Το 2008 συνέβη κάτι που κάθε λευκή, αδύνατη, συμβατικά όμορφη, διάσημη γυναίκα ονειρεύεται: η Γκουίνεθ Πάλτροου ξεκίνησε ένα lifestyle brand που ήταν προορισμένο να γίνει κάτι μεγαλύτερο από ένα προσωρινό side project. Δεκατέσσερα χρόνια μετά, στο Goop μπορεί κανείς για να αγοράσει εξοργιστικά ακριβά προϊόντα μόδας, ομορφιάς και wellness, να πάρει ιδέες για το επόμενο detox cleanse που πιστεύει πως χρειάζεται να κάνει και να διαβάσει άρθρα με συμβουλές που κυμαίνονται από το πώς να φτιάξεις smoothies όπως η φίλη Κέιτ Χάντσον, μέχρι το πώς να ταξιδέψεις στην Ισλανδία ούσα πλούσια και μπλαζέ. (Το άρθρο περιλαμβάνει την εξαιρετική συμβουλή «μην αμελήσεις να επισκεφτείς το τάδε μέρος επειδή το όνομά του δεν ακούγεται αρκετά glamorous» που δεν ξέρω για σένα, αλλά μου συμβαίνει συνέχεια, καθώς πετάω με το ιδιωτικό μου τζετ από νησί σε νησί. Αστειεύομαι. Η αρθρογράφος πάλι, μάλλον όχι.)
Από το 2008 ως τώρα, το Goop έχει απασχολήσει τα media ουκ ολίγες φορές, λόγω μηνύσεων σχετικά με συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες που προωθεί, όπως εκείνο το κρυστάλλινο αυγό από αχάτη που, αν το βάζαμε στον κόλπο μας, θα μας βοηθούσε να ισορροπήσουν οι ορμόνες μας. Το site έχει επίσης χαρακτηριστεί «σημαντικός κίνδυνος για τη δημόσια υγεία» από τον διευθυντή της NHS στην Αγγλία και «τσαρλατανισμός» από πολλούς επαγγελματίες στο χώρο της υγείας. Η Condè Nast έκοψε τους δεσμούς της με το σάιτ γιατί η Γκουίνεθ αρνήθηκε να προσλάβει fact checkers για τα άρθρα που δημοσιεύει. Η διευθύντρια του site Elise Loehnen παραιτήθηκε το 2020 (για να γράψει το βιβλίο της, είχε πει τότε) και τον προηγούμενο μήνα ανέβασε ένα story στο Instagram που κριτικάρει την «τοξική κουλτούρα» που επικρατεί στο Goop σχετικά με το φαγητό και τις άπειρες νηστείες και θεραπείες αποτοξίνωσης που δοκιμάζουν όλη την ώρα. Βέβαια στο ίδιο story προσπάθησε να μας πείσει πως η θεραπεία αποτοξίνωσης που δοκιμάζει τώρα είναι η καλύτερη απ’ όλες. Αλλά ας μην ξεφεύγουμε απ’ το θέμα μας.
Από το 2008 ως τώρα, το Goop έχει απασχολήσει τα media ουκ ολίγες φορές, λόγω μηνύσεων σχετικά με συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες που προωθεί, όπως εκείνο το κρυστάλλινο αυγό από αχάτη που, αν το βάζαμε στον κόλπο μας, θα μας βοηθούσε να ισορροπήσουν οι ορμόνες μας.
Παρόλη την κριτική, το Goop συνεχίζει την ανοδική και επιτυχημένη του πορεία: η πιο πρόσφατη εκτίμηση θέλει την αξία της εταιρείας γύρω στα 250 εκατ. δολάρια, ενώ τα επώνυμα προϊόντα Goop πωλούνται πλέον στα Sephora και φέρνουν περίπου το 70% από τα συνολικά κέρδη της εταιρείας. Στο site του Goop μπορείς να βρεις από chic δονητές και ψαγμένα σοκολατάκια με μελατονίνη μέχρι σπρέι για να «απωθείς τα ψυχικά βαμπίρ», ενεργειακά υποστρώματα με κρυστάλλους (1.999 δολάρια) και κασμιρένια baby carrier που θα σε φέρουν πιο κοντά με το μωρό σου αλλά μόνο αν σου περισσεύουν 355 δολάρια. Από το 2017, η εταιρεία διοργανώνει τα συνέδρια In Goop Health όπου ειδικοί wellness μαζεύονται παρέα με την Γκουίνεθ (ενίοτε) και άλλους celebrity και συζητάνε για εναλλακτικές θεραπείες. Το 2020, το Goop Lab, η μίνι σειρά-ντοκιμαντέρ όπου οι υπάλληλοι του Goop (και ενίοτε και η Γκουίνεθ) δοκιμάζουν διάφορες θεραπείες ευεξίας εντελώς αυθόρμητα και δίχως καμία πίεση από το HR, προβλήθηκε στο Netflix και φέτος ανακοινώθηκε πως θα έχει και δεύτερη σεζόν. Παράλληλα, μια δεύτερη σειρά «Sex, Love and Goop» που ασχολείται με σεξουαλικά προβλήματα πραγματικών ζευγαριών με τη βοήθεια των ειδικών του Goop, προβλήθηκε τον Οκτώβριο με πολύ καλές κριτικές και το New Yorker να την αποκαλεί «ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση».
Πού θέλω να καταλήξω με όλα αυτά; Προσωπικά βρίσκω την Γκουίνεθ πιο άνοστη και από νιφάδες βρώμης και την όλη ιδέα του Goop περίπου όσο συναρπαστική όσο και την ιδέα του νέου, ανανεωμένου «Sex and the City» χωρίς Σαμάνθα (δηλαδή καθόλου). Αλλά δεν μπορώ να μην παραδεχτώ πως όπως και το «Sex and the City» (το πρώτο, με τη Σαμάνθα), το Goop έχει πλέον το δικό του πολιτιστικό αντίκτυπο και αποτύπωμα. Μέσα σε αυτά τα δεκατέσσερα χρόνια ύπαρξης του brand, έχει καταφέρει αν όχι να αλλάξει, τουλάχιστον να επηρεάσει τον τρόπο που οι γυναίκες (έστω οι λευκές, αδύνατες, πλούσιες γυναίκες) ζουν, αγαπούν και ψωνίζουν. Και δεν μπορώ να μην παραδεχτώ πως σε κάποια πράγματα το Goop έχει δίκιο.
Η υγεία και η ευεξία είναι πιο σημαντικές από το αδυνάτισμα
Ίσως η μεγαλύτερη επιρροή του Goop στην καθημερινή ζωή είναι η μια κάποια εμμονή με το wellness. Ευεξία και υγεία έχουν γίνει τα νέα mantra κάθε influencer που σέβεται τον εαυτό της (ενώ διαφημίζει βιταμίνες ζελεδάκια για γερά νύχια και μαλλιά). Η Γκουίνεθ είναι ξακουστή για την περίεργη σχέση της με το φαγητό που συχνά φτάνει στο επίπεδο ορθορεξίας (η εμμονή του να καταναλώνεις μόνο τροφές που θεωρούνται «καλές» και «υγιεινές») αλλά χάρη σ’ εκείνη και στο Goop η συζήτηση τουλάχιστον έχει αρχίσει και μεταφέρεται από τη σφαίρα «αδυνάτισμα για τη χάρη του αδυνατίσματος» στη σφαίρα «αδυνάτισμα ως υποπροϊόν μιας υγιούς διατροφής και εσωτερικής ευεξίας».
Σε ολόκληρο το site του Goop δεν υπάρχει ούτε ένα προϊόν με τις λέξεις «weight loss», αν και αρκετά πλησιάζουν πολύ επικίνδυνα (σας βλέπω, τσάγια αποτοξίνωσης και βιταμίνες που βοηθάτε το μεταβολισμό). Και ξέρεις κάτι; I’ll take it. Μεγάλωσα στα 90s και στα early 00s, όπου το να είσαι αδύνατη θεωρούταν το ύστατο κατόρθωμα ενός οργανισμού με XX χρωμοσώματα και όπου mainstream media και outlets μόδας και ομορφιάς μας έκαναν καθημερινά fat shaming. Μπορεί το Goop να μην είναι ακριβώς ο ναός του body positivity, όμως είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, που θα ‘λεγε και το New Yorker.
Χάρη σ’ εκείνη και στο Goop η συζήτηση τουλάχιστον έχει αρχίσει και μεταφέρεται από τη σφαίρα «αδυνάτισμα για τη χάρη του αδυνατίσματος» στη σφαίρα «αδυνάτισμα ως υποπροϊόν μιας υγιούς διατροφής και εσωτερικής ευεξίας»
Οι ολιστικές θεραπείες δεν είναι για γέλια
Στο προαναφερθέν κυνήγι της ευεξίας, η Γκουίνεθ δεν έχει αφήσει πέτρα για πέτρα αγύριστη. Από παραισθησιογόνα μανιτάρια, τεχνικές mindful αναπνοής και παγωμένη γιόγκα (ξυπόλητοι στο χιόνι, άουτς), μέχρι vampire facials, συνεδρίες ρέικι και ασκήσεις διαίσθησης, τόσο τα άρθρα του Goop όσο και τα επεισόδια του Goop Lab αντιμετωπίζουν τις ολιστικές θεραπείες με σοβαρότητα και περιέργεια. Και ενώ φυσικά καμία ολιστική θεραπεία δεν είναι υποκατάστατο για τη δυτική Ιατρική αν έχεις ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, η άποψη πως όλες οι άλλες αναζητήσεις είναι δεισιδαιμονίες ή μπαρούφες δεν ευσταθεί απόλυτα (προσοχή, το ξαναλέμε, όχι για να λύσουν σοβαρά προβλήματα υγείας που απαιτούν φάρμακα και γιατρούς).
Το ότι έχουμε και ενεργειακό σώμα που εκτείνεται πέρα από τα όρια του φυσικού σώματός μας και μπορεί να επηρεάσει το τι μας συμβαίνει στη φυσική πραγματικότητα είναι γνωστό στις ανατολικές κουλτούρες εδώ και χιλιάδες χρόνια. Αντίθετα, η πεποίθηση ότι ο κόσμος αποτελείται μόνο από πράγματα που μπορούμε να δούμε και να μετρήσουμε είναι αρκετά πιο πρόσφατη και, κατά τη γνώμη μου, πολύ πιο περιορισμένη.
Η γυναικεία σεξουαλικότητα δεν είναι ταμπού
Ίσως η πιο σημαντική συνεισφορά του Goop στο συλλογικό zeitgeist είναι η αποδόμηση της ιδέας πως το σεξ, η γυναικεία λίμπιντο και η γυναικεία ανατομία είναι θέματα ταμπού. Η Γκουίνεθ συζητάει ανοιχτά για οργασμούς, φωτογραφίζεται μπροστά σε flower arrangements σε σχήμα κόλπου και πουλάει δονητές και ερωτικά βοηθήματα. Και το γεγονός ότι μπορείς να κάνεις browse στο site και να βρεις δονητές, ερωτικά βοηθήματα και βιταμίνες που θα σου αυξήσουν την όρεξη για σεξ δίπλα σε κρυστάλλους, σέρουμ και κρέμες είναι πολύ μεγάλο κατόρθωμα αν σκεφτείς πως δέκα χρόνια πριν τα ερωτικά βοηθήματα υπήρχαν μόνο σε ειδικά sites, απ’ αυτά που ντρεπόσουν να παραγγείλεις για να μη φανεί η ετικέτα στο Tαχυδρομείο.
Ίσως η πιο σημαντική συνεισφορά του Goop στο συλλογικό zeitgeist είναι η αποδόμηση της ιδέας πως το σεξ, η γυναικεία λίμπιντο και η γυναικεία ανατομία είναι θέματα ταμπού.
Και μπορεί προσωπικά να τη θεωρώ άνοστη, αλλά δεν μπορώ να μην εκτιμήσω τη γυναίκα που έκανε παραισθησιογόνα μανιτάρια με ένα φίλο της μυρίζοντας αρώματα για κεριά και είπε για μια μυρωδιά «this smells like my vagina» και αποφάσισε (αφού πέρασε η επήρεια των μανιταριών) να πουλήσει το προϊόν στο site της. Το κερί This Smells Like My Vagina είναι ένα από τα πιο φημισμένα προϊόντα του Goop και, όχι, δεν μυρίζει σαν ανθισμένος κήπος, όπως ισχυρίζονταν παλαιότερα προϊόντα γυναικείας υγιεινής. Αν είναι να συνεχίσουμε να υπάρχουμε μέσα σε ένα πλαίσιο late stage capitalism, τουλάχιστον ας είναι τα προϊόντα που αγοράζουμε ανερυθρίαστα και αναπολογητικά φεμινιστικά. Ιδανικά θα ήθελα να μην ήταν και πανάκριβα. Ακούς, Γκουίνεθ;
Εικονογράφηση: ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΒΗΤΟΥ
