Αν κάτι έδειξαν οι καταστροφικές πυρκαγιές των τελευταίων ημερών σε Αττική, Εύβοια και Πελοπόννησο είναι ότι όταν οι άνθρωποι θέλουμε, μπορούμε να βοηθήσουμε ουσιαστικά ο ένας το άλλον.
Το κύμα αλληλεγγύης που ξεκίνησε μαζί με τις πυρκαγιές παρέσυρε στο διάβα του χιλιάδες ανθρώπους, οι οποίοι άνοιξαν την καρδιά και τα σπίτια τους σε όσους επλήγησαν, είτε μιλάμε για ανθρώπους είτε για ζώα. Και αυτό από ό,τι φαίνεται είναι και η μεγαλύτερη ευχαρίστηση και για τους πυροσβέστες, όπως μας λέει η κα. Φωτεινή Βαβάτση, αντιπύραρχος, πρώτη γυναίκα που έχει ενταχθεί στην ΕΜΑΚ (Ειδική Μονάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών) της πυροσβεστικής και Ολυμπιονίκης.
«Δυο πράγματα με έχουν συγκινήσει απίστευτα αυτές τις ημέρες. Η δήλωση του Αρχηγού της Εθνικής ομάδας πόλο, ο οποίος μέσα στη χαρά των Ολυμπιακών Αγώνων σκεφτόταν το τι συνέβαινε στην πατρίδα του και η αλληλεγγύη που έδειξαν οι συνάνθρωποί μας. Διαθέτουν ακόμη και τα σπίτια τους για να φιλοξενήσουν τους πληγέντες, για να βοηθήσουν ζώα. Χαίρομαι που βλέπω ότι υπάρχει ακόμη αυτή η συσπείρωση».
Η κα. Βαβάτση βρίσκεται στο πυροσβεστικό σώμα από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 και για πάνω από 20 χρόνια έχει ζήσει πολλά δυσάρεστα γεγονότα, όχι όμως σε τόσο μεγάλη έκταση και σε τόσο παράλληλη διάρκεια.
Γιατί τώρα τα πράγματα φαίνεται να ξέφυγαν;
«Η κάθε φωτιά δημιουργεί τις δικές της συνθήκες μέσα στις οποίες αναπτύσσεται. Σίγουρα, φέτος έπαιξαν μεγάλο ρόλο οι υψηλές θερμοκρασίες και το γεγονός της ανομβρίας. Δεν υπήρχε υγρασία, τα πάντα ήταν ξερά. Επιπλέον, τα χαρτογραφημένα δάση στην χώρα μας δεν είναι πολλά, το έργο της κατάσβεσης γίνεται δύσκολο, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι υπάρχει και άναρχη δόμηση. Έχουμε χτίσει σε δασικές περιοχές χωρίς να έχουμε κάνει πρόβλεψη -ούτε ως κράτος, αλλά ούτε και ως άτομα- για τέτοιες καταστροφές».
Ακριβώς αυτό το θέμα της πρόνοιας και, κυρίως, της παιδείας για την προστασία του περιβάλλοντος και την πρόληψη καταστροφών, θεωρεί η ίδια ως τη σοβαρότερη έλλειψη τόσο στο πυροσβεστικό σώμα, όσο και στην κοινωνία μας.
«Η πιο μεγάλη έλλειψη στο πλαίσιο της πρόληψης είναι η παιδεία. Από το σχολείο πρέπει να ξεκινά και να γίνεται βίωμα. Να μάθουν τα παιδιά πως να προστατεύουν το περιβάλλον, αλλά και τι να κάνουν σε μια έκτακτη κατάσταση. Είναι αλήθεια πως για να νιώσουμε και να αντιληφηθούμε κάτι, πρέπει να το βιώσουμε πρώτα. Με αυτόν τον τρόπο δεν γλιτώνουμε τίποτα, όμως. Αν από πολύ μικρή ηλικία μαθαίναμε πώς να αντιδρούσαμε στις έκτακτες καταστάσεις, αλλά και πώς να προετοιμαζόμαστε σωστά θα είχαμε προλάβει πολλά.
Όταν, για παράδειγμα, χτίζουμε ένα σπίτι σε μια περιοχή με βλάστηση πρέπει να ξέρουμε πως τα δέντρα δεν πρέπει να ακουμπούν τη στέγη του σπιτιού και να έχουν απόσταση από καλώδια με ρεύμα. Θα πρέπει να έχουμε μια αντλία άντλησης υδάτων και πυροσβεστήρες. Δεν μπορείς να προβλέψεις το κακό, αλλά μπορείς να προλάβεις τις καταστροφικές συνέπειες και την εξάπλωσή του, αν προετοιμαστείς σωστά. Πρέπει να είμαστε υποψιασμένοι». (Διάβασε εδώ έναν πλήρη οδηγό πρόληψης και προστασίας από τις πυρκαγιές).
Πώς μπορουμε να βοηθήσουμε;
Η σκέψη των περισσοτέρων αυτές τις ημέρες, πέρα από το τι θα μπορούσε να έχει γίνει για να αποφευχθεί το κακό, είναι: «Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε;». Η αξιωματικός της πυροσβεστικής είναι ξεκάθαρη. «Ακόμα και ένας άνθρωπος που φέρνει ένα μπουκάλι νερό είναι βοήθεια. Η κάθε κίνηση είναι ευπρόσδεκτη. Είναι πολύ συγκινητικό όλο αυτό που γίνεται, αρκεί να μην παρεμποδίζει το έργο των δυνάμεων κατάσβεσης. Όταν οι πυροσβέστες μάς ζητούν να εκκενώσουμε, να το κάνουμε. Κάτι βλέπουν, κάτι ξέρουν περισσότερο. Δεν μας το λένε για να μας ακυρώσουν ή να μας προσβάλλουν».
Στο σημείο αυτό της συζήτησής μας διακρίνω αμυδρά ένα παράπονο, πράγμα το οποίο επιβεβαιώνει, λέγοντας μου πως συχνά οι πυροσβέστες γίνονται δέκτες άδικης αντιμετώπισης, εξαιτίας πεποιθήσεων, που δεν έχουν απόλυτα σοβαρή υπόσταση και έχουν κυριαρχήσει από παλαιότερα.
«Η αποστολή του πυροσβέστη είναι να βοηθήσει τον κόσμο. Αυτό είναι το πρώτο μας μέλημα. Πάμε σε ένα συμβάν όταν όλοι οι άλλοι έχουν φύγει. Προσπαθούμε να σώσουμε ζωές χωρίς να γνωρίζουμε την τύχη της οικογένειάς μας ή του σπιτιού μας. Ο στόχος μας – το να παρέχουμε βοήθεια- είναι που μας δίνει δύναμη και η μεγαλύτερη ανταμοιβή μας είναι το βλέμμα των ανθρώπων. Το σφίξιμο του χεριού και η αναγνώριση της δουλειά μας. Το προσωπικό του πυροσβεστικού σώματος, άνδρες και γυναίκες, είμαστε εκεί για να βοηθήσουμε και αυτό είναι που μας δίνει δύναμη να συνεχίζουμε. Αν δεν την αγαπάς αυτή τη δουλειά, αν δεν την πονάς, δεν την κάνεις».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Τι μπορούμε να κάνουμε από εδώ και πέρα για να προλάβουμε αντίστοιχες καταστροφές;
«Να μάθουμε να προλαμβάνουμε. Να προετοιμαζόμαστε σωστά. Να γνωρίζουμε τα σημάδια της καταστροφής, πριν αυτή ξεσπάσει. Μόνο μέσα από το σχολείο κάτι τέτοιο θα γίνει πραγματικότητα. Όπως τα παιδιά μαθαίνουν Ιστορία και Μαθηματικά έτσι θα πρέπει να μάθουν και πώς να προλαμβάνουν και να αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις. Στη Θεσσαλονίκη, όπου βρίσκομαι, δεν εφησυχαζόμαστε. Το ότι δεν ξέσπασε φωτιά εδώ, ακόμη, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος. Είμαστε πάντα σε ετοιμότητα.
Δεν θέλω να με παρεξηγήσετε και να νομίζετε ότι προτείνω να ζούμε με το άγχος. Όχι. Απλώς να γνωρίζουμε τους τρόπους αντιμετώπισης και διαφυγής. Ως άνθρωπος είμαι ρεαλίστρια και ξέρω πως πρέπει να κοιτάμε μπροστά. Αυτό αφήνω και τώρα εδώ. Να μην χάσουμε την ελπίδα μας. Κάτι που καίγεται, ξαναγεννάται. Γνώμη μου είναι, όμως, πως πρέπει ήδη να σκεφτόμαστε το επόμενο βήμα. Θέλω να πιστεύω πως οι ειδικοί και οι αρμόδιοι έχουν ξεκινήσει να σχεδιάζουν το τι θα γίνει μετά».
