Με αφορμή τη διεθνή ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και στο πλαίσιο της εκστρατείας «Ποτέ και Πουθενά» για την καταπολέμηση της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία, η ActionAid έρχεται να καλύψει το υπάρχον κενό δεδομένων στην Ελλάδα, επιλέγοντας τους κλάδους του επισιτισμού και του τουρισμού καθώς εκεί απασχολούνται οι περισσότερες εργαζόμενες στη χώρα.
Η έρευνα «Δεν είναι αυτή η δουλειά μας» διεξήχθη από την εταιρεία ερευνών QED, για λογαριασμό της ActionΑid, τον Ιούλιο του 2020. Tο δείγμα της ποσοτικής έρευνας αποτέλεσαν 1.001 γυναίκες, ηλικίας 18-65 ετών σε πανελλαδικό επίπεδο, ενώ η υλοποίηση της ερευνητικής εστίασης στους κλάδους του επισιτισμού και του τουρισμού έγινε σε δείγμα 376 γυναικών, ηλικιών 18-65 ετών, πανελλαδικά. Μπορείς να διαβάσεις ολόκληρη την έρευνα εδώ.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα το 85% των γυναικών στον γενικό πληθυσμό αναφέρει ότι έχει υποστεί κάποια σεξουαλικά παρενοχλητική συμπεριφορά στην εργασία. 1 στις 10 γυναίκες αναφέρει ότι έχει υπάρξει θύμα απόπειρας σεξουαλικής επίθεσης ή απόπειρας βιασμού ή βιασμού, ενώ 1 στις 5 αναφέρει ότι έχει υπάρξει θύμα σεξουαλικού εκβιασμού. Το 92% των θυμάτων βίωσε επιπτώσεις σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο ενώ το 18% (1 στις 5 γυναίκες) συγκεκριμένα αναγκάστηκε να παραιτηθεί.
Ο αυτουργός σε ποσοστό 50% ήταν κάποιος συνάδελφος ενώ 1 στις 4 εργαζόμενες περίπου αναφέρουν ότι ο δράστης ήταν πελάτης και 1 στις 5 φορές εμπλέκεται ο διευθυντής/ ιδιοκτήτης της επιχείρησης. Όπως αναφέρουν οι ερωτώμενες, σε πάνω από τις μισές περιπτώσεις (56%) οι παραβιαστικές συμπεριφορές εκδηλώνονται στον χώρο του γραφείου τους. Το θέμα φαίνεται να αφορά όλες τις γυναίκες, ανεξαιρέτως ηλικίας, περιοχής, εκπαιδευτικού επιπέδου κ.λ.π.
Στον επισιτιστικό και τουριστικό κλάδο, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, επίσης το 85% των γυναικών αναφέρουν ότι έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας με 1 στις 3 εργαζόμενες να τη βιώνει καθημερινά ή συχνά. Μάλιστα 3 στις 4 γυναίκες έχουν νιώσει ανεπιθύμητη σωματική επαφή, ενώ παραπάνω από 4 στις 10 γυναίκες έχουν υποστεί πίεση για ερωτικό ραντεβού, stalking και μηνύματα προσβλητικού περιεχομένου. Συνολικά, περίπου το 80% των εργαζομένων γυναικών στον κλάδο έχουν γίνει στόχος βλεμμάτων και λεκτικής σεξουαλικής παρενόχλησης, καθώς και αποδέκτες σεξουαλικών ιστοριών. «Αν του πεις του άλλου “τι κοιτάς ρε”, θα σου πει “τι πού κοιτάω, το βλέμμα μου είναι και πέφτει όπου θέλει” και αυτό δεν ξέρω πώς να το διαχειριστώ. Δεν έχω αποδείξεις ότι υπάρχει. Και είναι σαν να παίζεις το παιχνίδι του άλλου γιατί νιώθω ότι αυτό θέλει, να ξεκινήσεις μια αντιπαράθεση και να σε βγάλει “τρελή”», αναφέρει η Ε., 41 ετών, εργαζόμενη στον χώρο της εστίασης.
Χαρακτηριστικό της έντασης του προβλήματος της σεξουαλικής παρενόχλησης στους χώρους του τουρισμού και της εστίασης είναι ότι το 22% των γυναικών αναφέρουν ότι έχουν υπάρξει θύματα σεξουαλικής επίθεσης ή βιασμού. Επίσης, το 27% δηλώνει ότι έχουν υπάρξει θύματα σεξουαλικού εκβιασμού. Τα αντίστοιχα ποσοστά για γυναίκες από τον γενικό πληθυσμό είναι 13% και 18% αντίστοιχα. Η Α., 26 ετών, αναφέρει χαρακτηριστικά, «εργαζόμουν σ’ ένα εστιατόριο και δίπλα ξεκίνησε να χτίζεται ένα ξενοδοχείο. Ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου, γύρω στα 60, έκανε το εστιατόριο στέκι του. Από κάποια στιγμή και μετά ερχόταν και με έψαχνε κι άμα με πετύχαινε, πετούσε υπονοούμενα σεξουαλικού περιεχομένου, χωρίς να ντρέπεται. Το θεωρούσε δεδομένο ότι θα κατέληγα μαζί του. Μου ζητούσε το τηλέφωνο μου, μου έκανε πρόταση για δουλειά, αρνήθηκα. Έφευγα από το μαγαζί και κοιτούσα πίσω μου αν με ακολουθεί. Έκανα ότι μπαίνω στο λεωφορείο και κρυβόμουν να πάρω το επόμενο. Να σπαταλάς τόση ενέργεια καθημερινά για να νιώθεις ασφαλής.»
Σε ό,τι αφορά τη σχέση του δράστη με τη γυναίκα θύμα, οι περισσότερες αναφορές αφορούν κάποιον πελάτη, σε συνέπεια με τα αντίστοιχα ευρήματα διεθνών ερευνών από τον χώρο του τουρισμού. «Παίζει ρόλο και το ότι “ο πελάτης έχει πάντα δίκιο”, λέει η Α., 27 ετών, εργαζόμενη στον τουρισμό και την εστίαση, «Είναι σημαντικό ότι σε μια εποχιακή επιχείρηση σε νησί για παράδειγμα, ο πελάτης θα είναι ένας τουρίστας που θέλει απλά κάποιον να του κάνει τη δουλειά, δε θα δώσει σημασία στον άνθρωπο που έχει απέναντί του. Είναι σε ένα μέρος για λίγες μέρες, δεν ξέρουν κανέναν και οι πράξεις τους δεν έχουν καμία συνέπεια.» Όπως αναφέρουν οι συμμετέχουσες, στο 53% των περιπτώσεων σεξουαλικής παρενόχληση δεν υπήρξε καμία συνέπεια για τον δράστη, γεγονός που καταδεικνύει την αναγκαιότητα άμεσης λήψης σχετικών μέτρων, ενώ χαρακτηριστικό είναι επίσης το γεγονός ότι σε κανένα από τα περιστατικά που ο δράστης ήταν συνάδελφος, δεν απολύθηκε.
«Στην ActionAid, δουλεύουμε σε περισσότερες από σαράντα χώρες για την εκστρατεία κατά της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία. Με αυτή την έρευνα στοχεύουμε να φέρουμε αλλαγή σε τρεις κατευθύνσεις: να ενισχύσουμε το νομοθετικό πλαίσιο της Ελλάδας με την επικύρωση της πρώτης παγκόσμιας Σύμβασης κατά της Βίας και της Παρενόχλησης στην Εργασία, να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό και να ενδυναμώσουμε τις γυναίκες και τέλος να κινητοποιήσουμε τους εργοδότες ώστε να αναλάβουν ευθύνη για την προστασία των εργαζομένων», αναφέρει η υπεύθυνη Εκστρατειών και Θεμάτων Ισότητας Φύλων της ActionAid, Μάττα Σαμίου.
Αν κάποια γυναίκα θέλει να μιλήσει για κάποια εμπειρία της, μπορεί να καλέσει δωρεάν στην τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 που δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες που έχουν δεχτεί παρενόχληση ή βία ή ακόμη και σε τρίτα πρόσωπα να επικοινωνήσουν άμεσα µε φορέα αντιμετώπισης της βίας.
