Αφού, μέσα στις τελευταίες δεκαετίες, το skinny πρότυπο ομορφιάς ενοχοποιήθηκε, από ειδικούς ψυχικής υγείας και διατροφολόγους, για χαμηλή αυτοεκτίμηση, ειδικά στα νέα κορίτσια, αλλά και για διατροφικές διαταραχές και εθισμούς, και αφού οι καμπύλες άρχισαν να προωθούνται ως μια πιο υγιής εναλλακτική, ίσως νομίσαμε ότι απαλλαχθήκαμε διά παντός από αυτό.
Μπορεί όμως να κάναμε λάθος. Όλο και περισσότερα άρθρα και βιβλία υποστηρίζουν ότι η «κοκαλιάρικη» σιλουέτα, όπως εκείνες της Twiggy στα 60s ή της Kate Moss στα 90s, επιστρέφει δριμύτερη, παραγκωνίζοντας για ακόμα μία φορά τις καμπύλες. Μα, το κίνημα του body positivity πέρασε και δεν ακούμπησε;
«Το αδύνατο σώμα γίνεται ξανά trend», γράφει η Chrissy King, συγγραφέας του νέου βιβλίου «The Body Liberation Project: How Understanding Racism and Diet Culture Helps Cultivate Joy and Build Collective Freedom» (Το πρότζεκτ της απελευθέρωσης του σώματός μας: Πώς η κατανόηση του ρατσισμού και της κουλτούρας της δίαιτας μάς βοηθάει να καλλιεργήσουμε τη χαρά και να αναπτύξουμε μια συλλογική ελευθερία). «Αντίο, καμπύλες: Το heroin chic επέστρεψε» ανακοίνωνε ένα άρθρο του New York Post πριν από μερικούς μήνες. «Ακόμα και αν η λατρεία του heroin chic καλά κρατεί, πρέπει να απαλλαγούμε από τον όρο heroin chic» απαντούσε η Alaina Demopoulos στην Guardian.
Όπως σχολιάζει η Chrissy King, χαρακτηριστικά, το Ozempic είναι ένα φάρμακο που συνταγογραφείται για διαβητικούς. Όμως η προώθησή του στο TikTok σαν γρήγορη λύση απώλειας βάρους -φημολογείται μάλιστα ότι το παίρνουν οι Kardashians– έχει οδηγήσει σε ελλείψεις αποθεμάτων για τους ανθρώπους που το χρειάζονται πραγματικά, δηλαδή για διαβητικούς.
Το Ozempic είναι ένα φάρμακο που συνταγογραφείται για διαβητικούς. Όμως η προώθησή του στο TikTok σαν γρήγορη λύση απώλειας βάρους -φημολογείται μάλιστα ότι το παίρνουν οι Kardashians- έχει οδηγήσει σε ελλείψεις αποθεμάτων για τους ανθρώπους που το χρειάζονται πραγματικά, δηλαδή για διαβητικούς.
Μάλιστα η δράση του στην απώλεια βάρους είναι προσωρινή. Σύμφωνα με επιστημονικό άρθρο (Pharmacology & Therapeutics), στα δύο τρία των περιπτώσεων τα κιλά που έχουν χαθεί επιστρέφουν μετά το τέλος της λήψης του.
Στο μεταξύ, όπως προσθέτει η King, συνεχίζουν να γνωρίζουν διάδοση οι αισθητικές επεμβάσεις αφαίρεσης λίπους από διάφορα σημεία του σώματος – μια από τις πιο δημοφιλείς είναι η απομάκρυνσή του από τα ζυγωματικά, ώστε το πρόσωπο να δείχνει λιγότερο στρογγυλό και πιο σμιλεμένο.
«Παρά την απήχηση του κινήματος body positivity, φαίνεται πως η κοινωνία κάνει υπερωρίες στην προσπάθεια να μας πείσει ότι το σώμα μας εξαρτάται από τα trends – και ότι πρέπει να συνεχίσουμε να το αλλάζουμε ανάλογα με τα εκάστοτε πρότυπα. Το μήνυμα είναι ισχυρό και, δυστυχώς, αποτελεσματικό» επισημαίνει η συγγραφέας, η οποία στη συνέχεια εξηγεί ότι μετά το πρώτο της ραντεβού, σε ηλικία 17 ετών, ξόδεψε μία δεκαετία σε δίαιτες γιο-γιο, υπερεντατική άσκηση και περιορισμούς προσπαθώντας να συρρικνώσει το δικό της σώμα.
Gia Garangi, το μοντέλο που έφυγε υπερβολικά νωρίς
«Το heroin chic επέστρεψε, ίσως για να αντισταθμίσει μια δεκαετία προόδου σε θέματα συμπερίληψης στη βιομηχανία της μόδας» γράφει η Alaina Demopoulos στην Guardian. Σε κάθε περίπτωση όμως, η συντάκτρια μάς παρακινεί να αναθεωρήσουμε τον όρο «heroin chic»: «Δεν περιγράφει, απλά, μια αισθητική: Εμφανίστηκε μετά το θάνατο του φωτογράφου Davide Sorrenti από υπερβολική δόση. Η μητέρα του, για να τιμήσει τη σύντομη ζωή του, ξεκίνησε μια εκστρατεία για μεταρρυθμίσεις στη βιομηχανία της μόδας, ζητώντας από τους editors των περιοδικών να μη συνεργάζονται με χρήστες».
«Το heroin chic δεν περιγράφει, απλά, μια αισθητική: Εμφανίστηκε μετά το θάνατο του φωτογράφου Davide Sorrenti από υπερβολική δόση. Η μητέρα του, για να τιμήσει τη σύντομη ζωή του, ξεκίνησε μια εκστρατεία για μεταρρυθμίσεις στη βιομηχανία της μόδας».
Ένα τραγικό παράδειγμα των εξαρτήσεων στον κόσμο της μόδας ανά τις δεκαετίες είναι η ιστορία της Gia Carangi, την οποία πολλοί θεωρούν το πρώτο τοπ μόντελ. Ακόμα και σε μια φωτογράφιση που έκανε για την αμερικανική Vogue το 1980 είναι εμφανή τα σημάδια της χρήσης. Κόλλησε AIDS, πιθανότατα από μολυσμένη σύριγγα, και το 1986 πέθανε από τις επιπλοκές του ιού, μόλις στα 26 χρόνια της.
Η «χοντρή» Jennifer Aniston
Η πρώην συντάκτρια περιοδικών Atoosa Rubenstein, που εργαζόταν στο Cosmopolitan την εποχή που το heroin chic γνώριζε μεγάλες δόξες, θυμάται: «Το 1996 ήρθε στο περιοδικό μια νέα editor, η Bonnie Fuller, η οποία έβαλε την Jennifer Aniston στο εξώφυλλο. Η fashion director σχολίασε: “Πωπω, είναι πολύ χοντρή”».
Η Rubenstein επισημαίνει, πάντως, μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα 90s και το σήμερα. Τότε τα περιοδικά ήταν τα κυρίαρχα μέσα προβολής των προτύπων ομορφιάς. Σήμερα, υπάρχει μεγαλύτερη πολυφωνία: «Τα social media επιτρέπουν να προβάλλονται διαφορετικοί σωματότυποι. Είμαι επιφυλακτική απέναντι σε όλους αυτούς τους τίτλους περί επιστροφής του heroin chic – ίσως υπερβάλλουν κάπως».
«Το 1996 ήρθε στο περιοδικό μια νέα editor, η Bonnie Fuller, η οποία έβαλε την Jennifer Aniston στο εξώφυλλο. Η fashion director σχολίασε: “Πωπω, είναι πολύ χοντρή”».
Και μπορεί στα social media να υπάρχουν και εικόνες super skinny κοριτσιών, αλλά υπάρχουν και φίλτρα που προσπαθούν να περιορίσουν την προβολή τους. Για παράδειγμα, το TikTok, το κατεξοχήν μέσο κοινωνικής δικτύωσης της νεότερης γενιάς, έχει μπλοκάρει τον όρο αναζήτησης “heroin chic”, ενώ αν πληκτρολογήσεις “thinspo” -ή “skinny” στο Instagram – σε παραπέμπει σε σελίδες οργανισμών που αγωνίζονται ενάντια στις διατροφικές διαταραχές.
Λιγότερο αισιόδοξος εμφανίζεται ο Rob Smith, με μακροχρόνια εμπειρία στον κόσμο της μόδας. Μετά τη συνεργασία του με διάφορα κορυφαία brands, όπως τα Victoria’s Secret, τώρα έχει δημιουργήσει τη δική του, gender fluid σειρά ρούχων, Phluid Project. Μπορεί, όπως υποστηρίζει στην Guardian, οι εταιρείες να χρησιμοποιούν το body positivity ως στρατηγική μάρκετινγκ, αλλά δεν έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάζονται και κατασκευάζονται τα ίδια ρούχα. «Όλοι δουλεύουν πάνω σε ένα λεπτό μοντέλο, μεγέθους small, το οποίο γίνεται η αφετηρία τους. Τα προϊόντα σχεδιάζονται για αυτά τα μεγέθη, οπότε ακόμα και αν τα περισσότερα brands προωθούν τη συμπερίληψη, δεν το κάνουν σε επίπεδο παραγωγής».
«Όλοι δουλεύουν πάνω σε ένα λεπτό μοντέλο, μεγέθους small, το οποίο γίνεται η αφετηρία τους. Τα προϊόντα σχεδιάζονται για αυτά τα μεγέθη, οπότε ακόμα και αν τα περισσότερα brands προωθούν τη συμπερίληψη, δεν το κάνουν σε επίπεδο παραγωγής»
Φυσικά, το γεγονός ότι μια γυναίκα, μοντέλο ή μη, φοράει μέγεθος «small» ή «extra small» δεν σημαίνει απαραίτητα, σε καμία περίπτωση, ότι πάσχει από ανορεξία ή ότι κάνει χρήση ουσιών. Ακόμα και ο όρος «κοκαλιάρα» είναι υποτιμητικός. Ωστόσο μετά από τόσες δεκαετίες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για θέματα ψυχικής υγείας και διατροφικών διαταραχών, και μετά από τόσες απώλειες νέων αγοριών και κοριτσιών που δεν κατάφεραν ποτέ να αποδεχτούν το σώμα και τον ίδιο τους τον εαυτό, το ιδανικό μέγεθος ρούχων δεν είναι ούτε το zero ούτε το plus αλλά αυτό μέσα στο οποίο εμείς νιώθουμε άνετα.
Μετά από πολλά χρόνια γεμάτα με στερήσεις και εξαντλητική άσκηση, η Chrissy King βρήκε το δικό της ιδανικό μέγεθος σε ό,τι αποκαλεί «body liberation», που περιγράφει ως εξής: «Να νιώθουμε αληθινά ελεύθεροι στο σώμα μας. Να κατανοούμε ότι είμαστε πολύ περισσότερα από το σώμα μας, ότι είναι το όχημα μέσα στο οποίο ζούμε και ότι, για να απολαύσουμε στο μέγιστο τη ζωή μας, πρέπει να πάψει να μας είναι εμμονή».
Πώς θα απαλλαγούμε από την προσδοκία του «τέλειου σώματος»;
Η Chrissy King συμβουλεύει:
1. Συνειδητοποιούμε ότι κάθε σώμα αλλάζει, σε σχήμα και μέγεθος. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Είναι απόλυτα φυσιολογικό. Γερνάει, χαλαρώνει, αποκτάει ρυτίδες και κηλίδες. Η τριχοφυΐα του μειώνεται σε κάποιες περιοχές κα/ή εμφανίζεται σε άλλες. Αδυνατίζει, παχαίνει. Αντιμετωπίζει ασθένειες και χρόνιες νόσους. Κάποια σώματα τεκνοποιούν. Άλλα τρέχουν σε Μαραθωνίους. Κάποια χρησιμοποιούν αναπηρικά αμαξίδια. Υπάρχουν άπειροι τρόποι να έχεις ένα σώμα αλλά ούτε ένας σωστός ή λάθος.
2. Νιώθουμε ευγνώμονες για το σώμα που έχουμε. Δεν είμαστε μόνο η εξωτερική μας εμφάνιση. Το σώμα μας είναι το σπίτι που κατοικούμε και μέσα στο οποίο ζούμε. Εκτιμάμε τον εαυτό μας για πράγματα που δεν έχουν να κάνουν με την ομορφιά μας. Αν έχουμε χαμηλή αυτοεκτίμηση, το συζητάμε με κάποιον φίλο που μας αγαπάει πραγματικά. Οι άλλοι βλέπουν πιο εύκολα την αληθινή μας αξία.
3. «Καθαρίζουμε» τα social media. Προσπαθούμε να τα κάνουμε ένα όσο το δυνατόν πιο ασφαλές περιβάλλον για εμάς, επιλέγοντας τι θέλουμε να φαίνεται στο feed μας. Εκμεταλλευόμαστε ρυθμίσεις όπως οι «Να μην ακολουθώ» και «Unfriend». Οτιδήποτε μας προκαλεί δυσφορία, μας κάνει να αμφισβητούμε την αξία μας ή μας ωθεί σε εξαντλητικές δίαιτες, δεν το χρειαζόμαστε στο timeline μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι το συγκεκριμένο περιεχόμενο είναι «κακό», αλλά ότι δεν κάνει σε εμάς καλό.
4. Αγκαλιάζουμε όλα τα συναισθήματά μας. Κάποιες μέρες θα μας αρέσει ό,τι βλέπουμε στο καθρέφτη και άλλες όχι. Είναι απόλυτα φυσιολογικό. Αυτό όμως που δεν πρέπει να ξεχνάμε ακόμα και τις ημέρες που δεν νιώθουμε καθόλου «στις ομορφιές μας» είναι ότι αξίζουμε.
