Από τη Δανάη Χριστοπούλου
Η μονογαμία μοιάζει λίγο με την κρεατοφαγία. Είναι ένας τρόπος ζωής που οι άνθρωποι υιοθέτησαν αιώνες -ή χιλιετίες- πριν για λόγους που τότε έβγαζαν απολύτως νόημα. Ενας τρόπος ζωής που θεωρείται ακόμα φυσιολογικός, αυτονόητος και απαραίτητος παρόλο που, επιστημονικά μιλώντας, δεν είναι. (Και κάπου εδώ σταματούν οι ομοιότητες με την κρεατοφαγία. Με το να κάνετε σεξ μόνο με έναν παρτενέρ δεν υποφέρει κανένας ζωντανός οργανισμός – εκτός ίσως από εσάς τους δύο.) Μη μας κοιτάτε έτσι, θα εξηγηθούμε. Ξαπλώστε αναπαυτικά στην πετσέτα θαλάσσης σας και πάμε να κάνουμε μια μικρή ιστορική αναδρομή.
Η εφεύρεση της μονογαμίας
Σύμφωνα με ανθρωπολόγους, ξεκινήσαμε να είμαστε μονογαμικοί ως είδος εδώ και 5.000 χρόνια, όταν οι άνθρωποι άρχισαν να ζουν μαζί σε μεγαλύτερες κοινωνίες. Οταν η πατρότητα ενός παιδιού δεν μπορούσε να αποδειχθεί ήταν μεγαλύτερη η πιθανότητα να μην επιβιώσει ως την ενηλικίωση -αφού δεν υπήρχε ένας πατέρας-«πολεμιστής» να το προστατεύει σε ενδεχόμενη επίθεση από κυρίαρχα αρσενικά γειτονικής φυλής. Αν έχετε ζήσει με γάτες στην εξοχή, δυστυχώς έχετε μια ιδέα τι συμβαίνει παρακάτω σε τέτοιες περιπτώσεις. Αλλά και σε καιρούς ειρήνης, ελεύθερη ερωτική ζωή σήμαινε ασθένειες από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, για τις οποίες φυσικά δεν υπήρχαν τότε φάρμακα και τρόποι αντιμετώπισης.
Αργότερα, η μονογαμία ήταν μια μέθοδος διατήρησης του status quo: οι ευγενείς και οι βασιλείς παντρεύονταν ευγενείς και βασιλείς, ενώ οι κατώτερες κοινωνικές τάξεις αναπαράγονταν μεταξύ τους (κάτι που γενικά δεν έχει αλλάξει ως σήμερα, με εξαίρεση μερικές Μέγκαν Μαρκλ ανά τους αιώνες). Στις απαρχές της, η χριστιανική Εκκλησία βασίστηκε στη μονογαμία γιατί μετά το θάνατο του συζύγου, αν δεν υπήρχε απόγονος γένους αρσενικού, η οικογενειακή περιουσία περνούσε στον επόμενο εν ζωή άντρα συγγενή – και πολύ συχνά κατέληγε στην ίδια την Εκκλησία. Στις μη χριστιανικές κοινωνίες, όπου η πολυγαμία ήταν αποκλειστικό προνόμιο και επιλογή των αντρών, η μονογαμία προέκυψε αργότερα, ως κατάκτηση του κινήματος για τα δικαιώματα των γυναικών. Και κάπως έτσι φτάσαμε στο σήμερα.
Τι λέει το DNA σας για σας;
Ναι, εσάς. Εσάς που λογικά είστε ακόμα ξαπλωμένη στην πετσέτα θαλάσσης και διαβάζετε αυτές τις γραμμές (ελπίζουμε να έχετε γυρίσει πλευρό για ομοιόμορφο μαύρισμα). Εσάς που καμία κοινωνία και καμία θρησκεία δεν θα σας καταπιέσει εν έτει 2018 χωρίς την άδειά σας (ελπίζουμε, πάλι). Εσάς που όμως, να, μεγαλώσατε με την πεποίθηση ότι όλοι έχουμε ένα άλλο μισό. Εναν τέλειο παρτενέρ για μας, που όταν τον βρούμε θα ζήσουμε εμείς καλά κι αυτοί καλύτερα. Εξι σεζόν «Sex and the City» ήταν αυτές, κάτι θα ξέρουν. Σωστά;
Λοιπόν, όχι ακριβώς. Επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει όντως η προδιάθεση για μονογαμία κωδικοποιημένη στο DNA μας, είναι όμως πολύ πιο πρόσφατη εξέλιξη και δεν εμφανίζεται εξίσου σε όλους μας. Διαφορές στους νευροδιαβιβαστές μας κάνουν κάποιους από εμάς φτιαγμένους για γάμο, παιδιά και όλο το πακέτο happily ever after, ενώ κάποιοι άλλοι στη σκέψη και μόνο ότι πρέπει να μείνουν πιστοί σε έναν παρτενέρ εφ’ όρου ζωής απλώς πνίγονται. Το «δεν φταίω εγώ, αλλά οι νευροδιαβιβαστές μου» μπορεί να μην ακούγεται πολύ χαριτωμένο ως αιτία χωρισμού (ή απιστίας) είναι όμως, παραδόξως, αλήθεια. Αλήθεια, εσάς τι λένε οι νευροδιαβιβαστές σας τελευταία;
Κάπου εδώ να κάνουμε ένα απαραίτητο disclaimer: δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να σας λένε να βρείτε τον άνθρωπό σας, σε οποιαδήποτε ηλικία και αν συμβεί αυτό, και να μένετε μαζί του για όλη σας τη ζωή ενώ οι Iron & Wine παίζουν στοργικά στο background. Οπως και δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να σας λένε ότι η δέσμευση δεν είναι για σας και ότι καλύτερα να ζείτε τη ζωή σας from thrill to thrill, σαν επεισόδιο «Californication» χωρίς τον αλκοολισμό και την κατάθλιψη (ελπίζουμε, πάντα). Τα προβλήματα ξεκινάνε όταν είστε κάπου ανάμεσα. Οταν έχετε βρει κάποιον που σας κάνει ευτυχισμένη, αλλά λόγω εξωτερικών ή εσωτερικών παραγόντων ξέρετε ότι χρειάζεστε και κάτι ακόμα για να μείνετε ευτυχισμένη. Οταν δεν θέλετε να χωρίσετε, δεν θέλετε να απατήσετε, αλλά παράλληλα νιώθετε πως καταπιέζετε ένα κομμάτι του εαυτού σας προσπαθώντας να μείνετε πιστή σε αυτή τη σχέση. Ενα κομμάτι που κάποια στιγμή θα ξυπνήσει, θα βάλει Beyonce στη διαπασών και θα αρχίσει το δικό του formation. Αν έχετε ήδη μισοσηκωθεί από την πετσέτα σας και κουνάτε το κεφάλι σας με κατανόηση, τότε μάλλον πρέπει να διαβάσετε παρακάτω.
Ο φάκελος «Polyamory»
Η ελεύθερη σχέση βασίζεται στην αρχή του polyamory: της δυνατότητας να έχει κάποιος πολλούς διαφορετικούς ερωτικούς συντρόφους ενώ βρίσκεται σε σχέση με τουλάχιστον έναν από αυτούς. Διαφέρει κάπως από αυτό που αποκαλούμε «πολυγαμία» γιατί δεν σημαίνει ότι θα παντρευτείτε όλους τους συντρόφους σας, κάτι που ούτε νόμιμο είναι ακόμα στην Ελλάδα ούτε δίκαιο θα ήταν για τους καημένους καλεσμένους σας.
Το polyamory ενδέχεται να είναι για σας αν:
Βρίσκεστε για καιρό σε σχέση από απόσταση (λόγω δουλειάς ή σπουδών) και δεν έχετε τη δυνατότητα να συναντιέστε συχνά. Δεν θέλετε να χωρίσετε, γιατί αυτό που σας ενώνει είναι πολύ δυνατό και ξέρετε ότι οι συνθήκες σας θα αλλάξουν στο μέλλον, αλλά έχετε ανάγκες στο εδώ και τώρα.
- Ο σύντροφός σας δε μπορεί να καλύψει όλες τις ανάγκες σας στο σεξ. Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι την ίδια λίμπιντο, ούτε την ίδια αγάπη στις λάτεξ στολές και τα μαστίγια με εννιά ουρές. Αν σας αρέσουν διαφορετικά πράγματα στο σεξ ή τα ίδια πράγματα με διαφορετική συχνότητα, αλλά σε όλους τους άλλους τομείς της σχέσης σας είστε 100% συμβατοί, τότε θα ήταν καλή ιδέα να ανοίξετε τους ορίζοντες σας.
- Σας έλκουν και τα δύο φύλα. Μπορεί για τον έξω κόσμο να είστε το ήμισυ ενός ετεροκανονικού ζευγαριού, αν όμως νιώθατε πάντα bi-curious ή ξέρετε ότι σας αρέσουν και οι γυναίκες αλλά κάπως πάντα καταλήγατε να κάνετε σχέσεις με άντρες, τότε το polyamory θα σας βοηθήσει να εκφράσετε όλες τις πτυχές του εαυτού σας.
- You just wanna have fun. Μπορεί να μην υπάρχει κανένας βαθύτερος λόγος πέρα από το ότι και εσείς και ο σύντροφός σας απολαμβάνετε το σεξ, το μάντρα σας είναι «όσοι περισσότεροι τόσο καλύτερα» και το θέμα ζήλια δεν σας αφορά. Όχι, μπράβο σας.
Οι 50 αποχρώσεις της ελεύθερης σχέσης
Η ελεύθερη σχέση είναι σαν κάθε άλλη σχέση εκεί έξω: it takes (at least) two to tango. Αν αυτός ο τρόπος ζωής σας ταιριάζει, θα πρέπει να το συζητήσετε με το σύντροφο σας και να το αποφασίσετε από κοινού. Αν είναι θετικός ως προς την αρχική ιδέα, θα πρέπει να ορίσετε κάποιους κανόνες που να είναι ΟΚ και για τους δυο σας. Πρώτο και κύριο: πόσα θέλετε να ξέρετε ο ένας για τις… εξωσχολικές δραστηριότητες του άλλου;
Υπάρχουν ζευγάρια σε polyamorous σχέσεις που προτού βγουν ραντεβού με κάποιον άλλο ζητάνε την «άδεια» από τη σχέση τους (και έχουν αντίστοιχα δικαίωμα να ασκήσουν βέτο). Ζευγάρια που μοιράζονται ιστορίες από τις περιπέτειές τους την επόμενη μέρα το πρωί και ζευγάρια που μοιράζονται τις actual περιπέτειες εξαρχής. Ζευγάρια που κρατούν τους εξωσχολικούς παρτενέρ αυστηρά για σεξ και ζευγάρια που πάνε μαζί τους διακοπές και για ψώνια στη λαϊκή χέρι-χέρι. Και, φυσικά, υπάρχουν ζευγάρια που μετά την αρχική συζήτηση περί ελεύθερης σχέσης προτιμούν να κάνουν σαν να μη συμβαίνει τίποτα και σέβονται ο ένας το privacy του άλλου.
Κάθε σχέση, ελεύθερη ή πολιορκημένη, είναι διαφορετική από την άλλη. Το σημαντικό είναι να βρείτε το είδος με το οποίο θα νιώθετε άνετα. Πλήρης. Χωρίς να καταπιέζεστε από την κοινωνία, τη θρησκεία ή την όποια παραγωγή του HBO νομίζει ότι ξέρει πώς πρέπει να ζείτε τη ζωή σας.
