Ένα γυναικείο άδυτο, ένα καταφύγιο προσωπικής περιποίησης και κοινωνικοποίησης, δεν υπάρχει πια στο Αφγανιστάν: Οι Ταλιμπάν έδωσαν εντολή να κλείσουν όλα τα ινστιτούτα ομορφιάς, όσα δηλαδή είχαν απομείνει ανοιχτά μετά την επικράτησή τους. Η ρεπόρτερ του Marie Claire Maija Liuhto βρέθηκε στην Καμπούλ για να καταγράψει τις τελευταίες μέρες τους.
Στις 4 Ιουλίου 2023 δόθηκε από το φονταμενταλιστικό καθεστώς η εντολή να αναστείλουν τη λειτουργία τους μέχρι το τέλος του μήνα. Όταν μερικές δεκάδες γυναίκες τόλμησαν να διαμαρτυρηθούν, ένοπλες δυνάμεις εξαπέλυσαν πυρ στον αέρα ώστε να τις αναγκάσουν να τραπούν σε φυγή.
Στις 4 Ιουλίου 2023 δόθηκε από το φονταμενταλιστικό καθεστώς η εντολή να αναστείλουν τη λειτουργία τους μέχρι το τέλος του μήνα. Όταν μερικές δεκάδες γυναίκες τόλμησαν να διαμαρτυρηθούν, ένοπλες δυνάμεις εξαπέλυσαν πυρ στον αέρα ώστε να τις αναγκάσουν να τραπούν σε φυγή.
Το υψηλό κόστος του νυφικού μακιγιάζ (περίπου 230 ευρώ) είναι μια από τις δικαιολογίες που επικαλέστηκε η κυβέρνηση για να απαγορεύσει τη λειτουργία των ινστιτούτων καθώς, σύμφωνα με το «Υπουργείο Προαγωγής της Αρετής και Αποτροπής της Έκλυσης των Ηθών», επιβαρύνει το γαμπρό με ένα περιττό έξοδο. Ωστόσο και το ίδιο το μακιγιάζ δεν τυγχάνει ευνοϊκής μεταχείρισης από τους Ταλιμπάν, καθώς θεωρούν ότι έρχεται σε αντίθεση με μια ιεροτελεστία που προηγείται της προσευχής.
Από τον Αύγουστο του 2021, που επέστρεψαν στην εξουσία οι Ταλιμπάν, ο κόσμος παρακολουθεί τον ατελείωτο θάνατο των γυναικείων δικαιωμάτων στον Αφγανιστάν, καθώς τούς έχει στερηθεί σταδιακά η πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην αγορά εργασίας, ακόμα και στους περισσότερους δημόσιους χώρους – γραφεία, πανεπιστήμια, πάρκα. Τα κομμωτήρια και τα ινστιτούτα μανικιούρ ήταν ένα από τα τελευταία καταφύγιά τους, όπου μπορούσαν να απολαύσουν προσωπικές περιποιήσεις και κοινωνικοποίηση.
Υπάρχουν όμως και άλλες, πιο τραγικές συνέπειες, από αυτή την απόφαση. Η δημοσιογράφος μας συστήνει τη «Yalda» (με ψευδώνυμο, για την προστασία της), η οποία, μετά το θάνατο του συζύγου της πριν από δεκαπέντε χρόνια, μεγαλώνει μόνη τα τέσσερα παιδιά της. Μοναδική πηγή εισοδήματός της ήταν το ινστιτούτο ομορφιάς της και τώρα, για να συνεχίσει να βιοπορίζεται «πρέπει να εγκαταλείψω τη χώρα» λέει στο Marie Claire, προσθέτοντας, με ξεκάθαρη απελπισία: «Αν έχουν τόσο μεγάλο πρόβλημα με τις γυναίκες, ας μας μαζέψουν όλες μαζί και ας μας βομβαρδίσουν να εξαφανιστούμε».
«Αν έχουν τόσο μεγάλο πρόβλημα με τις γυναίκες, ας μας μαζέψουν όλες μαζί και ας μας βομβαρδίσουν να εξαφανιστούμε».
Ακόμα πιο τραγική φαίνεται η ιστορία μιας συναδέλφου της, της «Rukhsar», επίσης μονογονέα με τέσσερα παιδιά. Πριν από περίπου μία δεκαετία η οικογένεια επιχείρησε να δραπετεύσει στην Ευρώπη, αλλά καθώς κάποιες από τις βάρκες που μετέφεραν τους πρόσφυγες από την Τουρκία στην Ελλάδα βυθίστηκαν, έχασε τα ίχνη του συζύγου της. Αργότερα, σε ένα νοσοκομείο στη χώρα μας, θα μάθαινε για το θάνατό του. Η χηρεία την άφησε τραυματισμένη ψυχικά αλλά και οικονομικά μετέωρη. Στη δημιουργία του δικού της ινστιτούτου ομορφιάς βρήκε όχι μόνο την οικονομική ανεξαρτησία αλλά και ένα είδος χειραφέτησης, καθώς την περίοδο που ανέλαβαν οι Ταλιμπάν την εξουσία είχε ήδη τέσσερις τέτοιες επιχειρήσεις στην ιδιοκτησία της. Τώρα επιστρέφει ξανά στο μηδέν και μάλιστα μετά από πολλά χρόνια σκληρής δουλειάς.
Η Liuhto επισκέπτεται το ινστιτούτο ομορφιάς της Yalda στις τελευταίες μέρες λειτουργίας του, όταν οι πελάτισσες έχουν ήδη λιγοστέψει από το φόβο των Ταλιμπάν. Μια από τις «τολμηρές» είναι η Τayyeba, που ετοιμάζεται για ένα γάμο, μια από τις ελάχιστες ευκαιρίες που έχουν οι Αφγανές να φροντίσουν τον εαυτό τους όπως οι γυναίκες της Δύσης: άντρες και γυναίκες γιορτάζουν σε διαφορετικές δεξιώσεις, οπότε οι τελευταίες μπορούν να ντυθούν πιο «αποκαλυπτικά», με βραδινά φορέματα όπως τα δικά μας.
Όπως επιβεβαιώνει η Τayyeba, μητέρα τεσσάρων παιδιών, αυτός ο χώρος προσφέρει κάτι παραπάνω από υπηρεσίες φροντίδας και ομορφιάς: «Είναι ένα μέρος όπου μαζεύονται γυναίκες να ανακουφιστούν από το στρες και να χαλαρώσουν, μακριά από τα αδιάκριτα αντρικά βλέμματα».
