Εμφύλιος 1948. Μια γυναίκα εκτελείται μαζί με άλλους συμπατριώτες στα Γιάννενα έπειτα από μια δίκη-παρωδία: η φιλόλογος και βασικό στέλεχος του ΕΑΜ Ευτυχία Πρίντζου. Ήταν μια γυναίκα που αφιέρωσε όλη της τη ζωή, ακόμη και προτού ενταχθεί στο ΕΑΜ, στην προσφορά βοήθειας και στον αγώνα. Ενώ γλίτωσε το απόσπασμα από τους Γερμανούς την τελευταία στιγμή στα χρόνια του πολέμου, τελικά προδόθηκε και εκτελέστηκε από τους Έλληνες λίγα χρόνια αργότερα.
Η αγωνίστρια επιστρέφει στο σήμερα για να μας αφηγηθεί όλη της τη ζωή, μέχρι και την εκτέλεσή της. Η Τζίνη Παπαδοπούλου ενσαρκώνει τον ρόλο της ηρωίδας σε ένα νέο θεατρικό κείμενο του Βασίλη Κονταξή, με στόχο τη μεταφορά επί σκηνής μιας μαύρης σελίδας της ελληνικής ιστορίας αλλά και την αποτύπωση μιας ολόκληρης εποχής, μέσα από την πορεία μιας νέας γυναίκας, ταυτισμένης με την αλληλεγγύη.
Η ιστορία της Ευτυχίας Πρίντζου είναι απολύτως πραγματική. Η δίκη της –μάλιστα μέλος του τότε Στρατοδικείου ήταν ο Στυλλιανός Παττακός– έγινε τον Αύγουστο του 1948, πριν από 75 χρόνια, όπως και η εκτέλεσή της στο Σταυράκι, λίγο πιο έξω από την πόλη των Ιωαννίνων.
Η ιστορία της Ευτυχίας Πρίντζου είναι απολύτως πραγματική. Η δίκη της –μάλιστα μέλος του τότε Στρατοδικείου ήταν ο Στυλλιανός Παττακός– έγινε τον Αύγουστο του 1948, πριν από 75 χρόνια, όπως και η εκτέλεσή της στο Σταυράκι, λίγο πιο έξω από την πόλη των Ιωαννίνων.
«Όσο κι αν ακούγεται παράδοξο η περίοδος του Εμφυλίου είναι ακόμα κοντά. Είναι μια υπενθύμιση του χειρότερου εαυτού μας» μας λέει η Τζίνη Παπαδοπούλου. «Μια χειροπιαστή απόδειξη ότι και οι καλύτεροι άνθρωποι είναι ικανοί για τις χειρότερες πράξεις. Μια γενναία ματιά στην εποχή εκείνη και στα λάθη που έγιναν προϋποθέτει ωριμότητα, ψυχραιμία, αντικειμενικότητα και διάθεση συγχωρητική ένθεν και ένθεν. Δεν μπορώ να πω ότι έχουμε κατακτήσει ακόμα αυτά τα χαρακτηριστικά ως λαός. Άλλωστε η εμπειρία ακόμα και του απώτατου παρελθόντος μάς δείχνει ότι η πόλωση και η “ακραιοποίηση” είναι εγγενή χαρακτηριστικά μας. Σαν να πηγαίνουμε διαρκώς στην ομάδα απεξάρτησης και τελικά να μην μπορούμε να πάρουμε δεύτερη κονκάρδα…».
Πώς συνδέεται το έργο με το σήμερα;
«Ο ρόλος του θεάτρου είναι συχνά να βάλει έναν καθρέφτη μπροστά στο κοινό και να το βοηθήσει να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα όπως είναι και όχι όπως τη φαντάζεται. Η Ευτυχία Πρίντζου δεν είναι ένα διδακτικό έργο αλλά μια υπενθύμιση για όλα όσα έχουν γίνει σε μια σκοτεινή περίοδο της χώρας, ώστε να ευαισθητοποιηθούμε απέναντι σε πρακτικές που θα μπορούσαν να οδηγήσουν ξανά στην πόλωση και την αλληλοεξόντωση».
Στην ερευνητική διαδικασία που ακολούθησε η ηθοποιός για τον ρόλο, ενεργή και ουσιαστική ήταν η βοήθεια που είχε από τον συγγραφέα και σκηνοθέτη, Βασίλη Κονταξή, «που είχε κάνει έρευνα εις βάθος και είχε όλα τα στοιχεία πρόχειρα και προσιτά σε μένα. Το πιο εντυπωσιακό για μένα ήταν η δύναμη αυτής της γυναίκας, η πίστη της στα ιδανικά της, ο τρόπος που αντιλαμβανόταν τον κόσμο και η βαθιά αγάπη της για τον συνάνθρωπο. Θεωρώ ότι η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να την παρουσιάσουμε ως έναν αληθινό, χειροπιαστό, αυθεντικό άνθρωπο και όχι ως μια ηρωίδα με “υπεράνθρωπα” χαρακτηριστικά». Άλλωστε, όπως προσθέτει η ερμηνεύτρια, το έργο είναι βασισμένο «κατά 80% στα πραγματικά περιστατικά και ένα 20% μόνο είναι προϊόν μυθοπλασίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ακολουθεί την προσέγγιση του ντοκιμαντέρ. Υπάρχει πάντα η προσωπική ματιά του συγγραφέα, που αποφασίζει να φωτίσει περισσότερο όποιες πτυχές της ηρωίδας τον αφορούν πιο πολύ».
«Το έργο είναι βασισμένο «κατά 80% στα πραγματικά περιστατικά και ένα 20% μόνο είναι προϊόν μυθοπλασίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ακολουθεί την προσέγγιση του ντοκιμαντέρ. Υπάρχει πάντα η προσωπική ματιά του συγγραφέα».
Φέτος συμμετέχετε και στην παράσταση «Στέλιος Κασόνγκο». Ποιες συνθήκες επέτρεψαν, επιτέλους, σε έναν μαύρο μετανάστη να ανεβεί στη σκηνή να αφηγηθεί την ιστορία του; Μπορούμε να το δούμε ως ένα βήμα προόδου της κοινωνίας;
«Νομίζω πως η κοινωνία μας δεν γινόταν να μην επηρεαστεί από την ανάγκη συμπερίληψης, που αφορά όλο και περισσότερο τους ανθρώπους και ιδίως τους νέους. Ο “Στέλιος Κασόνγκο” είναι μια παράσταση που θίγει το θέμα του ρατσισμού για την ομάδα της μαύρης κοινότητας της Αθήνας, και όχι μόνο, μ’ έναν ουσιαστικό τρόπο. Κατά μία έννοια και οι δύο παραστάσεις στις οποίες βρίσκομαι φέτος αφορούν την ενσυναίσθηση, την αλληλεγγύη, τον σεβασμό και την αποδοχή. Δεν θεωρώ ότι είναι ένα βήμα προόδου γιατί κατά τη γνώμη μου δεν θα έπρεπε το 2023 να μιλάμε για ρατσισμό, όποια μορφή κι αν έχει αυτός. Ωστόσο η ιστορία δείχνει να επαναλαμβάνεται με τρόπο απειλητικό – αν σκεφτούμε ότι έχουμε δύο εν εξελίξει πολέμους δίπλα μας. Και η προσπάθεια να αποκτήσουμε μια κοινωνία δίκαιη και συμπεριληπτική είναι μονόδρομος για την ίδια την ύπαρξή μας».
Info
«Ευτυχία Πρίντζου˙ Η επιστροφή», στο Studio Αργώ, Ελευσίνιων 13-15, Αθήνα 104 37 (Στάση metro Μεταξουργείο), τηλ.: 210 5201684. Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00, προπώληση εισιτηρίων: www.more.com
Ταυτότητα παράστασης
Σκηνοθεσία: Βασίλης Κονταξής. Μουσική: Δημήτρης Υφαντής. Σκηνικά/Κοστούμια: Κωνσταντίνος Γιαννιώτης. Φωτισμοί: Θοδωρής Γκόγκος. Οπτική επικοινωνία: Playwalk. Φωτογραφίες: Ρούλα Ρέβη. Διαχείριση Social Media: Γιάννης Βαλτινός. Υπεύθυνος επικοινωνίας: Αντώνης Κοκολάκης. Τον ρόλο της Ευτυχίας Πρίντζου ερμηνεύει η Τζίνη Παπαδοπούλου
