Το κοινοβούλιο του Ιράκ ψήφισε την Τρίτη, 21 Ιανουαρίου, τρεις διχαστικούς νόμους, συμπεριλαμβανομένων τροποποιήσεων του νόμου περί προσωπικής ζωής στη χώρα, οι οποίες, σύμφωνα με τους αντιπάλους, θα νομιμοποιούσαν τον γάμο παιδιών.
Οι τροποποιήσεις δίνουν στις θρησκευτικές αρχές την εξουσία να αποφασίζουν για οικογενειακές υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένων του γάμου, του διαζυγίου και της φροντίδας των παιδιών. Οι ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι αυτό υπονομεύει τον νόμο περί προσωπικής κατάστασης που ισχύει στο Ιράκ από το 1959, ενοποίησε το οικογενειακό δίκαιο και θέσπισε εγγυήσεις για τις γυναίκες.
Ο ιρακινός νόμος ορίζει σήμερα τα 18 έτη ως ελάχιστη ηλικία γάμου στις περισσότερες περιπτώσεις. Οι αλλαγές που ψηφίστηκαν στις 21 Ιανουαρίου, θα επιτρέπουν στους κληρικούς να αποφαίνονται, σύμφωνα με τον τρόπο που ερμηνεύουν οι ίδιοι τον νόμο, που σημαίνει ότι μπορεί να υπάρξουν περιπτώσεις που θα επιτραπεί ο γάμος ανήλικων κοριτσιών, ακόμα και σε ηλικία μόλις 9 ετών, σύμφωνα με τη σχολή Jaafari του ισλαμικού νόμου που ακολουθούν πολλές σιιτικές θρησκευτικές αρχές στο Ιράκ.
Ιρακινοί βουλευτές και ομάδες για τα δικαιώματα των γυναικών αντέδρασαν με φρίκη στην ψήφιση από το ιρακινό κοινοβούλιο νόμου που επιτρέπει σε παιδιά ηλικίας μόλις εννέα ετών να παντρεύονται, με ακτιβιστές να λένε ότι θα «νομιμοποιήσει τον βιασμό παιδιών».
Οι υποστηρικτές των αλλαγών, ισχυρίζονται πως αυτός ο νόμος λειτουργεί ως μέσο ευθυγράμμισης του νόμου με τις ισλαμικές αρχές και μείωσης της δυτικής επιρροής στην ιρακινή κουλτούρα.
«Έχουμε φτάσει στο τέλος των δικαιωμάτων των γυναικών και των δικαιωμάτων των παιδιών στο Ιράκ», δήλωσε ο δικηγόρος Μοχάμεντ Τζούμα, ένας από τους σημαντικότερους πολέμιους του νόμου.
Η δημοσιογράφος, Saja Hashim, δήλωσε: «Το γεγονός ότι οι κληρικοί έχουν το πάνω χέρι στη λήψη αποφάσεων για τη μοίρα των γυναικών είναι τρομακτικό. Φοβάμαι όλα όσα θα έρθουν στη ζωή μου ως γυναίκα».
Οι ακτιβιστές δήλωσαν ότι φοβούνται ότι ο νόμος θα εφαρμοστεί τώρα αναδρομικά και σε υποθέσεις που κατατέθηκαν σε δικαστήρια πριν από την ψήφισή του, επηρεάζοντας τα δικαιώματα διατροφής και επιμέλειας.
Η Raya Faiq, εκπρόσωπος της φεμινιστικής ομάδας Coalition 188, δήλωσε: «Λάβαμε ηχητική καταγραφή μιας γυναίκας που έκλαιγε εξαιτίας της ψήφισης αυτού του νόμου, με τον σύζυγό της να απειλεί ότι θα πάρει την κόρη της αν δεν παραιτηθεί από τα δικαιώματά της για οικονομική υποστήριξη».
Today, Iraqi parliament approved a law which allows child marriage of girls at age of 9 years old.
lslamic Sharia law allows child marriage at age of Nine years taking lslamic prophet Muhammad as their role model!
What do you think? pic.twitter.com/CtCRFiIYZm
— Azat (@AzatAlsalim) January 21, 2025
Ο γάμος παιδιών αποτελεί μακροχρόνιο ζήτημα στο Ιράκ, όπου το 28% των κοριτσιών παντρεύονται πριν συμπληρώσουν τα 18 τους χρόνια, σύμφωνα με έρευνα των Ηνωμένων Εθνών του 2023.
Ενώ ο γάμος παρουσιάζεται σε ορισμένα ανήλικα κορίτσια ως μια ευκαιρία να ξεφύγουν από τη φτώχεια, πολλοί από τους γάμους καταλήγουν σε αποτυχία, επιφέροντας δια βίου συνέπειες για τις νεαρές γυναίκες, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής ντροπής και της έλλειψης ευκαιριών λόγω της μη ολοκληρωμένης σχολικής εκπαίδευσης.
Αντί να αυστηροποιηθούν οι νόμοι κατά των γάμων ανηλίκων και να βοηθηθούν τα κορίτσια από φτωχότερες οικογένειες να ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους, ο νέος νόμος επιτρέπει τον γάμο ανηλίκων ανάλογα με τη θρησκευτική αίρεση βάσει της οποίας συνάπτεται το γαμήλιο συμβόλαιο.
Για τους σιίτες μουσουλμάνους, που αποτελούν την πλειοψηφία στο Ιράκ, η κατώτερη ηλικία γάμου για τα κορίτσια θα είναι τα εννέα έτη, ενώ για τους σουνίτες, η επίσημη ηλικία θα είναι τα 15 έτη.
Ο Sajjad Salem, ένας ανεξάρτητος βουλευτής, δήλωσε: «Το ιρακινό κράτος δεν υπήρξε ποτέ μάρτυρας μιας παρακμής και βλασφημίας που έβλαψε τον πλούτο και τη φήμη του όπως βλέπουμε σήμερα».
Η Alia Nassif, μέλος της νομικής επιτροπής του κοινοβουλίου, δήλωσε σε διαδικτυακή ανάρτηση ότι η ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε χωρίς να είναι παρών ο ελάχιστος αριθμός βουλευτών που απαιτείται για την ψήφιση ενός νόμου και ότι η ίδια και άλλοι αντίπαλοι του νόμου θα προσφύγουν στο ομοσπονδιακό δικαστήριο του Ιράκ για να προσβάλουν την απόφαση.
Η Benin Elias, ιρακινή δημοσιογράφος και υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών, δήλωσε: «Δεν έχω σοκαριστεί. Αλλά δεν είναι ώρα για δάκρυα ούτε για παράδοση σε βάρβαρες αποφάσεις».
Το κοινοβούλιο ψήφισε επίσης ένα γενικό νόμο αμνηστίας που πολλοί θεωρούν ότι ωφελεί τους σουνίτες κρατούμενους και που δίνει άδεια σε άτομα που εμπλέκονται σε εγκλήματα διαφθοράς και υπεξαίρεση. Στο ίδιο νομοσχέδιο ψηφίστηκε νόμος για την επιστροφή γης με στόχο την αντιμετώπιση των εδαφικών διεκδικήσεων των Κούρδων.
