Παρόλο που το βλέμμα μας είναι ήδη στραμμένο προς τις παραστάσεις του καλοκαιριού σε ανοιχτά θέατρα, πολλές από τις παραγωγές που έκαναν πρεμιέρα μετά το Πάσχα, σε αυτή την εξαιρετικά πλούσια χρονιά, αξίζουν το ενδιαφέρον μας, όχι μόνο για τα ονόματα των συντελεστών τους αλλά και για το αποτέλεσμα. Ανάμεσα σε αυτές είναι το νέο έργο του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη «Στον παράδεισο», που παρουσιάζεται στο Arroyo στον Κεραμεικό έως τις 14/05, σε σκηνοθεσία Μαρίας Αιγινίτου με τη συνεργασία του Γιώργου Παλούμπη και με μια εξαιρετική ομάδα ηθοποιών.
Στο παρελθόν έχουν γίνει διάφορα αληθινά κοινωνικά πειράματα μέσα από τα οποία οι επιστήμονες έχουν προσπαθήσει να παρατηρήσουν πώς εκφράζεται η ανθρώπινη φύση κάτω από ειδικές συνθήκες. Ανάμεσα στα πλέον διαβόητα είναι εκείνο του Πάλο Άλτο της Καλιφόρνια, στη δεκαετία του ’60, όπου ένας καθηγητής Κοινωνιολογίας, θέλοντας να εξετάσει τους παράγοντες που οδηγούν σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς, παρακολούθησε τη γέννηση του φασισμού σε μια ομάδα μαθητών, μια εμπειρία που ενέπνευσε το βιβλίο «Το Κύμα» και την ομώνυμη ταινία.
Ο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης ουσιαστικά έθεσε το αντίστροφο ερώτημα: Μπορούν οι φαινομενικά ιδανικές συνθήκες να «διορθώσουν» τις ανθρώπινες αδυναμίες, οδηγώντας ακόμα και στην αναμόρφωση ενός βαρυποινίτη; Οι εξελίξεις που παρουσιάζει σε αυτή την περίπτωση, αν και προϊόν μυθοπλασίας, είναι επίσης δυσοίωνες. Ο «Παράδεισός» του είναι μια πρότυπη σωφρονιστική μονάδα στο ιδιόκτητο νησί του μεγάλου Έξαρχου, όπου οι κατάδικοι εκτίουν την ποινή τους απολαμβάνοντας την ομορφιά της φύσης ξεκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο. Μέσα σ’ αυτή την υπό όρους ελευθερία και το ειδυλλιακό περιβάλλον σιγοβράζουν πάθη, έριδες, συνωμοσίες και προδοσίες.
Στο ιδιόκτητο νησί του μεγάλου Έξαρχου, οι κατάδικοι εκτίουν την ποινή τους απολαμβάνοντας την ομορφιά της φύσης ξεκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο. Μέσα σ’ αυτή την υπό όρους ελευθερία και το ειδυλλιακό περιβάλλον σιγοβράζουν πάθη, έριδες, συνωμοσίες και προδοσίες.
Κεντρικός ήρωας ο Γιάννης, παλιός τρόφιμος με βαριά αδικήματα στην πλάτη, τον οποίο υποδύεται εξαιρετικά ο Αντώνης Τσιοτσιόπουλος. Ο Γιάννης μοιάζει να έχει λαμπρή ανταπόκριση στο πρόγραμμα. Η μεταστροφή μέσα του έχει συντελεστεί. Έχει αντιληφθεί πλήρως το κακό που στο παρελθόν προκάλεσε και τώρα προσπαθεί να το ξεπληρώσει προσφέροντας σε όλους γύρω του συμπαράσταση και αγάπη. Ο ίδιος ο Έξαρχος θα εκτιμήσει την πρόοδό του και θα του αναθέσει μια ευαίσθητη αποστολή: τη φύλαξη και περιποίηση των ακριβών καλεσμένων του, οι οποίοι θα φιλοξενηθούν για λίγες μέρες στο νησί. Είναι ικανός, είναι έμπιστος. Όμως ένα ατύχημα, για το οποίο δεν ευθύνεται, θα συμβεί και τα πάντα στον παράδεισο ανατρέπονται. Όλοι θα του φορτώσουν το έγκλημα κι εκείνος θα το δεχτεί αδιαμαρτύρητα. Ο δρόμος για την εξιλέωση είναι μακρύς.
Η γοητεία της εξουσίας και τα παιχνίδια της, η καταιγιστική δύναμη των σεξουαλικών ορμών, η επιθυμία για εξιλέωση και ό,τι μπορεί να τη συνοδεύει (ενοχές, ροπή προς την αυτοτιμωρία), οι ανελέητες εξελίξεις που οδηγούν στη δημιουργία ενός αποδιοπομπαίου τράγου, αλλά και η αλαζονεία ενός ισχυρού ανθρώπου που διεκδικεί ρόλο θεού είναι ανάμεσα στα θέματα που πραγματεύεται η παράσταση, σε μια αφήγηση που φέρνει αργά αλλά σταθερά στην επιφάνεια την υπόγεια ένταση ακόμα και σε μια ανθρώπινη κοινότητα που έχει αξιωθεί να ζει σε ένα μικρό φυσικό παράδεισο – όπου ωστόσο υποχρεούται να ακολουθεί κάποιους αφύσικους κανόνες και από τον οποίο δεν μπορεί να δραπετεύσει.
Το κείμενο και οι ερμηνείες τροφοδοτούν επαρκώς τη φαντασία του θεατή ώστε να χτίσει στο μυαλό του ένα δικό του κόσμο, φαινομενικά αξιοζήλευτο αλλά κατά βάθος δυστοπικό. Σαν το πρόγραμμα μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης που ακόμα και αν έχει τις πιο ειλικρινείς προθέσεις, αποτυγχάνει οικτρά να εκπληρώσει τους στόχους της.
Ένα πιο ειδυλλιακό θεατρικό σκηνικό θα υπογράμμιζε την αντίθεση ανάμεσα στην ομορφιά του τοπίου και τη συναισθηματική κατάσταση των κρατουμένων. Αλλά έστω και στον βιομηχανικό καμβά όπου εκτυλίσσεται η παράσταση, το κείμενο και οι ερμηνείες τροφοδοτούν επαρκώς τη φαντασία του θεατή ώστε να χτίσει στο μυαλό του ένα δικό του κόσμο, φαινομενικά αξιοζήλευτο αλλά κατά βάθος δυστοπικό. Σαν το πρόγραμμα μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης που ακόμα και αν έχει τις πιο ειλικρινείς προθέσεις, αποτυγχάνει οικτρά να εκπληρώσει τους στόχους της.
Info
Παραστάσεις έως 14/05, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21:00 και Κυριακή στις 20:00. Θέατρο Arroyo, Μεγάλου Αλεξάνδρου 128, Κεραμεικός. Προπώληση εισιτηρίων: ticketservices, τηλεφωνικά: 210 7234567, εκδοτήριο: Πανεπιστημίου 39, Αθήνα.
Συντελεστές
Κείμενο: Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης. Σκηνοθεσία: Μαρία Αιγινίτου. Συνεργάτης σκηνοθέτης: Γιώργος Παλούμπης. Κοστούμια – Σκηνικός χώρος: Κωνσταντίνος Ζαμάνης. Φωτισμοί: Μιχάλης Κάρλος. Μουσική – Σχεδιασμός ήχων: Σωτήρης Καστάνης. Βοηθός σκηνοθεσίας: Παναγιώτα Παπαδημητρίου. Βοηθός σκηνογράφου: Γιώργος Τρικαλιώτης. Φωτογραφίες: Γιάννης Πρίφτης. Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη. Γραφιστική επιμέλεια: Μαύρα Γίδια. Παίζουν (αλφαβητικά): Μαρία Αιγινίτου, Θάνος Αλεξίου, Αντώνης Γιαννακός, Ασπασία Κράλλη, Δάφνη Λιανάκη, Αντώνης Τσιοτσιόπουλος.
Η παράσταση «Στον Παράδεισο» πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
