνο ηθοποιών αλλά και ανθρώπων».
Ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου έχει αρχίσει να παίζει μεγαλύτερο ρόλο στο κάστινγκ από ό,τι στο παρελθόν, ειδικά μετά το #metoo του ελληνικού θεάτρου;
«Στα λίγα χρόνια που είμαι στο χώρο έχω ζήσει και τον πολύ δύσκολο χαρακτήρα και υπέροχες συνεργασίες. Τώρα είμαστε σε αυτή την αναταραχή, με το #metoo, αλλά δεν θέλω να είμαι πολύ αισιόδοξη για να μην απογοητευτώ. Θέλω να περιμένω να δω αν αυτή η κατάσταση θα μείνει ή αν είναι απλώς μια ηλιοφάνεια μες στο χειμώνα. Δειλά δειλά βήματα σίγουρα έχουν γίνει, αλλά αυτό έχει να κάνει και με το ποιος είσαι. Για παράδειγμα, υπάρχουν ακόμα σκηνοθέτες που δεν τους ενδιαφέρει καθόλου αν κάποιος είναι συνεργάσιμος, θέλουν απλά να φέρει κόσμο και λένε στους άλλους: “Ανεχτείτε το”. Άλλοι σκηνοθέτες λένε, προτιμώ να μην είναι ο ”καλύτερος” αλλά να είναι συνεργάσιμος.
»Αν εγώ θα έπρεπε να επιλέξω ένα από τα δύο, επιλέγω πάντα το καλύτερος άνθρωπος από ό,τι ηθοποιός, διότι το θέατρο είναι ομαδική δουλειά και για να βγει καλή πρέπει όλοι όσοι την απαρτίζουν να είναι ήρεμοι, να απολαμβάνουν το σεβασμό, την αποδοχή και το χώρο που τους αναλογεί. Αν ένας άνθρωπος καταλαμβάνει όλο το χώρο γύρω του, οι άλλοι συρρικνώνονται, πνίγονται, δεν μπορούν να κάνουν ούτε βήμα και δεν βλέπω πώς θα μπορούσε αυτό να οδηγήσει σε μια επιτυχημένη παράσταση.
«Δεν πιστεύω καθόλου στο στερεότυπο του σκοτεινού καλλιτέχνη, που είναι αυτοκαταστροφικός, που πίνει, υποφέρει και ξεσπάει στους άλλους, αλλά “δείτε πόσο ταλαντούχος είναι”».
»Ούτως ή άλλως μπορεί να είσαι πολύ καλός ηθοποιός και ταυτόχρονα τρομερά ανοιχτός, ευγενικός, ευαίσθητος και ευάλωτος. Δεν πιστεύω καθόλου στο στερεότυπο του σκοτεινού καλλιτέχνη, που είναι αυτοκαταστροφικός, που πίνει, υποφέρει και ξεσπάει στους άλλους, αλλά “δείτε πόσο ταλαντούχος είναι”.
»Σε μια φιλική, ερωτική ή ακόμα και συγγενική σχέση, μπορείς να επιλέξεις με ποιον θα είσαι. Σε ένα εργασιακό περιβάλλον, όποιο κι αν είναι αυτό, τις περισσότερες φορές δεν επιλέγεις συνεργάτες, δεν μπορείς να τους απομακρύνεις, εκτός αν χάσεις τη δουλειά σου. Οπότε πρέπει να βγάζουμε τον καλύτερο εαυτό μας και αν έχουμε δυσκολίες και σκοτάδια να τις δουλεύουμε μόνοι, ώστε να εργαζόμαστε σε ένα υγιές περιβάλλον. Ειδικά σε μια δουλειά όπως το θέατρο, που αν δεν αγαπάς τόσο πολύ και δεν διαθέτεις απόλυτα τον εαυτό σου σε αυτήν δεν μπορείς να την κάνεις».
Info
«Οι Λουόμενες», έως και τις 19 Ιανουαρίου 2023, κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 21:30 στο Θέατρο Tempus Verum Εν Αθήναις, Ιάκχου 19, Κεραμεικός, Αθήνα, τηλ. 21 03425170. Προπώληση εισιτηρίων: www.viva.gr
Το θεατρικό κείμενο, που συγκαταλέγεται στα πιο επιτυχημένα σύγχρονα νεοελληνικά έργα των τελευταίων ετών, κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική. Γιορτάζοντας την παράταση των παραστάσεων, η ομάδα των «Λουόμενων» προσκαλεί όσους αγάπησαν το έργο και την παράσταση στην παρουσίαση της έκδοσης, που θα γίνει στις 19 Δεκεμβρίου στο θέατρο Tempus Verum, στις 18:30 το απόγευμα (ώρα προσέλευσης 18:00), από τη συγγραφέα, τη σκηνοθέτιδα και σεναριογράφο Κωνσταντίνα Κοτζαμάνη και το συγγραφέα και μεταφραστή Σπύρο Γιανναρά. Αποσπάσματα από το έργο θα διαβάσει η ηθοποιός Αλεξάνδρα Αϊδίνη.
Συντελεστές
Κείμενο-Σκηνοθεσία: Κατερίνα Μαυρογεώργη. Μουσική: Δημήτρης Τάσαινας. Σχεδιασμός Φωτισμών: Σεραφείμ Ράδης, Γιάννης Καραμπάτσος. Κοστούμια: Ιφιγένεια Νταουντάκη. Επιμέλεια σκηνικού χώρου: Άρτεμις Φλέσσα. Σχεδιασμός επιγραφής «Ο Ασκληπιός»: Θάλεια Μέλισσα. Βοηθοί σκηνοθέτη: Έλια Ζαχαριουδάκη, Μαρία Μακρή. Παίζουν: Κατερίνα Λάττα, Νικολίτσα Ντρίζη, Μαρία Πετεβή. Voice Over: Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος. Παραγωγή: ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΟΜΑΔΑ INKAL
