«Αν θέλεις να πας μπροστά, θα ήταν καλό να έρθεις σε ένα επαγγελματικό ταξίδι μαζί μου»: Αυτό το «ραβασάκι» βρήκε, από τον προϊστάμενό της, η Μαρία Λιάσκα όταν ήταν μόλις 19 ετών και έκανε την πρακτική της σε δημοσιογραφικό μέσο. Όταν απέρριψε την πρότασή του, εκείνος κήρυξε ψυχολογικό πόλεμο εναντίον της, όπως αποκαλύπτει σήμερα επώνυμα, πλέον 43 ετών και εκτός των media.
«Από τότε, διαρκώς μού έμπαινε εμπόδιο. Ήταν ψυχοφθόρο και, σε ηλικία 19 ετών, δύσκολο να το διαχειριστώ», πρόσθεσε η Μαρία στο Balkan Investigative Reporting Network (BIRN) και στην Ελένη Σταματούκου, σε ένα άρθρο της δεύτερης με τίτλο «Η ελληνική δημοσιογραφία ακόμα περιμένει τη δική της #Metoo στιγμή».
Το δημοσίευμα έρχεται σε συνέχεια μιας νέας, συγκλονιστικής έρευνας για την παρενόχληση και τη βία που υφίστανται οι Ελληνίδες δημοσιογράφοι, από το BIRN, με τίτλο: «Code of Silence: Fear, Stigma Surrounding Abuse of Greek Women Journalists» («Κώδικας Σιωπής: Φόβος, Στίγμα και Παρενόχληση των Ελληνίδων Δημοσιογράφων»). Στο πλαίσιό της, έγιναν συνεντεύξεις με πρώην και νυν εργαζομένους των media, ως επί το πλείστον γυναίκες (σε ποσοστό 94,5%). Το 92% από αυτές περιέγραψαν τον εαυτό τους ως «θύμα» και το 8% ως «μάρτυρες» περιστατικών που έλαβαν χώρα μεταξύ του 1993 και του 2021. Το νεότερο θύμα ήταν 17 ετών και το μεγαλύτερο 62.
«Αν θέλεις να πας μπροστά, θα ήταν καλό να έρθεις σε ένα επαγγελματικό ταξίδι μαζί μου»: Αυτό το «ραβασάκι» βρήκε, από τον προϊστάμενό της, η Μαρία Λιάσκα όταν ήταν μόλις 19 ετών και έκανε την πρακτική της σε δημοσιογραφικό μέσο. Όταν απέρριψε την πρότασή του, εκείνος κήρυξε ψυχολογικό πόλεμο εναντίον της
«Θα περίμενα, από το 2015 έως σήμερα, περισσότερες καταγγελίες, ακόμα και επώνυμες, στα media. Οι δημοσιογράφοι ζητάμε από όλους να βγουν, να μιλήσουν και να εκτεθούν, αλλά διστάζουμε να κάνουμε το ίδιο» σχολίασε η Λίνα Γιάνναρου, δημοσιογράφος της «Καθημερινής». «Ένας λόγος είναι ο φόβος ότι θα βρεθούμε άνεργες. Αυτές που έχουν να αφηγηθούν τέτοιες ιστορίες βρίσκονται σήμερα σε μια ηλικία στην οποία θα ήταν δύσκολο να ανακάμψουν επαγγελματικά», πρόσθεσε.
Η υποστήριξη των θυμάτων με κάθε τρόπο είναι πολύ σημαντικό κίνητρο για όσες/ όσους ακόμη δεν έχουν αποφασίσει να μιλήσουν. «Ένα θύμα συνήθως μιλάει όταν νιώθει προστατευμένο, με κάποιον τρόπο: όταν η καριέρα του έχει τελειώσει, όταν δεν κινδυνεύει πια ή δεν νιώθει να απειλείται άμεσα, όπως συνέβη στη διάρκεια της πανδημίας», επισήμανε στο BIRN η Εβίτα Τσιλοχρήστου, digital director του marieclaire.gr, η οποία είχε πάρει συνέντευξη από τη Σοφία Μπεκατώρου, με την Ολυμπιονίκη να μιλάει για πρώτη φορά δημόσια για τη σεξουαλική κακοποίηση που υπέστη στο παρελθόν και να πυροδοτεί το ελληνικό κίνημα #Metoo.
Τα συμπεράσματα της έρευνας
Σύμφωνα με την έρευνα του BIRN, το 43% των περιστατικών παρενόχλησης και βίας στα media αφορούν σεξουαλική βία, ενώ το 35%, λεκτική παρενόχληση. Το 81% συνέβησαν στο χώρο εργασίας ενώ θύτης, σε κάτι παραπάνω από τις μισές περιπτώσεις, υπήρξε ο προϊστάμενος του θύματος. Μόλις το 29,7% των θυμάτων, ωστόσο, κατήγγειλε το περιστατικό. Οι υπόλοιπες αποφάσισαν να μην το κάνουν, κυρίως από φόβο ότι δεν θα βρουν υποστήριξη, ότι θα χάσουν τη δουλειά τους και θα στιγματιστούν, αλλά και από άγνοια για το ακριβώς θα συνέβαινε μετά. Περίπου το 65% δήλωσε ότι δεν γνωρίζει τις σχετικές διαδικασίες μετά από τέτοια περιστατικά.
Το 43% των περιστατικών παρενόχλησης και βίας στα media αφορούν σεξουαλική βία, ενώ το 35%, λεκτική παρενόχληση. Το 81% συνέβησαν στο χώρο εργασίας ενώ θύτης, σε κάτι παραπάνω από τις μισές περιπτώσεις, υπήρξε ο προϊστάμενος του θύματος.
Ακόμα και στις περιπτώσεις των περιστατικών που καταγγέλθηκαν, κανένας από τους θύτες δεν τιμωρήθηκε. Το 54% των γυναικών παρέμεινε στην ίδια δουλειά, ενώ το 49,5% αποχώρησε.
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, επίσης, το 86% ανέφερε ότι οι εργοδότες τους δεν παρέχουν ενημέρωση και εκπαίδευση στην αντιμετώπιση της παρενόχλησης και της κακοποίησης. Μόλις το 19% έχει παρακολουθήσει σχετικά σεμινάρια κατά της έμφυλης βίας, αλλά με δική του πρωτοβουλία.
Όχι «γιατί τώρα;» αλλά «ποτέ ξανά»
Η Μαρία βρήκε τη δύναμη να μιλήσει μετά από 23 χρόνια: «Όταν μια γυναίκα καταγγέλλει την παρενόχλησή της, καλό είναι να σιωπούμε και να την ακούμε. Παρόλο που υπάρχουν σε όλο τον κόσμο καταγγελίες παρενόχλησης και κακοποίησης, η δημοσιογραφία, για κάποιον λόγο, έχει μείνει πίσω», λέει και συμπληρώνει: «Δεν καταλαβαίνω γιατί να μην υπάρχει ένα πλαίσιο όπου άντρες και γυναίκες να μπορούν να μιλήσουν, όπου θα σε ακούσουν, θα σε εμπιστευτούν και θα βρείτε μια λύση. Ας δούμε πρώτα το πρόβλημα και μετά ας βρούμε τις λύσεις».
«Τα media δεν βγάζουν τα άπλυτά τους στη φόρα, έτσι οι κραδασμοί οποιασδήποτε κρίσης απορροφούνται. Αλλά ούτε η ένωσή μας, με τις αργές, απαρχαιωμένες διαδικασίες της, ευνοεί τις καταγγελίες» τονίζει η Λίνα Γιάνναρου.
«Τα media δεν βγάζουν τα άπλυτά τους στη φόρα, έτσι οι κραδασμοί οποιασδήποτε κρίσης απορροφούνται. Αλλά ούτε η ένωσή μας, με τις αργές, απαρχαιωμένες διαδικασίες της, ευνοεί τις καταγγελίες».
«Ένα ακόμα σημαντικό κεφάλαιο είναι η στάση που κρατούν οι άντρες απέναντι στα θύματα, ειδικά όσοι βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας», καταλήγει η Εβίτα Τσιλοχρήστου: «Αν οι γυναίκες τους δουν ως αλληλέγγυους, ίσως αρχίσουν να μιλούν και στο χώρο των media, όπου επικεφαλής είναι, ως επί το πλείστον, άντρες. Η σιωπή επιτρέπει τη βία. Ας προχωρήσουμε από το “γιατί τώρα;” στο “ποτέ ξανά”».
