«Γκιακ» στην αρβανίτικη διάλεκτο σημαίνει αίμα, συγγένεια εξ αίματος, έγκλημα αίματος, αντεκδίκηση, βεντέτα, φυλή. Ο Κωνσταντίνος Ντέλλας, αφού συστήθηκε σε ένα ευρύτερο κοινό μέσα από την παράσταση «Οι γριές που μαζεύουν την τσουκνίδα», με τα απανωτά sold-out και τις διαδοχικές παρατάσεις, επιστρέφει στην πολυβραβευμένη συλλογή διηγημάτων του Δημοσθένη Παπαμάρκου και στον πήλινο κόσμο τους, του ανδρικού λόγου τιμής, στον νέο κύκλο παραστάσεων «Γκιακ», στο Θέατρο Σταθμός. Αναμετριέται με τις έννοιες του ηρωισμού, του αρσενικού προσώπου της βίας, αλλά και με την μετατραυματική διάσταση του πολέμου.
Οι ήρωες του «Γκιακ», βετεράνοι της Μικρασιατικής Εκστρατείας, συνυπάρχουν σκηνικά σε ένα σουρεαλιστικό σύμπαν, ακροβατώντας στα όρια ενός χωροχρονικού διηνεκούς, άλλοτε ως φιγούρες παλιότερων εποχών, άλλοτε ως σημερινές μορφές ρημαγμένες από το βάρος της κανονιστικής εικόνας της αρρενωπότητας που διατρέχει τις γενιές ώς τις μέρες μας.
Δέσμιοι του ρόλου που τους δόθηκε ως φύλακες της πατρίδας, της θρησκείας και της οικογένειας, τα άλλοτε περήφανα ευζωνάκια της Μικρασιατικής Εκστρατείας επιβιώνουν ξεχασμένα, αφού επιτέλεσαν το έργο τους, προσπαθώντας να βρουν την ταυτότητά τους, να κατευνάσουν τις ορμές τους και να κρύψουν τις ρωγμές τους, ακόμα και μεταξύ τους. Το μόνο που τους τρέφει είναι οι αναμνήσεις μιας παιδικότητας εμποτισμένης με τα πρότυπα των παλαιών αρσενικών και η πεποίθηση ενός ηρωικού άλλοθι που παρασημοφορεί μαζικούς θανάτους και εγκλήματα πολέμου.
Σε αυτό τον αντρικό κόσμο, η Μαρίζα Τσίγκα, σε διπλή διανομή με τη Θέκλα Γαΐτη, δεν υποδύεται μια ηρωίδα αλλά μια «γυναίκα-σύμβολο αμφίσημων στερεοτυπικών εννοιών και αξιών θηλυκού γένους, όπως μητέρα-οικογένεια, πατρίδα-επιταγή, ελευθερία-χειραγώγηση, πειθαρχία-ανυπακοή, λησμονιά-ενθύμηση». Στην επιμέλεια της κίνησης, που υπογράφει η ίδια, αυτό το σύμβολο βρίσκεται «σε συνεχή αλληλοεπίδραση με τους ήρωες και επιβάλλεται με την εμμονή και τον ψυχαναγκασμό που κουβαλά στη βαθιά δομή της ύπαρξής του».
«Ο ηθοποιός ενδύεται τα χαρακτηριστικά της μάσκας και ταυτόχρονα τα νοηματοδοτεί μέσω της δικής του προσέγγισης στον ήρωά του, τόσο ψυχικά όσο και σωματικά».
Η κίνηση υπαγορεύεται από το κείμενο του Δημοσθένη Παπαμάρκου και γεφυρώνει «το πέρασμα από την ανάγνωσή του στη θέαση, με γνώμονα την παρακολούθηση της ανάσας του εκάστοτε αφηγητή-ηθοποιού».
«Το θέατρο με μάσκα είναι ένα άλλο είδος, για να εκπαιδευτεί ένας ηθοποιός να παίξει πρέπει να δουλέψει πάρα πολύ το σώμα του, να το ξετινάξει, να ιδρώσει» έχει πει η γλύπτρια θεατρικής μάσκας Μάρθα Φωκά σε παλαιότερη συνέντευξή της στο Marie Claire, με αφορμή τις «Γριές που μαζεύουν την τσουκνίδα». Οι μάσκες της, που συμμετέχουν και στο «Γκιακ», «δεσμεύουν και συγχρόνως απελευθερώνουν» κατά τη Μαρίζα Τσίγκα. «Ο ηθοποιός ενδύεται τα χαρακτηριστικά της μάσκας και ταυτόχρονα τα νοηματοδοτεί μέσω της δικής του προσέγγισης στον ήρωά του, τόσο ψυχικά όσο και σωματικά».
Γιατί, πιστεύετε, το ζήτημα των Ελλήνων βετεράνων δεν έχει αναδειχθεί όσο ίσως θα μπορούσε από την εγχώρια τέχνη;
«Η ιστορική αλήθεια πονάει. Η προσέγγισή της είναι μια επίπονη και τραυματική εμπειρία, σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Η παραδοχή κατά πρώτον, η κατανόηση κατά δεύτερον και η στοιχειώδης αποδοχή της κατά τρίτον απαιτούν γνώση και συνειδητότητα, που πολλές φορές αποφεύγονται».
«Η ιστορική αλήθεια πονάει. Η προσέγγισή της είναι μια επίπονη και τραυματική εμπειρία, σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο».
Το αρσενικό πρόσωπο της βίας από την κοινωνία του «Γκιακ» έχει επιβιώσει, με κάποιον τρόπο, ώς τις μέρες μας; Ποιες είναι οι γέφυρες με το σήμερα;
«Τα γεγονότα της σύγχρονης καθημερινότητας το αποδεικνύουν περίτρανα. Οι γέφυρες θα κτιστούν μόνο μέσω της συνειδητοποίησης αυτής της βίας και της ακλόνητης πεποίθησης πως πρέπει να αλλάξει».
Δείτε το τρέιλερ της παράστασης:
Info
«Γκιακ», κάθε Τετάρτη στις 19:00 και Σάββατο & Κυριακή στις 21:00 στο Θέατρο Σταθμός για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων, Βίκτωρος Ουγκώ 55, Μεταξουργείο, Αθήνα (κοντά στον σταθμό μετρό Μεταξουργείο), τηλ. 210 5230267, stathmostheatro.gr. Εισιτήρια: 15 ευρώ (κανονικό), 12 ευρώ (φοιτητικό, ΑΜΕΑ, άνω των 60), 10 ευρώ (ομαδικό), 5 ευρώ(ατέλεια). Διάρκεια: 90 λεπτά. Προπώληση: www.more.com
Ταυτότητα παράστασης
Συγγραφέας: Δημοσθένης Παπαμάρκος, σκηνοθεσία, έρευνα, δραματουργική επεξεργασία: Κωνσταντίνος Ντέλλας, ηχητικό περιβάλλον-μουσική: Αλέξανδρος Κτιστάκης, επιμέλεια κίνησης: Μαρίζα Τσίγκα, κοστούμια: Κωνσταντίνα Μαρδίκη, σχεδιασμός φωτισμών: Παναγιώτης Λαμπής, μάσκες: Μάρθα Φωκά, σκηνικό περιβάλλον: Κωνσταντίνος Ντέλλας, βοηθοί σκηνοθέτη: Άρτεμις Λεπτοκαροπούλου, Μαντώ Κατσούγκρη, επικοινωνία: Ευαγγελία Σκρομπόλα, φωτογραφίες προώθησης: Δημήτρης Νικολάου, παραγωγή: Πολιτισμός Σταθμός Θέατρο, Experimenta Art Company, παίζουν: Δημοσθένης Ξυλαρδιστός, Γιώργος Σύρμας, Ευθύμης Χαλκίδης, Αντώνης Χρήστου και σε διπλή διανομή οι Μαρίζα Τσίγκα και Θέκλα Γαΐτη
