Το gaslighting είναι μια τεχνική κατά την οποία ένας άνθρωπος σάς προκαλεί αίσθημα αμφισβήτησης για τον εαυτό σας και για το τι πραγματικά έχει συμβεί. Τις περισσότερες φορές, έχει σκοπό να σας κάνει να αισθάνεστε ότι χάνετε τον έλεγχο της πραγματικότητας. Στις πιο ήπιες μορφές του, το gaslighting δημιουργεί μια άνιση δυναμική σε μια σχέση. Αλλά στη χειρότερη περίπτωση είναι μια μορφή ελέγχου, χειραγώγησης και ψυχολογικής κακοποίησης.
Αν και το gaslighting μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε είδος σχέσης (γονέας/παιδί, αφεντικό/υπάλληλος κ.λπ.), στο συγκεκριμένο άρθρο εστιάζουμε στο gaslighting σε ρομαντικές σχέσεις. Η Dr. Amelia Kelley, ψυχολόγος, αποκαλύπτει τις πέντε εκφράσεις που είναι ξεκάθαρα σημάδια αυτής της χειραγώγησης στη σχέση:
«Δεν είναι δικό μου το λάθος»
Οι άνθρωποι που ασκούν gaslighting τείνουν να μεταθέτουν τις ευθύνες τους στους άλλους. «Για να μην αναλάβει την ευθύνη των πράξεων και των λόγων του ένας gaslighter θα χρησιμοποιήσει δικαιολογίες και τρόπους εξαπάτησης. Θα προσπαθήσει να στηρίξει την αθωότητά του, ακόμα και αν είναι κατάφορα δικό του το φταίξιμο».
«Είσαι τρελή. Είσαι πολύ ευαίσθητη. Είσαι πολύ συναισθηματική»
«Η υπερβολική κριτική είναι μια συνηθισμένη τακτική gaslighting, η οποία εστιάζει στη συναισθηματική υγεία του ατόμου που επηρεάζεται. Όσο πιο ανασφαλές ή ασταθές νιώσει το θύμα, τόσο πιο επιτυχημένος θα είναι ο σκοπός του gaslighter».
«Ακόμα και οι δικοί σου συμφωνούν μαζί μου» ή «Και οι δικοί σου δεν είναι πολύ καλά»
Δυο φράσεις που συχνά μπορεί να χρησιμοποιήσει ένας gaslighter, αφού οι γύρω σας αντιλαμβάνονται εύκολα την επιρροή που σας ασκεί και μπορεί να γίνουν εμπόδιο στον στόχο του. «Πέρα από το να σας κάνει να νιώσετε μειονεκτικά για τον εαυτό σας και τα συναισθήματά σας, ο άνθρωπος που κάνει gaslighting θα προσπαθήσει να σας πείσει πως και οι γύρω σας σάς βλέπουν έτσι ή πως είναι το ίδιο “τρελοί” με εσάς και άρα δεν αξίζουν την προσοχή σας. Τελικός στόχος είναι να σας απομακρύνει από το περιβάλλον σας για να μπορεί να σας ασκεί απόλυτο έλεγχο».
«Μάλλον δεν θα αλλάξεις ποτέ»
Κάθε επιτυχία και «νίκη» σας θα φαντάζει μηδαμινή μπροστά στον άνθρωπο που ασκεί gaslighting και φυσικά θα την υποτιμά. «Οποιαδήποτε θετική κίνηση ή ανάπτυξη σημειώνει το θύμα τους, οι gaslighters την υποδαυλίζουν. Είναι σαν να “απειλούνται” όταν εσείς μοιάζει να διεκδικείτε και να πετυχαίνετε πράγματα».
«Εγώ τα λέω αυτά για το καλό σου. Θέλω, απλώς, να είσαι ο καλύτερος εαυτός σου»
Αυτό είναι ένα σημάδι που δύσκολα διακρίνει κάποιος, μιας και φαίνεται να περικλείει ενδιαφέρον και αγάπη. «Αν αυτή η φράση συνοδεύεται από έντονη και συνεχή κριτική τότε είναι καθαρό gaslighting, αν όμως, συνοδεύεται από στήριξη και φροντίδα τότε μπορεί δίπλα σας να έχετε έναν άνθρωπο που σας αγαπά πραγματικά».
