Φωτογράφος: Γιώργος Μαυρόπουλος
Ένα ετερόκλητο συστατικό μπορεί να απογειώσει μια συνταγή, να δέσει με τα υπόλοιπα ενώ ταυτόχρονα ξαφνιάζει τους γευστικούς κάλυκες. Αυτό ισχύει συχνά και σε τομείς πέρα από τη μαγειρική. Για παράδειγμα, βρίσκει σίγουρα εφαρμογή στην τέχνη και ειδικότερα στο σινεμά. Στη νέα ταινία του Αλέξανδρου Βούλγαρη (The Boy), «Πολύδροσο», το συστατικό είναι η Βίκυ Καγιά, η οποία μια μέρα, κάπου ανάμεσα στις τηλεοπτικές εκπομπές, τις φωτογραφήσεις και τα λαμπερά events δέχεται για πρώτη φορά στη ζωή της ένα τηλεφώνημα από το σκηνοθέτη που της προτείνει να συμπρωταγωνιστήσει στην ταινία με την εξαιρετική Σοφία Κόκκαλη.
«Συναντιόμαστε, βλέπω τον Αλέξανδρο και τη Σοφία και νιώθω σαν να ήμασταν πάντα μαζί. Και τελικά, ήμασταν», λέει η Βίκυ Καγιά, εννοώντας ότι, όπως διαπιστώνει στη διάρκεια εκείνης της πρώτης γνωριμίας-επανασύνδεσης, είναι και οι τρεις γέννημα θρέμμα του Πολύδροσου. «Όταν, στο 3ο Γυμνάσιο Χαλανδρίου, είχα βάλει υποψηφιότητα για το 15μελές, είχα πάει στις τουαλέτες αγοριών -όπου το μόνο “κακό” που έκαναν τότε ήταν να καπνίζουν- και λέω, ελάτε να με ψηφίσετε, να πάμε εκδρομές, να κάνουμε ωραία πράγματα στο σχολείο. Ένα από εκείνα τα παιδιά ήταν ο Αλέξανδρος Βούλγαρης. Όταν μου το θυμίζει καταλαβαίνω γιατί επέμενε να είμαι μέρος του “Πολύδροσου”, it all makes sense».
«Όταν, στο 3ο Γυμνάσιο Χαλανδρίου, είχα βάλει υποψηφιότητα για το 15μελές, είχα πάει στις τουαλέτες αγοριών -όπου το μόνο “κακό” που έκαναν τότε ήταν να καπνίζουν- και λέω, ελάτε να με ψηφίσετε, να πάμε εκδρομές, να κάνουμε ωραία πράγματα στο σχολείο. Ένα από εκείνα τα παιδιά ήταν ο Αλέξανδρος Βούλγαρης», Βίκυ Καγιά
Πολύδροσο retreat
Fast forward μερικούς μήνες μετά, στα γυρίσματα της ταινίας που λαμβάνουν χώρα στο πατρικό των γονιών του Αλέξανδρου, του σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη και της συγγραφέως Ιωάννας Καρυστιάνη, με την τελευταία να επιδίδεται με ευχαρίστηση στο ρόλο της οικοδέσποινας του συνεργείου: «Να οι μαραθόπιτες, να οι πρασόπιτες, να οι τυρόπιτες, να τα καλτσούνια, άσε τι φάγαμε! Μια εμπειρία που δεν θα ξεχάσω ποτέ, ουσιαστική και αληθινή, με ένα υπέροχο crew, με όλα τα παιδιά να είναι εκεί για τον ίδιο λόγο, να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν μια ιστορία», προσθέτει η Βίκυ. Την ιστορία μυθοπλασίας μιας κόρης, της μικρής Σοφίας, η οποία επιστρέφει στο προάστιο, τόσο κοντά και τόσο μακριά από το αθηναϊκό κέντρο, για να φροντίσει τη μητέρα της, τη μεγάλη Σοφία, που είναι άρρωστη και περιμένει ένα δύσκολο χειρουργείο. (Ναι, μητέρα και κόρη έχουν το ίδιο όνομα, σύμφωνα με το σενάριο).
Η Βίκυ Καγιά περιγράφει τα γυρίσματα σαν εμπειρία διαλογισμού, έναν μήνα απόδρασης από τη φασαριόζικη επαγγελματική ρουτίνα της. Σαν ένα retreat τόσο κοντά στην Αθήνα και τόσο γεμάτο γέλιο, φαγητό, αλλά και ησυχία. Πολύδροσο retreat. Καθώς όμως μέχρι τότε η επαφή της με την υποκριτική είναι σποραδική, με λίγο θέατρο και εμφανίσεις σε ταινίες του Νίκου Περράκη, ανησυχεί για το αν θα μπορέσει να σταθεί στο ύψος των καλλιτεχνικών περιστάσεων.
«Να οι μαραθόπιτες, να οι πρασόπιτες, να οι τυρόπιτες, να τα καλτσούνια, άσε τι φάγαμε! Μια εμπειρία που δεν θα ξεχάσω ποτέ, ουσιαστική και αληθινή, με ένα υπέροχο crew, με όλα τα παιδιά να είναι εκεί για τον ίδιο λόγο, να δημιουργήσουν και να αφηγηθούν μια ιστορία», Βίκυ Καγιά
«Την πρώτη μέρα στα γυρίσματα δεν ξέρω πού πατάω και πού βρίσκομαι, τους λέω “καλημέρα, πείτε μου τι θέλετε να κάνω!”». Θυμάται να αισθάνεται λες και οι συνεργάτες της μιλούν μια άλλη γλώσσα. «Κάποια στιγμή λέω στον Αλέξανδρο “θέλεις να μου δείξεις τι ρούχα θα φορέσω;”. Μου τα δείχνει και καταλαβαίνω τι πρέπει να κάνω. Λέω στον εαυτό μου, δεν γίνεται, θα τα καταφέρεις, έχεις δεσμευτεί, αυτοί οι άνθρωποι υπολογίζουν σε εσένα και τελικά βρίσκω τον τρόπο».
Η Σοφία Κόκκαλη χρειάζεται να ανατρέξει οχτώ χρόνια πριν για να φτάσει στην πρώτη της ταινία με τον Αλέξανδρο Βούλγαρη («Νήμα», 2016), που την περιγράφει ως «έναν ολόκληρο κόσμο στον οποίο βούτηξα». Μέχρι σήμερα συνεχίζει να ζει εκεί – βγαίνοντας, περιστασιακά, για να ανεβεί στη θεατρική σκηνή. «Στη μόνιμη συνεργασία φτιάχνεις μια οικογένεια, όπου όλα είναι πιο μεστά, πιο πυκνά, έχεις φτιάξει έναν κώδικα όπου δεν χρειάζεται να πεις πολλά και η εμπιστοσύνη σού αφήνει χώρο να βγάλεις κάτι από εσένα». Σε αυτή την ευρύτερη οικογένεια η Βίκυ Καγιά φαντάζει κάπως σαν το νέο, larger than life μέλος, που με την άφιξή του αλλάζουν όλα: Η Βίκυ Καγιά δεν εγκλιματίζεται απλώς, αλλά μετατρέπει ένα ήσυχο γεύμα σε πάρτυ. Όπως όταν, μπαίνοντας η ίδια στο σπίτι όπου θα γίνουν η φωτογράφηση και η συνέντευξη για το Marie Claire, το γεμίζει απ’ τη μια στιγμή στην άλλη με εκρηκτική ενέργεια και σε κάθε γωνιά ξεπηδούν αγκαλιές, δυνατά γέλια, συζητήσεις.
«Στη μόνιμη συνεργασία φτιάχνεις μια οικογένεια, όπου όλα είναι πιο μεστά, πιο πυκνά, έχεις φτιάξει έναν κώδικα όπου δεν χρειάζεται να πεις πολλά και η εμπιστοσύνη σού αφήνει χώρο να βγάλεις κάτι από εσένα», Σοφία Κόκκαλη
«Η Βίκυ μάς έδωσε πάρα πολλή ζωή, νέα πνοή. Αυτός ο συνδυασμός ο “παράταιρος”, αυτή η συνάντηση έχει για μένα πιο πολύ ενδιαφέρον από οποιαδήποτε άλλη θα μπορούσα να σκεφτώ», προσθέτει η Σοφία, η οποία τελικά δεν εισπράττει τη διαφορετικότητα ανάμεσα στους κόσμους τους, του δικού της και της Βίκυς, ως επικοινωνιακό χάσμα αλλά ως μια δημιουργική ζύμωση, άλλωστε «από τη στιγμή που μπαίνεις στον κόσμο του Αλέξανδρου σου μεταδίδει έναν τόνο και όλοι γίνονται ένα και, εν προκειμένω, η Βίκυ είναι πολύ έξυπνη, γάτα, τα πιάνει όλα με τη μία και έχει χαρακτηριστικά που μας ταίριαξαν».
Ήρεμη δύναμη
Και πάλι, η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η Βίκυ στα γυρίσματα είναι «να ησυχάσω, να αλλάξω τη φωνή μου, την άρθρωσή μου, να αλλάξω ρυθμούς, γιατί γενικά είμαι ένας γρήγορος, bubbly άνθρωπος, κουνιέμαι και κουνιούνται όλα. Αλλά δεν είμαι μόνο ένα πράγμα, είμαι κι άλλα, τα οποία ο Αλέξανδρος ήξερε από την παιδική ηλικία μου και ήθελε να βρούμε μαζί. Θυμάμαι να μου λέει, κουνώντας πάντα τα χέρια του: πιο ήρεμα, Βίκυ, μη βιάζεσαι, μην ενθουσιάζεσαι, μη χρωματίζεις πάρα πολύ τη φωνή σου. Και τη Σοφία να ψιθυρίζει, αγγίζοντάς με στην πλάτη: έλα, mommy, θα τα καταφέρεις».
Το αποτέλεσμα στη μεγάλη οθόνη; Δύο ερμηνείες με ήρεμη δύναμη, όπου ακόμα και ο σαρωτικός φόβος της μεγάλης Σοφίας μήπως πεθάνει και αφήσει την κόρη της χωρίς γονείς (σύμφωνα με το σενάριο, ο πατέρας της μικρής Σοφίας δεν βρίσκεται πια στη ζωή) εκδηλώνεται με χειρονομίες όπου ένα υποδόριο χιούμορ ελαφραίνει την ατμόσφαιρα, όπως το «πάρτυ αποχαιρετισμού» που διοργανώνει, με μαύρα ρούχα και τούρτα με μακάβρια διακόσμηση. Στο μεταξύ η αγάπη που ρέει ανάμεσα σε μαμά και κόρη άλλοτε αναβλύζει στην επιφάνεια σαν ένα μάντρα που επαναλαμβάνουν μεταξύ τους και άλλοτε πλημμυρίζει, σιωπηλά, τους περιπάτους τους στην ανθισμένη ρεματιά και τα ήσυχα βράδια στο σπίτι.
Παρόλο που οι συμπρωταγωνίστριες δεν απέχουν ηλικιακά ούτε δέκα χρόνια, «δεν είναι δύσκολο να υποδυθώ τη μαμά της Σοφίας», λέει η Βίκυ, «γιατί είναι ένα τρυφερό κλαράκι, ένας μίσχος και επειδή είμαι ούτως ή άλλως μαμά. Κάποια στιγμή πρέπει να κλάψω και δεν μπορώ, όταν όμως είμαστε στο Ελαφίνο, όπου τρώγαμε πίτσα μικροί, και η Σοφία αρχίζει να τραγουδάει “είσαι η καλύτερη μαμά του κόσμου”, με πιάνουν τα κλάματα, είναι σαν να βλέπω να μου τραγουδάει η Μπιάνκα».
«Κάποια στιγμή πρέπει να κλάψω και δεν μπορώ, όταν όμως είμαστε στο Ελαφίνο, όπου τρώγαμε πίτσα μικροί, και η Σοφία αρχίζει να τραγουδάει “είσαι η καλύτερη μαμά του κόσμου”, με πιάνουν τα κλάματα, είναι σαν να βλέπω να μου τραγουδάει η Μπιάνκα», Βίκυ Καγιά
Η εμπειρία της ταινίας είναι για τη Βίκυ σαν μια προβολή σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον, όπου τα αληθινά παιδιά της έχουν φτάσει στην ενήλικη ηλικία της κινηματογραφικής κόρης της. Και λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά. «Μέσα από το ρόλο της μεγάλης Σοφίας δουλεύω το φόβο μου μήπως πάθουμε τίποτα τα παιδιά ή εγώ, σκέφτομαι πόσο κακό μπορεί να τούς κάνει αυτός ο φόβος, στην αυτοπεποίθηση, στην προσωπικότητα, στη ζωή τους και τον “μαζεύω”».
Στη συνθήκη της ταινίας όπου οι ρόλοι αντιστρέφονται, η κόρη γίνεται ο φροντιστής της μαμάς που ασθενεί, ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει καθεμιά τους;
ΒΙΚΥ ΚΑΓΙΑ: «Η μαμά ζητάει από την κόρη να της δώσει την προσοχή που χρειάζεται για να γυρίσει στην παιδική ηλικία της, να φροντιστεί και να καταφέρει να κερδίσει το δράκο της αρρώστιας. Είναι ανάγκη να καταλάβουμε ότι δεν είμαστε σούπερ ήρωες ούτε σούπερ μαμάδες. Όλα επιτρέπονται στις σχέσεις των ανθρώπων, αρκεί να είναι αυθεντικά και να γίνονται για τους σωστούς λόγους, όχι ας πούμε εγωιστικά ή ευνουχιστικά».
«Η μαμά ζητάει από την κόρη να της δώσει την προσοχή που χρειάζεται για να γυρίσει στην παιδική ηλικία της, να φροντιστεί και να καταφέρει να κερδίσει το δράκο της αρρώστιας. Είναι ανάγκη να καταλάβουμε ότι δεν είμαστε σούπερ ήρωες ούτε σούπερ μαμάδες», Βίκυ Καγιά
ΣΟΦΙΑ ΚΟΚΚΑΛΗ: «Η μαμά Σοφία είναι πολύ αυτόνομη, αφήνει χώρο στο παιδί της. Η σχέση τους είναι γεμάτη αγάπη. Στην αρχή η κόρη ίσως νιώσει περιορισμένη, αλλά στην πορεία, στην ταινία συγκεκριμένα, περνούν μαζί πολύ δημιουργικό και γλυκό χρόνο και νομίζω ότι θα φύγει από εκεί γεμάτη».
Η διαδρομή της Σοφίας Κόκκαλη στο ρόλο εφάπτεται σε κάποια σημεία με τον αληθινό της ως κόρης. «Ο Αλέξανδρος διάλεξε να κάνει μια σχέση μάνας και κόρης με έναν τρόπο που δεν συνηθίζουμε να βλέπουμε στις ταινίες: τρυφερή, ιδανική. Είναι στη φαντασία του αλλά είναι και επιλογή γιατί κι εγώ μεγαλώνοντας μπορεί να είχα πάρα πολλές κόντρες με τη μαμά μου ή να έψαχνα συνεχώς, με πολύ κόπο, τρόπους να με καταλάβει ή να με αποδεχτεί ή να την εκπαιδεύσω σε κάτι. Τώρα πια με νοιάζει ο χρόνος που περνάω μαζί της να είναι πραγματικά ζεστός, η σύνδεσή μας τρυφερή κι ανέφελη».
Κάτω και δεξιά, ΒΙΚΥ: Καμπαρντίνα και πουκάμισο από μεταξωτή οργάντζα και σορτς Max Mara. Aθλητικά από
προσωπική συλλογή. ΣΟΦΙΑ: Βαμβακερή σαλοπέτα Max Mara. Αθλητικά, Converse.
Φωτογράφος: Γιώργος Μαυρόπουλος
Το προάστιο σαν χαρακτήρας
Στην πραγματικότητα, όμως, υπάρχει κι ένας τρίτος πρωταγωνιστής στην ταινία, το ίδιο το Πολύδροσο, που αν θα έπρεπε να φανταστούμε σαν χαρακτήρα, «θυμίζει λίγο τις ταινίες του Ντέιβιντ Λιντς» κατά τη Σοφία, «έχει κάτι παιχνιδιάρικο και σκοτεινό».
Ποιο είναι το δικό σας Πολύδροσο;
Β.Κ.: «Ήταν το μέρος όπου μεγαλώσαμε, κάπως περιοριστικό, όλοι θέλαμε να φύγουμε μακριά, μας έπνιγε, δεν μας άφησε να ονειρευτούμε και να είμαστε διαφορετικοί. Για μένα προσωπικά ήταν κάθαρση το να επιστρέψω και να κάνω αυτή την ταινία. Όταν ταξιδεύεις στον κόσμο και ωριμάζεις και βλέπεις τι συμβαίνει γύρω σου, βλέπεις τελικά ότι είχες μια πολύ καλή αφετηρία παιδικής ηλικίας, ότι τα πράγματα δεν ήταν τόσο μαύρα, τόσο περιοριστικά, ότι η ασφάλεια και η ρουτίνα σε βοήθησαν να τακτοποιήσεις κάπως τα πράγματα για να προχωρήσεις. Επίσης η ταινία άγγιξε κάποια κομμάτια του εαυτού μου που είχα θάψει, ας πούμε που τσακωνόμουν με τη μαμά μου, που ήμουν διαφορετική, που δεν ήθελα να ακούσω, που δεν ήθελα να μπω στο ίδιο καλούπι με όλα τα κορίτσια της ηλικίας μου. Δεν έβγαινα ποτέ ιδιαίτερα τα βράδια, δεν μου άρεσαν τα ξενύχτια, δεν κάπνιζα ποτέ, δεν με ένοιαζε να πιώ, δεν ήξερα το χρώμα των ναρκωτικών κι αυτό νόμιζα ότι ήταν αντίδραση αλλά τελικά δεν αντιδρούσα σε αυτούς που επέλεγαν κάτι άλλο, έτσι είμαι. Ναι, βγήκα με τους φίλους μου στην “Αυτοκίνηση”, αλλά τελικά δεν ήταν για μένα».
Σ.Κ.: «Για μένα Πολύδροσο είναι η παιδική μου ηλικία. Εκεί μεγάλωσα και ήμουν πάντα περήφανη για αυτή την περιοχή. Το συνδυάζω πολύ και με το παγοδρόμιο, έμενα ακριβώς δίπλα και έβλεπα από το μπαλκόνι ή από το τζάμι μου ποιος ήταν εκεί. Από τότε που έφυγα, εδώ και αρκετά χρόνια, είναι σαν να ζω μια άλλη ζωή. Έχει κάτι γλυκόπικρο το να γυρίζω πίσω – μπορεί γιατί κάποιες γωνιές που είχα μικρή δεν υπάρχουν πια».
Αν θα έπρεπε να φανταστούμε το Πολύδροσο σαν χαρακτήρα, «θυμίζει λίγο τις ταινίες του Ντέιβιντ Λιντς» κατά τη Σοφία Κόκκαλη, «έχει κάτι παιχνιδιάρικο και σκοτεινό».
Και ποιες γωνιές του Πολύδροσου ξεχωρίζετε ως αγαπημένες;
Β.Κ.: «Η δική μου ήταν το παγοδρόμιο, όπου πηγαίναμε και χορεύαμε στον πάγο, ήταν το Σάββατό μας. Και η ρεματιά, που υπάρχει ακόμα. Από το παλιό Πολύδροσο έχουν επιβιώσει και κάποιες αλάνες, παιδικές χαρές, ο Άγιος Αθανάσιος και ο πατήρ Λάμπρος. Πίστεψέ το ή όχι, πήγαινα στο Κατηχητικό για πάρα πολλά χρόνια, μέχρι 13 χρονών. Ο πατήρ Λάμπρος μού έδειξε μια μεγάλη φωτογραφία με όλη την ομάδα, είμαι κι εγώ εκεί. Λέω, Θεέ μου, πόσα χρόνια έχουν περάσει».
Σ.Κ.: «Το παγοδρόμιο θεωρείται για μένα σημείο αναφοράς. Στη ρεματιά έχει πάρα πολλά αγαπημένα μου σημεία. Ήταν πολύ ωραία και ελεύθερα για ένα παιδί, ακόμα και εγκαταλειμμένα σπίτια που εξερευνούσαμε είχε».
Η φύση ως αφετηρία και προορισμός
Προίκα και των δύο από τα παιδικά τους χρόνια στο Πολύδροσο, η αγάπη για τη φύση. «Ιδιαίτερα όταν ήμασταν μικρά, υπήρχαν παντού αλάνες και δάση. Τρέχαμε και παίζαμε στο ρέμα, γεμάτο με νερό», θυμάται η Βίκυ και προσθέτει: «Όταν χιόνιζε κατεβαίναμε με τα έλκηθρα. Δεν ήταν καθόλου Αθήνα το Πολύδροσο, ήταν σαν χωριό. Για μένα πάντα υπήρχε και θα υπάρχει η επαφή με τη φύση. Δεν μπορώ να μην έχει κήπο το σπίτι μου, να μην έχω έναν χώρο στο εξοχικό να σπέρνω, να φυτεύω ντομάτες και λουλούδια. Η φύση είναι η αφετηρία, με γειώνει και γειώνει και τα παιδιά».
«Όταν χιόνιζε κατεβαίναμε με τα έλκηθρα. Δεν ήταν καθόλου Αθήνα το Πολύδροσο, ήταν σαν χωριό. Για μένα πάντα υπήρχε και θα υπάρχει η επαφή με τη φύση. Δεν μπορώ να μην έχει κήπο το σπίτι μου, να μην έχω έναν χώρο στο εξοχικό να σπέρνω, να φυτεύω ντομάτες και λουλούδια. Η φύση είναι η αφετηρία, με γειώνει και γειώνει και τα παιδιά», Βίκυ Καγιά
«Εγώ μεγάλωσα σε διαμέρισμα, σε πολυκατοικία, αλλά στο Πολύδροσο είσαι συνέχεια έξω», συμπληρώνει η Σοφία, που μετακόμισε πρώτα στα Πετράλωνα και τώρα στην Κυψέλη, «αλλά μελλοντικά με φαντάζομαι να θέλω να απομακρυνθώ από το κέντρο, αν και μου αρέσει το αστικό τοπίο. Η αλήθεια είναι ότι στην Κυψέλη, καρακέντρο, πιέζομαι λίγο. Έχει σημασία και ο ήχος – όποτε πηγαίνω να επισκεφτώ τη μητέρα μου στο Πολύδροσο, όλα μπαίνουν στο mute».
Για τη Σοφία Κόκκαλη, όπως και για τη μικρή Σοφία της ταινίας, Πολύδροσο σήμερα είναι πάνω απ’ όλα η μαμά της, κουβαλάει «το συναίσθημα μιας γλυκιάς φωλιάς που δεν θα βρεις σε κανένα άλλο σημείο του χάρτη». Μιας φωλιάς ανάμεσα σε πολυκαιρισμένες μονοκατοικίες, χωματόδρομους, χωράφια με αγριολούλουδα και διάσπαρτα πεύκα, ακόμα περισσότερο γνώριμης σε όσους, σαν τις ηρωίδες του «Πολύδροσου», μεγαλώσαμε σε κάποιο προάστιο με αέρα εξοχής.
Δείτε το τρέιλερ του «Πολύδροσου»:
Info
«Πολύδροσο», 16 Μαΐου στους κινηματογράφους από το Cinobo.
Συντελεστές
Σενάριο-Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Βούλγαρης (The Boy). Διεύθυνση φωτογραφίας: Σίμος Σαρκετζής. Μοντάζ: Αλέξανδρος Βούλγαρης (The Boy). Μουσική: Δεσποινίς Τρίχρωμη. Ηθοποιοί: Σοφία Κόκκαλη, Βίκυ Καγιά, Έλσα Ζάρρη, Μαίρη Γιαννούλα, Κάρλα Φουρ. Παραγωγή: Filmiki Productions. Έτος Παραγωγής: 2023. Διάρκεια: 84′. Διανομή: Cinobo
Awards: Βραβείο Ιδρύματος Κωστοπούλου | Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 2023
