«Μαλώσαμε. Χάλασε η φάση». Διαβάζω πάλι τα νέα για μια ακόμα γυναίκα που δολοφονήθηκε από το σύντροφο της (στη Φολέγανδρο, αυτή τη φορά). Διαβάζω πάλι στα media λέξεις όπως «η κακιά η ώρα» και «έγκλημα πάθους». Διαβάζω πως ο δράστης είπε ότι μάλωσαν και χάλασε η φάση, λες και πρόκειται για κάτι που μπορεί να συμβεί σε όλους μας, μια φυσιολογική κατάληξη μιας σχέσης. Δεν ξέρω για εσένα, αλλά εγώ όταν τσακώνομαι άντε να κοπανήσω καμιά πόρτα.
Αλλά βλέπεις εγώ είμαι γυναίκα.
Όχι, μη ρολάρεις τα μάτια σου. Προφανώς και οι γυναίκες είναι ικανές για βία, όλοι οι άνθρωποι είναι ανεξαιρέτως ταυτότητας φύλου. Από την ικανότητα, όμως, στην ευκαιρία και στις γόνιμες συνθήκες, είναι μια πατριαρχία δρόμος. Και σ’ αυτή την πατριαρχική ακόμα κοινωνία της Ελλάδας εν έτι 2021, όπου τα αγόρια μεγαλώνουν ακόμα με ατάκες όπως «έλα μωρέ, αγόρι είναι θα ρίξει καμιά σφαλιάρα», «οι άντρες δεν κλαίνε» και «κάτι θα’ κανε, θα τον προκάλεσε, τί φόραγε;» η έμφυλη βία βρίσκει πρόσφορο έδαφος.
Γιατί ακόμα κάνουμε τα στραβά μάτια. Γιατί ακόμα τα media επιλέγουν το δρόμο του victim blaming σε περιπτώσεις βιασμού ή το δρόμο του πρότερου έντιμου βίου σε περιπτώσεις γυναικοκτονίας. Γιατί η αξία μιας γυναικείας ζωής κρίνεται μόνο ή πρωτίστως από τη σχέση της με τους άντρες: με το αν είναι μητέρα, αδερφή ή κόρη κάποιου, για να αξίζει να τη σκεφτόμαστε με σεβασμό. Γιατί κάθε φορά που προσπαθούμε να μιλήσουμε για όλο αυτό το τεράστιο πρόβλημα, ψύχραιμα, με αριθμούς όπως στο άρθρο της Χρύσας, όλο και κάποιος θα βρεθεί να μας πει υστερικές φεμιναζί.
Αλλά βλέπεις αυτός ο κάποιος μάλλον είναι άντρας.
Κοίτα, καταλαβαίνω πώς ακούγομαι, μη μου αρχίζεις τα #NotAllMen. Το πρόβλημα δεν είναι οι άντρες ως φύλο γιατί κανένα φύλο από μόνο του δεν είναι καλύτερο ή χειρότερο από τα υπόλοιπα.
Το πρόβλημα είναι οι κοινωνίες όπως αυτή εδώ, που έχουν εδώ και αιώνες κρυσταλλώσει ένα σύστημα αξιών που δε λέει να μας αφήσει χρόνους. Ένα σύστημα που όχι μόνο επιτρέπει αλλά προσυπαγορεύει στο αντρικό φύλο περισσότερες ελευθερίες, περισσότερες θέσεις εξουσίας και μεγαλύτερο δικαίωμα στη βία. Ένα σύστημα που φυσικά καταπιέζει και τους άντρες, απλά με διαφορετικό τρόπο: καταπνίγοντας όλες τις εκφράσεις συναισθήματος, όλες τις στιγμές ευαισθησίας ή φόβου, όλες τους τις ανάγκες για βοήθεια με θέματα ψυχικής υγείας ( γιατί «οι άντρες δεν κλαίνε» και γιατί το να μιλάς για τα συναισθήματα σου είναι «αδερφίστικο») κι αφήνοντας τους μόνο μία διέξοδο. Το θυμό. Τη βία.
Πως μπορεί να αλλάξει αυτό;
Με πάρα πολλή δουλειά, δομική και θεσμική. Με μια επανεξέταση των έμφυλων ρόλων και των στερεοτύπων που τους αποδίδονται. Με μεγαλύτερες άδειες πατρότητας ώστε να περνάνε οι πατεράδες περισσότερο χρόνο με τα παιδιά τους. Με μεγαλύτερες συζητήσεις για την ψυχική υγεία και μείωση του στίγματος για όσους χρειάζονται θεραπεία ή φάρμακα.
Και για να σε προλάβω, όχι, δεν ισχυρίζομαι πως όλοι όσοι σκοτώνουν γυναίκες έχουν α πριόρι προβλήματα ψυχικής υγείας (αν και κατά τη γνώμη μου για να καταλήξεις στο φόνο του οποιουδήποτε, καλά δεν είσαι). Αλλά φαντάσου να μπορούσαν να πάρουν βοήθεια προτού το όποιο πρόβλημα καταλήξει σε «έγκλημα πάθους». Ή, ας πούμε, φαντάσου οι γυναίκες που ζουν σε τοξικές ή abusive σχέσεις να μπορούσαν να απεμπλακούν εύκολα, με κρατική βοήθεια και μηδέν κοινωνικό στίγμα ή φόβο. Φαντάσου τα media να αντιμετώπιζαν εγκλήματα όπως αυτό με το σωστό λεξιλόγιο κι όχι με sensational τσιτάτα.
Για αρχή, φαντάσου επιτέλους πως η λέξη γυναικοκτονία δεν είναι υπερβολή. Δεν είναι υστερία. Είναι δυστυχώς, δυστυχέστατα, πραγματικότητα — και άμεση επίπτωση του δικαιώματος στην έμφυλη βία που η κοινωνία μας ακόμα δίνει στους άντρες.
