Ήταν η πρώτη αγκαλιά για τη Rosa Luzia Lunardi μετά από πέντε μήνες. Τον Μάρτιο του 2020 τα γηροκομεία της Βραζιλίας απαγόρευσαν τα επισκεπτήρια ως ένα μέτρο προστασίας από τη νέα, τότε, πανδημία της COVID-19. Ακόμα και οι φροντιστές άρχισαν να αποφεύγουν, στο μέτρο του δυνατού, τη σωματική επαφή με τους ευάλωτους τροφίμους. Όμως μια απλή «εφεύρεση» επέτρεψε στο προσωπικό του ιδρύματος Viva Bem στο Σάο Πάολο να προσφέρει στους ηλικιωμένους μια γεύση, έστω, από την τρυφερότητα που απολάμβαναν κάποτε και που όλοι έχουμε ανάγκη. Η λεγόμενη «Κουρτίνα της Αγκαλιάς» δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα πλαστικό κάλυμμα, το οποίο ωστόσο προφύλασσε όσους ανυπομονούσαν να αγκαλιαστούν ξανά.
Έτσι, η νοσηλεύτρια Adriana Silva da Costa Souza κατάφερε να πάρει μια σφιχτή αγκαλιά την 85χρονη Rosa Luzia Lunardi, μετά από πολύ καιρό. Ο Mads Nissen ήταν εκεί και συνέλαβε με το φακό του τη σπάνια στιγμή, της εγγύτητας και της ψυχικής ανάτασης, όπου το άχαρο, πλαστικό κατασκεύασμα μοιάζει να δίνει φτερά στην ηλικιωμένη γυναίκα. Το έργο του, με τίτλο «Η Πρώτη Αγκαλιά» («The First Hug»), αναδείχθηκε σε Φωτογραφία της Χρονιάς (World Press Photo of the Year) στο διεθνή διαγωνισμό φωτορεπορτάζ World Press Photo 2021.
«Εμβληματική εικόνα της COVID-19»
«Όταν έμαθα για την κρίση που εκτυλισσόταν στη Βραζιλία και την ανεπαρκή ηγεσία του προέδρου Μπολσονάρο, ο οποίος είχε υποτιμήσει από την αρχή τον ιό αποκαλώντας τον “ήπια γρίπη”, ένιωσα την παρόρμηση να κάνω κάτι» είπε ο Δανός φωτογράφος, εξηγώντας το σκεπτικό του, μετά τη βράβευση, προσθέτοντας: «Για μένα, αυτή είναι μια ιστορία για την ελπίδα και την αγάπη στους πιο δύσκολους καιρούς».
Ο φωτογράφος Kevin WY Lee, καλλιτεχνικός διευθυντής και μέλος της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού, χαρακτήρισε τη φωτογραφία του Nissen «εμβληματική εικόνα της COVID-19», προσθέτοντας: «Λειτουργεί ως ένα ντοκουμέντο της πιο παράξενης στιγμής της ζωής μας, σε όλο τον κόσμο. Βλέπω ευαλωτότητα, αγαπημένους ανθρώπους, απώλεια και αποχωρισμό, θάνατο αλλά και, κυρίως, επιβίωση – όλα σε μία εικόνα. Αν την κοιτάξετε αρκετά προσεκτικά, θα δείτε και ένα ζευγάρι από φτερά: σύμβολο πτήσης και ελπίδας».
«Βλέπω ευαλωτότητα, αγαπημένους ανθρώπους, απώλεια και αποχωρισμό, θάνατο αλλά και, κυρίως, επιβίωση – όλα σε μία εικόνα».
Η επιγραφή που συνοδεύει την εικόνα, η οποία εκτίθεται στο ΚΠΙΣΝ μαζί με τα άλλα έργα που διακρίθηκαν στον World Press Photo 2021, μας υπενθυμίζει το ιστορικό της υγειονομικής κρίσης που άλλαξε τον κόσμο και συνεχίζει να τον αλλάζει: «Ο νέος κορονοϊός πρωτοεμφανίστηκε στη Γουχάν, στην Κίνα, στο τέλος του 2019, και μέχρι τον Ιανουάριο του 2020 είχε αρχίσει να εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο. Στις 11 Μαρτίου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτήρισε την κατάσταση πανδημία. […] Ο Βραζιλιάνος πρόεδρος Ζαΐρ Μπολσονάρο απέρριψε τους ισχυρισμούς για τη σοβαρότητά της και τον κίνδυνο που ενέχει ο ιός, υπονόμευσε τα μέτρα της καραντίνας που υιοθετήθηκαν σε πολιτειακό επίπεδο και παρακίνησε τους Βραζιλιάνους να συνεχίσουν να εργάζονται για να κρατήσουν την οικονομία στην επιφάνεια. Το 2020 έκλεισε για τη Βραζιλία με έναν από τους χειρότερους απολογισμούς παγκοσμίως αναφορικά με τον κορονοϊό, με περίπου 7,7 εκ. καταγεγραμμένα κρούσματα και 195.000 θανάτους».
Αγάπη και πόλεμος
Οι νικήτριες φωτογραφίες του διαγωνισμού World Press Photo 2021 -που διακρίθηκαν ανάμεσα σε 74.470 έργα, τα οποία υποβλήθηκαν από 4.315 φωτογράφους από 130 χώρες- εκτίθενται στο ισόγειο της Εθνικής Βιβλιοθήκης του ΚΠΙΣΝ. Σαράντα πέντε εικόνες, καθεμία από τις οποίες συνοδεύεται από τη δική της αφήγηση.
Όπως η φωτογραφία «Αγάπη μου» («Habibi») του Ιταλού Antonio Faccilongo του πρακτορείου Getty, νικητή του τίτλου Φωτογραφικό Θέμα της Χρονιάς (World Press Photo Story of the Year), που αφηγείται μια ιστορία αγάπης με φόντο τη μακροχρόνια σύγκρουση Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Ή η σειρά εικόνων του Άγγελου Τζωρτζίνη «Παγιδευμένοι στην Ελλάδα» («Trapped in Greece»), στιγμιότυπα από τα προσφυγικά camps, για την οποία ο Έλληνας φωτογράφος απέσπασε το 3ο Βραβείο στην κατηγορία μακροχρόνιων Projects και το 2ο βραβείο στον διαγωνισμό Athens Photo World Award 2021.
Η φωτογραφία «Αγάπη μου»του Ιταλού Antonio Faccilongo του πρακτορείου Getty, νικητή του τίτλου Φωτογραφικό Θέμα της Χρονιάς, αφηγείται μια ιστορία αγάπης με φόντο τη μακροχρόνια σύγκρουση Ισραηλινών και Παλαιστινίων.
Παράλληλα, στον 4ο όροφο της Βιβλιοθήκης φιλοξενείται η ατομική έκθεση του Paolo Pellegrin «As I Was Dying», βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του. Είναι η πρώτη φορά που θα δούμε στην Ελλάδα τη δουλειά του Ιταλού φωτογράφου, μέλους του διεθνούς πρακτορείου Magnum. Ο δημιουργός αιχμαλωτίζει στιγμές πόνου, αγώνα και δύναμης από τόπους μακρινούς και διαφορετικούς, με κοινό παρονομαστή τον άνθρωπο. Ιαπωνία, Ινδονησία, Αφγανιστάν, Αλβανία, Αίγυπτος, Τυνησία, Λιβύη, Αιθιοπία, Λιβερία, Σουδάν, Ανγκόλα, Αϊτή, Κόσοβο, Κούβα, Παλαιστίνη, Λίβανος, Ιράκ, Βατικανό και Γαλλία παρελαύνουν μπροστά μας μέσα από το ασπρόμαυρο κάδρο του.
Παράλληλα στο ΚΠΙΣΝ πραγματοποιούνται ψηφιακές προβολές διακεκριμένων εικόνων φωτορεπορτάζ– καθώς αντικατοπτρίζονται στα γαλήνια νερά του Καναλιού, η μαγεία τους πολλαπλασιάζεται. Οι φωτογραφικές εκδηλώσεις γίνονται στο πλαίσιο του Athens Photo World, αφιερωμένο στη μνήμη του κορυφαίου Γιάννη Μπεχράκη και αφοσιωμένο στην προβολή και την υποστήριξη των φωτορεπόρτερ παγκοσμίως, οι οποίοι εργάζονται ακούραστα και θαρραλέα, ειδικά σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, για την ενημέρωσή μας.
Το Athens Photo World συνεχίζει τη δράση του με Μέγα Δωρητή το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) και σε συνεργασία με το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), με επιχορήγηση από το Υπουργείο Πολιτισμού, το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, την Samsung Greece, την AON Reinsurance και το ξενοδοχείο Athens Plaza, και την υποστήριξη του Δήμου Αθηναίων, του ΟΠΑΝΔΑ, του Εθνικού Κήπου, της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων, του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, του Δήμου Χαλανδρίου, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων.
Info
«Athens Photo World: Έκθεση World Press Photo 2021», έως 14/9. Athens Photo World 2021: Paolo Pellegrin «As I was dying», έως 5/9. Athens Photo World 2021: Πρόγραμμα Ψηφιακών Προβολών, έως 4/9. Είσοδος ελεύθερη. Περισσότερες πληροφορίες: www.snfcc.org
