Η Τζόαν έχει περάσει όλη της τη ζωή υπομένοντας τις κακότροπες και χειριστικές συμπεριφορές των αντρών. Όταν όμως ένας από αυτούς διαπράττει μπροστά της μια ανήκουστη πράξη βίας, εκείνη αποφασίζει να φύγει από τη Νέα Υόρκη, σε αναζήτηση της ετεροθαλούς αδελφής της, Άλις, με την ελπίδα ότι μπορεί να της δώσει απαντήσεις για το παρελθόν της. Στις αποπνικτικές συνοικίες του Λος Άντζελες, όπου καταλήγει, προσπαθεί να ανασυνθέσει τη ζωή της ξεκινώντας από το μηδέν. Αλλά όλοι οι ήρωες που συναντά την ωθούν, τελικά, στο έγκλημα.
Η Τζόαν είναι η φανταστική ηρωίδα του μυθιστορήματος της Lisa Taddeo «Θηρίο», μιας καταιγιστικής αλληγορίας, γεμάτης με εικόνες κινηματογραφικής ζωντάνιας, για την έμφυλη βία και τη βία μπορεί να γεννήσει με τη σειρά της, για το victim blaming και για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να μας αλλάξει η μητρότητα. Για όλα αυτά τα θέματα μιλήσαμε και με τη συγγραφέα του – την οποία γνωρίσαμε, πριν από λίγα χρόνια, με τις «Τρεις γυναίκες» (εκδ. Κλειδάριθμος), μια θαρραλέα αφήγηση της αληθινής σεξουαλικής ζωής τριών Αμερικανίδων. Αφορμή, η πρόσφατη κυκλοφορία του «Θηρίου» στα ελληνικά.
Πώς προέκυψε η ιδέα του «Θηρίου»; Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο όνομα για το μυθιστόρημά σας (“Animal” στα αγγλικά);
«Η ιδέα προήλθε από το πένθος της απώλειας των γονιών μου και την προσπάθειά μου να καταλάβω πώς περιμένουμε από ένα ανθρώπινο πλάσμα να διαχειριστεί όλο τον πόνο και το φόβο και την πολυπλοκότητα ενός πένθους χωρίς να στραφεί εναντίον τον κόσμου και να γίνει ένα λυσσασμένο θηρίο, κατά μία έννοια. Πήρα την κατάστασή μου και τη φαντάστηκα χειρότερη και πώς θα μπορούσε να επηρεάσει κάποιον. Το θέμα είναι ότι έτσι όπως έγινε κάποιος που βλέπουμε να ουρλιάζει στο σουπερμάρκετ ή να χώνεται μπροστά από το αυτοκίνητό μας στην κίνηση».
«Η ιδέα προήλθε από το πένθος της απώλειας των γονιών μου και την προσπάθειά μου να καταλάβω πώς περιμένουμε από ένα ανθρώπινο πλάσμα να διαχειριστεί όλο τον πόνο και το φόβο και την πολυπλοκότητα ενός πένθους χωρίς να στραφεί εναντίον τον κόσμου»
Η ιστορία του κεντρικού χαρακτήρα σας, της Τζόαν, αν και μυθοπλασία, μπορεί με κάποιον τρόπο να επηρεάσει την κουλτούρα του victim blaming;
«Ελπίζω ότι κάποιος θα έχει την αντίθεση αντίδραση στην ιστορία της Τζόαν: να μην κατηγορήσει το θύμα. Θέλησα να δείξω ότι τα θύματα δημιουργούνται. Οι θυμωμένοι άνθρωποι δημιουργούνται. Έτσι διαμορφώνεις ένα ανθρώπινο πλάσμα: αν σου συμβούν φοβερά πράγματα, θα επηρεαστείς από αυτά, θα κλονιστεί η εμπιστοσύνη σου στον κόσμο και σε όποιον συναντάς. Υπάρχουν ελάχιστες, έως και μηδαμινές, εξαιρέσεις σε αυτόν το κανόνα»
Γιατί αποφασίσατε να κάνετε την Τζόαν έναν μη συμπαθή χαρακτήρα, αντί για κάποιον με τον οποίο ο αναγνώστης θα μπορούσε εύκολα να ταυτιστεί;
«Τη θεωρώ συμπαθή, είναι ένας χαρακτήρας με τον οποίο μπορεί κάποιος να ταυτιστεί. Δεν επέλεξα να την κάνω ούτε αντιπαθή ούτε κάποιον με τον οποίο δεν μπορείς να ταυτιστείς, αλλά έναν διαλυμένο άνθρωπο. Δεν πιστεύω ότι το να είσαι διαλυμένος σε κάνει αντιπαθή ή κάποιον με τον οποίο δεν μπορούν να ταυτιστούν οι άλλοι».
«Δεν πιστεύω ότι το να είσαι διαλυμένος σε κάνει αντιπαθή ή κάποιον με τον οποίο δεν μπορούν να ταυτιστούν οι άλλοι».
«Υπάρχουν εκατοντάδες τέτοιοι μικροί βιασμοί καθημερινά», γράφετε για έναν άντρα που σκαλίζει ένα σπυράκι στο πιγούνι του και κοιτάζει επίμονα την ηρωίδα. Πιστεύετε ότι το κίνημα #metoo μάς έχει βοηθήσει να επαναπροσδιορίσουμε την έννοια της σεξουαλικής κακοποίησης και να τη συνδέσουμε με συμπεριφορές που στο παρελθόν θεωρούσαμε φυσιολογικές, αποδεκτές;
«Θέλησα να χρησιμοποιήσω τη λέξη “βιασμός” ως ποιητική άδεια. Το βιβλίο μου “Θηρίο” δεν υπάρχει πριν ή μετά, χρονικά, το #metoo, ούτε η Τζόαν. Και πριν από το #metoo, αυτές οι συμπεριφορές των αντρών μάς έκαναν να νιώθουμε με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Δεν θεωρώ ότι τότε ήταν φυσιολογικές ή αποδεκτές. Απλά, το #metoo μας έδωσε μια καλύτερη οπτική. Με αυτό τον τρόπο αισθάνεται όχι αυτός που κοιτάζει, αλλά εκείνη που στοχεύει με το βλέμμα του».
Θα χαρακτηρίζατε το «Θηρίο» φεμινιστικό βιβλίο;
«Ναι, σε μεγάλο βαθμό».
Η μητρότητα μπορεί να θεραπεύσει, ή τουλάχιστον να ανακουφίσει, τα τραύματα του παρελθόντος; Πιστεύετε, από την άλλη, ότι τα παιδιά πληρώνουν τις αμαρτίες των γονέων τους;
«Πιστεύω ότι ένα παιδί, το να σε αγαπούν και να έχεις μια οικογένεια, πράγματι απαλαίνει τα τραύματα και τα απομακρύνει, όπως κάθε αίσθηση του ανήκειν σε μια νέα οικογένεια ή κοινότητα μπορεί να καταπραΰνει το πένθος της απώλειας μιας άλλης οικογένειας. Δεν θεωρώ ότι η μητρότητα θεραπεύει τα τραύματα του παρελθόντος, αλλά, όντως, μας διευκολύνει στο να χωνέψουμε κάτι δύσκολο. Κάποιες φορές αισθάνομαι ότι η κόρη μου δεν επηρεάζεται ιδιαίτερα από τα δικά μου τραύματα. Δεν ξέρω όμως αν τα παιδιά πληρώνουν για τις αμαρτίες των γονέων τους: Ξαναρωτήστε με όταν η κόρη μου γίνει τριάντα ετών».
«Δεν θεωρώ ότι η μητρότητα θεραπεύει τα τραύματα του παρελθόντος, αλλά μας διευκολύνει στο να χωνέψουμε κάτι δύσκολο».
Δεδομένου ότι έχετε ασχοληθεί και με τη μυθοπλασία και με τη μη μυθοπλασία («Τρεις γυναίκες», εκδ. Κλειδάριθμος), ποια ενέχει για εσάς μεγαλύτερη δύναμη;
«Θεωρώ ότι είναι εξίσου δυνατές, σε διαφορετικές φάσεις. Η μυθοπλασία μπορεί να αποκαλύψει αλήθειες που η μη μυθοπλασία δεν δύναται να το κάνει, αλλά όταν καταπιάνεσαι με τη μη μυθοπλασία με συγκεκριμένο τρόπο ο αναγνώστης θα νιώσει ότι ταυτίζεται με τους χαρακτήρες της στον ίδιο βαθμό που θα το έκανε και με ένα φανταστικό ήρωα. Θεωρώ ότι και οι δύο είναι εξίσου ισχυρές στο να μας κάνουν να νιώθουμε λιγότερο μόνοι».
