Όταν ο Οδυσσέας περνούσε από τις ακτές των Σειρήνων προσδέθηκε στο κατάρτι για να μην παρασυρθεί από το κάλεσμά τους. Μια από αυτές όμως, η Παρθενόπη, απελπισμένη από την απόρριψη, έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε. Τη σορό της περισυνέλλεξαν και ενταφίασαν Έλληνες άποικοι της νότιας Ιταλίας, δίνοντας μάλιστα το όνομά της στην πόλη που ίδρυσαν, που πλέον αποκαλείται Νάπολη.
«Όλοι πονάμε πολύ και υποφέρουμε για την αγάπη και, ακόμα και αν δεν πεθαίνουμε κυριολεκτικά γι’ αυτήν, πεθαίνει ένα κομμάτι μέσα μας» λέει στο Marie Claire Greece η Σελέστ Νταλα Πόρτα, η οποία υποδύεται μια διαφορετική Παρθενόπη, όπως τη φαντάστηκε ο Πάολο Σορεντίνο στη νέα, ομώνυμη ταινία του, μια συμπαραγωγή Ιταλίας και Γαλλίας, φόρο τιμής στην πόλη του ιταλικού Νότου-γενέτειρά του.
Η Σελέστ κατάγεται από το Μιλάνο, ωστόσο γνώρισε καλά τη Νάπολη μέσα από τα γυρίσματά της. «Θεωρώ ότι η Αθήνα τής μοιάζει, και οι δύο αποπνέουν παρακμή αλλά και ιστορία, ελευθερία» συλλογίζεται, ενώ καθόμαστε σε μια ταράτσα με θέα την Ακρόπολη. Αυτή τη φορά ήρθε εδώ για πολύ λίγες μέρες, αλλά ελπίζει σύντομα να επιστρέψει «γιατί βρίσκω πολύ όμορφη αυτή την πόλη».
«Θεωρώ ότι η Αθήνα μοιάζει με τη Νάπολη, και οι δύο αποπνέουν παρακμή αλλά και ιστορία, ελευθερία».
Η «Παρθενόπη», που έρχεται στους ελληνικούς κινηματογράφους στις 7 Νοεμβρίου από τη The Film Group, έκανε παγκόσμια πρεμιέρα τον Μάιο του 2024 στο διαγωνιστικό τμήμα των Καννών και ελληνική πρεμιέρα τον Ιούλιο, στην τρίτη προβολή της παγκοσμίως, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αιγαίου στην Πάτμο. Μέσα από την ιστορία μυθοπλασίας που αφηγείται, μιας εντυπωσιακά όμορφης αλλά και έξυπνης γυναίκας, από τη γέννησή της το 1950 μέχρι την ώριμη ηλικία, μιλάει για θέματα όπως η αδιάκοπη αναζήτηση της ελευθερίας, η αχόρταγη αγάπη για την πόλη με τα αμέτρητα πρόσωπα, οι μυριάδες μορφές που μπορεί να πάρει η αγάπη, η καταστροφική αλλά και μεταμορφωτική δύναμη της βαθιάς απώλειας, η λυτρωτική περιπέτεια της γνώσης, η πανταχού παρούσα Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και η απατηλή λάμψη του κόσμου του θεάματος, στο γνώριμο πλέον κινηματογραφικό σύμπαν του Σορεντίνο («Η Τέλεια Ομορφιά», «Το Χέρι του Θεού»), που ίπταται μερικά εκατοστά πάνω από το δικό μας.
Η Σελέστ Νταλα Πόρτα ήθελε από μικρή να γίνει ηθοποιός και νιώθει ευγνώμων που της δόθηκε η ευκαιρία να πάρει το βάπτισμα του πυρός σε μια ταινία του Σορεντίνο: «Ανέκαθεν ήμουν μεγάλη θαυμάστριά του. Με γοητεύουν ιδιαίτερα η ποιητικότητα των ταινιών του, ο ρυθμός τους που παραπέμπει στο παλιό σινεμά, και το γεγονός ότι ενεργοποιούν τη σκέψη σου χωρίς να συνοδεύονται απαραιτήτως από κάποιο επιμύθιο. Είναι πραγματική τέχνη».
Ήταν μια «πρόκληση αλλά και ωραία περιπέτεια» η προσέγγιση του ρόλου, μιας γυναίκας που γεννήθηκε σχεδόν μισό αιώνα πριν από αυτήν, «γιατί έτσι σού δίνεται η δυνατότητα να φανταστείς τον εαυτό σου σε άλλη εποχή και άλλες συνθήκες». Στο χτίσιμο του χαρακτήρα πρόσθεσε υλικά και από αληθινά πρότυπα γυναικών της οικογένειάς της, όπως η μητέρα της, αλλά και η γιαγιά της η οποία «παρόλο που έφυγε από τη ζωή πριν από μερικά χρόνια, παραμένει σημείο αναφοράς για εμένα. Είχε κάνει κι εκείνη κάποιες δύσκολες επιλογές για να ακολουθήσει μια καλλιτεχνική διαδρομή».
«Η γιαγιά μου, παρόλο που έφυγε από τη ζωή πριν από μερικά χρόνια, παραμένει σημείο αναφοράς για εμένα. Είχε κάνει κι εκείνη κάποιες δύσκολες επιλογές για να ακολουθήσει μια καλλιτεχνική διαδρομή».
Η Παρθενόπη του Σορεντίνο έχει πολύ περισσότερες διαστάσεις από την ηρωίδα της μυθολογίας που της έδωσε το όνομά της, «στην προσωπικότητά της συνυπάρχουν στοιχεία και της Σειρήνας και του Οδυσσέα» όπως σχολιάζει η Σελέστ. Τολμάει να χαράξει τη δική της διαδρομή, υπερβαίνοντας τα έμφυλα στερεότυπα και τις διακρίσεις της εποχής της, αν και αυτά δεν θα έπρεπε να υπάρχουν καν, όπως επισημαίνει η ηθοποιός: «Και στην πραγματική ζωή γνωρίζω γυναίκες που, σαν την Παρθενόπη, πάλεψαν να φτάσουν κάπου. Αυτό είναι όμως το θέμα, ότι μια γυναίκα ακόμα και σήμερα πρέπει να παλεύει για να φτάσει κάπου, ότι οι ευκαιρίες είναι άνισες. Δεν θα έπρεπε να θεωρούμε επαναστατικές τις πράξεις της Παρθενόπης αλλά δεδομένες: στην πραγματικότητα ζει όπως θα έπρεπε να μπορεί να ζει κάθε γυναίκα».
Η Παρθενόπη του Σορεντίνο σε νεαρή ηλικία βιώνει μια μεγάλη απώλεια, για την οποία μάλιστα κάποιοι τής αποδίδουν ευθύνες. Καταφέρνει να συνεχίσει τη ζωή της καταφεύγοντας στην αγάπη της για τη μάθηση και μετατρέποντάς τη σε επάγγελμα. «Η ιστορία της μιλάει για το πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τον πόνο ώστε να καταφέρουμε να προχωρήσουμε μπροστά. Η Παρθενόπη αφοσιώνεται στη διανόηση, εκεί βρίσκει το δικό της κλειδί της σωτηρίας».
Κάποιες φορές η ομορφιά ανοίγει πόρτες, άλλες όμως προκαλεί εκείνους που τη θαυμάζουν να κάνουν ένα βήμα πίσω. Η ιστορία της Παρθενόπης δείχνει, όπως σχολιάζει η ηθοποιός, ότι «είναι δίκοπο μαχαίρι. Πολύ συχνά μια γυναίκα που έτυχε να γεννηθεί όμορφη αντιμετωπίζεται σαν να της λείπει η εξυπνάδα ή η ευαισθησία». Μια όμορφη γυναίκα ίσως πρέπει να προσπαθήσει ακόμα περισσότερο για να αποδείξει την αξία της.
«Πολύ συχνά μια γυναίκα που έτυχε να γεννηθεί όμορφη αντιμετωπίζεται σαν να της λείπει η εξυπνάδα ή η ευαισθησία».
Η εξέλιξη του χαρακτήρα και της ζωής της Παρθενόπης μέσα στα χρόνια εκφράζεται και μέσα από τα σκηνικά στα οποία κινείται, από τα λουσμένα στον ήλιο και τα κύματα της θάλασσας μπαλκόνια της Νάπολης μέχρι τους ακαδημαϊκούς χώρους, τους φορτωμένους με σκόνη και σοφία αιώνων, αλλά και από τα κοστούμια της πρωταγωνίστριας: «Όταν είναι νεότερη εκφράζουν ελευθερία, μέσα από πιο ανάλαφρα ρούχα, τα οποία όμως καθώς περνούν τα χρόνια αρχίζουν να ακολουθούν αυστηρότερες γραμμές» λέει η Σελέστ.
Η ηθοποιός σχολιάζει ότι κατά κάποιον τρόπο ωρίμασε μαζί με την ηρωίδα της, μέχρι να παραδώσει τη σκυτάλη στη Στεφανία Σαντρέλι, την Παρθενόπη σε μεγαλύτερη ηλικία. «Μαζί με την Παρθενόπη άφησα κι εγώ πίσω μου το κοριτσάκι που ίσως κουβαλούσα μέσα μου. Σίγουρα εξελίχθηκα μαζί της» καταλήγει.
«Μαζί με την Παρθενόπη άφησα κι εγώ πίσω μου το κοριτσάκι που ίσως κουβαλούσα μέσα μου. Σίγουρα εξελίχθηκα μαζί της».
Η νέα ταινία του Σορεντίνο είναι ένα ερωτικό ποίημα προς τη Νάπολη αλλά και προς εκείνη τη νιότη που μας σπρώχνει σε μια καλοκαιρινή μέρα να πάρουμε το πλοίο και να ταξιδέψουμε σε κάποιο νησί χωρίς καν να έχουμε κλείσει δωμάτιο, με μοναδική υπόσχεση τη μαγεία του απρόβλεπτου. Που μας ωθεί να κλείσουμε τα μάτια και να βουτήξουμε στα πάθη μας, αγνοώντας μακαρίως τις πιθανές συνέπειες – κυρίως, χωρίς να έχουμε συνειδητοποιήσει απόλυτα το εφήμερο της ύπαρξής μας.
«Ίσως ήταν υπέροχο να είμαστε νέοι. Δεν κράτησε πολύ» λένε οι ήρωες της «Παρθενόπης», απηχώντας μάλλον τις σκέψεις του δημιουργού της, μια διαπίστωση ωστόσο που στο τέλος της ταινίας μάς αφήνει αλλόκοτα ανάλαφρους. Ίσως γιατί, ακόμα και αν όλα περνούν, μπορεί να μας φέρουν μια γαλήνη που μέσα στη φωτιά της νιότης ούτε να φανταστούμε δεν μπορούσαμε.
Δείτε το τρέιλερ της «Παρθενόπης»:
Ταυτότητα ταινίας
Σκηνοθεσία: Πάολο Σορεντίνο. Ηθοποιοί: Σελέστ Νταλα Πόρτα, Γκάρι Όλντμαν, Στεφανία Σαντρέλι. Είδος: Δράμα, Φαντασία. Διάρκεια: 136’
Η λήψη των φωτογραφιών της Σελέστ Νταλα Πόρτα έγινε στο ξενοδοχείο Titania Hotel Athens του Ομίλου Η Hotels Collection. Φωτογραφίες πορτρέτου: Phivos Pentes
Η Σελέστ βρέθηκε στην Αθήνα με την υποστήριξη της The Film Group, του Aegean Film Festival, της Πρεσβείας της Ιταλίας στην Ελλάδα και του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου Αθηνών.
