Μια από τις στιγμές-κλειδιά που με έκαναν να πάρω την απόφαση να φύγω από την Ελλάδα ήταν τα capital controls του 2015. Όχι το ότι συνέβησαν, αλλά το πώς αντιδράσαμε σε αυτά. Θυμάμαι εκείνο το πρώτο Σαββατοκύριακο, να γυρνάω κυριολεκτικά όλη την Αθήνα σαν το ναυαγό από ATM σε ΑΤΜ μπας και βρω ένα που να έχει ένα 20ευρο μέσα να μπορέσω να σηκώσω (το όριο ανάληψης ήταν 60 ευρώ ανά κάρτα, θυμάμαι). Και κάθε φορά που έφτανα σε ένα, είτε ήταν εντελώς άδειο είτε κάποιος μπροστά μου έκανε ανάληψη 600 ευρώ, από δέκα διαφορετικές κάρτες. Η ιδέα του να σηκώσουν αυτά που χρειάζονται άμεσα και να αφήσουν και κάτι για τον επόμενο, μάλλον δεν πέρασε σε πολλούς.
Ο πανικός, ότι ο κόσμος όπως τον ξέραμε τελειώνει αύριο και πρέπει να μαζέψουμε όλες τις προμήθειες για μας και να μην αφήσουμε τίποτα για τους άλλους, νίκησε.
Αυτός ο πανικός, που βλέπω να συμβαίνει και τώρα με τον κορωνοϊό, είναι δυστυχώς αφόρητα ελληνικός. Για τις ανάγκες αυτού του άρθρου, τον αποκαλώ “κατοχικό σύνδρομο” αλλά η αλήθεια είναι πως έχει ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Στο DNA μας κουβαλάμε περίπου 400 χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων οι πρόγονοι μας έπρεπε να επιβιώσουν against all odds, συχνά κλέβοντας, ξεγελώντας ή λυγίζοντας τους όποιους κανόνες του όποιου πασά προς όφελος τους.
Τα τρία χρόνια κατοχής, φτώχειας και πείνας από το 1941-1944, ήταν απλά το κερασάκι στην τούρτα του κομπλικέ ψυχισμού μας. Α, και το γεγονός ότι το ελληνικό κράτος μέχρι και σήμερα δεν είχε ποτέ ακριβώς τα resources (ή τις προθέσεις, εδώ που τα λέμε) για να μας κάνει να νιώσουμε ασφαλείς πολίτες που δε χρειάζεται να πάρουμε τις καταστάσεις στα χέρια μας, σίγουρα δε βοήθησε. Ούτε το 2015 με τα capital controls, ούτε και σήμερα με τον κορωνοϊό.
Ναι, ο κορωνοϊός είναι μια επιδημία — που σε αυτό το στάδιο χρειάζεται προσοχή για να μην εξελιχθεί σε πανδημία. Και όχι, δεν είναι μια απλή γρίπη, όπως λένε πολλές “ψύχραιμες φωνές” τριγύρω. Και όχι, δεν είναι το νέο hoax των Δημοκρατικών, όπως γράφει στο Τουίτερ ο Ντόναλντ Τραμπ. Μέχρι και σήμερα έχουν διαγνωστεί 85,203 περιστατικά παγκοσμίως. Στη Σουηδία που ζω έχουμε 12 διεγνωσμένα περιστατικά, στην Ελλάδα μέχρι στιγμής 4 και στην Ιταλία 888. Οι επιστήμονες είναι κοντά στο να δημιουργήσουν ένα εμβόλιο αλλά χρειάζονται ακόμα λίγο χρόνο, οπότε αρκετές χώρες ακυρώνουν μεγάλα events και αθλητικούς αγώνες για λόγους προφύλαξης. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, ναι. Αλλά το να μας πιάνει πανικός δε βοηθάει κανέναν. Και το να αδειάζουμε τα σουπερμάρκετ και να μην αφήνουμε αντισηπτικό μαντηλάκι ούτε για δείγμα, δε θα βοηθήσει ούτε καν εμάς.
Είναι πολύ δύσκολο να μην μπεις σε “fight or flight” mode όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με μια κρίση. Η ευκολία με την οποία μπαίνουμε σε αυτό το mode στην Ελλάδα όμως, η ευκολία με την οποία χάνουμε την ψυχραιμία μας μπροστά στην κάθε πραγματική ή μη πραγματική απειλή, είναι πιο σημαντικό πρόβλημα κι απ τον κορωνοϊό. Και τα μόνα εμβόλια για αυτό το πρόβλημα είναι η ενημέρωση (από βάσιμες πηγές, όχι από τον μικρόκοσμο σου στο FB) και η καλοσύνη. Στο σούπερ μάρκετ, στα ΑΤΜ και στη ζωή, πάρε αυτά που πραγματικά χρειάζεσαι. Κι άσε και κάτι για τον επόμενο.
