Το πρωινό της 11ης Μαρτίου του 2021 ο Mike Winkelmann, γνωστός στον κόσμο της ψηφιακής τέχνης ως Beeple, κάθισε με την οικογένειά του στο καθιστικό του σπιτιού του, στο Τσάρλεστον της Νότιας Καρολίνας, για να παρακολουθήσουν τη δημοπρασία του έργου του «Κάθε μέρα: Οι πρώτες 5.000 μέρες». Ενα έργο γεμάτο συναίσθημα, αφού αποτυπώνει το καλλιτεχνικό του ταξίδι.
Από την Αμαλία Αγάθου
Είναι ένα ψηφιδωτό με τα έργα που έφτιαχνε κάθε μέρα για 13,5 ολόκληρα χρόνια. Ο Mike παρακολουθούσε με έκπληξη και συγκίνηση τα νούμερα να ανεβαίνουν. Αν και από τους πρωτοπόρους στο χώρο της ψηφιακής τέχνης, είχε λιγότερο από ένα χρόνο στον κόσμο των NFT. «Θα πάω στην Disneyworld!» αναφώνησε μόλις η δημοπρασία του NFT έργου του από τον οίκο Christie’s έκλεισε στο ιστορικό ποσό των 69,5 εκατ. δολαρίων, το μεγαλύτερο που έχει πληρωθεί ποτέ για έργο κάποιου εν ζωή καλλιτέχνη.
Αυτό το πρωινό δεν άλλαξε μόνο τη ζωή του Mike και την πορεία της ψηφιακής τέχνης, αλλά ενέπνευσε χιλιάδες δημιουργούς απ’ όλους τους χώρους και τις άκρες του κόσμου να στρέψουν το βλέμμα τους στη νέα και πολλά υποσχόμενη γη του metaverse.
Τι όμως είναι το Metaverse και τα NFTs;
Με τον όρο «metaverse» αναφερόμαστε σε ένα σύνολο εικονικών τρισδιάστατων συνδεδεμένων κόσμων που επιτρέπουν στους «κατοίκους» του να συναλλάσσονται σε κάθε επίπεδο της ζωής τους. Ως έννοια δεν είναι ούτε κάτι το καινούριο, ούτε κάτι το δραματικά καινοτόμο. Ο όρος εμφανίστηκε πρώτη φορά το 1992 στο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας Snow Crash και τεχνολογικά προϊόντα όπως τα βιντεοπαιχνίδια, τα φίλτρα επαυξημένης πραγματικότητας, τα VR headsets είναι όλα ήδη υπάρχοντα κομμάτια του metaverse. Ο λόγος που σήμερα όλο και περισσότεροι επενδυτές και εταιρείες επενδύουν στο μέλλον του metaverse είναι ότι τα κρυπτονομίσματα και τα NFTs έχουν πλέον διαδοθεί σε ένα αρκετά ευρύ κοινό, συμπληρώνοντας έτσι το παζλ του metaverse με μια αγορά που λειτουργεί με τους δικούς της όρους.
Τα κρυπτονομίσματα και τα NFTs είναι εκφάνσεις της ίδιας τεχνολογίας, της blockchain. Με τον όρο «blockchain» περιγράφουμε μια συνδεδεμένη λίστα, μια αλυσίδα συναλλαγών αποθηκευμένη σε ένα δίκτυο υπολογιστών που μπορούν να ιδωθούν από τον καθέναν και δεν μπορούν να αλλοιωθούν αφού γίνουν, εξασφαλίζοντας τη διαφάνεια και την ακεραιότητά τους αντίστοιχα. Τα κρυπτονομίσματα είναι ψηφιακά νομίσματα που συναλλάσσονται μέσω blockchain, ενώ τα NFTs είναι η απόδειξη ιδιοκτησίας ενός, ψηφιακού συνήθως, περιουσιακού στοιχείου που καταγράφεται στην blockchain. Μπορείς να αγοράσεις NFT, όπως ψηφιακά έργα τέχνης, μουσική κ.ά. με κρυπτονομίσματα, όπως και να τα πουλήσεις.
Πού είναι η διαφορά όμως στο να πουλήσεις ένα τραγούδι ή ένα κομμάτι τέχνης ως απλό ψηφιακό αρχείο για κάποια ευρώ και του να το πουλήσεις ως NFT στην blockchain; Πουλώντας το ως NFT δίνεις ένα πιστοποιητικό αυθεντικότητας, αλλά και ένα συμβόλαιο στο οποίο ο κάθε καλλιτέχνης μπορεί να θέσει τους όρους του. Για παράδειγμα, ένα NFT περιλαμβάνει και το ποσοστό που θα λαμβάνει ο καλλιτέχνης ως πνευματικό δικαίωμα από κάθε μεταπώληση του έργου του. Ετσι, κάθε φορά που ένα έργο του θα μεταπωλείται, ο καλλιτέχνης δεν θα εξαρτάται από κανέναν για να του αποδώσει τα πνευματικά του δικαιώματα. Η ίδια η blockchain διαβάζοντας τους όρους του NFT αυτόματα θα αποδίδει στον καλλιτέχνη το ποσοστό που όρισε σε κάθε μετέπειτα συναλλαγή. Επαναστατικό!
Η τεχνολογία blockchain είναι κινητήριος δύναμη πίσω και από το Web3. Με τον όρο «Web3» περιγράφουμε ένα σύνολο ανοιχτών τεχνολογιών και πρωτοκόλλων, περιλαμβανομένων και των εφαρμογών της blockchain που, σε αντίθεση με το Web2, το Ιντερνετ που χρησιμοποιούμε, δίνει τον έλεγχό του πίσω στους χρήστες. Το Web3 είναι το μέσο που θα μας συνδέει με τις metaverse εμπειρίες.
Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν, το metaverse δεν είναι κάτι περισσότερο από μια ομπρέλα, ένα brand που περιλαμβάνει πολλές υπάρχουσες αναπτυσσόμενες τεχνολογίες, AR, VR, NFT, Web3 κ.τ.λ., οι οποίες συνθέτουν το τεχνολογικό μέλλον, αφού το χρήμα και η προσοχή εταιρειών και επενδυτών στρέφεται εκεί.
Προς το παρόν, ο χώρος των NFT, παρ’ όλα τα σκάνδαλα και τα οικονομικά σκαμπανεβάσματα, βρίσκεται στην περίοδο της Αναγέννησης, με όλο και περισσότερους δημιουργούς να εισάγουν όλο και πιο τολμηρές ιδέες σε όλο και περισσότερες βιομηχανίες. Ο Josh Ong, συνιδρυτής του Bored Room Ventures, πιστεύει ότι «μια καλά δεμένη κοινότητα είναι ενα από τα πιο σημαντικά προσόντα για ένα brand, αφού έτσι βασίζεται στη σύνδεση μεταξύ των ανθρώπων και την ανάγκη τους να ανήκουν».
Το νέο κύμα στην Τέχνη
Αν και διανύουμε το χειμώνα των NFTs, με τον όγκο εμπορίου των NFTs να έχει συρρικνωθεί κατά 97% από τον Ιανουάριο του 2022, πολλοί καλλιτέχνες και εταιρείες παραμένουν πιστοί στο όραμα του χώρου. Για παράδειγμα ο οίκος Christie’s παρουσίασε τον Σεπτέμβριο τη νέα του πλατφόρμα για πωλήσεις NFT, την Christie’s 3.0, ενώ καθιερωμένοι καλλιτέχνες όπως η Marina Abramovic και ο Olafur Eliasson παρουσίασαν τους τελευταίους μήνες τις δικές τους NFT συλλογές.
Η πτώση της αγοράς θα «καθαρίσει» το χώρο από καιροσκόπους ώστε να παραμείνουν οι καλλιτέχνες και οι συλλέκτες που πραγματικά πιστεύουν στα NFTs. Για πολλούς καλλιτέχνες που δεν έχουν τη βάση τους σε ένα από τα μεγάλα κέντρα της τέχνης, τα NFTs, πέρα από μια πηγή εισοδήματος, τους πρόσφεραν μια κοινότητα μέσα από την οποία μπορούν να δικτυωθούν με καλλιτέχνες και συλλέκτες παντού.
Μια τέτοια καλλιτέχνις είναι η Alexandra Maceda, που άφησε την καριέρα της στο χώρο των startup, έχοντας δουλέψει ως στέλεχος σε εταιρείες όπως οι Everlane, Two Chairs και M.M.LaFleur, για να επικεντρωθεί στη δουλειά της σαν συγγραφέας και εικαστικός. Παράλληλα άφησε τη βοή του Σαν Φρανσίσκο για τη γαλήνη της ερήμου του Τζόσουα Τρι. Η ενασχόλησή της με τα NFTs τη βοήθησε να χτίσει ένα ισχυρό δίκτυο στον κόσμο της τέχνης για το σύνολο της δουλειάς της.
Δουλεύοντας με παραδοσιακά και τεχνολογικά μέσα, η Alexandra πιστεύει στο πάντρεμα των δύο τεχνοτροπιών: «Η τεχνολογία ανέκαθεν δημιουργούσε καινοτομία στην τέχνη, προς αντιπάθεια της “παλιάς φρουράς”. Κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης, η τοιχογραφία θεωρήθηκε καλύτερη από τη γλυπτική. Στο γύρισμα του 20ού αιώνα, η ζωγραφική καλύτερη από τη φωτογραφία. Πιστεύω ότι βρισκόμαστε σε ένα παρόμοιο μέρος με την ψηφιακή και τη φυσική τέχνη – θα κοιτάξουμε πίσω μια μέρα και θα το δούμε ως σημείο καμπής. Είναι απίστευτα συναρπαστικό αυτή τη στιγμή να συνδυάζεις παλιά και νέα μέσα. Τα NFTs είναι ενδεικτικά μιας μεγαλύτερης πολιτιστικής αλλαγής νοοτροπίας: οι καλλιτέχνες δεν είναι ικανοποιημένοι με το γεγονός ότι κάποιος άλλος ελέγχει τη μοίρα τους».
Ο Marc Hemeon ζει και εργάζεται ως καλλιτέχνης αναμεσα στο Μαλιμπού της Καλιφόρνια και τη βόρεια ακτή του Oahu, έχοντας αφήσει μια λαμπρή καριέρα ως Creative leader σε εταιρείες όπως οι Google, Facebook και YouTube. Τον εμπνέει η αέναη κίνηση του νερού, ενώ σκοπός της τέχνης του είναι να βοηθήσει τον παρατηρητή να κάνει μια παύση και να επιστρέψει στο κέντρο του. Ο Marc πιστεύει ότι το άγχος μας τραβάει μακριά από το είναι μας, ενώ η τέχνη μας σπρώχνει σε αυτό.
Το πρώτο του NFT project, «Waveblocks», συνδυάζει όλα τα παραπάνω. Μαζί με το συνιδρυτή και φίλο του William Ngan, εμπνεύστηκαν τη συλλογή που αποτελείται από 666 κομμάτια generative art εμπνευσμένα από τα κύματα. O Marc μάς εξηγεί την παραγωγική διαδικασία των Waveblocks: «Τα Waveblocks δημιουργούνται συνδυάζοντας τους κόσμους της παραδοσιακής ζωγραφικής και των μεθόδων τέχνης που δημιουργούνται από υπολογιστή. Οι έννοιες της παραδοσιακής τέχνης όπως η αντίθεση, οι πινελιές, η υφή, η θεωρία των χρωμάτων και ο αρνητικός χώρος μπορούν να εφαρμοστούν και να εκφραστούν μέσω υπολογιστών για να επιφέρουν ένα εκπληκτικά ευρύ φάσμα συναισθημάτων».
O Marc μας λέει οτι το project ανταποδίδει στην πηγή της έμπνευσης του, τον ωκεανό: «Το 10% της πώλησης κάθε Waveblock δωρίζεται στο Surfrider Foundation για να βοηθήσει στην καταπολέμηση των υπεράκτιων γεωτρήσεων. Εχουμε δωρίσει περισσότερα από $160.000 στο Surfrider Foundation μέσω του έργου Waveblocks».
Σε άλλους καλλιτέχνες, τα NFTs τους προσέφεραν μια νέα ζωή. Αυτό συνέβη στην Ουκρανία. Οταν ξέσπασε ο πόλεμος, η NFT κοινότητα συσπειρώθηκε για να συλλέξει χρήματα για φιλανθρωπικούς σκοπούς και να συνδράμει Ουκρανούς καλλιτέχνες αγοράζοντας NFT έργα τους, προσφέροντάς τους ρευστότητα όταν το παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα τους εγκατέλειψε.
Πλούσιες μουσικές εμπειρίες
Τα NFTs στο χώρο της μουσικής δεν είναι τόσο διαδεδομένα, αλλά η μουσική βιομηχανία κάνει μεγάλα βήματα για να καλύψει το έδαφος. Στα τέλη Σεπτεμβρίου η Warner Music ανακοίνωσε τη συνεργασία της με την πλατφόρμα αγοραπωλησίας NFTs Opensea. Η Sony Music σκοπεύει να κυκλοφορήσει μια σειρά NFT projects με το brand της Columbia Records. Η Universal Music ανακοίνωσε τη δημιουργία του εικονικού ροκ γκρουπ Kingship με μέλη του φιγούρες από την περιβόητη NFT συλλογή Bored Ape Yacht Club (ΒΑΥC) .
Οι παραγωγοί που θα χτίσουν τον ήχο του γκρουπ, James Fauntleroy και Hit-Boy, έχουν γράψει τραγούδια για την Beyonce και τη Rihanna. «Το Bored Ape Yacht Club έδειξε τη δύναμη της αποκεντρωμένης κοινότητας το 2021, όταν έγινε ένα από τα πιο γρήγορα αναπτυσσόμενα brands στην Ιστορία», λέει χαρακτηριστικά ο ιδρυτής της Josh Ong. Πέρα από τις δισκογραφικές, ο Pharell Williams είναι ο Chief Brand Officer του NFT project Doodles, ενώ o Snoop Dogg και ο Eminem ενσωμάτωσαν τα BAYC NFTs τους στο τελευταίο τους βιντεοκλίπ και στα φετινά MTV Video Music Awards.
Στην Ελλάδα ο Φοίβος έβγαλε ένα limited edition NFT στην πλατφόρμα spania.io, βασισμένο στο χειρόγραφο των στίχων της επιτυχίας με την Καίτη Γαρμπή «Ατόφιο χρυσάφι», με μουσική επένδυση μια ακυκλοφόρητη ακουστική version. Το όραμα της μουσικής βιομηχανίας είναι ότι τα NFTs μπορούν να λειτουργήσουν σαν μια σύνδεση διαρκείας με τον ακροατή. Αν κάποιος αγοράσει ένα εισιτήριο συναυλίας ως NFT, ο καλλιτέχνης μπορεί, π.χ., να του στείλει στο ψηφιακό του πορτοφόλι αποκλειστικό περιεχόμενο.
Μόδα πέρα από τα φίλτρα
Ο χώρος της μόδας προσεγγίζει με προσεκτικά βήματα το metaverse, προτιμώντας αρχικά να επικεντρωθεί στο κομμάτι του gaming, δημιουργώντας ψηφιακή μόδα για τους παίκτες. Ο οίκος Balenciaga δημιούργησε μια ψηφιακή version του branded hoodie του για έναν από τους χαρακτήρες του παιχνιδιού. Οι παίκτες του παιχνιδιού μπορούν να την αποκτήσουν πληρώνοντας σε V-Bucks, το νόμισμα του παιχνιδιού. Ο Ralph Lauren και η Lacoste συνεργάστηκαν με το Roblox και Minecraft αντίστοιχα. Σύμφωνα με το Business of Fashion, η αγορά ψηφιακής μόδας μέσα σε παιχνίδια εκτιμάται στα 40 δισ. δολάρια. Αυτές οι συνεργασίες εκπαιδεύουν μια νέα γενιά καταναλωτών στην ψηφιακή μόδα.
Πρραγματικά, κάποιες κατηγορίες καταναλωτών είναι πιο ώριμες για τη μόδα στο metaverse. Η Nike, για παράδειγμα είχε μια επιτυχία της τάξεως των $184,37 εκατ. ενώ η Gucci των $11,58 εκατ. Ο κόσμος του streetwear, που πολλές φορές συμπίπτει με τον κόσμο του gaming, φαίνεται να υιοθετεί με περισσότερο ενθουσιασμό την ψηφιακή μόδα. Ηδη υπάρχουν επιτυχημένα brands που γεννήθηκαν στον ψηφιακό κόσμο, όπως η RTFKT, ένα brand πολυτελείας με εξειδίκευση στα ψηφιακά sneakers.
H πρώτη μεγάλη τους επιτυχία ήρθε στις αρχές του 2021 με τη συνεργασία τους με τον 18χρονο δημοφιλή NFT artist Fewocious για τη δημιουργία μιας σειράς εικονικών sneakers. Οι καταναλωτές είχαν τη δυνατότητα να τα «δοκιμάσουν» στο Snapchat και να τα αγοράσουν -μαζί με το φυσικό τους ζευγάρι- σε μια δημοπρασία που σε 7 λεπτά τους απέφερε 3,1 εκατ. δολάρια. Λίγους μήνες αργότερα η RTFKT εξαγοράστηκε από τη Nike.
Πέρα από την ψηφιακή μόδα, οι εταιρείες εξερευνούν και τις δυνατότητες που τους παρέχουν αυτές οι τεχνολογίες σε επίπεδο επιχειρηματικής στρατηγικής και διακυβέρνησης. Για παράδειγμα, η Lacoste εξέδωσε μια συλλογή NFT που δίνει το δικαίωμα στους ιδιοκτήτες της να συμμετάσχουν μέσω της online κοινότητά της στο Discord για τη συνδημιουργία μελλοντικών προϊόντων. Νέα fashion brands που δημιουργούνται με τα NFTs στο DNA τους, όπως το House Ofbelievers, με ambassador το γνωστό μοντέλο και επιχειρηματία Mariano di Vaio, ακολουθούν την ίδια λογική.
Αλλοι οίκοι μόδας πολυτελείας θέλουν να χρησιμοποιήσουν την blockchain για να πιστοποιήσουν την αυθεντικότητα και να παρουσιάσουν την τέχνη της κατασκευής και την ποιότητα των υλικών που χρησιμοποιούν. Τρεις γίγαντες του χώρου, οι Prada, Cartier και LVMH, συνεργάστηκαν για τη δημιουργία της Aura, μιας εφαρμογής της τεχνολογίας blockchain που επιτρέπει στον καταναλωτή να ανιχνεύσει την αυθεντικότητα ενός προϊόντος, αλλά και την πορεία του από τα υλικά μέχρι και την τυχόν μεταπώλησή του σε κάποια αγορά.
Η επιθυμία των εταιρειών να φανούν καινοτόμες υπερτερεί της επιθυμίας τους να είναι όντως καινοτόμες. Αν και φαίνεται να βαδίζουμε προς το metaverse, o δρόμος είναι ακόμα μακρύς, με αρκετά σκαμπανεβάσματα. Το να απορρίψει κάποιος το σύνολο των τεχνολογιών τώρα βλέποντας μόνο τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα θα είναι σαν κάποιος να έκρινε ότι τα κινητά δεν αξίζουν, βάσει του πρώτου brick phone στα 90s.
O Matthew Drinkwater, Head του Fashion Innovation Agency του London College of Fashion, σχολιάζει: «Το metaverse θα προσφέρει τεράστιες ευκαιρίες για τη βιομηχανία της μόδας, για αυτοέκφραση και δημιουργικότητα. Η αλλαγή είναι τόσο μεγάλη που πολλά brands δεν είναι έτοιμα γι’ αυτό που βρίσκεται μπροστά. Η ομάδα του FIA χτίζει τις εμπειρίες και τα παραδείγματα για το πώς μπορούν να εφαρμοστούν αυτές οι τεχνολογίες και πιστεύει ακράδαντα ότι το metaverse είναι αναπόφευκτο – μια ασάφεια μεταξύ της φυσικής και της ψηφιακής μας ζωής ήδη συμβαίνει και μόνο θα επιταχυνθεί».
Στο χώρο του Πολιτισμού
Eνας ακόμη τρόπος που η μόδα χρησιμοποιεί τα NFTs συμπίπτει με το χώρο των μουσείων. Eχουμε δει συχνά εκθέσεις μόδας σε μουσεία, όπως η πολύ επιτυχημένη «Christian Dior: Designer of Dreams». Τώρα οίκοι μόδας και ιδιοκτήτες αρχειακών ρούχων και αξεσουάρ στρέφονται στo Web3 για να τα κάνουν προσιτά σε ένα ευρύτερο κοινό. Πιο πρόσφατο παράδειγμα, η συνεργασία μεταξύ της πλατφόρμας για τηn κυκλική οικονομία μόδας Lablaco με το ίδρυμα Sozzano και τη Nuova Academia di Belle Arti (NABA) για τη διάθεση αρχειακών κομματιών της Franca Sozzani, πρώην Editor-in-Chief της ιταλικής Vogue, στο φυσικό και ψηφιακό κόσμο μέσω της τεχνολογίας blockchain. Παράλληλα τα κομμάτια θα εκτίθενται στο Μιλάνο, όπου οι επισκέπτες και πάλι μέσω της εφαρμογής SPIN θα μπορούν να σκανάρουν τα έξυπνα tag να αγοράζουν το φυσικό και ψηφιακό ρούχο, καθώς και να βλέπουν την ιστορία του κάθε ρούχου και σχετικά ντοκουμέντα από το προσωπικό αρχείο της Sozzani.
Κάποια μουσεία εξερευνούν ήδη την πώληση NFT ως μια νέα πηγή εισοδήματος. Πρώτο-πρώτο το Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο, όπως ήταν ίσως αναμενόμενο, αφού προεδρεύει ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Αγγλίας George Osborne. To μουσείο συνεργάστηκε με την πλατφόρμα LaCollection για την πώληση NFT ψηφιακών έργων των Katsushika Hokusai και J.M.W. Turner.
Το μουσείο Belvedere στη Βιέννη προτίμησε μια διαφορετική προσέγγιση αφού έσπασε το περίφημο «Φιλί» του Gustav Klimt σε 10.000 NFT. Θεωρείται μία από τις πιο επιτυχημένες προσπάθειες, αφού μέχρι στιγμής έχει πουλήσει λίγο παραπάνω από 2.400 NFT που έχουν εισφέρει στο μουσείο περίπου 4,4 εκατ. ευρώ. Αλλα μουσεία και οργανισμοί έχουν επιλέξει να ενσωματώσουν NFT ως μέρη των μόνιμων συλλογών τους, όπως το Ιδρυμα Σύγχρονης Τέχνης του Μαϊάμι. Το τελευταίο μουσείο που επενδύει στο χώρο είναι το MoMA που πρόκειται να δημοπρατήσει σε συνεργασία με το Sotheby’s έργα των Πικάσο, Μπέικον, Ρενουάρ κ.ά. από τη συλλογή του συνιδρυτή του CBS, William S. Paley, για να συγκεντρώσει χρήματα που θα επενδύσει στην ψηφιακή τέχνη και τα NFTs. Βέβαια δεν μοιράζονται όλοι τον ίδιο ενθουσιασμό. Η ιταλική κυβέρνηση απαγόρευσε την πώληση NFTs από γκαλερί της χώρας όταν είδε ότι οι πωλήσεις NFT έργων του Μικελάντζελο από την Galleria Degli Uffizi στη Φλωρεντία δεν απέφερε ουσιαστικά κέρδη.
Τα παραδοσιακά μουσεία αποκτούν και κάτι άλλο, πέρα από κέρδη, με την εισαγωγή του Web3: ανταγωνισμό. Το Arkive είναι ένα μουσείο νέας γενιάς όπου η λήψη αποφάσεων για την αγορά και την έκθεση της συλλογής του γίνεται από τα μέλη της κοινότητάς του. Τα μέλη, που γίνονται δεκτά κατόπιν αίτησης, δεν είναι ιδιοκτήτες των έργων που το Arkive προσθέτει στη συλλογή του αλλά συμμετέχουν σε ψηφοφορίες που καθορίζουν ποια έργα θα προσθέσει και πού θα τα εκθέσει. Η κοινότητα συζητά, επίσης, και το ίδιο το μέλλον του Arkive που έχει σηκώσει 9,7 εκατ. δολάρια και έχει στη συλλογή του αντικείμενα όπως ο πρώτος υπολογιστής ENIAC, το πρωτότυπο του βραβείου των MTV Video Music Awards και το Hοrmonium του Rafael Lozano-Hemmer. Η κοινότητα επίσης απολαμβάνει ένα αποκλειστικό forum και αποκλειστικά events στον ψηφιακό και πραγματικό κόσμο.
Η ώρα της γυναίκας
Την τελευταία δεκαετία μόνο το 11% των έργων που προστέθηκαν στις συλλογές μουσείων ανήκει σε γυναίκες καλλιτέχνες. Οι γυναίκες επιχειρηματίες απορροφούν μόνο το 2,3% των Venture Capital επενδύσεων. Στις καλλιτέχνιδες αναλογεί μόνο το 2% των πωλήσεων σε δημοπρασίες. Στις 100 πιο επικερδείς ταινίες του 2019 οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν το 10,7% των σκηνοθετών, το 19,4% των σεναριογράφων και το 24,3% των παραγωγών. Την ίδια χρονιά, για τα 500 πιο δημοφιλή τραγούδια η αναλογία ανδρών και γυναικών μουσικών παραγωγών ήταν 37 προς ένα. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση οι γυναίκες λαμβάνουν κατά μέσο όρο 13% μικρότερη ωριαία αμοιβή από τους άντρες. Οταν το σήμερα, λοιπόν, είναι τουλάχιστον απογοητευτικό για τις γυναίκες, είναι φυσικό επόμενο να συσπειρωθούν και να ενεργοποιηθούν ώστε ο νέος κόσμος που ανατέλλει, το Metaverse, να είναι πιο φιλικός και δίκαιος προς όλους.
Η Leah Sams, illustrator, NFT καλλιτέχνιδα και ιδρύτρια του Power of Women, μας λέει: «Μπήκα για πρώτη φορά στο χώρο του NFT ως καλλιτέχνης όταν είδα τη δυνατότητα να προσεγγίσω ένα παγκόσμιο κοινό και να πληρώνομαι δίκαια για το έργο που δημιούργησα, αλλά έμεινα γιατί το Web3 προσφέρει τόσα πολλά περισσότερα. Ιδρυσα το Power Of Women γιατί μου αρέσει να δημιουργώ τολμηρές, όμορφες, εντυπωσιακές εικόνες γυναικών. Είμαι παθιασμένη με το να μοιράζομαι τις ανείπωτες ιστορίες μας με τον κόσμο. Και είμαι σε μια αποστολή να εμπνεύσω, να ενδυναμώσω και να ενεργοποιήσω γυναίκες, κορίτσια και μη δυαδικούς ανθρώπους χρησιμοποιώντας τα NFT ως το ισχυρό μου εργαλείο.
Αν και υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά να γίνει, είμαι αισιόδοξη ότι το Web3 θα ξεπεράσει πολλά από τα προβλήματα που έχουν αντιμετωπίσει οι γυναίκες στο Web2. Τώρα, περισσότερο από ποτέ, είμαστε σε θέση να συνδεόμαστε και να επικοινωνούμε με παγκόσμιες κοινότητες, εργαζόμαστε με ολοένα και περισσότερη διαφάνεια και αφαιρούμε τα εμπόδια εισόδου που θα μπορούσαν να υπήρχαν στο παρελθόν. Αρχίζουμε να δημιουργούμε ισότιμους όρους ανταγωνισμού όχι μόνο για τις γυναίκες, αλλά για όλες τις υποεκπροσωπούμενες ομάδες.
Διερευνούμε νέους τρόπους εργασίας, συμπεριλαμβανομένων τρόπων που είναι αρκετά ευέλικτοι ώστε να λειτουργούν με την οικογενειακή μας ζωή, όχι ενάντια. Και οι δείκτες της επιτυχίας καθορίζονται από το ταλέντο, το σθένος και την αποφασιστικότητα, ανεξάρτητα από το ποιος είσαι».
Παρόμοια είναι και η αποστολή του Crypto Coven, μια από τις πιο πετυχημένες και φιλόξενες κοινότητες που έχει κερδίσει το σεβασμό όλων με τις αξίες της. Το σύνθημά της, «Lore not floοr», δηλαδή ότι η μυθοπλασία γύρω από τη συλλογή έχει μεγαλύτερη αξία από την τιμή της, είναι ένας από τους λόγους που επιβίωσε την κρίση της αγοράς έχοντας χτίσει μια πιστή κοινότητα που τη στηρίζει.
«Το Crypto Coven ξεκίνησε ως μια προσπάθεια να δημιουργήσει την ομορφιά και το θαύμα που θέλαμε να δούμε στο συνεχώς εξελισσόμενο χώρο του Web3», μας λέει μία από τις ιδρύτριες, η Aletheia. «Οι Witches αντιπροσωπεύουν το είδος της γυναικείας ενέργειας που είναι βουτηγμένη σε δύναμη και αυτοεκπλήρωση, χωρίς να συνδέεται με τα στερεότυπα στα οποία συνήθως υποβάλλονται οι γυναίκες. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα αφηγηματικό σύμπαν το οποίο μπορούν να το χτίσουν και να το επεκτείνουν και άλλοι, και ελπίζουμε να εμπνεύσουμε το ίδιο είδος απόλαυσης και περιέργειας που αρχικά μας έκανε να ερωτευτούμε το Διαδίκτυο».
Το Crypto Lady Gang είναι μια συλλογικότητα και γκαλερί για γυναίκες καλλιτέχνες στο Web3. Ο ιστότοπός τους αναδεικνύει ταλαντούχους καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο, με επί του παρόντος 86 καλλιτέχνες. Η εικονική γκαλερί λέει λίγα για την κάθε δημιουργό και πού να βρει τα κομμάτια της. Οι καλλιτέχνες γίνονται δεκτοί μέσω αίτησης με βάση το ταλέντο, την πρωτοτυπία και τη διαδικασία. Η ιδρύτρια και NFT artist The Mystic μας μίλησε για το πώς αποφάσισε να ξεκινήσει αυτό το project: «Ξεκίνησα η ίδια στον χώρο ως καλλιτέχνης. Από νωρίς παρατήρησα ότι δεν υπήρχε ένα καθορισμένο σημείο στο metaverse για να τονίσω και να υποστηρίξω όλες τις υπέροχες γυναίκες καλλιτέχνες. Παρατήρησα ότι ήταν εξαιρετικά ανδροκρατούμενο. Υπάρχει μια τεράστια ευκαιρία για τις γυναίκες στο χώρο των NFTs και ήθελα να δημιουργήσω ένα μέρος για να αναδείξουν το ταλέντο τους! Η αγορά NFTs αποτελείται από 16% γυναίκες, παρόλο που το 51% των εικαστικών είναι γυναίκες. Υπάρχει τόσο πολύ περιθώριο ανάπτυξης αυτής της βιομηχανίας και ήθελα να κάνω το μέρος μου για να βεβαιωθώ ότι οι γυναίκες θα έχουν μια θέση στο τραπέζι που οδηγεί αυτή την ανάπτυξη».
Αν και παραμένουν η μειοψηφία, οι γυναίκες έχουν δυναμική παρουσία στο χώρο και με τις κοινότητές τους έχουν καταφέρει να κάνουν τη διαφορά όχι μόνο στον ψηφιακό αλλά και στο φυσικό κόσμο.
Το πιο δυνατό ίσως παράδειγμα είναι το UnicornDAO της Ρωσίδας ακτιβίστριας και συνιδρύτριας του φεμινιστικού πανκ γκρουπ Pussy Riot, Nadya Tolokonnikova. Η κοινότητα σκοπεύει στην αναδιανομή του πλούτου μέσω της απόκτησης και ανάδειξης έργων τέχνης γυναικών και LGBTQ+ καλλιτεχνών και ανάμεσα στα μέλη της είναι διασημότητες όπως η Grimes, η Sia, o Guy Oseary, o Beeple και ο Gary Vaynerchuk.
Η κοινότητα έχει και εκπαιδευτικό σκοπό, σκοπεύοντας να παρέχει στους καλλιτέχνες εργαλεία και mentorship. Πέρα από αυτό, η κοινότητα έχει ήδη επιδείξει και φιλανθρωπικό έργο, έχοντας συγκεντρώσει 6,7 εκατομμύρια για την ανακούφιση των θυμάτων του πολέμου στην Ουκρανία, ενώ μέσω του πορτοφολιού για κρυπτονομίσματα legalabortion.eth, συγκεντρώνει χρήματα για επτά οργανισμούς για την προστασία των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων μετά την επαίσχυντη απόφαση του Aνωτάτου Δικαστηρίου της Αμερικής κατά των αμβλώσεων.
H κοινότητα Gamechangers εστιάζει στη συγκέντρωση χρημάτων για να επενδύσουν σε γυναικεία startup. Ανάμεσα στα μέλη τους είναι ιδρύτριες άλλων κοινοτήτων και εταιρειών στην blockchain όπως η Randi Zuckerberg, συνιδρύτρια του HUG και πρώην στέλεχος του Facebook. Το HUG έχει σκοπό να κάνει το metaverse, inclusiverse, όπως χαριτολογούν οι ιδρύτριές του.
Η άλλη συνιδρύτρια του HUG, Debbie Soon, μας λέει: «Ενα από τα αγαπημένα μου πράγματα για το Web3 είναι ότι είμαστε εδώ αρκετά νωρίς για να έχουμε τη δύναμη να διαμορφώσουμε το μέλλον του. Ως διαχειριστές του χώρου, έχουμε την ευθύνη να ενισχύσουμε τις φωνές των διαφορετικών κοινοτήτων NFT. Οι υποεκπροσωπούμενοι καλλιτέχνες εργάζονται σκληρά στα παρασκήνια και, ωστόσο, συχνά δεν έχουν την ίδια προβολή με τα έργα που ιδρύθηκαν από άντρες. Ελπίζουμε να το αλλάξουμε αυτό με το HUG και να εξισορροπήσουμε τους όρους ανταγωνισμού για τους δημιουργούς στο Web3 μέσω της ηγεσίας της σκέψης και των προϊόντων που έχουν κατασκευαστεί με πρόθεση».
Η κοινότητα Meta Angels έχει παρόμοια αποστολή. Επιπλέον, όμως, επιτρέπει στα μέλη της να παρέχουν πρόσβαση σε άλλα άτομα που ίσως δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να συμμετέχουν ως μέλη, δανείζοντας το NFT τους, αλλά και χορηγούν στα μέλη τους μικρά ποσά κρυπτονομισμάτων για να τα βοηθήσουν να κάνουν μια θετική αλλαγή στη ζωή τους.
«O λόγος που με ελκύει αυτός ο χώρος είναι το γεγονός ότι μου αρέσει να χτίζω πράγματα. Βρισκόμαστε στην αρχή αυτού που μπορεί να κάνει το blockchain και το Web3 από άποψη τεχνολογικών καινοτομιών και ήθελα να είμαι μέρος αυτής της ομάδας που χτίζει το μέλλον και δημιουργεί νέες αξίες. Οι Meta Angels γενήθηκαν από μία ερώτηση: τι θα μπορούσε να σημαίνει η δημιουργία ενός νέου είδους δικτύου; Ενός δικτύου που θα είναι συμπεριληπτικό, καινοτόμο και θα βασίζεται σε πραγματικές αξίες. Γίναμε οι πρώτες που πετύχαμε συμφωνίες με εταιρείες που μας επέτρεψαν να ανοίξουμε τις πόρτες μας και να υποδεχτούμε όσους δεν μπορούσαν να αγοράσουν τα NFTs μας. Και η πρώτη συλλογή που παρουσίασε όλο το φάσμα των φυλών, του φύλου ώστε όλοι να νιώθουν ότι εκπροωσωπούνται μέσα από την τέχνη μας. Δεν ήταν κάτι που συνέβη τυχαία, ήταν ο στόχος μας εξαρχής».
Αξίζει να ασχοληθώ;
Αν ο σκοπός είναι να βγάλετε κάποια χρήματα γρήγορα και ανώδυνα, μάλλον όχι. Ο κόσμος του metaverse που ανατέλλει θυμίζει αρκετά την Aγρια Δύση. Μπορεί να βρεις ένα χρυσωρυχείο ή μπορεί να σε φάει ένας περιπλανώμενος πιστολέρο. Οι πιθανότητες είναι σχεδόν οι ίδιες, με τις απάτες να αποτελούν καθημερινά νέα για τον χώρο. Αν όμως σας ενδιαφέρει η τεχνολογία, θέλετε να γνωρίσετε ενδιαφέροντες ανθρώπους από όλο τον κόσμο, να μάθετε νέες δεξιοτεχνίες και ίσως να βρείτε μια δουλειά (σχεδόν όλες οι δουλειές είναι remote), τότε ασχοληθείτε, πραγματικά αξίζει.
Από πού να ξεκινήσετε; Από ό,τι ίσως ήδη έχετε καταλάβει, όλα ξεκινούν και καταλήγουν στην κοινότητα. Υπάρχουν κοινότητες στις οποίες μπορείτε να συμμετάσχετε στη συζήτηση χωρίς να έχετε καν ένα NFT στη συλλογή σας, όπως η Crypto Coven. H Αletheia, μία από τις ιδρύτριές της, μας αποκάλυψε πώς η ίδια πήρε απόφαση να ασχοληθεί με το χώρο: «Υπάρχει τεράστια δυναμική σε αυτόν το χώρο – το Web3 είναι τόσο εκκολαπτόμενο που κανείς δεν ξέρει πραγματικά πού πηγαίνουν τα πράγματα και έτσι όλοι χτίζουν και πειραματίζονται καθώς πηγαίνουν. Ως δημιουργός, έμαθα τη βαθιά ολοκλήρωση που προέρχεται από το να ακολουθείς τη διαίσθησή σου και να σχεδιάζεις από την καρδιά σου. Είναι ένα πολύ ιδιαίτερο συναίσθημα να βλέπεις το όραμά σου να γίνεται πραγματικότητα, να εμπνέεις την αγάπη και την υποστήριξη μιας αναπτυσσόμενης κοινότητας και να επεκτείνεται σε κάτι πολύ περισσότερο».
Ενα ακόμα εργαλείο για να μάθετε περισσότερα και να δικτυωθείτε στον κόσμο του Web3, είναι το Twitter, το go-to κοινωνικό δίκτυο για τους φίλους των NFTs. Ξεκινήστε να δικτυώνεστε και σύντομα θα διαπιστώσετε ότι επειδή αυτές οι τεχνολογίες είναι κάτι το πολύ νέο για όλους, όλοι είναι διατεθειμένοι να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο και να λύσουν απορίες που ίσως έχετε. Ραντεβού στο metaverse!
