Πρώτη Νοέμβρη 2018, Παγκόσμια Ημέρα Βιγκανισμού. Η ημερομηνία, που γιορτάζεται απο το 1994 με εκδηλώσεις σε όλο τον πλανήτη, είναι περισσότερο συμβολική: ξέρουμε πως το κίνημα του βιγκανισμού και ο όρος vegan ξεκίνησαν το Νοέμβριο του 1944, αλλά δεν ξέρουμε ποια μέρα. Είναι επίσης περισσότερο συμβολική γιατί το να είσαι vegan είναι κάτι που κάνεις, ή που δεν κάνεις, κάθε μέρα. Σωστά;
Είμαι σίγουρη ότι έχεις ήδη τη δική σου άποψη πάνω στο θέμα. Μπορεί να είδες τις “εσύ ποιον έφαγες σήμερα” διαφημίσεις στο μετρό και να ενοχλήθηκες που πρέπει να σκεφτείς κάτι τόσο μακάβριο πρωινιάτικα (λες και το ότι πρέπει να πας στη δουλειά σου τόσο νωρίς δεν είναι αρκετά μακάβριο από μόνο του). Μπορεί να πήγες στο Burger Fest στο Γκάζι να δοκιμάσεις λιχουδιές, και να σου φάνηκαν κωμικά ενοχλητικοί οι vegan ακτιβιστές με τις ντουντούκες, κάπως σαν τη Λουκά που διαδήλωνε έξω από κινηματογράφους τότε με τον Κώδικα Ντα Βίντσι. Μπορεί αντίθετα να είναι κάτι που σκέφτεσαι καιρό τώρα. Να σε πιάνει ένας μικρός κόμπος στο στομάχι κάθε φορά που βλέπεις κρέας, αλλά να σε πιάνει ένας μεγαλύτερος κόμπος όταν σκέφτεσαι πως δε θα μπορείς να βγαίνεις για φαγητό με τους φίλους σου χωρίς να πρέπει να το κάνεις θέμα και να υποστείς το μοιραίο πείραγμα. Κι από την άλλη, μπορεί να έχεις ήδη πάρει την απόφαση να κάνεις μια plant based διατροφή, με πλήρη επίγνωση των δυσκολιών που αντιμετωπίζεις σε μια υπερ-σαρκοφαγική κοινωνία όπως της Ελλάδας. (Για σένα που δεν πιστεύεις πως η Ελλάδα είναι υπερ-σαρκοφαγική, έχω μόνο μια λέξη: Τσικνοπέμπτη.)
Όπου κι αν τοποθετείσαι στο θέμα βιγκανισμός, σου έχω νέα: το τί επιλέγεις να βάλεις στο πιάτο σου, δε σε κάνει αυτόματα καλύτερο άνθρωπο από όλους εμάς — ίσως απλά πιο αυτάρεσκο.
Να εξηγηθώ. Ο πλανήτης υποφέρει από τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, αυτό είναι γνωστό (σε όλους εκτός από τον Ντόναλντ Τραμπ). Για πάνω από το 50% αυτών των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου είναι υπεύθυνη η κρεατοβιομηχανία, κι αυτό είναι γνωστό — μέχρι και ο ΟΗΕ έβγαλε εγκύκλιο ότι η plant based διατροφή, έστω και για μια μέρα της εβδομάδας (Meat Free Monday) μπορεί να κάνει πολύ μεγάλη διαφορά. Η κατανάλωση υπερβολικού κρέατος και ζωικών λιπαρών είναι κακή για την υγεία σου, γνωστό εδώ και πολλές δεκαετίες. Η κατανάλωση υπερβολικού κρέατος οδηγεί σε υπερπαραγωγή και υπερ-βιομηχανοποίηση, που σημαίνει πως τα ζώα αυτά ζουν σε φρικιαστικές συνθήκες πολύ πριν πεθάνουν. Συγνώμη, αλλά κι αυτό είναι γνωστό. Δε χρειάζεται να το δεις σε αφίσα στο μετρό για να “ξυπνήσεις”, ούτε χρειάζεται να δεις το Dominion, το ντοκιμαντέρ του Joaquin Phoenix με κρυφές κάμερες που “αποκαλύπτουν τα σκοτεινά μυστικά” του πόσο απάνθρωπα φέρονται στα ζώα για να “δεις την αλήθεια και να καταλάβεις πως ο μόνος τρόπος να ζεις με καλοσύνη είναι να είσαι vegan”. Δεν πιστεύω πως η καλοσύνη είναι ένας διακόπτης που ανοίγει μετά από έκθεση σε εικόνες τρόμου, βίας και φρίκης, όπως πχ δε χρειάζεται να δω το βίντεο που αστυνομικοί και “αυτόδικοι πολίτες” κλωτσάνε μέχρι θανάτου το Ζακ Κωστόπουλο για να πειστώ ότι το να σκοτώνεις άοπλους συνανθρώπους σου είναι κακό πράγμα και δεν πρέπει να μείνει ατιμώρητο.
Πιστεύω πως η καλοσύνη είναι μια εξίσωση πιο πολύπλοκη, και ταυτόχρονα πολύ πιο απλή, από το τί επιλέγεις να βάλεις στο πιάτο σου. Ο Αδόλφος Χίτλερ ήταν χορτοφάγος, ο Βούδας έτρωγε κρέας όταν του το πρόσφεραν. Κάποιος που έχει δέκα πρόβατα στο μαντρί του και τα βγάζει βόλτα όλη τους τη ζωή, αφήνοντας τα να παίζουν και να τρώνε χορτάρι, δε μπορεί να κρίνεται με τον ίδιο τρόπο με κάποιον που έχει ένα εργοστάσιο παραγωγής κρέατος — ούτε σε επίπεδο ηθικής, ούτε σε επίπεδο περιβαλλοντολογικών αξιών. Εσύ που αυτή τη στιγμή διαβάζεις αυτές τις γραμμές με ένα καλαμάκι χοιρινό στο χέρι δεν είσαι καλύτερος ή χειρότερος άνθρωπος από μένα που έχω να φάω κρέας ένα χρόνο (αλλά θυμάμαι τί γεύση έχει το καλαμάκι χοιρινό και θα πώ ψέματα αν σου πω πως δεν ζηλεύω λιγάκι). Ούτε κι εσύ, που διαβάζεις αυτές τις γραμμές αλείφοντας φυτικό τυρί από κάσιους στο ψωμί σου, είσαι καλύτερος ή χειρότερος άνθρωπος από εμένα που τρώω ακόμα τυρί (αλλά θα πω ψέμματα αν σου πω πώς δε σε θαυμάζω λιγάκι).
Το θέμα είναι τί κάνουμε πριν και μετά το φαγητό, στην υπόλοιπη ζωή μας. Ανακυκλώνεις; Φέρεσαι καλά στους ανθρώπους, τα ζώα και τα φυτά που συναντάς στο δρόμο σου; Έχεις συναίσθηση του πώς ή ζωή και η επιλογές σου επηρεάζουν τον πλανήτη; Προσπαθείς κάθε μέρα να γίνεις λίγο καλύτερος/καλύτερη από χτες; Αν απάντησες “ναι” έστω και σε κάποια από όλα αυτά, πάμε έξω για φαγητό. Υπόσχομαι να μη σε κρίνω, ό,τι κι αν παραγγείλεις.
