Με έμπνευση τα αρχαία ελληνικά κείμενα που μελετάει στο πρωτότυπο από την εφηβεία, η Νάταλι Χέινς ξαναγράφει σήμερα τους μύθους από μια φεμινιστική σκοπιά. Η «ροκ σταρ της μυθολογίας», όπως έχει χαρακτηριστεί η Βρετανίδα συγγραφέας, δημοσιογράφος και κωμικός, η οποία το 2020 βρέθηκε στη βραχεία λίστα των βραβείων Women’s Prize for Fiction για το μυθιστόρημά της για τον Τρωικό Πόλεμο «Trojan War, A Thousand Ships», κυκλοφόρησε πρόσφατα τη δική της εκδοχή της ιστορίας της Μέδουσας, του μυθικού τέρατος που αναδείχθηκε σε σύμβολο του #metoo («Stone Blind», εκδ. Pan Macmillan). Τη συναντήσαμε στο cultural retreat της Travelgems «The Multifaceted Female in Ancient Greece» («Τα Πολλά Πρόσωπα της Γυναίκας στην Αρχαία Ελλάδα»), στο ξενοδοχείο Minos Beach Art Hotel της αλυσίδας bluegr Hotels & Resorts, στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης.
Πώς συνδέεται ο μύθος της Μέδουσας με το σήμερα;
«Είναι εύκολο να του προσδώσεις σύγχρονο νόημα καθώς, εξ όσων γνωρίζω, αποτελεί το πρώτο θύμα βιασμού, στην ιστορία της λογοτεχνίας, που δαιμονοποιήθηκε. Βλέπουμε διαρκώς γυναίκες που τολμούν να μιλήσουν για τη σεξουαλική επίθεση που δέχτηκαν και μεταμορφώνονται, μεταφορικά, σε τέρατα».
Αναφέρεστε στο victim blaming.
«Ακριβώς. Υπάρχουν συγκεκριμένα παραδείγματα που αντιμετωπίστηκαν σαν τη Μέδουσα, όπως η Άμπερ Χερντ, στη δίκη κατά του Τζόνι Ντεπ, ή η Χίλαρι Κλίντον, στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2016, το πρόσωπο της οποίας μπήκε στη θέση της Μέδουσας, σε μια καρτουνίστικη εκδοχή του κλασικού γλυπτού του Μπενβενούτο Τσελίνι. Γενικά, οι γυναίκες που έχουν εξουσία προκαλούν αυτομάτως το φόβο και αντιμετωπίζονται σαν τέρατα. Το ίδιο όμως συμβαίνει συχνά και με γυναίκες που δεν είναι καθόλου ισχυρές, απλά αρνούνται να αποσιωπήσουν το τραύμα τους.
»Σκέφτομαι ότι ως κοινωνία αντιμετωπίζουμε σαν τέρατα τις γυναίκες που μιλούν γιατί είναι πολύ πιο εύκολο. Η εναλλακτική επιλογή, να τις πιστέψουμε, θα ήταν αφόρητη. Θα έπρεπε, τότε, να πιστέψουμε στις στατιστικές της Λόρα Μπέιτς, από το πρότζεκτ της “Καθημερινός Σεξισμός”, σύμφωνα με τις οποίες ένα στα τρία κορίτσια υφίσταται σεξουαλική επίθεση μέχρι να τελειώσει το σχολείο. Πώς θα αντικρίσουμε τις κόρες μας αν δεχτούμε αυτό που τους συμβαίνει; Σε μια τέτοια περίπτωση, θα έπρεπε να τους πούμε ότι δεν μας νοιάζει, διαφορετικά γιατί αφήνουμε τέτοιες στατιστικές να συνεχίζουν να υπάρχουν;».
«Σύμφωνα με τις στατιστικές της Λόρα Μπέιτς, από το πρότζεκτ της “Καθημερινός Σεξισμός”, ένα στα τρία κορίτσια υφίσταται σεξουαλική επίθεση μέχρι να τελειώσει το σχολείο. Πώς θα αντικρίσουμε τις κόρες μας αν δεχτούμε αυτό που τους συμβαίνει;»
Ο μύθος της Μέδουσας ενέπνευσε και το σύγχρονο γλυπτό του Λουτσιάνο Γκαρμπάτι, που εξελίχθηκε σε σύμβολο του κινήματος #metoo.
«Η Μέδουσα είναι γυμνή και κρατάει το κεφάλι του Περσέα. Δεν είναι εκπληκτικό; Βασίστηκε στο άγαλμα του Αντόνιο Κανόβα, που βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, μια επιτομή του κλασικισμού, όπου ο Περσέας είναι γυμνός, με υπέροχο σώμα από ολόλευκο μάρμαρο και βλέμμα θριαμβευτή –δεν χρειάζεται ιδιαίτερη φαντασία για να ταυτιστείς μαζί του.
»Όταν το έργο του Γκαρμπάτι έγινε meme το 2018, σε κάποιες εκδοχές του υπήρχε μια φράση δίπλα στο κεφάλι της Μέδουσας: “Να είστε ευγνώμονες που θέλουμε μόνο ισότητα και όχι εκδίκηση”. Την πρώτη φορά που το είδα, κυριολεκτικά έμεινα με το στόμα ανοιχτό. Και αναρωτήθηκα, γιατί δεν έχω μείνει ποτέ με το στόμα ανοιχτό βλέποντας το γλυπτό του Κανόβα; Γιατί η βία κατά των αντρών σοκάρει, ενώ έχω κανονικοποιήσει τη βία κατά των γυναικών; Αυτό το άγαλμα άλλαξε, αναμφίβολα, το διάλογο και αν ήταν στο χέρι μου, θα βρισκόταν στο μουσείο, απέναντι από το γλυπτό του Κανόβα, για να προβληματιστούμε για τις κοινωνικές προσδοκίες μας».
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο Marie Claire Ιανουαρίου.
