Σε ένα πάρτι η Rhaina Cohen γνώρισε μια γυναίκα που την τράβηξε σαν μαγνήτης. Αντάλλαξαν μηνύματα ήδη από εκείνο το βράδυ και έγιναν αμέσως αχώριστες. Οι συζητήσεις τους τις απορροφούσαν για ώρες, άρχισαν να επισκέπτονται η μία την άλλη συχνά, ενώ η καθεμία σύστησε στην κολλητή της τους αγαπημένους ανθρώπους και τα στέκια της.
Η σχέση τους θύμιζε ρομαντικό ειδύλλιο σε ένταση και τον ενθουσιασμό, στην πραγματικότητα όμως η Rhaina Cohen διατηρούσε ερωτικό δεσμό με έναν άντρα που αργότερα έγινε ο σύζυγός της. Όμως είναι η δυνατή και αβίαστη φιλία της με εκείνη τη γυναίκα που την ενέπνευσε να γράψει το βιβλίο «The Other Significant Others: Reimagining Life With Friendship at the Center», στο οποίο εξετάζει μια ενδιαφέρουσα υπόθεση: Μήπως είναι, ή πρέπει να γίνουν, οι φίλοι το πραγματικό επίκεντρο μιας ευτυχισμένης ζωής; Μήπως είναι εκείνοι, τελικά, το μυστικό της;
Η Cohen πιστεύει ότι μια μακροχρόνια φιλία μπορεί να μας προσφέρει την ίδια υποστήριξη με έναν σύντροφο. Ότι μπορεί να ευεργετήσει ακόμα και έναν ερωτικό δεσμό μας. «Η υπόθεση ότι μπορείς να αγαπάς μόνο εκείνον με τον οποίο κάνεις σεξ είναι αρκετά αλλόκοτη και τη συναντάμε μόνο στην εποχή μας» σχολιάζει η συγγραφέας σε μια συνέντευξή της στην Guardian. «Προκύπτει λοιπόν ξανά και ξανά το ερώτημα πώς μπορείς να αισθάνεσαι δίπλα σε κάποιον με τον οποίο δεν κάνεις σεξ».
«Η υπόθεση ότι μπορείς να αγαπάς μόνο εκείνον με τον οποίο κάνεις σεξ είναι αρκετά αλλόκοτη και τη συναντάμε μόνο στην εποχή μας».
Μια εμπειρία που η ίδια βίωσε με τη φίλη της για την οποία λέει ότι «νοιάστηκε για εμένα περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο φίλο στο παρελθόν, συνδυάζοντας τη μαγεία μιας νεράιδας με τη φροντίδα μιας μητέρας. Συχνά, όταν ήμουν κρυωμένη, ερχόταν στο σπίτι μου με μια τσάντα γεμάτη με λεμόνια, τζίντζερ και τσάι, για να μου φτιάξει ένα ζεστό ρόφημα. Συζητούσαμε για τις οικογενειακές δυσκολίες μου, μου έστελνε email υπενθυμίζοντάς μου να βρω έναν ψυχοθεραπευτή και με βοήθησε να αντιμετωπίσω την αμηχανία μου όταν μιλούσα για το σεξ».
Αντίστοιχα και η Cohen την υποστήριξε σε μια δύσκολη στιγμή, όταν την επισκέφτηκε και την κράτησε αγκαλιά κάτω από μια ζεστή κουβέρτα. Σήμερα, όταν τής ζητούν να περιγράψει τη φιλία τους, ακόμα και η λέξη «κολλητή» τής φαίνεται λίγη. Θα προτιμούσε τον όρο «πλατωνική σύντροφος». Ο σύζυγός της, παρόλο που δεν ζηλεύει ιδιαίτερα, έφτασε σε σημείο να αναρωτιέται πόσοι άλλοι άνθρωποι στον κόσμο έχουν μια τόσο δυνατή φιλία σαν τη δική της.
Η Cohen, αναζητώντας και άλλους με παρόμοιες εμπειρίες από φιλίες, έγραψε ένα άρθρο στο περιοδικό Atlantic και οι μαρτυρίες που συγκέντρωσε την τροφοδότησαν με αρκετό υλικό για τη συγγραφή του βιβλίου της, μια ανθολογία αληθινών ιστοριών από κολλητούς φίλους που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ηλικιών, φύλων, σεξουαλικών προσανατολισμών και κοινωνικών τάξεων. Πολλές από αυτές τις φιλίες φλερτάρουν, στα χαρακτηριστικά τους, με τις ερωτικές σχέσεις – ενώ είναι πλατωνικές. Κάποιοι από αυτούς τους φίλους, μάλιστα, συγκατοικούν, μεγαλώνουν μαζί τα παιδιά τους ή έχουν ανοίξει κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς. Σαν τα παντρεμένα ζευγάρια, χωρίς το σεξ.
Πολλές από αυτές τις φιλίες φλερτάρουν, στα χαρακτηριστικά τους, με τις ερωτικές σχέσεις – ενώ είναι πλατωνικές. Κάποιοι από αυτούς τους φίλους, μάλιστα, συγκατοικούν, μεγαλώνουν μαζί τα παιδιά τους ή έχουν ανοίξει κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς. Σαν τα παντρεμένα ζευγάρια, χωρίς το σεξ.
Μια από αυτές τις ιστορίες μάς συστήνει τις Barb και Inez, δύο γυναίκες 80+ ετών, κολλητές εδώ και πάνω από 50 χρόνια. Όταν η Inez εγκατέλειψε τον σύζυγό της μαζί με τα δύο παιδιά τους, άρχισε να συγκατοικεί με την κολλητή της. Τα τελευταία 25 χρόνια, πέρα από ένα σπίτι, μοιράζονται έναν τραπεζικό λογαριασμό, ακόμα και μια διεύθυνση email. Ή τους Andrew και Toly, δύο επιστήμονες που γνωρίστηκαν στο πανεπιστήμιο και που είναι τόσο κολλητοί ώστε ξεκαθαρίζουν από την αρχή στις συντρόφους τους (είναι και οι δύο straight άντρες) ότι αναζητούν «μη μονογαμικές σχέσεις». Ο περίγυρός τους έχει αναρωτηθεί, συχνά, τη φύση της φιλίας τους.
Το βιβλίο διερωτάται, επίσης, μήπως δικαιούμαστε άδεια από τη δουλειά σε περίπτωση θανάτου ενός πολύ καλού φίλου, όπως συμβαίνει και σε περίπτωση απώλειας ενός συζύγου, με αφορμή την ιστορία της Joy, που πενθεί την απώλεια της κολλητής της από καρκίνο των ωοθηκών.
Ακόμα και ένας γάμος μπορεί να ωφεληθεί όταν οι σύζυγοι έχουν στενούς φίλους, σύμφωνα με τον κοινωνικό ψυχολόγο Eli J. Finkel, ο οποίος υποστηρίζει ότι η υποστήριξή τους μπορεί να τον ανακουφίσει από την κοινωνική και συναισθηματική πίεση που υφίσταται το ζευγάρι. «Υπάρχει η θεωρία ότι μια ερωτική σχέση μπορεί να γίνει πιο δυνατή όταν κάθε μέλος της έχει περισσότερο χώρο και περισσότερες επιλογές για υποστήριξη» σχολιάζει η συγγραφέας. Για παράδειγμα, όταν είμαστε νευριασμένοι, η Cohen προτείνει να το συζητήσουμε με έναν φίλο προτού ξεσπάσουμε στον σύντροφό μας. Έτσι, μπορεί να δούμε ένα πρόβλημα και από άλλη οπτική.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ιστορική αναδρομή του βιβλίου στους γάμους, για τους οποίους γράφει ότι μόλις τα τελευταία 150 χρόνια αποτελούν το επίκεντρο της ζωής μας. Ανατρέχοντας στο παρελθόν, διαπιστώνουμε ότι μέχρι σχετικά πρόσφατα δεν συνηθιζόταν ο σύζυγός μας να είναι και ο πλέον έμπιστός μας, ο καλύτερός μας φίλος, συνέταιρος στην ανατροφή των παιδιών και στο νοικοκυριό. Ο γάμος ήταν περισσότερο μια συμφωνία πρακτικού χαρακτήρα παρά ο σημαντικότερος συναισθηματικός δεσμός του ανθρώπου.
Μέχρι σχετικά πρόσφατα δεν συνηθιζόταν ο σύζυγός μας να είναι και ο πλέον έμπιστός μας, ο καλύτερός μας φίλος, συνέταιρος στην ανατροφή των παιδιών και στο νοικοκυριό. Ο γάμος ήταν περισσότερο μια συμφωνία πρακτικού χαρακτήρα παρά ο σημαντικότερος συναισθηματικός δεσμός του ανθρώπου.
«Ανατρέχοντας σε παλιές επιστολές φίλων, βλέπουμε ότι είναι ιδιαίτερα διαχυτικές και μοιάζουν με ερωτικά γράμματα. Οι συγγραφείς τους καταλάβαιναν ότι μπορούσες να έχεις μια βαθιά σχέση χωρίς τις επιπλοκές του ερωτικού δεσμού» όπως γράφει το βιβλίο.
Κάποιες χώρες έχουν αρχίσει να αναθεωρούν τη νομοθεσία τους, δίνοντας περισσότερο χώρο στη φιλία. Για παράδειγμα το 2022 το ανώτατο δικαστήριο της Σουηδίας αποφάνθηκε για δύο φίλους που συγκατοικούσαν σε μια φάρμα ότι είχαν τα ίδια δικαιώματα κληρονομιάς με τα παντρεμένα ζευγάρια. Ενώ ένας ομοσπονδιακός νόμος στη Γερμανία βρίσκεται σε στάδιο επεξεργασίας ώστε να παραχωρήσει σε φίλους, συγκατοίκους, ακόμα και γείτονες τα ίδια νομικά δικαιώματα με τους συζύγους.
Στην πραγματικότητα, ίσως η επανάσταση να έχει ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες από τηλεοπτικές σειρές όπως τα «Φιλαράκια», το «Big Bang Theory» ή το «How I met your mother», όπου τον πρωταγωνιστικό ρόλο κατέχουν οι παρέες, γύρω από τις οποίες οι ερωτικές σχέσεις εκτυλίσσονται ως παράλληλες ιστορίες. Όπως συμβαίνει συχνά και στην πραγματική ζωή – για κάποιους από εμάς, και για πολλά χρόνια μετά το τέλος των φοιτητικών μας χρόνων.
