Οκτώ λεπτά. Τόσο κράτησε ο μονόλογος του Ricky Gervais στις Χρυσές Σφαίρες που παρουσίασε για έκτη και (σύμφωνα με τον ίδιο) τελευταία φορά. Οκτώ λεπτά γεμάτα καυστικά στιγμιότυπα που σκοπό είχαν να στηλιτεύσουν την υποκρισία της woke κουλτούρας του Χόλυγουντ και το γεγονός ότι όλοι ήξεραν τι γινόταν με το Ηarvey Weinstein — αλλά και να μας θυμίσουν πόσο δε συμπαθεί ο ίδιος ο Gervais τον James Corden και τους χοντρούς ανθρώπους γενικότερα. Οκτώ λεπτά που σε πολλούς στο ακροατήριο, συμπεριλαμβανομένου του Tom Hanks (που μάλλον δεν του αρέσουν τα αστεία που προσβάλλουν κόσμο) και του Tim Cook (που μάλλον δεν του αρέσουν τα αστεία που ισχυρίζονται ότι τα προϊόντα της Apple φτιάχνονται σε sweatshops στην Κίνα), πρέπει να φάνηκαν μια άβολη αιωνιότητα. Και από το αμέσως επόμενο λεπτό, το Twitter πήρε φωτιά.
Οι αντιδράσεις; Από διθυραμβικές (“τους γλέντησε”, “επιτέλους κάποιες είπε τα πράγματα με τ’ όνομα τους”, “suck it, Hollywood”) έως έξαλλες. Πολλοί αποκάλεσαν τον Gervais “ακροδεξιό” (που σίγουρα δεν είναι) και “bully” (που οκ, κάπως είναι). Έτσι όπως πάει η κοινωνία μας απ’ το κακό στο χειρότερο, ισχυρίστηκαν πολλά tweets, χρειαζόμασταν έναν παρουσιαστή που θα μας κάνει να γελάσουμε, όχι να αισθανθούμε άσχημα. Και κάπου εδώ αρχίζει το πρόβλημα.
Ζούμε σε μια εποχή που οι πράξεις ανθρώπων που ως τώρα θεωρούσαν εαυτούς υπεράνω συνεπειών (όπως, πχ, ο Harvey Weinstein) αρχίζουν επιτέλους και έχουν συνέπειες. Σε μια εποχή που αρχίζουμε επιτέλους να ευαισθητοποιούμαστε απέναντι σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και που συνειδητοποιούμε τη σημασία του representation και των ίσων ευκαιριών. Ένα ενδιαφέρον side effect αυτής της κοινωνικής στροφής, είναι ότι πλέον έχουμε γίνει αρκετά πιο αμείλικτοι με τους κωμικούς. Ειδικά όταν αυτοί οι κωμικοί είναι προνομιούχοι — και χρησιμοποιούν το προνόμιο τους για να “αστειευτούν” εις βάρος ανθρώπων και ομάδων λιγότερο προνομιούχων από κείνους. Ο ίδιος ο Gervais στο παρελθόν έχει κάνει αρκετά κακόγουστα αστεία με τρανσφοβικές αποχρώσεις ενώ αποκλείεται να παρακολουθήσεις ένα οποιοδήποτε επεισόδιο του AfterLife, της πολύ καλής κατά τα άλλα σειράς του, χωρίς να πέσεις πάνω σε τουλάχιστον ένα χοντροφοβικό αστείο. Και ζούμε σε μια εποχή που έχουμε αρχίσει να καταλαβαίνουμε οτι αυτό δεν είναι okay.
Κοίτα να δεις όμως τι γίνεται: κατά τη διάρκεια αυτών των οκτώ λεπτών στις Χρυσές Σφαίρες, o Ricky Gervais δεν έθιξε καμία ευπαθή κοινωνική ομάδα. Τα αστεία του, είτε σου φάνηκαν αστεία είτε όχι, ήταν στραμμένα απέναντι στην ίσως πιο προνομιούχα κοινωνική ομάδα στον κόσμο: την ελίτ του Χόλυγουντ. Την ελίτ των τηλεοπτικών παραγωγών, των στούντιο και των streaming services που ναι, δε διστάζουν να έχουν sweatshops και να καταπατούν τα ανθρώπινα και τα εργασιακά δικαιώματα όποτε μπορούν, ενώ ταυτόχρονα φοράνε την ταμπέλα του woke όποτε μπορούν. (Όλα τα streaming services εκτός από το Netflix φυσικά, το οποίο είναι άγιο και δεν κάνει τίποτα κακό. Παρεμπιπτόντως, η δεύτερη σεζόν της σειράς AfterLife του Ricky Gervais έρχεται στο Netflix σύντομα όπως δε δίστασε ο ίδιος να μας θυμίσει.)
Προσωπικά έχω mixed feelings για τον Gervais, και σαν άνθρωπο και σαν κωμικό. Η κωμωδία ως είδος όμως, από τον Αριστοφάνη μέχρι το Τζίμη Πανούση και από τον George Carlin ως τον Ricky Gervais, δεν είναι φτιαγμένη για να σου χαϊδεύει τα αυτιά. Η καλή κωμωδία, πιθανότατα όλο και κάποιον θα κάνει να νιώσει άβολα. Όσο αυτός ο κάποιος είναι η ελίτ του Χόλυγουντ (ή, ξερω γώ, ο Γιώργος Νταλάρας) εγώ είμαι οκ. Και γενικά, καλό θα ήταν να είμαστε αμείλικτοι για πολύ πιο σοβαρά θέματα από τα edgy or not αστεία ενός κωμικού. Όπως λέει κι ο ίδιος ο Gervais, “Make jokes not war”.
Αν τώρα θέλουμε να μιλήσουμε για ουσιαστική κριτική απέναντι στην woke υποκρισία του Χόλυγουντ, υπάρχει και ο Ράσελ Κρόου. Ο οποίος αντί να παραστεί στην τελετή και να παραλάβει τη Χρυσή Σφαίρα που κέρδισε, βρισκόταν στην Αυστραλία προσπαθώντας να βοηθήσει με τις πυρκαγιές που απειλούν με ολική καταστροφή το σπίτι του — και ολόκληρο τον πλανήτη.
