Σοκάρουν τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί στον έναν μήνα λειτουργίας της πλατφόρμας MeNow_MeToo, της πρωτοβουλίας κατά της σεξουαλικής βίας στην Ελλάδα. Σύμφωνα με όσα παρουσιάστηκαν σε σχετική εκδήλωση, που έγινε στις 3 Φεβρουαρίου, έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 200 αναφορές κακοποίησης, ενώ στην πλατφόρμα υποβάλλονται κατά μέσο όρο σχεδόν 4 μαρτυρίες την ημέρα.
Η καταγγελία κακοποίησης 4χρονου αγοριού
Δυο σοβαρές καταγγελίες, οι οποίες έφτασαν μεταξύ άλλων και στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας, έφερε στο φως η Σοφία Μπεκατώρου την ίδια μέρα. Η μία αφορά σε ασελγείς πράξεις εις βάρος τετράχρονου αγοριού και η άλλη στην κακοποίηση αθλητή της Εθνικής ομάδας ενόργανης γυμναστικής. Η Ολυμπιονίκης της ιστιοπλοΐας διάβασε τη μαρτυρία του πατέρα του μικρού αγοριού. Όπως δήλωσε και στην τηλεοράση του ΣΚΑΪ η δις Ολυμπιονίκης μάλιστα, άνθρωποι που κατηγορούνται από τον χώρο του αθλητισμού παραμένουν ενεργοί, ωστόσο έχουν προχωρήσει νομικά οι διαδικασίες και σύντομα θα υπάρχουν εξελίξεις.
H μαρτυρία του πατέρα
«Πρόκειται για αγοράκι τεσσάρων ετών. Το αγοράκι αυτό, τα πρωινά, έμενε στο σπίτι του με μία κυρία 52 ετών, την νταντά του. Στον χώρο υπήρχαν κάμερες για παρακολούθηση σχεδόν σε όλα τα δωμάτια, εκτός από τις τουαλέτες. Ξαφνικά παρατηρήσαμε μία απότομη αλλαγή συμπεριφοράς, την οποία δεν μπορούσαμε να κατανοήσουμε θεωρώντας ότι το παιδί είναι απόλυτα ασφαλές.
Τελικά, αποδείχθηκε -έπειτα από καιρό- ότι όταν η νταντά έμενε μόνη με το παιδί, χωρίς την παρουσία των γονέων, ερχόταν ο γιος της, ο οποίος ήταν φαντάρος σε γειτονική πόλη και προέβαινε σε ασελγείς πράξεις στο τεσσάρων χρόνων αγοράκι.
Το χειρότερο ήταν ότι η νταντά, μητέρα του δράστη, τον κάλυπτε και του επέτρεπε να έρχεται ξανά και ξανά στο σπίτι. Η νταντά ασκούσε ψυχολογική βία στο παιδί, για να μη μιλήσει. Τελικά, η κόλαση του μικρού παιδιού σταμάτησε όταν εκφράστηκε μέσω της ζωγραφικής και απεικόνισε όσα συνέβαιναν στο σπίτι και αφορούσαν την νταντά και το φαντάρο γιο της. Μετά την πρώτη ζωγραφιά το παιδί εξετάστηκε από έμπειρους παιδοψυχιάτρους και έγινε η καταγγελία στις αρχές».
Σοφία Μπεκατώρου: «Νιώθω θλίψη και θυμό»
«Πέρασαν τρεις με έξι μήνες από τότε που έκανε ο πατέρας την καταγγελία. Θέλω να πω σε αυτό το σημείο ότι ο πατέρας εξέφρασε τις ευχαριστίες προς την εισαγγελία που έκανε άμεση παρέμβαση, η υπόθεση προχώρησε και βρίσκεται στα χέρια της δικαιοσύνης», είπε η Σοφία Μπεκατώρου για το θέμα και συνέχισε:
«Διαβάζοντας τις καταγγελίες αυτές μόνο θλίψη και θυμό νιώθω. Διαπιστώνουμε ότι ως κοινωνία έχουμε χάσει τον έλεγχο των ορίων της ανθρώπινης συμπεριφοράς και της διαχείρισης εξουσίας. Επικαλούμενοι το επάγγελμα και την αυθεντία ή τις καλές προθέσεις διαπράττουμε ψυχολογικά βασανιστήρια αντλώντας δύναμη και υπερηφάνεια.
Είναι σαφές ότι πρέπει να τραβήξουμε άμεσα μια γραμμή και φροντίσουμε να αναδιαρθρώσουμε όλα τα πλαίσια, όπου εμφανίζεται η βία ξεκινώντας από τον ίδιο μας τον εαυτό και την οικογένεια. Ο τρόπος μου μιλάμε, συμπεριφερόμαστε και λειτουργούμε μεταφέρουν μηνύματα φανερά και κρυφά που αναπαράγουν τη βία.
Πρέπει να αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε πως μένοντας αμέτοχοι στη θέα της βίας, την ενισχύουμε και είναι δική μας ευθύνη να διαχωρίσουμε τη θέση μας και να παρέμβουμε όταν βλέπουμε κακοποιητικές. Είναι φανερό ότι αναγκαία είναι η παρέμβαση μέσω της παιδείας με στόχο την πάταξη της έμφυλης βίας και την ενίσχυση της συμπεριληπτικότητας στην κοινωνία μας.
Οι αλλαγές του εκπαιδευτικού μας συστήματος μέσω δράσεων, καλλιέργειας, δεξιοτήτων ζωής στα θέματα φύλου, των δικαιωμάτων, της ψυχικής και σωματικής βίας, της ασφάλειας, του σεβασμού της γενετήσιας αξιοπρέπειας και ισότητας είναι μια αρχή».
Τι χρειάζεται για να πετύχει το πρόγραμμα
Για την επιτυχία του προγράμματος είναι απαραίτητη η υλοποίησή του σε όλες τις βαθμίδες, αρχίζοντας από το νηπιαγωγείο έως το λύκειο. Είναι απαραίτητο να υπάρχει συνέπεια και συνέπεια στη νέα γνώση, ώστε τα παιδιά να μπορούν να αφομοιώσουν τις αλλαγές στον τρόπο σκέψης και δράσης τους.
Επίσης, προϋπόθεση για αποτελεσματική διδασκαλία είναι η εκπαίδευση των ίδιων των δασκάλων και των καθηγητών. Αυτές οι αλλαγές στο εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν είναι ένα πείραμα με αμφίβολο αποτέλεσμα. Έχει εφαρμοστεί με επιτυχία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και έχει δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα.
Η καταγραφή μέσω της πλατφόρμας #MeNow_MeToo είναι εδώ για να μείνει. Να καταγράψει τα περιστατικά βίας από διαφορετικούς χώρους, ώστε να μας δώσει αξιόπιστα στοιχεία προκειμένου να γίνουν οι σωστές παρεμβάσεις. Είναι η πλατφόρμα που θα βοηθήσει έμπρακτα να χαρτογραφηθεί το μέγεθος του παγόβουνου που αναλύουμε. Είναι κατανοητό ότι για την αντιμετώπιση του φαινομένου της βίας χρειάζονται συνέργειες, χρόνος και ολιστική διαχείριση.
Προσωπικά στόχος της συμμετοχής μου στην προσπάθεια αυτή συνεργαζόμενη με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της βίας είναι ο συντονισμός διαφορετικών δημόσιων φορέων και μη κυβερνητικών οργανώσεων, ώστε επιτευχθεί ένα ξεκάθαρο πλαίσιο που θα παρέχει σε ένα θύμα υποστήριξη προκειμένου να είναι λειτουργικό και να επανενταχτεί ομαλά στην κοινωνία».
Αναλυτικά τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν
Από την ανάλυση των πρώτων 150 μαρτυριών, προκύπτει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μαρτυριών (96,7%) προέρχεται από γυναίκες.
Το 70,7% αφορά σε σεξουαλική κακοποίηση [34,7% με σωματική επαφή (με ανήλικο ή σεξ. πράξεις χωρίς συναίνεση, 18%, βιασμός, 16% σεξουαλική επίθεση, 2% μέσω εικόνας], το 18% αφορά σε σεξουαλική παρενόχληση, το 5,3 σε άλλες μορφές συντροφικής βίας πλην σεξουαλικής και 6% άλλες μορφές.
Το 22% των μαρτυριών αφορά σε περιστατικά που έχουν συμβεί στην οικογένεια, το 20% σε εκπαιδευτικά πλαίσια, το 15% σε περιπτώσεις συντροφικής βίας, το 14% σχετίζεται με χώρους διασκέδασης, το 9% σε εργασιακά πλαίσια, το 7% σε χώρους υγείας, στο 6% τα περιστατικά έχουν συμβεί στη γειτονιά, ένα 3% χώρους άθλησης, και 4% σε περιπτώσεις κάλυψης αναγκών (π.χ. αγορά προϊόντων και/ή λήψη υπηρεσιών είτε κατ’ οίκον είτε σε επαγγελματικό χώρο.
Δράστης σεξουαλικής κακοποίησης παιδιού (έως 14 ετών) είναι κοντινός συγγενής (ξάδελφος, πατέρας, θείος, αδελφός) για 1:4 παιδιά (25,4%) ή άτομο σε θέση ευθύνης (εκπαιδευτικός, ιατρός, προπονητής, ομαδάρχης) για 1:5 παιδιά (19,5%).
Στις έφηβες (14+-18), σχεδόν 3:10 (27,5%) αναφέρουν σεξουαλική κακοποίηση/παρενόχληση από άτομο σε θέση ευθύνης ενώ σχεδόν 4:10 (36,4%) από άτομο με το οποίο βγήκαν ραντεβού ή που το θεωρούσαν σύντροφό τους (ενδεχόμενη αποπλάνηση).
Παρόμοιο είναι το ποσοστό στις ενήλικες γυναίκες, όπου 1:3 (32,8%) αναφέρει κακοποίηση από σύντροφο (ραντεβού-ερωτική/σεξουαλική σχέση).
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου ανακοινώθηκαν τα πλαίσια που έχουν αναφερθεί ονομαστικά στις μαρτυρίες, τα οποία περιλαμβάνουν σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ινστιτούτα επαγγελματικής κατάρτισης, σχολές και πανεπιστήμια, φροντιστήρια, νοσοκομεία, κλινικές και ιατρεία, δημόσιες υπηρεσίες, επιχειρήσεις, αθλητικούς χώρους, γυμναστήρια, κατασκηνώσεις, μέσα μαζικής μεταφοράς, θρησκευτικούς χώρους. Η λίστα με τα στοιχεία είναι διαθέσιμη εδώ.
Στόχος της πλατφόρμας
Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι το φαινόμενο της κακοποίησης συνέβαινε πάντα, συμβαίνει ακόμα, συνέβαινε και συμβαίνει παντού, σε χώρους και πλαίσια που θα έπρεπε να νιώθουμε και να είμαστε ασφαλείς!
Στην πλατφόρμα www.menowmetoo.gr μπορεί κάθε άτομο να:
- περιγράψει την εμπειρία κακοποίησης που έχει ζήσει (ανώνυμα) και
- να ονοματίσει τον δράστη αλλά και το πλαίσιο στο οποίο συνέβη το περιστατικό.
«Στόχος μας με την πρωτοβουλία #MeNow_MeToo είναι να στηρίξουμε έμπρακτα όσα άτομα είναι ήδη έτοιμα να καταγγείλουν, αλλά και εκείνα που ακόμα προσπαθούν να απαλλαχθούν από την ντροπή, την ενοχή και το φόβο που εμείς, η κοινωνία, έχουμε φροντίσει να καλλιεργήσουμε σε εκείνα και όχι στους δράστες».
Παρούσα στην παρουσίαση ήταν και η Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κα. Μαρία Συρεγγέλα η οποία δήλωσε: «Μέχρι πρότινος τα θύματα φοβόντουσαν να μιλήσουν. Αυτό όμως αλλάζει. Η κοινωνία έχει ωριμάσει και ακούει τα θύματα βίας. Στο πλευρό των θυμάτων είναι και η Πολιτεία, προωθώντας σειρά μέτρων και δράσεων για την πρόληψη και καταπολέμηση της κακοποίησης. Στεκόμαστε αρωγοί σε κάθε προσπάθεια όπως είναι το #MeNow_MeToo γιατί ο σκοπός είναι κοινός και προωθούμε τη συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών».
H πλατφόρμα είναι μια πρωτοβουλία της Σοφίας Μπεκατώρου (η μαρτυρία της οποίας έγινε αφορμή για να ανοίξει η συζήτηση γύρω από τη βία κατά των γυναικών στην Ελλάδα) και του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας.
