Όταν κυκλοφόρησε η «Ιστορία των μελισσών», στο μυαλό της Maja Lunde άρχισαν να δημιουργούνται σχεδόν αποκαλυπτικές εικόνες -ενός άντρα που περιπλανιέται σε στεγνή και έρημη γη, μιας γυναίκας που στέκεται μπροστά σε έναν καταρράκτη βράζοντας από θυμό-, παρακινώντας τη Νορβηγίδα συγγραφέα να τις διοχετεύσει σε τρία ακόμα βιβλία για την κλιματική αλλαγή («Η ιστορία του νερού», «Η ιστορία των αλόγων», «Η ιστορία των δέντρων»), που κυκλοφορούν όλα από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος. Μας μιλά με αφορμή την κυκλοφορία του τελευταίου στα ελληνικά.
«Όταν άρχισα την έρευνα για το Σπίτσμπεργκεν, όπου εκτυλίσσεται ένα μέρος της “Ιστορίας των δέντρων”, ανακάλυψα την τράπεζα σπόρων μέσα στο permafrost και σκέφτηκα ότι σε έναν κόσμο όπου καταρρέουν τα φυτικά και ζωικά είδη θησαυρός δεν είναι ο χρυσός, αλλά οι σπόροι. Τα προηγούμενα βιβλία αφορούσαν τη σχέση γονιών και παιδιών, αλλά στην “Ιστορία των δέντρων” ήθελα να έχω μια ιστορία παιδιών που επιβιώνουν χωρίς γονείς. Δεν μπορώ να φανταστώ τίποτα πιο ευάλωτο. Ταυτόχρονα, όμως, όπως και οι σπόροι, τα παιδιά συμβολίζουν την ελπίδα. Θα μπορούσα λοιπόν να πω ότι έγραψα αυτό το βιβλίο αναζητώντας την ελπίδα. Αναρωτιέμαι, πώς μπορεί ο Homo sapiens να είναι το είδος που άλλαξε τόσο πολύ τον πλανήτη; Είμαστε σε θέση να επανορθώσουμε για τα λάθη μας, για να δημιουργήσουμε έναν κόσμο καλύτερο για τις γενιές που θα ακολουθούσουν και για τα άλλα είδη; Δεν έχω τις απαντήσεις.
«Όταν άρχισα την έρευνα για το Σπίτσμπεργκεν, όπου εκτυλίσσεται ένα μέρος της “Ιστορίας των δέντρων”, ανακάλυψα την τράπεζα σπόρων μέσα στο permafrost και σκέφτηκα ότι σε έναν κόσμο όπου καταρρέουν τα φυτικά και ζωικά είδη θησαυρός δεν είναι ο χρυσός, αλλά οι σπόροι».
»Ως μητέρα τριών παιδιών (13, 15 και 19 ετών), ανησυχώ για το μέλλον τους. Τουλάχιστον στη Νορβηγία μπήκαμε, τον Μάρτιο του 2020, κυριολεκτικά μέσα σε μία νύχτα, σε μια νέα εποχή ευαλωτότητας που η γενιά μου δεν είχε βιώσει ποτέ ξανά. Αλλά μετά τον COVID τα πράγματα επιδεινώθηκαν, καθώς αρχίσαμε πραγματικά να βλέπουμε τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
»Στα 25 μου ο πατέρας μου έφτιαξε ένα σπίτι στην Αλόννησο που επισκεπτόμαστε ακόμα (αν και μετά την πανδημία δεν έχω ξαναπάει στο νησί, αποφεύγω όσο μπορώ τις πτήσεις λόγω εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα), οπότε αισθάνομαι κοντά σε ό,τι περνάει η Ελλάδα, στις φωτιές και τις πλημμύρες που πέρασε το καλοκαίρι. Αλλά και στη Νορβηγία είχαμε έναν ακραία ξηρό Ιούνιο και ακραία βροχερούς Ιούλιο και Αύγουστο, οπότε τον Ιούνιο πέθαναν οι σοδειές και μετά ζήσαμε φοβερές πλημμύρες. Ο μεσαίος γιος μου εγκλωβίστηκε σε ένα ορεινό καταφύγιο, καθώς πλημμύρισαν οι δρόμοι. Οι θείοι μου δραπέτευσαν από το εξοχικό τους όταν άρχισε να γεμίζει με νερό. Ο αδερφός μου, που εργάζεται στην αστυνομία, ήταν συνέχεια έξω, διασώζοντας κόσμο. Ως εκ θαύματος δεν είχαμε θύματα. Πώς θα είναι ο κόσμος σε δέκα, είκοσι χρόνια; Πραγματικά φοβάμαι.
«Στη Νορβηγία είχαμε έναν ακραία ξηρό Ιούνιο και ακραία βροχερούς Ιούλιο και Αύγουστο, οπότε τον Ιούνιο πέθαναν οι σοδειές και μετά ζήσαμε φοβερές πλημμύρες. Ο μεσαίος γιος μου εγκλωβίστηκε σε ένα ορεινό καταφύγιο, καθώς πλημμύρισαν οι δρόμοι».
»Έχω την αίσθηση ότι οι νεότερες γενιές τα έχουν παρατήσει σε ό,τι έχει να κάνει με την κλιματική αλλαγή, αφού βλέπουν ότι οι μεγάλοι δεν κάνουμε αρκετά. Είναι σε φάση “ας χορέψουμε στο κατάστρωμα ενώ βυθιζόμαστε”. Νομίζω ότι και τα social media έχουν μερίδιο ευθύνης σε αυτό, που μας παρακινούν να βελτιώσουμε τον εαυτό μας αντί να κάνουμε καλύτερο τον κόσμο για όλους. Ξέρω ότι οι τάσεις στους νέους έρχονται και παρέρχονται και ελπίζω να αλλάξουμε κατεύθυνση.
»Ο αρχηγός του συντηρητικού κόμματος που νίκησε στις εκλογές του σχολείου των παιδιών μου δήλωσε ότι η γενιά της Γκρέτα Τούνμπεργκ είναι νεκρή. Δεν συμφωνώ, αλλά κι εμείς έχουμε τεράστια ευθύνη προς τα παιδιά μας να δράσουμε.
«Ο αρχηγός του συντηρητικού κόμματος που νίκησε στις εκλογές του σχολείου των παιδιών μου δήλωσε ότι η γενιά της Γκρέτα Τούνμπεργκ είναι νεκρή. Δεν συμφωνώ, αλλά κι εμείς έχουμε τεράστια ευθύνη προς τα παιδιά μας να δράσουμε».
»Αυτή τη στιγμή είναι δύσκολο να καταλάβω αν βιώνω διακρίσεις ως γυναίκα συγγραφέας, ίσως όμως εκ των υστέρων να συνειδητοποιήσω ότι με αντιμετώπιζαν διαφορετικά. Αυτό βλέπω όταν ανατρέχω στο πώς μού συμπεριφέρονταν οι άντρες όταν ήμουν νεότερη. Σε κάθε περίπτωση στη Νορβηγία, ενώ οι γυναίκες διαβάζουν άντρες συγγραφείς, οι άντρες δεν διαβάζουν γυναίκες συγγραφείς. Είμαι μια από τις λίγες που έχουν άντρες στο αναγνωστικό κοινό τους – ίσως γιατί συνδυάζω τη μυθοπλασία με πραγματικά γεγονότα, και οι άντρες αγαπούν τα πραγματικά γεγονότα».
