Σε ποιες θάλασσες ταξιδεύει ένας μη λεκτικός άνθρωπος στο φάσμα του αυτισμού; Πώς μπορούν τα μέλη της οικογένειάς του να γίνουν συνοδοιπόροι; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που πραγματεύεται η νέα παράσταση της Ρηνιώς Κυριαζή, «Μα», όπου χρησιμοποιεί την «Οδύσσεια» του Ομήρου σαν αλληγορία για να περιγράψει τη μεγάλη αυτή περιπέτεια, του να είσαι νευροδιαφορετικός ή κοντινός του άνθρωπος η οποία, σαν κάθε περιπέτεια, δεν συνοδεύεται μόνο από μεγάλες δυσκολίες αλλά και από συγκινήσεις και διαδοχικές ανακαλύψεις.
Η περιπέτεια του «Μα» δεν βγαίνει από τους τέσσερις τοίχους ενός σπιτιού, ούτε καν από το δωμάτιο της τραπεζαρίας γύρω από το οποίο η σκηνοθέτιδα και συγγραφέας του κειμένου αφηγείται ένα εικοσιτετράωρο μέσα από τέσσερα γεύματα του Οδυσσέα, του 25χρονου αυτιστικού ήρωά της, με τη μητέρα, τον πατέρα και την αδερφή του – παραπέμποντας στην αυστηρή ρουτίνα, που όχι απλά προσφέρει ασφάλεια αλλά είναι απαραίτητη για έναν νευροδιαφορετικό. Ωστόσο, κόβει την ανάσα – όσο κλισέ κι αν είναι αυτή η έκφραση, δυσκολεύομαι να βρω πιο ταιριαστή.
Ο κεντρικός χαρακτήρας και οι δικοί του μπορεί να μην τα βάζουν με τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη αλλά έχουν να κάνουν με το τέρας της γραφειοκρατίας και των κρατικών μηχανισμών που αποτυγχάνουν να εστιάσουν στις ιδιαίτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια οικογένεια ατόμου με αναπηρία. Ακόμα και γεγονότα που στους νευροτυπικούς μπορεί να λειτουργήσουν ως μια ασήμαντη και στιγμιαία όχληση, όπως το τηλεφώνημα από μια εταιρεία που προσπαθεί να πουλήσει επίμονα μια συνδρομή, μπορεί να κλιμακώσει την ατμόσφαιρα στο σπίτι ενός αυτιστικού.
Ωστόσο, στο «Μα» δεν είναι όλα σκοτεινά, όπως ούτε στην αληθινή ζωή. Παρακολουθούμε τους γονείς και την αδερφή του Οδυσσέα, όταν αποτυγχάνουν να τον φέρουν στον κόσμο τους, να επιχειρούν να μπουν στον δικό του, προκειμένου να χτίσουν και να διατηρήσουν μια σχέση: να αφήνονται στη διαχρονική αθωότητα και παιδικότητά του, να παίζουν και να ταξιδεύουν μαζί του. Όσο κι αν πονάει το γεγονός ότι η μοναδική συλλαβή που χρησιμοποιεί, το «Μα», μένει ανολοκλήρωτη, αγωνίζονται να καλύψουν το κενό των λέξεων με το σώμα (πολύτιμη και η συμβολή των Άλκηστι Πολυχρόνη και Βιτόρια Κωτσάλου στον σχεδιασμό της κίνησης).
Ήδη από τα πρώτα λεπτά της παράστασης μπορεί να γίνει αντιληπτό ότι τα γεγονότα της δεν θα μπορούσαν να αποτελούν αποκλειστικά προϊόν έρευνας στον αυτισμό, με τόση ευαισθησία, λεπτομέρεια και βάθος που αποδίδουν την καθημερινότητα μιας οικογένειας που ζει με αυτόν. Πράγματι, η Ρηνιώ Κυριαζή την έγραψε και τη σκηνοθέτησε βασισμένη σε έναν πραγματικό Οδυσσέα από το κοντινό περιβάλλον της.
Ήδη από τα πρώτα λεπτά της παράστασης μπορεί κάποιος να αντιληφθεί ότι τα γεγονότα της δεν θα μπορούσαν να αποτελούν αποκλειστικά προϊόν έρευνας στον αυτισμό, με τόση ευαισθησία, λεπτομέρεια και βάθος που αποδίδουν την καθημερινότητα μιας οικογένειας που ζει με αυτόν. Πράγματι, η Ρηνιώ Κυριαζή την έγραψε και τη σκηνοθέτησε βασισμένη σε έναν πραγματικό Οδυσσέα.
Αποκαλυπτική και η ερμηνεία του ηθοποιού που τον υποδύεται, Μιχάλη Κουτσκουδή, που ρέει αβίαστα σαν το νερό σε όλη τη διάρκεια της παράστασης, μέσα από τις αρχέγονες κινήσεις και τα επιφωνήματα που τον μεταμορφώνουν σε υπερμέγεθες βρέφος. Νομίζω ότι θα ακούμε όλο και συχνότερα το όνομά του.
Είτε υπάρχει στο περιβάλλον σας άτομο με αυτισμό είτε όχι, ακόμα και αν δεν έχετε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το θέμα, να πάτε να δείτε το «Μα». Αρκεί να είστε ή να υπήρξατε παιδιά ή γονείς για να βρείτε σημεία ταύτισης – όπως η αγωνία της μητέρας να βρει έναν δίαυλο επικοινωνίας με τον γιο της ή οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες που τρέφει ο πατέρας απέναντί του. Και αρκεί να κρατήσετε το μυαλό σας ανοιχτό, γιατί η οικογένεια του Οδυσσέα χρειάστηκε να απορρίψει πολλούς κανόνες για να συνθέσει από την αρχή μια καθημερινότητα που χορεύει στους ρυθμούς του.
Περισσότερες πληροφορίες για το «Μα»
Παρέχονται υπηρεσίες προσβασιμότητας: υπερτιτλισμός (σε όλες τις παραστάσεις), διερμηνεία στην ελληνική νοηματική γλώσσα (24/2, 17/3, 7/4) για την ισότιμη πρόσβαση των κωφών ή βαρήκοων συνανθρώπων μας, και ακουστική περιγραφή (17-18/3, 7-8/4) για άτομα με οπτική αναπηρία. Ο χώρος της παράστασης, το Θέατρο Από Μηχανής (κάτω χώρος), είναι προσβάσιμος σε χρήστες/τριες αναπηρικού αμαξιδίου και σε εμποδιζόμενα άτομα.
Σε συνεργασία και με την επιμέλεια της ομάδας του Nevronas, και την υποστήριξη της καλλιτεχνικής και της εμψυχωτικής ομάδας «Άγγελοι της Χαράς», την παράσταση πλαισιώνουν παράλληλες εκδηλώσεις με στόχο την ενημέρωση για θέματα που αφορούν στον αυτισμό: μουσικά δρώμενα, εικαστικά εργαστήρια, συζητήσεις και προβολές ταινιών με τη συμμετοχή αυτιστικών καλλιτεχνών, γονιών αυτιστικών ατόμων, επιστημόνων και μελών της κοινότητας των αυτιστικών· μια γιορτή για τη συμπερίληψη και την ελευθερία.
Δείτε το τρέιλερ της παράστασης:
Info
Από Μηχανής Θέατρο, Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο, Αθήνα (σταθμός μετρό: Μεταξουργείο), τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 5232097. Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Δευτέρα & Τρίτη στις 21:00 . Διάρκεια παράστασης: 90’. Τιμές εισιτηρίων: Γενική Είσοδος: 15€. Μειωμένο: 12€. ΑμεΑ, Ομαδικό: 10€ Προπώληση εισιτηρίων και πρόγραμμα παράλληλων δραστηριοτήτων: more.com
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Ρηνιώ Κυριαζή. Μουσική: Νίκος Βελιώτης. Σκηνικά-κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα. Σχεδιασμός φωτισμών: Στέβη Κουτσοθανάση. Κίνηση: Άλκηστις Πολυχρόνη-Βιτόρια Κωτσάλου. Επιστημονικός Σύμβουλος: Νίκος Παγίδας. Ηθοποιοί: Δήμητρα Γκλιάτη, Μιχάλης Κουτσκουδής, Μαρίνα Πανηγυράκη, Γιώργος Φριντζήλας. Βοηθός σκηνοθέτη: Τιγκράν Αμπραμιάν. Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Γιάννης Τσούχλος: Φωτογραφίες: Αναστασία Γιαννάκη: Υπεύθυνη επικοινωνίας: Χρύσα Ματσαγκάνη
Το θεατρικό έργο «Μα» της Ρηνιώς Κυριαζή κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Το Ροδακιό.
Η παράσταση πραγματοποιείται με την υποστήριξη και υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού
