Η ερχόμενη Πέμπτη 9η Ιανουαρίου 2025 θα είναι ημέρα εθνικού πένθους στις ΗΠΑ για την απότιση φόρου τιμής στον Δημοκρατικό πρώην πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ, ο οποίος απεβίωσε χθες Κυριακή στο σπίτι του σε ηλικία 100 ετών, ανακοίνωσε ο Λευκός Οίκος.
«Καλώ τον αμερικανικό λαό να συγκεντρωθεί εκείνη την ημέρα στους χώρους λατρείας του και να αποτίσει φόρο τιμής στην μνήμη του (πρώην) προέδρου Τζέιμς Ερλ Κάρτερ του νεότερου. Προσκαλώ κάθε άνθρωπο στον κόσμο που μοιράζεται τη θλίψη μας να ενωθεί μαζί μας» στις τελετές που θα γίνουν για αυτό, ανέφερε ο απερχόμενος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν σε εκτελεστικό διάταγμά του που αναρτήθηκε αργά το βράδυ χθες Κυριακή (τοπική ώρα) στον ιστότοπο του Λευκού Οίκου.
Νωρίτερα σε μήνυμά του είχε περιγράψει τον εκλιπόντα ως «άνδρα με αρχές, πίστη και ταπεινότητα». «Η Αμερική και ο κόσμος έχασαν έναν εξαιρετικό ηγέτη, πολιτικό και ανθρωπιστή», ανέφεραν ο νυν πρόεδρος και η σύζυγός του στην ανακοίνωση, αποτίνοντας φόρο τιμής σε αυτόν που «είχαν το προνόμιο να αποκαλούν αγαπητό φίλο». «Για όλους όσοι ψάχνουν τι σημαίνει να ζεις μια ζωή που έχει σκοπό και νόημα μελετήστε τον Τζίμι Κάρτερ, έναν άνθρωπο με αρχές, πίστη και ταπεινότητα», προστίθεται στο κείμενο.
President Biden said that former President Jimmy Carter, who died on Sunday at 100, was not only a great leader but a “dear friend” who “saved, lifted and changed the lives of people all across the globe.” https://t.co/WvLXlo82Mj pic.twitter.com/3IIhwTp3Qx
— The New York Times (@nytimes) December 30, 2024
Και ο Ρεπουμπλικάνος εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ όμως απέτισε φόρο τιμής στον Κάρτερ, κρίνοντας πως η χώρα του οφείλει «ευγνωμοσύνη» για τη μοναδική προεδρική θητεία του (1977-1981). «Οι προκλήσεις με τις οποίες βρέθηκε αντιμέτωπος ο Τζίμι ως πρόεδρος ήρθαν σε κρίσιμη στιγμή για τη χώρα μας κι έκανε το παν εντός των δυνάμεών του για να βελτιώσει τη ζωή όλων των Αμερικανών. Για αυτό, του οφείλουμε όλοι ευγνωμοσύνη», ανέφερε ο 45ος και προσεχώς 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ σε μήνυμά του μέσω Truth Social για τον Κάρτερ.
Εκτός από τον Μπάιντεν και τον Τραμπ, μηνύματα για τον θάνατο του ανήρτησαν και άλλοι πρώην πρόεδροι των ΗΠΑ, εξαίροντας το σημαντικό του έργο και τον αλτρουισμό του. Ο Κάρτερ «εργάστηκε ακούραστα για έναν καλύτερο και δικαιότερο κόσμο», ανέφεραν σε ανακοίνωσή τους ο —επίσης Δημοκρατικός— διάδοχός του στον Λευκό Οίκο Μπιλ Κλίντον και η σύζυγός του Χίλαρι Κλίντον, πρώην υπουργός Εξωτερικών και ατυχήσασα υποψήφια για την προεδρία το 2016. «Καθοδηγούμενος από την πίστη του, ο Κάρτερ έζησε για να υπηρετεί άλλους—ως την τελευταία στιγμή» της ζωής του, ανέφερε το ζεύγος Κλίντον.
Ο Μπαράκ Ομπάμα, από τη μεριά του, χαρακτήρισε τον Τζίμι Κάρτερ «αξιοσημείωτο άνθρωπο». «Έμαθε σε όλους και όλες μας τι πάει να πει το να ζεις με χάρη, με αξιοπρέπεια, με δικαιοσύνη και υπηρετώντας» τους άλλους, ανέφερε μέσω Medium ο πρώτος μαύρος πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ (2009-2017).
Η ζωή και το έργο του Jimmy Carter
Ο Τζίμι Κάρτερ, καλλιεργητής φιστικιών από την Τζόρτζια, εξελέγη 39ος πρόεδρος των ΗΠΑ νικώντας, στις εκλογές του 1976, τον Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο Τζέραλντ Φορντ. Παρέμεινε όμως στην προεδρία μόνο για μία θητεία (1977-81) αφού υπέστη βαριά ήττα στις επόμενες εκλογές από τον Ρεπουμπλικάνο πρώην ηθοποιό και κυβερνήτη της Καλιφόρνιας Ρόναλντ Ρίγκαν.
Το αποκορύφωμα της μοναδικής θητείας του ήταν η υπογραφή, το 1978, των ειρηνευτικών συμφωνιών μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου, που έφεραν κάποια σταθερότητα στη Μέση Ανατολή. Όμως ταυτόχρονα σημαδεύτηκε από την ύφεση της οικονομίας, τη χαμηλή δημοτικότητα του ιδίου και την κρίση των ομήρων που κράτησε τις 444 τελευταίες ημέρες του στον Λευκό Οίκο.
Ο Τζέιμς Ερλ Κάρτερ Τζούνιος γεννήθηκε την 1η Οκτωβρίου 1924 στο Πλέινς της Τζόρτζια. Αποφοίτησε από τη Ναυτική Ακαδημία το 1946, υπηρέτησε στο πρόγραμμα των πυρηνοκίνητων υποβρυχίων και έφυγε από τον στρατό για να διαχειριστεί το οικογενειακό αγρόκτημα, όπου καλλιεργούσαν φιστικιές. Το 1946 παντρεύτηκε τη σύζυγό του, τη Ρόζαλιν, με την οποία απέκτησαν τρεις γιους και μια κόρη. Χαρακτήριζε τον γάμο τους «το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή του».
Ο Κάρτερ έγινε εκατομμυριούχος, εξελέγη στην Πολιτειακή Βουλή της Τζόρτζια και στη συνέχεια εξελέγη κυβερνήτης της Πολιτείας, μεταξύ 1971-75. Έγραψε περισσότερα από 24 βιβλία, από τα απομνημονεύματά του ως πρόεδρος μέχρι παιδικά παραμύθια και ποίηση, καθώς επίσης και έργα που αφορούσαν τη διπλωματία και τη θρησκευτική πίστη του.
Ο Κάρτερ έζησε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον πρόεδρο μετά τη λήξη της θητείας του. Τις δεκαετίες που ακολούθησαν απέκτησε τη φήμη ότι ήταν καλύτερος πρώην πρόεδρος απ’ ότι ήταν ως πρόεδρος – κάτι που παραδεχόταν και ο ίδιος.
Όταν ο Κάρτερ έφυγε από τον Λευκό Οίκο ήταν ιδιαίτερα αντιδημοφιλής στους Αμερικανούς, ωστόσο εργάστηκε δυναμικά επί δεκαετίες για ανθρωπιστικούς σκοπούς. Το 2002 τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για τις «άοκνες προσπάθειές του να βρει ειρηνικές λύσεις σε διεθνείς συγκρούσεις, να προωθήσει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και να δώσει ώθηση στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη».
Rest in peace, President Jimmy Carter. pic.twitter.com/UlxYYylYKP
— The Democrats (@TheDemocrats) December 29, 2024
Ο Κάρτερ, όντας κυβερνήτης της Τζόρτζια, ήταν το αουτσάιντερ όταν διεκδίκησε την προεδρία, σε μια περίοδο που η Αμερική συνερχόταν ακόμη από το σκάνδαλο του Γουότεργκεϊτ και την παραίτηση του Ρεπουμπλικάνου προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον. «Είμαι ο Τζίμι Κάρτερ και είμαι υποψήφιος για πρόεδρος. Δεν θα σας πω ποτέ ψέματα» υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους, με ένα πλατύ χαμόγελο. Όταν του ζητήθηκε να αξιολογήσει την προεδρία του, σε ένα ντοκιμαντέρ του 1991, ο ίδιος είπε: «Η μεγαλύτερη αποτυχία που είχαμε ήταν η πολιτική. Ποτέ δεν μπόρεσα να πείσω τον αμερικανικό λαό ότι ήμουν ισχυρός ηγέτης».
Παρά τις δυσκολίες του κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Κάρτερ ήταν ασυναγώνιστος ως πρώην πρόεδρος. Κέρδισε την παγκόσμια αναγνώριση ως ακούραστος υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ως η φωνή των αδικημένων, ως ηγέτης στη μάχη κατά της πείνας και της φτώχειας – έτσι κέρδισε και τον σεβασμό που του έλειπε στον Λευκό Οίκο. Αγωνίστηκε για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την επίλυση κρίσεων σε όλον τον κόσμο, από την Αιθιοπία και την Ερυθραία μέχρι τη Βοσνία και την Αϊτή. Το Κέντρο Κάρτερ της Ατλάντας έστελνε διεθνείς ομάδες παρατηρητών σε εκλογές παντού.
Τα γεγονότα και οι κρίσεις που σημάδεψαν τη θητεία του
Η Μέση Ανατολή βρέθηκε στο επίκεντρο της εξωτερικής πολιτικής του. Η ειρηνευτική συμφωνία του 1979, που βασίστηκε στις συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ, τερμάτισε την εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ. Ο Κάρτερ έφερε τον τότε πρόεδρο της Αιγύπτου Ανουάρ Σαντάτ και τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μεναχέμ Μπεγκίν στο Κάμπ Ντέιβιντ, την προεδρική εξοχική κατοικία, για συνομιλίες. Αργότερα, όταν άρχισε να διαφαίνεται ότι οι συμφωνίες κατέρρεαν, έσωσε την κατάσταση πηγαίνοντας ο ίδιος στο Κάιρο και την Ιερουσαλήμ.
Με τη συμφωνία, το Ισραήλ αποχώρησε από τη χερσόνησο του Σινά και οι δύο χώρες σύναψαν διπλωματικές σχέσεις. Οι δύο ηγέτες τους τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ειρήνης το 1978.
Μέχρι το 1980 ωστόσο, τα θέματα που κυριαρχούσαν ήταν οικονομικά: ο διψήφιος πληθωρισμός, τα επιτόκια που υπερέβαιναν το 20%, η τιμή του αερίου που ανέβαινε συνεχώς. Παράλληλα, η κρίση των ομήρων του Ιράν ήταν ντροπιαστική για την Αμερική. Τα προβλήματα αυτά αμαύρωσαν την προεδρία του Κάρτερ και υπονόμευσαν τις πιθανότητές του για μια δεύτερη θητεία.
Στις 4 Νοεμβρίου 1979, ισλαμιστές φοιτητές, πιστοί στον Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί, εισέβαλαν στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τεχεράνη, έπιασαν ομήρους τους Αμερικανούς που βρίσκονταν εκεί και απαίτησαν την επιστροφή του σάχη Μοχαμάντ Ρεζά Παχλαβί στη χώρα του, προκειμένου να δικαστεί. Ο σάχης νοσηλευόταν εκείνη την περίοδο στις ΗΠΑ.
Οι Αμερικανοί αρχικά στήριξαν τον Κάρτερ, όμως η προσπάθεια διάσωσης των ομήρων, τον Απρίλιο του 1980 κατέληξε στον θάνατο οκτώ Αμερικανών στρατιωτών. Η τελική ταπείνωση για τον 39ο πρόεδρο ήταν ότι το Ιράν απελευθέρωσε τους ομήρους λίγα λεπτά αφού ορκίστηκε νέος πρόεδρος ο Ρίγκαν, στις 20 Ιανουαρίου 1981.
Σε μια άλλη κρίση, ο Κάρτερ μποϊκοτάρισε τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας, το 1980, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εισβολή της τότε ΕΣΣΔ στο Αφγανιστάν. Αδιαφορώντας για το μποϊκοτάζ, οι Σοβιετικοί παρέμειναν στο Αφγανιστάν επί μία δεκαετία.
Jimmy Carter, former US president who was committed to human rights, has died. He was 100 years old.
Carter set a powerful example for world leaders to make human rights a priority, and he continued to fight for human rights after he left office. pic.twitter.com/4bzHooX2ZG
— Human Rights Watch (@hrw) December 29, 2024
Διεθνείς αντιδράσεις για τον θάνατο του Κάρτερ
Γκουτέρες: Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ συνέβαλε «στη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια»
«Ο ηγετικός ρόλος του (πρώην) προέδρου (των ΗΠΑ Τζίμι) Κάρτερ συνέβαλε σημαντικά στη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια», ιδίως χάρη «στις ιστορικές συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ», καθώς και «τη συνθήκη SALT II» και «τις συμβάσεις για τη Διώρυγα του Παναμά», τόνισε σε ανακοίνωση που δημοσιοποιήθηκε από τις υπηρεσίες του στη Νέα Υόρκη ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, μετά την ανακοίνωση χθες Κυριακή πως ο πρώην αρχηγός του αμερικανικού κράτους απεβίωσε σε ηλικία 100 ετών.
Ο 39ος πρόεδρος των ΗΠΑ παρέμενε στρατευμένος «στη διεθνή ειρήνη και στα ανθρώπινα δικαιώματα» καιρό αφού εγκατέλειψε το αξίωμα, διαδραματίζοντας «ρόλο κλειδί στη μεσολάβηση σε συγκρούσεις, στην παρατήρηση εκλογικών διαδικασιών, στην προώθηση της δημοκρατίας και στην πρόληψη και στην εξάλειψη ασθενειών», συνέχισε ο κ. Γκουτέρες.
«Αυτές και άλλες προσπάθειες οδήγησαν στο να κερδίσει το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης» το 2002, συμπλήρωσε ο κ. Γκουτέρες, εξαίροντας τον εκλιπόντα που «βοήθησε να προχωρήσει το έργο των Ηνωμένων Εθνών».
Ο Τζίμι Κάρτερ ήταν άνθρωπος «της ειρήνης και του διαλόγου» λέει ο Μαδούρο
Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο απέτισε φόρο τιμής στον αμερικανό πρώην πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ, ο οποίος απεβίωσε χθες Κυριακή σε ηλικία 100 ετών, χαρακτηρίζοντας τον άνθρωπο «της ειρήνης και του διαλόγου» κι εκφράζοντας «τα πιο ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους φίλους του».
«Ο πρώην πρόεδρος Κάρτερ ήταν άνθρωπος με αποδεδειγμένη δέσμευση στην ειρήνη και τον διάλογο. Η συμβολή του σε παγκόσμια πολιτικά ζητήματα και η αφοσίωσή του στην ειρήνη αφήνουν ανεξίτηλο σημάδι στον κόσμο», ανέφερε ο κ. Μαδούρο.
Τριντό: Υπηρέτησε με αυταπάρνηση «τις ΗΠΑ και τον κόσμο»
Ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό απέτισε φόρο τιμής στον αμερικανό πρώην πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ, ο οποίος πέθανε χθες Κυριακή στο σπίτι του σε ηλικία 100 ετών, τονίζοντας πως «υπηρέτησε άλλους στην πατρίδα του και στον κόσμο ολόκληρο όλη του ζωή».
«Η κληρονομιά του Τζίμι Κάρτερ είναι αυτή της συμπόνιας, της ευγένειας, της ενσυναίσθησης και της σκληρής δουλειάς. Υπηρέτησε άλλους στην πατρίδα του και σε όλο τον κόσμο όλη του τη ζωή — και λάτρευε να το κάνει. Ήταν πάντα γενναιόδωρος στις συμβουλές του σ’ εμένα», σημείωσε ο κ. Τριντό μέσω X.
Ο Στάρμερ τονίζει τον αγώνα του εκλιπόντα για την ειρήνη «όλη του τη ζωή»
Ο βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ απέτισε φόρο τιμής στη «δέσμευση υπέρ της ειρήνης» του αμερικανού πρώην προέδρου Τζίμι Κάρτερ, που πέθανε χθες Κυριακή σε ηλικία 100 ετών, «όλη του τη ζωή», και την προσφορά «δεκαετιών υπηρεσίας σε άλλους».
«Παρακινούμενος από την πίστη και τις βαθιές αξίες του, ο (πρώην) πρόεδρος Κάρτερ επανακαθόρισε την περίοδο μετά την προεδρία χάρη στην αξιοσημείωτη δέσμευσή του υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα του και στο εξωτερικό», σημείωσε σε ανακοίνωσή του ο πρωθυπουργός των Εργατικών, ενώ από την πλευρά του ο βασιλιάς Κάρολος Γ΄ υπογράμμισε πως ο εκλιπών «αφιέρωσε τη ζωή του στο έργο για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Διευθυντής ΠΟΥ: Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ «έσωσε αναρίθμητες ζωές»
Ο Αμερικανός πρώην πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ «έσωσε αναρίθμητες ζωές» με τη δράση του για την εξάλειψη ασθενειών, τόνισε ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεέσους.
Ο επικεφαλής του ΠΟΥ σημείωσε μέσω X ότι τον θλίβει η είδηση του θανάτου του Τζίμι Κάρτερ, που χαρακτήρισε «αληθινό ηγέτη που ενέπνευσε τόσους πολλούς». «Η ακλόνητη δέσμευσή του υπέρ της ευημερίας των πολιτών των ΗΠΑ και του κόσμου ολόκληρου θα παραμείνει χαραγμένη στη μνήμη μας για πάντα», συνέχισε ο Δρ. Τέντρος. «Το έργο του μέσω του Κέντρου Κάρτερ επέτρεψε να σωθούν αναρίθμητες ζωές και να πλησιάσουμε στην εξάλειψη πολλών παραμελημένων τροπικών ασθενειών». «Ο ηγετικός ρόλος του (πρώην) πρόεδρου Κάρτερ ήταν αποφασιστικός στη διευκόλυνση των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων στη Μέση Ανατολή πριν από δεκαετίες, και υπενθυμίζει τι χρειάζεται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο ο κόσμος μας σήμερα», έκρινε ο Δρ. Τέντρος. «Αγαπητέ πρόεδρε Κάρτερ, θα μας λείψετε πολύ. Αναπαυθείτε εν ειρήνη», συμπλήρωσε.
Jimmy Carter, the 39th U.S. president, has died at 100. A look at his legacy of politics, advocacy and philanthropy. pic.twitter.com/t5a3rjEWyn
— The Associated Press (@AP) December 29, 2024
Το Κέντρο Κάρτερ αγωνίζεται εναντίον έξι ασθενειών —του σκουληκιού της Γουινέας, της τύφλωσης των ποταμών, του τραχώματος, της σχιστοσωμίασης, της ελεφαντίασης και της ελονοσίας στην Αϊτή και στη Δομινικανή Δημοκρατία— μέσω εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης και μεθόδων πρόληψης και θεραπείας απλών και φθηνών.
πηγή: protothema.gr
