«Η βάση στους ρόλους μου είμαι πάντα εγώ» λέει ενώ συζητάμε για τη «Μάγια» που υποδύεται στις «Ψυχοκόρες», τη νέα τηλεοπτική σειρά του ΑΝΤ1+ η οποία για πρώτη φορά στη μικρή οθόνη φωτίζει τόσο ξεκάθαρα ένα μεγάλο κοινωνικό φαινόμενο της δεκαετίας του ΄50. Κάτω λοιπόν από την «Ιωάννα» στην «Ιωάννα της καρδιάς», τη «Μαρία» στο «Νησί», την «Έλσα» στην «Άπνοια», που της έφερε μάλιστα ένα διεθνές βραβείο ερμηνείας (London Greek Film Festival), τη «Ρίτα» στη «Ρόζα της Σμύρνης», την «Κάρολ» και τη «Χέιζελ Νάιλς», στις παραστάσεις «Ο Ορφέας στον Άδη» και «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα» αντίστοιχα, για τις οποίες τιμήθηκε με το Βραβείο Μελίνα Μερκούρη, και πολλούς ακόμα τηλεοπτικούς, κινηματογραφικούς και θεατρικούς ρόλους βρίσκεται μια ηθοποιός που όταν ήταν μικρή ήθελε να γίνει αστροφυσικός, που χρησιμοποιεί τα social media ως βήμα για να μιλήσει χωρίς να μασάει τα λόγια της για τα θέματα που την απασχολούν, όπως η γυναικεία κακοποίηση και η φροντίδα των αδέσποτων ζώων, που πηγαίνει σε γυρίσματα και στούντιο φωτογράφισης με το σκυλάκι της και που τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με την πιθανή ημερομηνία τοκετού, θα γίνει η μητέρα ενός αγοριού για το οποίο ονειρεύεται να εξελιχθεί σε «μικρό επαναστάτη».
Για τις «Ψυχοκόρες»
«Όταν άρχισε να προβάλλεται η σειρά με προσέγγισε μια δημοσιογράφος και μου είπε ότι είναι κόρη ψυχοκόρης – ο μπαμπάς της ήταν ο γιος της οικογένειας. Σε μια άλλη αληθινή ιστορία ο γιος αγάπησε την ψυχοκόρη αλλά η οικογένειά του, μια πλούσια οικογένεια αστών, δεν μπορούσε να την παντρέψει μαζί του. Την πάντρεψε με κάποιον άλλο και ο γιος αυτοκτόνησε.
»Ακούμε πολλές τέτοιες ιστορίες, πέρα από την πολύ στενάχωρη και γνωστή, της Σπυριδούλας που σιδέρωσαν τα αφεντικά της. Ο όρος “ψυχοκόρες” χρησιμοποιήθηκε καταχρηστικώς. Στην πλειοψηφία τους αυτά τα κορίτσια πέρασαν άσχημα, τις εκμεταλλεύτηκαν επαγγελματικά, κάποιες τις κακοποίησαν σεξουαλικά. Είναι ένα θέμα που δεν έχει αγγίξει η ελληνική τηλεόραση και χαίρομαι που γινόμαστε ένα μικρό σκαλοπάτι για να ανεβούν να πουν την ιστορία τους. Έχουμε την τάση να εξιδανικεύουμε τα πράγματα και αν κάποιος τολμήσει να παρουσιάσει την κοινωνία όπως είναι, ή όπως ήταν στο παρελθόν, λέμε “αυτό είναι πολύ προκλητικό” – η λέξη “πρόκληση” έχει γίνει καραμέλα, έχει αντικαταστήσει την “αλήθεια”».
«Σε μια αληθινή ιστορία ο γιος αγάπησε την ψυχοκόρη αλλά η οικογένειά του, μια πλούσια οικογένεια αστών, δεν μπορούσε να την παντρέψει μαζί του. Την πάντρεψε με κάποιον άλλο και ο γιος αυτοκτόνησε».
Για το ρόλο της «Μάγιας»
«Έχει ως βάση εμένα, αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο δουλεύω, αλλά επηρεάστηκα και από τη φιγούρα της Μελίνας Μερκούρη, που ήταν γόνος πολιτικής οικογένειας, πολιτεύτηκε και ήταν δυναμική στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών, των καλλιτεχνών – διαφόρων ομάδων που ήταν υποτιμημένες στην εποχή τους – ενώ κρατούσε τις ευαισθησίες της. Θυμάμαι μια πολύ ωραία συνέντευξή της όπου έλεγε ότι μπήκε στη Βουλή φορώντας παντελόνι και άκουσε αποδοκιμασίες αλλά προχώρησε με το κεφάλι ψηλά και ανέβηκε στο βήμα, γιατί έπρεπε να μιλήσει εκείνη την ώρα. Και μετά γύρισε σπίτι και έβαλε τα κλάματα.
»Ας μην ξεχνάμε ότι στη χρονική περίοδο όπου βρισκόμαστε στη σειρά, στη δεκαετία του ‘50, οι γυναίκες έχουν ψηφίσει μία φορά και αγωνίζονται για το δικαίωμα του εκλέγεσθαι, για να μπορούν κι αυτές να παίρνουν αποφάσεις για τη ζωή τους. Είναι μια εποχή όπου συμβαίνουν πολλές αλλαγές – ας πούμε, σε κάποιο εργοστάσιο που αναφέρουμε οι εργάτριες θα μπορούν πλέον να εργάζονται χωρίς τη γραπτή συναίνεση του συζύγου ή κάποιου άλλου άντρα της οικογένειάς τους. Πράγματα που σήμερα θεωρούμε δεδομένα οι φεμινίστριες της εποχής κατέκτησαν με κόπο και αγώνες».
Με αφορμή και το σύντομο ρόλο σου στην «Παραλία» της ΕΡΤ για το κίνημα των χίπις στα Μάταλα, αναρωτιέμαι: Σε ποια εποχή θα ζούσες αν μπορούσες να διαλέξεις, στα 50s και τις «Ψυχοκόρες» ή στα 60s;
«Μάλλον θα διάλεγα τη δεκαετία του ‘50, όχι ότι τη ζηλεύω, δεν την έχω εξιδανικευμένη, αλλά θα ήθελα να είμαι μέλος της ομάδας των γυναικών που μάχονταν τότε για δικαιοσύνη και ισότητα.
»Αλλά και η δεκαετία των ‘60s της “Παραλίας” μου φαίνεται ενδιαφέρουσα. Αν γύριζα τότε νομίζω ότι θα ήμουν από τους ανθρώπους που προσπαθούσαν να ρουφήξουν τις ιστορίες των χίπις, να δουν το αύριο που έρχεται και να το παντρέψουν, κάπως, με το δικό τους χτες. Μέχρι στιγμής ξέρουμε πώς ζούσαν, πώς ντύνονταν, πώς τραγουδούσαν οι χίπις. Επιφανειακά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν η αντίσταση στον παλιό κόσμο και η επιθυμία για τη δημιουργία ενός καινούριου, φιλειρηνικού κ.λπ., που οδήγησε τα παιδιά εκεί. Αλλά θα ήθελα να ξέρω τα βαθύτερα κίνητρα για τα οποία τα παράτησαν όλα και έφυγαν να ζήσουν με μια κιθάρα και δυο τρύπια παντελόνια, κλέβοντας πατάτες και ντομάτες. Και τι ήταν αυτό που, τελικά, τα γύρισε πίσω, πώς τερματίστηκε εκείνο το κίνημα – ακούσαμε διάφορες ιστορίες, ότι έφταναν στα Μάταλα πλούσιοι γονείς από όλο τον κόσμο, με ελικόπτερα, για να βρουν τα παιδιά τους στις σπηλιές και να τα πάρουν με το ζόρι πίσω, αλλά τα έβλεπαν και δεν τα αναγνώριζαν – ειδικά τα αγόρια, που είχαν αφήσει μούσια, μαλλιά! Αυτό θα ήθελα να δω, δεν το έχω δει ακόμα. Γενικά υπάρχει η τάση να βλέπουμε την παλιά Ελλάδα πίσω από ένα πέπλο ευδαιμονίας και φολκλόρ».
«Θα ήθελα να ξέρω τα βαθύτερα κίνητρα για τα οποία τα παράτησαν όλα και έφυγαν να ζήσουν με μια κιθάρα και δυο τρύπια παντελόνια, κλέβοντας πατάτες και ντομάτες. Και τι ήταν αυτό που, τελικά, τα γύρισε πίσω, πώς τερματίστηκε εκείνο το κίνημα».
Για την ελληνική κοινωνία σήμερα
«Έχω την αίσθηση ότι αλλάζει με ρυθμούς χελώνας. Ενώ τώρα θα έπρεπε να έχουμε διανύσει εκατό μέτρα, είμαστε ακόμα στην εκκίνηση και συζητάμε για το πώς θα γίνει το πρώτο βήμα. Νιώθω ότι στην επιφάνεια η κοινωνία μας είναι μοντέρνα αλλά αν την ξύσεις λίγο, από κάτω επικρατεί βαθύς συντηρητισμός. Καταλαβαίνω ότι η συνήθεια είναι μεγάλο πράγμα -κι εγώ αγαπώ πολύ τις συνήθειές μου, χρόνια τώρα πηγαίνω σε συγκεκριμένο εστιατόριο και τρώω συγκεκριμένο φαγητό, κάνω διακοπές στα ίδια μέρη και μένω στα ίδια ξενοδοχεία- αλλά στην τέχνη πρέπει να έχουμε τα αυτιά μας ανοιχτά και να ακροαζόμαστε τις καινούριες ανάγκες που δημιουργούνται».
«Έχω την αίσθηση ότι η ελληνική κοινωνία αλλάζει με ρυθμούς χελώνας. Ενώ τώρα θα έπρεπε να έχουμε διανύσει εκατό μέτρα, είμαστε ακόμα στην εκκίνηση και συζητάμε για το πώς θα γίνει το πρώτο βήμα».
Για το #metoo και τη γυναικεία ενδυνάμωση
«Το #metoo ήταν καλό που ξεκίνησε – που έπεσε αυτή η συζήτηση στο τραπέζι. Από εκεί και πέρα, σε πρακτικό επίπεδο, δεν ξέρω αν έχει αλλάξει κάτι πολύ σημαντικό. Ο παγκόσμιος άνθρωπος είναι ακόμα ο άντρας. Ακόμα οι γυναίκες θεωρούνται υποδεέστερες, υπάρχει απέραντος σεξισμός στην ελληνική κοινωνία και η παγίδα είναι ότι δεν το καταλαβαίνουμε. Νομίζουμε ότι σεξισμός είναι να βρίσεις μια γυναίκα ή να τη δείρεις ή να τη βιάσεις αλλά βρίσκεται παντού: στο να ρωτάς, για παράδειγμα, μια γυναίκα αν τη “βοηθάει” ο σύζυγός της στις δουλειές, σαν να είναι δική της ευθύνη κι εκείνος να έχει δευτερεύοντα ρόλο. Ή σε ύπουλες εκφράσεις, που διαιωνίζουν στερεότυπα και αδικούν κοινωνικές ομάδες.
»Μια μέρα πήγα στο γήπεδο γιατί μού αρέσει να παρακολουθώ αγώνες μπάσκετ και έβριζαν έναν μπασκετμπολίστα αποκαλώντας τον με γυναικείο όνομα. Και εκεί είπα, τώρα γιατί αυτό θεωρείται βρισιά; Αν πήγαινα σε έναν αντίστοιχο αγώνα με γυναίκες δεν θα τις αποκαλούσαν ποτέ υποτιμητικά με αντρικό όνομα. Και δεν ξαναπήγα. Δεν προτείνω να μην πηγαίνουμε πουθενά ή να μην ξαναμιλήσουμε σε ανθρώπους που έχουν υιοθετήσει τέτοιες συμπεριφορές, αλλά για μένα ήταν μεγάλο βήμα το να σταματήσω να κάνω κάτι που μου αρέσει, γιατί αυτομάτως σταμάτησε να μου αρέσει. Μια άλλη μέρα, σε γύρισμα, ένας συνάδελφος λέει σε έναν άλλον, θα μιλήσουμε σαν άντρες. Σκέφτηκα ότι εννοούσε: θα μιλήσουμε με υπευθυνότητα, με θάρρος, ντόμπρα. Δηλαδή ο αντρικός τρόπος είναι ο σωστός και ο γυναικείος, λάθος;
«Μια μέρα πήγα στο γήπεδο γιατί μού αρέσει να παρακολουθώ αγώνες μπάσκετ και έβριζαν έναν μπασκετμπολίστα αποκαλώντας τον με γυναικείο όνομα. Και εκεί είπα, τώρα γιατί αυτό θεωρείται βρισιά; Αν πήγαινα σε έναν αντίστοιχο αγώνα με γυναίκες δεν θα τις αποκαλούσαν ποτέ υποτιμητικά με αντρικό όνομα».
»Αν μπορούσα να πω κάτι στις γυναίκες θα ήταν να πετάξουν από πάνω τους οποιοδήποτε στεγανό με το οποίο έχουν γεννηθεί, γαλουχηθεί ή τροφοδοτούνται κάθε μέρα. Θα τους έλεγα ότι ο χρόνος τους δεν είναι λιγότερο σημαντικός από των αντρών. Θα τους έλεγα να αναθεωρήσουν πράγματα που λένε και που κάνουν. Το πιο δύσκολο είναι να ξεκινήσει αυτή η λειτουργία μέσα σου. Μπορεί όμως να ξεκινήσει από κάτι πολύ απλό, όπως με μια κουβέντα που θα ακούσεις τυχαία στο δρόμο».
Για την εγκυμοσύνη της
«Δεν ήμουν από τα παιδιά που έλεγαν στο μυαλό τους “εγώ θέλω να κάνω οπωσδήποτε μια μεγάλη οικογένεια” ή “θέλω να γίνω μητέρα πριν από τα τριάντα”. Αλλά γενικά η ζωή μου έχει υπάρξει απρόβλεπτη, πάντα αφουγκραζόμουν τις ανάγκες μου και κυνηγούσα τα όνειρα της εκάστοτε περιόδου της – και το γεγονός ότι έγινα ηθοποιός, ας πούμε, ήταν τελείως απρόβλεπτο και για τους αγαπημένους μου και για εμένα, το αποφάσισα ξαφνικά, βλέποντας την παράσταση “Γυάλινος κόσμος” του Δημήτρη Μαυρικίου ενώ μέχρι τότε ήθελα να γίνω αστροφυσικός.
»Στην εγκυμοσύνη μου δεν έχει αλλάξει τίποτα, κάνω ακριβώς την ίδια ζωή με πριν, απλά δεν οδηγώ μηχανή και δεν πηγαίνω για τρέξιμο. Δεν έχει αλλάξει ο τρόπος σκέψης μου, δεν τα βλέπω όλα ροζ πια. Θα γίνουν όλα αυτά, είναι μύθος; Δεν ξέρω. Περιμένω να δω, με μια γλυκιά ανυπομονησία».
«Στην εγκυμοσύνη μου δεν έχει αλλάξει τίποτα, κάνω ακριβώς την ίδια ζωή με πριν, απλά δεν οδηγώ μηχανή και δεν πηγαίνω για τρέξιμο. Δεν έχει αλλάξει ο τρόπος σκέψης μου, δεν τα βλέπω όλα ροζ πια. Θα γίνουν όλα αυτά, είναι μύθος; Δεν ξέρω. Περιμένω να δω, με μια γλυκιά ανυπομονησία».
Γιατί ανακοίνωσες την εγκυμοσύνη σου στα social media «με απόλυτη συναίσθηση της σκοτεινής πραγματικότητας των τελευταίων ημερών» όπως γράφεις; Ένιωσες την ανάγκη να απολογηθείς, κατά κάποιον τρόπο;
«Ήθελα να πω ότι γνωρίζω τι συμβαίνει γύρω μου και ταυτόχρονα να μοιραστώ τι συμβαίνει σε εμένα. Γενικά προσπαθώ να μη ζω παράλληλα με την κοινωνία αλλά μέσα σε αυτήν. Έχω τον δικό μου κύκλο ανθρώπων αλλά πηγαίνω και μέχρι το Εθνικό Θέατρο και βλέπω τους τοξικοεξαρτημένους που ζουν στο τετράγωνο εκεί και ανθρώπους χωρίς χρήματα στην Ομόνοια. Δυο παραδείγματα είναι αυτά, αλλά θέλω να πω ότι δεν ζω σε ένα μικρόκοσμο, ότι ξέρω πως πολύς κόσμος αυτή τη στιγμή περνάει πολύ άσχημα».
Όταν ανακοίνωσες ότι περιμένεις αγόρι αντιμετώπισες έμφυλα στερεότυπα;
«Δεν έζησα στερεότυπα, αλλά είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν. Αλλά επειδή στην οικογένειά μας είμαστε μόνο γυναίκες, τρεις κόρες και τέσσερις εγγονές – ο μπαμπάς μου είναι ο μοναδικός άντρας – λέγαμε, για να δούμε, έτσι για αλλαγή, πώς είναι να μεγαλώνει ένα μικρό αγοράκι. Αλλά μετά σκέφτηκα ότι υποσυνείδητα έπεσα κι εγώ θύμα της πατριαρχίας!
»Από τη μία θα χαιρόμουν αν ήταν κορίτσι γιατί θα αγωνιζόμασταν μαζί να πάρουν επιτέλους οι γυναίκες τη θέση που θα έπρεπε να έχουν. Από την άλλη, η ζωή ενός άντρα είναι πιο εύκολη. Θα κάνω λοιπόν έναν μικρό επαναστάτη, που θα δουλέψει εκ των έσω για την αλλαγή της κοινωνίας».
«Από τη μία θα χαιρόμουν αν ήταν κορίτσι γιατί θα αγωνιζόμασταν μαζί να πάρουν επιτέλους οι γυναίκες τη θέση που θα έπρεπε να έχουν. Από την άλλη, η ζωή ενός άντρα είναι πιο εύκολη. Θα κάνω λοιπόν έναν μικρό επαναστάτη, που θα δουλέψει εκ των έσω για την αλλαγή της κοινωνίας».
Τι σε τρομάζει περισσότερο στο μέλλον, για εσένα, για το παιδί που θα έρθει και για όλους;
«Με ανησυχεί πολύ το ότι κάνουμε ένα βήμα μπροστά και ξαφνικά ξυπνάμε μια μέρα και έχουμε κάνει δυο βήματα πίσω. Ότι αυτή η χώρα, ενώ δείχνει να εξελίσσεται, με αφορμή κάτι μικρό φέρνει στο τραπέζι θέματα που νομίζαμε ότι είχαν ξεκαθαριστεί. Ας πούμε, με τρομάζει το τι γράφτηκε στο Twitter για την εκλογή αρχηγού κόμματος ενός ανοιχτά ομοφυλόφιλου άντρα, και από ανθρώπους που δεν περιμένεις. Ή με τρομάζει που στη δουλειά μου παίρνονται αποφάσεις που υποτιμούν και υποβαθμίζουν τους καλλιτέχνες. Ενώ όλοι θα έρθουν στις πρεμιέρες και στις παραστάσεις και θα φωτογραφηθούν και λες, κοίτα να δεις, έρχεται στο θέατρο, του αρέσει, όταν θα κληθούν να πάρουν μια απόφαση για το συγκεκριμένο κλάδο θα τον απαξιώσουν. Η στάση της Πολιτείας απέναντι στους καλλιτέχνες μου θυμίζει μια ταινία με τον Κωνσταντάρα που πήγε στην Αφρική και όταν επιστρέφει μετά από χρόνια και ο γιος του έχει γίνει σολίστας στο βιολί, του λέει, εντάξει, θα σπουδάσεις γιατρός, δικηγόρος, θα βρεις μια δουλειά και πάρε και το βιολί σου να παίζεις άμα θες. Με τρομάζει που κάποιοι άνθρωποι, σε βασικές θέσεις, δεν έχουν ιδέα τι κάνουμε ούτε την παραμικρή διάθεση να μάθουν – γιατί πρέπει να έχεις και θάρρος για να δεις τα άσχημα και μετά να προσπαθήσεις να τα αλλάξεις.
»Με τρομάζει και το ότι κάποιοι πιστεύουν ότι η άμβλωση δεν είναι γυναικείο ζήτημα αλλά απόφαση όλων. Μεταξύ μας, αν ήταν αντρικό ζήτημα, θα έπαιρνες από το περίπτερο μια τσίχλα με ένα ευρώ για να διευκολύνεται ο αντρικός πληθυσμός και θα “λυνόταν”».
Βρίσκω συγκινητικό το ότι έχεις φέρει το σκυλάκι σου μαζί. Τι σημαίνει για εσένα ο Κούπερ;
«Είναι η πρώτη φορά στην ενήλικη ζωή μου που έχω σκυλάκι και είμαι πολύ χαρούμενη, δεν μπορώ να τη φανταστώ όπως ήταν πριν. Ενώ στην αρχή είχα κάποιους ενδοιασμούς για την υιοθεσία του γιατί δουλεύω πολλές ώρες, το παίρνω παντού, εκτός αν κάπου δεν μπορεί να έρθει – πάντα ρωτάω τους ανθρώπους, δεν είναι όλοι υποχρεωμένοι να αγαπούν τα σκυλιά επειδή εγώ αγαπάω το σκύλο μου.
»Γενικά αγαπάω τα ζωάκια: και στη γειτονιά μου φροντίζω κάποιες γάτες, προσπαθώ να τις στειρώνω. Έχω βρει και κάποια σκυλάκια έξω, τα έχω φιλοξενήσει και έχουμε προσπαθήσει να βρούμε το σπίτι τους, ευτυχώς τα περισσότερα είχαν τσιπ. Είμαι σε κάποιες φιλοζωικές οργανώσεις, ενημερώνομαι, δίνω μια μικρή οικονομική βοήθεια. Ο καθένας μας μπορεί να κάνει κάτι, αλλά είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός των αδέσποτων και τα περιστατικά».
«Διάβαζα τώρα ότι σε έναν δήμο από όλα τα πράγματα που έπρεπε να πάρουν με τις χρηματοδοτήσεις αγόρασαν ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο για την περισυλλογή των αδέσποτων και πες μου τώρα, σε παρακαλώ, ποιος δήμος θα το χρησιμοποιήσει πραγματικά για αυτόν το σκοπό;»
Τι θα άλλαζες στην κατάσταση με τα αδέσποτα αν ήταν στο χέρι σου;
«Θα ήθελα οι δήμοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να δημιουργούν υποδομές για να προστατεύονται τα αδέσποτα και να στειρώνονται – η στείρωση είναι πολύ βασική, προγράμματα χρηματοδοτήσεων υπάρχουν. Διάβαζα τώρα ότι σε έναν δήμο από όλα τα πράγματα που έπρεπε να πάρουν με τις χρηματοδοτήσεις αγόρασαν ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο για την περισυλλογή των αδέσποτων και πες μου τώρα, σε παρακαλώ, ποιος δήμος θα το χρησιμοποιήσει πραγματικά για αυτόν το σκοπό; Ενώ είναι οι δήμοι που πρέπει να το αναλάβουν, όλα τα κάνουν μεμονωμένοι εθελοντές, από την τσέπη τους. Ο εθελοντισμός είναι πολύ μεγάλη χείρα βοηθείας και είναι λάθος η κοινωνία και οι εκάστοτε κυβερνήσεις να προσπαθούν να επωφεληθούν από αυτόν».
Δείτε το τρέιλερ για τις «Ψυχοκόρες»:
Info
Οι «Ψυχοκόρες» προβάλλονται στην πλατφόρμα του ΑΝΤ1+. Η Γιούλικα Σκαφιδά συμμετέχει σε μια ακόμα τηλεοπτική σειρά που θα προβληθεί φέτος, τη «Milky Way» του Βασίλη Κεκάτου, στo ΜΕGA.
Φωτογραφίες: Λευτέρης Σιαράπης, styling: Jay Κωνσταντινίδου, μαλλιά-μακιγιάζ: Beehive Artists – Άννα Μπακατσάκη, τα ρούχα που φοράει η ηθοποιός είναι Calvin Klein
