Εικονογράφηση: Μαριάννα Βήτου
Κανείς δεν θέλει να είναι μίζερος στις γιορτές. Δεν έχουμε χρόνο για μιζέρια άλλωστε: έχουμε γιορτινά τραπέζια να στρώσουμε, χριστουγεννιάτικα δώρα να αγοράσουμε, αεροπορικά εισιτήρια να κλείσουμε και party outfits να δοκιμάσουμε. Έχουμε όμως και μια μικρή φωνούλα μέσα μας που ψιθυρίζει (και ενίοτε, ανάλογα με τον λογαριασμό της πιστωτικής μας, ουρλιάζει) ότι το δώρο των Χριστουγέννων που θα πάρουμε στις 21 Δεκέμβρη δεν θα φτάσει ούτε για πατέ και απεριτίφ, πόσο μάλλον για όλα τα υπόλοιπα. Σύμφωνα με πανελλαδική έρευνα της ΕΣΕΕ, το μέσο χριστουγεννιάτικο τραπέζι κόστισε 140 ευρώ πέρυσι και οι τιμές γενικά μόνο προς τα πάνω κυμαίνονται. Γίνεται λοιπόν να κάνετε τις γιορτές που ονειρεύεστε και αξίζετε χωρίς μιζέρια, αλλά και χωρίς να ρίξετε έξω τον προγραμματισμό σας και να σας βρει ο νέος χρόνος στο κόκκινο; Με λίγη προσοχή, γίνεται.
Λιγότερες σπατάλες…στο γιορτινό τραπέζι
Ξεκινήστε όσο νωρίτερα γίνεται
Αν ανήκετε στο 22,1% των Ελλήνων που χρησιμοποίησαν τις εκπτώσεις της Μαύρης Παρασκευής για να ψωνίσουν χριστουγεννιάτικα δώρα και τρόφιμα, τα θερμά μου συγχαρητήρια. Για τους υπόλοιπους, ξεκινήστε τα ψώνια για το γιορτινό τραπέζι… χθες. Μοιράστε το λογαριασμό σε 3-4 διαδρομές στο σούπερ μάρκετ (ή σε διαφορετικά σούπερ μάρκετ, ανάλογα με το ποιο έχει καλύτερες τιμές σε συγκεκριμένα προϊόντα), και θα σας βγει πιο φτηνά απ’ ό,τι να τα αγοράσετε όλα τελευταία στιγμή, όταν οι τιμές θα έχουν φουσκώσει περισσότερο κι από την καημένη τη γαλοπούλα που υπολογίζετε για το κυρίως πιάτο. Αφήστε τα ψώνια της τελευταίας στιγμής για πράγματα που όντως δεν μπορούν να περιμένουν, όπως π.χ. τα γλυκά κεράσματα για το τραπέζι.
Ρίξτε μια ρεαλιστική ματιά στο μενού σας. Πιο ρεαλιστική
Όλοι έχουμε εκείνη τη μία συνταγή που φτιάχνουμε κάθε χρόνο από σεβασμό στην προγιαγιά Ματίνα και κάθε χρόνο μένει ανέγγιχτη. Ή, αντίθετα, εκείνο το εντυπωσιακό πιάτο που είδαμε σ’ ένα viral TikTok και έχουμε πειστεί πως πρέπει να δοκιμάσουμε παρόλο που θα μας πάρει περίπου 10 ώρες προετοιμασίας και οι περισσότεροι καλεσμένοι θα το αφήσουν στην άκρη γιατί θα τους φανεί «α πα πα, πολύ εξωτικό, δεν τρώω τέτοια περίεργα». Γλιτώστε χρήματα απλοποιώντας το μενού σας και εστιάζοντας σε πιάτα που έχετε μαγειρέψει ξανά, ξέρετε ότι είναι hit με τους καλεσμένους σας, και δεν θα σας μείνουν να τα τρώτε μέχρι το 2026 ξαναζεσταμένα.
Κρατήστε τη διακόσμηση… αειθαλή
Χρειάζεστε: art de la table που θα εντυπωσιάσει τους καλεσμένους σας. Δεν χρειάζεστε: να αγοράσετε νέα σερβίτσια, τραπεζομάντιλα και centerpiece για κάθε γιορτινό τραπέζι ή deco αντικείμενα που θα χρησιμοποιήσετε μόνο μία χρονιά και θα πιάνουν σκόνη στο πατάρι έκτοτε. Επιλέξτε ουδέτερα τραπεζομάντιλα και σερβίτσια που μπορείτε να μεταμορφώσετε σε χριστουγεννιάτικα ή πρωτοχρονιάτικα με μικρές έξυπνες πινελιές. Μια βόλτα στο δάσος π.χ. μπορεί να σας εξοπλίσει με υλικά για ένα εντελώς φυσικό art de la table: κουκουνάρια, κλαδιά από έλατο που μπορείτε να βάψετε με σπρέι για να ταιριάζουν με τη χρωματική παλέτα του τραπεζιού, πευκοβελόνες που μπορείτε να αναμείξετε με ποτ πουρί και βότανα σε μια πιατέλα.
«Σύμφωνα με έρευνα της ΕΥ, ένας στους 3 Ελληνες θα ξοδέψει λιγότερα φέτος στις γιορτές, και μόνο το 4% σκοπεύει να ξοδέψει περισσότερα».
Περιορίστε το αλκοόλ
Η κατανάλωση αλκοόλ στην Ελλάδα πέφτει συστηματικά τα τελευταία 15 χρόνια – και ειδικά φέτος με τις τιμές της φιάλης να ανεβαίνουν, ενδέχεται να τσουγκρίσουμε ακόμα λιγότερο. Το ενδιαφέρον πάντως είναι ότι φαίνεται να επιλέγουμε λιγότερα μεν, καλύτερης ποιότητας και ακριβότερα ποτά δε, με τις πωλήσεις π.χ. της σαμπάνιας να έχουν ανέβει 7,8% σε αξία, αλλά να έχουν πέσει 14,3% σε ποσότητα. Εδώ που τα λέμε, δεν είναι και τόσο κακό αυτό. Εν προκειμένω, δεν χρειάζεται να προσφέρετε πλήρες μπαρ στους καλεσμένους σας: επιλέξτε ένα καλό λευκό και ένα καλό κόκκινο κρασί, και αναλόγως την περίσταση είτε κάποιο αφρώδες είτε ένα cocktai/mocktail. Μπορείτε πάντα να αναφέρετε στην πρόσκληση τι ποτά θα σερβίρετε, επιτρέποντας στους καλεσμένους σας να φέρουν κάτι έξτρα αν θέλουν. Στις σκανδιναβικές χώρες παραδοσιακά φέρνει ο καθένας το ποτό του (BYOB) σε όλα τα τραπεζώματα και τα πάρτυ, και δεν πέθανε ακόμα κανείς από ντροπή.
Λιγότερες σπατάλες… στην ανταλλαγή δώρων
Αφήστε τον αυθορμητισμό στο 2023
Σε έναν ιδανικό κόσμο θα προσεγγίζαμε το θέμα «δώρα» σαν τη meet cute στιγμή στις ρομαντικές κομεντί: εκεί που περπατάτε αμέριμνη ξαφνικά πέφτει το μάτι σας στη βιτρίνα… και συνειδητοποιείτε πως αυτή η designer τσάντα θα ήταν το τέλειο δώρο για τη μαμά σας/τη διευθύντρια που θέλετε να καλοπιάσετε. Στην πραγματική ζωή, όμως, η ανταλλαγή δώρων χρειάζεται προσεκτικό πλάνο. Ξεκινήστε υπολογίζοντας πόσα χρήματα έχετε να διαθέσετε για το ρόλο του Αγίου Βασίλη και κάντε μια λίστα με όσους πρέπει απαραιτήτως να συμπεριλάβετε, μαζί με μερικές ιδέες για δώρα και έναν πρόχειρο υπολογισμό πόσο θα σας κοστίσουν. Αν δείτε ότι είστε ήδη στο κόκκινο, ψάξτε εναλλακτικές λύσεις. Ισως κάποιοι συγγενείς και συνάδελφοι λάβουν χειροποίητα cookies αντί για designer αξεσουάρ αυτές τις γιορτές, τι να κάνουμε τώρα. Σύμφωνα με έρευνα της ΕΥ, άλλωστε, ένας στους 3 Ελληνες θα ξοδέψει λιγότερα φέτος στις γιορτές, και μόνο το 4% σκοπεύει να ξοδέψει περισσότερα (αν είστε στο 4%, συγχαρητήρια, περάστε έξω, η ρομαντική σας κομεντί περιμένει).
Μετρητά, όχι κάρτα
Έχουν διεξαχθεί πολλές ψυχολογικές έρευνες για το πώς η χρήση μετρητών μας βοηθά να κάνουμε οικονομία, γιατί βλέπουμε ακριβώς πόσα χρήματα φεύγουν απ’ τα χέρια μας και το νιώθουμε πολύ περισσότερο ως απώλεια απ’ όταν ακουμπάμε ένα πλαστικό τετράγωνο (ή το κινητό μας) σ’ ένα μηχάνημα POS. Αν και όπου μπορείτε, λοιπόν, προτιμήστε μετρητά για τα ψώνια σας αντί για κάρτα ή κάποια ηλεκτρονική μέθοδο πληρωμής. Ναι, είναι λίγο boomer λύση, αλλά αν σας βοηθήσει να διατηρήσετε τον έλεγχο και να σας μείνουν χρήματα για να μην ξεκινήσετε τη νέα χρονιά με στερήσεις… δεν πειράζει, ας γίνετε λιγάκι boomer.
Αν επιμένετε σε ηλεκτρονικές μεθόδους πληρωμής, χρησιμοποιήστε όλα τα όπλα στη διάθεσή σας
Για αρχή, αποφασίστε ποια από τις πιστωτικές σας κάρτες είναι η καλύτερη για αγορές, καθώς κάποιες προσφέρουν πόντους επιβράβευσης σε συγκεκριμένα καταστήματα ή ακόμα και δωροεπιταγές (η Mastercard π.χ. έχει πρόγραμμα επιβράβευσης σε κάποια εμπορικά κέντρα, όπου αν κρατήσετε την απόδειξή σας μπορείτε να τη σκανάρετε στα ειδικά Mastercard Touchpoints και να κερδίσετε μέχρι και 500 ευρώ). Εναλλακτικά κατεβάστε μια εφαρμογή σαν την Klarna που σας επιτρέπει να κάνετε πληρωμές σε άτοκες δόσεις ακόμα και με τη χρεωστική σας κάρτα. Αυτές οι εφαρμογές είναι σχετικά καινούριες, αλλά όλο και περισσότεροι έμποροι τις χρησιμοποιούν και μπορείτε να βρείτε μαγαζιά μέσα από την εφαρμογή για να μην αναρωτιέστε στο ταμείο.
Κάντε πάρτυ ανταλλαγής (ρούχων, βιβλίων, κοσμημάτων κ.λπ.)
Τα γιορτινά φορέματα/σύνολα/παπούτσια οι περισσότεροι από εμάς τα φοράμε μια-δυο φορές και μετά γίνονται υφασμάτινα installation στις ντουλάπες μας. Αν λοιπόν έχετε φίλους στο ίδιο νούμερο με σας που σας αρέσει το στυλ τους, μπορείτε, αντί για ανταλλαγή δώρων που θα σας κοστίσουν χρήματα, να κάνετε ένα swap party για ρούχα και αξεσουάρ. Και γιατί όχι, και για βιβλία, deco αντικείμενα, παρτενέρ ή ό,τι άλλο θέλετε τέλος πάντων.
Λιγότερες σπατάλες… στα ταξίδια των γιορτών
Κλείστε εισιτήρια νωρίς. Πιο νωρίς.
Ας είμαστε ειλικρινείς: αν διαβάζετε αυτές τις γραμμές στα μέσα του Δεκέμβρη, έχετε ήδη αργήσει. Οι χαμηλότερες τιμές είναι συνήθως διαθέσιμες γύρω στους έξι μήνες πριν από την ημερομηνία αναχώρησης, που σημαίνει ότι τώρα είναι μια υπέροχη εποχή να κλείσετε αεροπορικά για το Πάσχα ή το καλοκαίρι. Πάντως, τρόποι να μειώσετε το budget υπάρχουν: οι πτήσεις που ξεκινάνε Δευτέρα, Τρίτη ή Τετάρτη, για παράδειγμα, είναι συνήθως 13% φθηνότερες από τις πτήσεις που ξεκινάνε Παρασκευή ή Σαββατοκύριακο. Κι αν είστε flexible σχετικά με τον προορισμό σας, εφαρμογές όπως το esky.gr μπορούν να σας βρουν ενδιαφέρουσες προσφορές για πτήσεις και ξενοδοχεία ακόμα και την τελευταία στιγμή.
Μην κρατάτε τα αεροπορικά σας μίλια για του χρόνου
Δεν θα ωριμάσουν, δεν είναι ουίσκι. Ίσα-ίσα, σε ένα χρόνο από τώρα μπορεί να αξίζουν λιγότερο, καθώς οι αεροπορικές διατηρούν το δικαίωμα να αυξήσουν τον αριθμό των miles που απαιτούνται για μια πτήση.
