Η ώρα είναι 6 το πρωί κι εγώ κάνω μαθηματικά στο κεφάλι μου. Τόσο το νοίκι, τόσο το ηλεκτρικό (δυσθεώρητα ακριβό, εδώ στο σουηδικό δάσος όπου ζούμε), τόσο το αμάξι, τόσο το Ίντερνετ, τόσο οι ασφάλειες των γατιών, ξεχνάω κάτι; Α, ναι, σούπερ μάρκετ. Φτάνουν τα λεφτά για σούπερ μάρκετ ή θα μαγειρέψουμε δημιουργικά πάλι με ό,τι είδους φασόλια έχουν απομείνει ξεχασμένα στο ντουλάπι; Η ώρα είναι 6.30 το πρωί και έχω ήδη πονοκέφαλο, ταχυκαρδία και ένα βάρος στους ώμους σαν να μου είπε ο Άτλας σε κάποια φάση «να, πάρε αυτή τη σφαίρα, ελαφριά είναι, το ’χεις» κι εγώ του είπα «ναι, το ’χω, καλή ιδέα». Η ώρα είναι 7 το πρωί και αναλογίζομαι πως μάλλον δεν το ’χα τελικά.
Όταν ο σύντροφός μου πρωτομετακόμισε στο τότε διαμέρισμά μου τον Δεκέμβρη του 2018, εγώ πλήρωνα ήδη όλο το νοίκι και τους λογαριασμούς μόνη μου κι εκείνος δεν είχε δουλειά. Από τότε έχουμε αλλάξει δύο σπίτια, ένα αμάξι, περίπου 22 χρώματα μαλλιών (εγώ), γύρω στις χίλιες αιτήσεις για δουλειά (εκείνος κυρίως, αλλά κι εγώ) και υιοθετήσει μία ακόμα γάτα που, ώπα, ξέχασα να υπολογίσω την ασφάλειά της νωρίτερα που έκανα τους υπολογισμούς… Το ημερολόγιο λέει πως είναι Φεβρουάριος του 2022 κι εγώ πληρώνω ακόμα όλο το νοίκι και τους λογαριασμούς γιατί, αν εξαιρέσεις μερικά freelance projects εδώ κι εκεί ανά τα χρόνια, ο σύντροφός μου συνεχίζει να μην έχει δουλειά. Και όχι, δεν έχω κανένα ιδεολογικό πρόβλημα με αυτό. Το πρόβλημά μου είναι πρακτικό: θα ήθελα να βγάζω εγώ περισσότερα λεφτά ώστε να μπορούμε να ζούμε και οι εννέα μας (δύο άνθρωποι, τρεις γάτες, τέσσερα κοτόπουλα που τρώνε το σκασμό, ζωή να ’χουν!) άνετα και να μην έχω πονοκέφαλο και ταχυκαρδίες πρωί-πρωί.
Δεν έχω κανένα ιδεολογικό πρόβλημα με αυτό. Το πρόβλημά μου είναι πρακτικό: θα ήθελα να βγάζω εγώ περισσότερα λεφτά ώστε να μπορούμε να ζούμε και οι εννέα μας (δύο άνθρωποι, τρεις γάτες, τέσσερα κοτόπουλα που τρώνε το σκασμό, ζωή να ’χουν!) άνετα
Κάπου εδώ νιώθω την ανάγκη να εξηγηθώ γιατί διαβάζεις αυτές τις γραμμές στην Ελλάδα και όχι στο σουηδικό δάσος όπου τις γράφω. Και στην Ελλάδα, τουλάχιστον στην Ελλάδα που άφησα πίσω μου όταν μετανάστευσα στο εξωτερικό το 2017, το να μη βγάζει ο άνδρας τα περισσότερα λεφτά στη σχέση είναι ακόμα ταμπού – αν όχι έγκλημα ενάντια στους νόμους της φύσης. Αλλά, όπως πολλά άλλα πράγματα στην πανέμορφη χώρα μας, εμένα αυτή η άποψη πάντα μου φαινόταν περίεργη, αν όχι ξεκάθαρα λάθος. Μεγάλωσα, βλέπεις, σε μια διαφορετική ελληνική οικογένεια, όπου η μητέρα μου δούλευε πάντα τρεις δουλειές για να τα βγάλει πέρα και ο πατέρας μου σταμάτησε να δουλεύει εντελώς όταν εγώ ήμουν περίπου 8 ετών. Ο πατέρας μου ήταν εκείνος που με πήγαινε στην παιδική χαρά κάθε μέρα κι εκείνος που εμφανιζόταν πάντα στις συνελεύσεις γονέων και κηδεμόνων στο σχολείο μου (οι άλλες μητέρες τον λάτρευαν και, μεταξύ μας, νομίζω, του την έπεφταν λιγάκι). Ο πατέρας μου με πήγαινε και με έφερνε από το Ωδείο, μου μαγείρευε φαγητό τα Σαββατοκύριακα που η μαμά ερχόταν σπίτι αργά το βράδυ και είχε πάντα κουράγιο και όρεξη να μου λέει παραμύθια κάθε νύχτα προτού κοιμηθώ.
Ο πατέρας μου ήταν η λατρεία μου ως παιδί – και η μητέρα μου ήταν (και συνεχίζει να είναι) ο ήρωάς μου και το πρότυπό μου μεγαλώνοντας.
Και, ΟΚ, δεν σου λέω ότι έβαλα αγγελία στην εφημερίδα ή στο Tinder «ζητούνται σύντροφοι που θα μου επιτρέψουν να αναπαράγω το pattern των γονιών μου», αλλά ποτέ μου, από τότε που άρχισα να κάνω σχέσεις, δεν έμεινα καιρό με κάποιον ή κάποια που έβγαζε περισσότερα χρήματα από μένα. Ποιος ξέρει, ίσως ο Φρόιντ κάτι να ήξερε τελικά… Κάτι μέσα μου, πάντα μου έδινε χαρά όταν μπορούσα να προσφέρω στην οικογένειά μου και στους φίλους μου. Ίσως να ήταν ο εσωτερικός μου Άτλας που μου ψιθύριζε πάντα να σηκώσω μερικά βάρη ακόμα. Δεν ξέρω. Εκείνο που ξέρω είναι πως ο πατέρας μου μπορεί να μη δούλευε, αλλά προσέφερε στο σπίτι: ο πατέρας μου με μεγάλωσε, κι αυτό νομίζω ότι είναι full time δουλειά για πολλούς γονείς.
Κάτι μέσα μου, πάντα μου έδινε χαρά όταν μπορούσα να προσφέρω στην οικογένειά μου και στους φίλους μου. Ίσως να ήταν ο εσωτερικός μου Άτλας που μου ψιθύριζε πάντα να σηκώσω μερικά βάρη ακόμα.
Με το σύντροφό μου μπορεί να μην έχουμε παιδιά για να τους λέει παραμύθια κάθε βράδυ (αν και, μεταξύ μας, τον έχω δει να ψιθυρίζει στις γάτες με μωρουδιακή φωνή για ώρες), αλλά κι εκείνος προσφέρει στο σπίτι. Την τελευταία φορά που έβαλα ηλεκτρική σκούπα ή καθάρισα με οποιονδήποτε τρόπο είχαμε, νομίζω, ακόμα 2020. Τουλάχιστον 5 από τις 7 μέρες της εβδομάδας μαγειρεύει εκείνος, πολύ συχνά αλλάζοντας φαγητό στην πορεία επειδή εγώ από τον καναπέ, αγκαλιά με το λάπτοπ, ενδέχεται να ψιθύρισα πως θα προτιμούσα μακαρονάδα τελικά. Ο σύντροφός μου είναι ο μόνος που κανονίζει τους λογαριασμούς μας (εγώ απλώς του δίνω τα λεφτά), ο μόνος που αλλάζει τις λάμπες και φτιάχνει τα ηλεκτρικά όταν χαλάνε και ο μόνος που πηγαίνει για ψώνια στο σούπερ μάρκετ, που είναι περίπου μία ώρα με το αυτοκίνητο από δω που ζούμε. Και όταν τα σουηδικά πανεπιστήμια δέχονταν μαθητές διά ζώσης και όχι μόνο μέσω Zoom, ο σύντροφός μου με πηγαινοέφερνε σαν τον σοφέρ της δεσποινίδας Ντέιζι για να μην «ταλαιπωρηθείς με τα τρένα». Ο σύντροφός μου, βασικά, μου κάνει όλα τα χατίρια, όλη την ώρα.
Δεν ξέρω αν καταλαβαίνεις τι προσπαθώ να πω, αλλά εκείνο που προσπαθώ να πω είναι πως υπάρχουν παραπάνω από ένας τρόποι να προσφέρεις στην οικογένειά σου και στη σχέση σου. Τα λεφτά είναι μόνο ένας απ’ αυτούς. Και, ΟΚ, μπορεί έως τώρα να είχαμε συνηθίσει το ποιος φέρνει τα λεφτά και το ποιος κάνει όλα τα υπόλοιπα να συνδέεται με συγκεκριμένες έμφυλες ταυτότητες, όμως τα πράγματα αλλάζουν. Εγώ πιστεύω πως καλά κάνουν και αλλάζουν.
Μπορεί έως τώρα να είχαμε συνηθίσει το ποιος φέρνει τα λεφτά και το ποιος κάνει όλα τα υπόλοιπα να συνδέεται με συγκεκριμένες έμφυλες ταυτότητες, όμως τα πράγματα αλλάζουν. Εγώ πιστεύω πως καλά κάνουν και αλλάζουν.
Αν είσαι κι εσύ ή σκέφτεσαι να γίνεις η moneymaker στο σπίτι σου, τα παρακάτω tips θα σε βοηθήσουν:
Προσπαθήστε να μη μείνετε εγκλωβισμένοι μέσα στους ρόλους που έχετε αναλάβει. Όποιοι κι αν είναι αυτοί οι ρόλοι. Θυμήσου, π.χ., πόση χαρά έκανε η μαμά σου όταν ο μπαμπάς σου έδειχνε ενδιαφέρον για το σπίτι ή τα παιδιά. Το ότι μπορεί εσύ να δουλεύεις όλη μέρα και ο σύντροφός σου να κάνει δουλειές του σπιτιού δεν σημαίνει ότι πρέπει να αδιαφορείς για το σπίτι σας και να μη βοηθάς ποτέ όταν μπορείς. Ή, αν κάποια στιγμή θέλει εκείνος να πληρώσει για κάτι (ενώ ξέρεις πως δεν έχει αρκετά χρήματα και πως θα σου ήταν πιο εύκολο να πληρώσεις εσύ), άφησέ τον. Η moneymaker της σχέσης είσαι, όχι η μαμά του.
Αποδεχτείτε πως θα υπάρχουν μέρες που θα θέλετε απλώς να ξεσπάσετε. Εκείνη η ταχυκαρδία στις 6 το πρωί; Η ώρα είναι 8.30 και δεν με έχει αφήσει εντελώς. Πολλές φορές το να δουλεύω συνέχεια και να έχω το μόνιμο άγχος πως η επιβίωσή μας εξαρτάται από μένα με φέρνουν στα όριά μου. Πολλές φορές φωνάζω, βάζω τα κλάματα, γίνομαι επιθετική. Και πολλές φορές το να κάνει συνέχεια αιτήσεις για δουλειά και να μη βρίσκει και να έχει τη μόνιμη επίγνωση πως δεν συνεισφέρει αρκετά (κατά τη γνώμη του) στην οικογένειά του φέρνει το σύντροφό μου στα όριά του. Και επειδή είναι Σουηδός, το διαχειρίζεται πηγαίνοντας βόλτες στο δάσος και φτιάχνοντας πράγματα στο σπίτι που δεν χρειάζονται φτιάξιμο. Αλλά δεν θα είχαμε επιβιώσει τόσα χρόνια αν δεν επιτρέπαμε ο ένας στον άλλον να τραβάει μια κρισάρα πού και πού.
Όταν τα πράγματα δυσκολεύουν για τον έναν ή και για τους δυο σας, συζητήστε το. Μετά την κρίση (ή κάποιες φορές -θαύμα!- και πριν από την κρίση) ο σύντροφός μου κι εγώ καθόμαστε κάτω και κάνουμε μια ειλικρινή κουβέντα. Ακόμα κι όταν ο ένας νιώθει πως ο άλλος θα μπορούσε να κάνει περισσότερα για να βοηθήσει, το κλειδί είναι να μοιραζόμαστε αυτά τα συναισθήματα και να αναλύουμε το πώς θα μπορούσαμε, πρακτικά, να βελτιωθούμε. Γιατί, ναι, κι εγώ επιδέχομαι βελτίωση. Τις περισσότερες μέρες είμαι απλά ένα ρακούν με ρούχα, με σκουπίδια και ακαταστασία να με περιτριγυρίζουν σε κάθε γωνιά του σπιτιού όπου κάθομαι.
Μην μπλέκετε την ταυτότητα φύλου σας με το πόσα χρήματα βγάζετε. Δύσκολο, το ξέρω. Αλλά νιώθω ότι πρέπει να ειπωθεί: το ότι βγάζεις παραπάνω χρήματα στη σχέση δεν σε κάνει λιγότερο γυναίκα. Το ότι βγάζει λιγότερα χρήματα στη σχέση δεν τον κάνει λιγότερο άνδρα. Το ότι έχετε μια διαφορετική ανισορροπία εισοδήματος απ’ ό,τι ενδεχομένως άλλα ζευγάρια γύρω σας δεν σας κάνει λιγότερο «κανονικό» ζευγάρι. Και το ότι η ώρα είναι πλέον 9 το πρωί κι εγώ έχω μόλις τελειώσει ένα άρθρο ενώ ο καλός μου ακόμα κοιμάται δεν με κάνει εμένα λιγότερο ρακούν και εκείνον λιγότερο υπέροχο.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Marie Claire Μαρτίου 2022.
