Το πρόσωπό του γλυκαίνει όταν πλησιάζουν να του πουν «γεια» από την οθόνη ο 13χρονος γιος μου και η 15χρονη κόρη μου (η πρώτη φορά στη δημοσιογραφική ζωή μου που δέχθηκα παρόμοιο αίτημα). «Μεγάλα παλικάρια!» σχολιάζει. Τους ρωτάει πόσα χρόνια κάνουν μπάσκετ, σε ποια ομάδα. «Έχω καλές επαφές με τον Γιάννη (σ.σ.: Αντεντοκούνμπο)», τους λέει σαν να θέλει να τους γοητεύσει ακόμα περισσότερο.
«Είναι συγκινητικό το ότι έχουμε τη δύναμη να εμπνεύσουμε και να φέρουμε νέα παιδιά στα γήπεδα, ώστε να ασχοληθούν με κάτι δημιουργικό», μου έλεγε λίγο νωρίτερα. «Γιατί έχει και τη δημιουργική πλευρά του! Οποιοδήποτε άθλημα κι αν είναι αυτό, μπάσκετ, ποδόσφαιρο, τένις, είναι όμορφο να βλέπεις νέα παιδιά να ασχολούνται εντατικά με ένα άθλημα, να το αγαπούν, να μαθαίνουν μέσα από αυτό, να έχουν προπονητές που τους εμπνέουν…».
Σε μια απρόσμενα «εσωτερική» συζήτηση, λίγες μέρες πριν από τους παράδοξους 32ους Ολυμπιακούς Αγώνες, ο δικός μας εθνικός «Stef» μίλησε για τη ζωή όπως την οραματίζεται εντός και εκτός τερέν.
Πού βρίσκεσαι αυτή τη στιγμή;
Στην Ακαδημία Μουράτογλου στη Νότια Γαλλία, όπου προπονούμαι.
Νιώθεις ποτέ ότι όλη αυτή η πειθαρχία γίνεται ασφυκτική;
Είναι μεγάλο φορτίο. Είναι, όμως, απολύτως λογικό. Οταν κάνεις πρωταθλητισμό σε τέτοιο επίπεδο δεν υπάρχει εναλλακτική. Υπάρχει καθημερινή πίεση, πειθαρχία και σκληρή δουλειά. Αυτός είναι ο λόγος που πολλές φορές μού αρέσει να έχω τον δικό μου χρόνο μακριά απ’ όλους και απ’ όλα. Να πάω σε ένα ωραίο νησί, να περάσω λίγο χρόνο μόνος μου. Είναι κάτι που μου έχει λείψει. Περιστοιχίζομαι συνέχεια από ανθρώπους. Δεν θα ’λεγα ότι με κουράζει, αλλά πολλές φορές, όταν δεν αγωνίζομαι σε κάποιο πρωτάθλημα, θέλω λίγο και την ησυχία μου. Για να ξανανιώσω φρέσκος. Ολο αυτό σου απορροφά καθημερινά πάρα πολλή ενέργεια.
Έχεις, όμως, και το Plan B σου: τα travel vlogs από διαφορετικές χώρες, το κανάλι σου στο YouTube, τα βίντεο, τη φωτογραφία…
Αυτά πραγματικά με βοηθούν πολύ. Είναι για μένα ξεκούραση. Θα ευχαριστώ τον εαυτό μου σε δέκα χρόνια από τώρα που μπορώ να μοιράζομαι μέσω μιας κάμερας όλες αυτές τις ιστορίες.
Ο Μουράτογλου δεν γκρινιάζει που ασχολείσαι με πράγματα εκτός τένις;
Είναι απολύτως δικό μου χόμπι και δεν νομίζω ότι έχει κανένας δικαίωμα να μου πει τι θα κάνω με τη ζωή μου. Είναι δική μου απόφαση το αν απολαμβάνω να κάνω κάτι και, έξω από το τένις, δεν έχει κανείς δικαίωμα να μου πει τίποτα.
Βάζεις δηλαδή τα όριά σου;
Οπως είπα, είναι μέρος της ζωής μου να είμαι πειθαρχημένος και συντονισμένος συνεχώς σε αυτό που κάνω. Αλλα, όπως και πολλοί στην ηλικία μου, χρειάζομαι και λίγο χρόνο εκτός, διαφορετικά θα γίνει «υπερφόρτωση». Οσο για τον Μουράτογλου, έχω μια πολύ καλή και σταθερή σχέση μαζί του. Δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος να έχει έλεγχο και σε αυτόν τον χώρο της ζωής μου! (γελάει)
Μου έκανε εντύπωση ότι στα βίντεο που ανεβάζεις, αυτοσαρκάζεσαι.
Ναι, το κάνω συχνά.
Φοβερός οδηγός επιβίωσης! Το να μπορείς, δηλαδή, να γελάς με τον εαυτό σου, ειδικά όταν όλοι οι άλλοι σε παίρνουν στα σοβαρά.
Είναι αλήθεια. Δεν ξέρω σε τι ακριβώς οφείλεται, αλλά είμαι έτσι από τη φύση μου. Γενικά στα social media γράφω πράγματα που συχνά κάποιοι δεν τα πολυκαταλαβαίνουν, τους φαίνονται αλαμπουρνέζικα. Εμένα, όμως, πραγματικά με αντιπροσωπεύει όλο αυτό. Το να μοιράζομαι όλες αυτές τις ιστορίες ή οτιδήποτε άλλο έχω να πω μέσω των κοινωνικών δικτύων είναι αναπόσπαστο κομμάτι μου.
Μου λες ότι «κάποιοι δεν πολυκαταλαβαίνουν». Αισθάνεσαι διαφορετικός;
Διαφέρω, θα έλεγα, σε πολλά πράγματα, γιατί τα ενδιαφέροντά μου δεν περιορίζονται στο τένις, αλλά διευρύνονται και εκτός γηπέδου. Πρόκειται για ενδιαφέροντα που καλλιεργώ και εξελίσσω εδώ και πολύ καιρό. Κάποια μάλιστα από αυτά τα χόμπι μου μού αποφέρουν και ένα επιπλέον εισόδημα. Καμία σύγκριση με την πρώτη μου δουλειά! Και πάλι, όμως, έχω το κεφάλι μου ήσυχο, γνωρίζοντας ότι έχω και κάποια άλλα ταλέντα τα οποία στο μέλλον -άμα βάλω ακόμα περισσότερο μεράκι και δουλειά- μπορούν να μου δώσουν άλλες ευκαιρίες στη ζωή. Εχει σημασία το ότι αναζητώ συνεχώς τρόπους να γίνω καλός και σε κάτι άλλο, να διδαχθώ κάτι καινούριο. Μου αρέσει πολύ να διαβάζω, να μαθαίνω…
Τι διαβάζεις;
Πιο πολύ αυτοβιογραφίες προσωπικοτήτων με σπουδαία επιτεύγματα. Μαθαίνω από τις δικές τους εμπειρίες, θεωρώ ότι έχουν να προσφέρουν πολλά στη δική μου διαδρομή. Η αυτοβιογραφία π.χ. του Ιλον Μασκ μού έδωσε μια άλλη προοπτική ζωής. Οπως και οι αυτοβιογραφίες του Γιουσέιν Μπολτ και του Φιλ Νάιτ, ιδρυτή της Νike.
Κάποιο άλλο είδος;
Τώρα τελευταία διαβάζω πολλά βιβλία σχετικά με τον βουδισμό. Είμαι χριστιανός ορθόδοξος, αλλά ανακαλύπτω μια πολύ όμορφη πλευρά του βουδισμού, η οποία επεκτείνεται σε πολλά πράγματα και έχει, θεωρώ, να προσφέρει πάρα πολλά σε πολύ κόσμο. Αυτό που μου αρέσει στη συγκεκριμένη θρησκεία είναι ότι δεν σε ωθεί να αλλάξεις και να γίνεις βουδιστής. Εχει να κάνει πάρα πολύ με την ηρεμία, με την αποχή από τον πόλεμο, από τη βία, από το μίσος, ενώ ταυτίζεται πολύ με την καλή ζωή.
Υπάρχει κάποιος που σε μύησε σε αυτό;
Μόνος μου το ανακάλυψα. Είχα κάνει μια έρευνα πριν από μερικά χρόνια… Επειδή διεξάγονται πολλοί πόλεμοι, επειδή υπάρχει πολύ μίσος μέσω των θρησκειών… Και μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ότι ο βουδισμός δεν προκάλεσε ποτέ πολέμους, δεν ώθησε ανθρώπους σε αντιθέσεις. Τώρα έχω κάτσει να διαβάσω, να μάθω περισσότερα, είναι κάτι που με ελκύει.
Για τους πρωταθλητές λένε πως είτε μένουν για πάντα παιδιά, είτε μεγαλώνουν πρόωρα. Εσύ νιώθεις ότι ωρίμασες λίγο πιο γρήγορα;
Μου το λένε πολύ αυτό. Οτι είμαι πιο ώριμος απ’ ό,τι δείχνω και από την ηλικία μου. Παρ’ όλα αυτά, ο πρωταθλητισμός εμπεριέχει και το παιδικό στοιχείο. Διότι τη δουλειά μου δεν τη βλέπω πάρα πολύ ως… δουλειά. Μου αρέσει που βρίσκομαι σε εξωτερικούς χώρους κάνοντας αυτό που αγαπάω, ενώ ταυτόχρονα γυμνάζομαι. Το προτιμώ από το να είμαι, ξέρω γω, σε ένα γραφείο. Οπότε, ως… δουλειά, είναι από τις καλύτερες του κόσμου.
Το στοιχείο του παιχνιδιού χάνεται στον επαγγελματικό πρωταθλητισμό;
Σίγουρα είναι παιχνίδι, αλλά πολλές φορές το απλό παιχνίδι καταλήγει να μην έχει σκοπό, δεν βλέπεις κάποιο αποτέλεσμα. Σε αυτό, όμως, το συγκεκριμένο «παιχνίδι» το αποτέλεσμα μετράει, παίρνει μια άλλη μορφή, γίνεται ένα σημαντικό στοιχείο, το οποίο θα σου αποφέρει ευκαιρίες, θα σου δημιουργήσει μια καλύτερη καριέρα, θα σε βοηθήσει να εμπνεύσεις άλλες γενιές όχι μόνο ως αθλητής, αλλά και ως άνθρωπος. Και είναι πολύ όμορφο ότι αυτό μπορεί να γίνει μέσα από ένα τέτοιο άθλημα. Ολα αυτά βέβαια με την προϋπόθεση ότι είσαι καλός στο παιχνίδι.
Τι σε ωριμάζει περισσότερο ή ήττα ή η νίκη;
Και τα δύο.
Πάντως εξακολουθείς να εκφράζεις συχνά την αποστροφή σου για την ήττα.
Ναι, οι περισσότερες ήττες είναι σκληρές! Είναι δύσκολο να τις δεχτώ, να τις δω ως κάτι θετικό. Τελικά, όμως, μαθαίνω πολλά από αυτές. Οπως άλλωστε και από τις νίκες μου. Γιατί βλέπω τι λειτουργεί, τι με βοηθάει να παίζω στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο… Και ενώ οι νίκες με βοηθούν να αντιληφθώ συγκεκριμένα πράγματα καλύτερα, τις ήττες τις χρειάζομαι. Θα ήταν τοξικό για μένα να μην έχω ήττες. Γιατί μετά ξαφνικά αρχίζεις και νιώθεις ότι είσαι θεός, ότι βρίσκεσαι στο υπερπέραν. Η ήττα σε κρατά χαμηλά.
Σε προσγειώνει.
Ναι, σε κρατάει στο έδαφος. Η αλήθεια είναι ότι είμαι από τη φύση μου πολύ ανταγωνιστικός. Πραγματικά σιχαίνομαι να χάνω! Και όταν ήμουν μικρός και έπαιζα στην Ελλάδα, ήμουν από τους χειρότερους ηττημένους. Κλάματα, φωνές, όχι μπροστά στον κόσμο, μετά. Με το που έφευγα από το γήπεδο, πήγαινα και κρυβόμουν στα πάρκινγκ των κλαμπ. Δεν ήθελα να βρίσκομαι κοντά σε ανθρώπους, ένιωθα ντροπή, ότι είχα γίνει ρεζίλι, ότι ήμουν μία απογοήτευση. Οσο μεγάλωνα, αυτό άλλαξε, ωρίμασα. Είδα τις ήττες με μια άλλη ματιά.
Γενικά, η αποτυχία είναι ένας τρόμος της εποχής.
Εγώ πιο πολύ νιώθω ότι με κρατάει στάσιμο. Και το να μείνω στάσιμος για μια εβδομάδα ή και περισσότερες δεν με ικανοποιεί, εξ ου και υπάρχει θυμός και εκνευρισμός. Είμαι ένας άνθρωπος με μεγάλες προοπτικές, ξέρω τι αξίζω, ξέρω για τι είμαι φτιαγμένος. Γι’ αυτό και όταν βλέπω ότι κάτι δεν λειτουργεί, ότι δεν πάει καλά… Σε σχέση με το παρελθόν, τα τελευταία χρόνια έχω μάθει να μένω πιο ψύχραιμος. Θέλει και αυτό εξάσκηση, να μπορείς να ελέγχεις τον εαυτό σου, να μην ξεφεύγει η συμπεριφορά σου, να είσαι ώριμος και σε αυτό το καθεστώς.
Μεγάλη τύχη και προνόμιο να γνωρίζεις στα 22 σου για τι είσαι φτιαγμένος. Αν κι εσύ, όπως μου είπες, ανοίγεις κι άλλους δρόμους.
Ναι. Γενικά βλέπω τη ζωή σαν λεμόνια που δεν τα έχω ακόμα στύψει. Και βλέπω ότι έχω και τις προσδοκίες και τις δυνατότητες να κάνω διάφορα πράγματα και μέσα και έξω από το τένις. Αντιμετωπίζω την κάθε μέρα σαν μια ευκαιρία. Μια ευκαιρία να δημιουργήσω, να εκπληρώσω κάτι καινούριο, το οποίο θα μου αποφέρει ευτυχία, ενώ θα κάνει και τις ζωές άλλων ανθρώπων καλύτερες. Μου αρέσει να προσφέρω και να ανταποδίδω.
Όταν λες «να προσφέρω», πώς το εννοείς;
Δεν έχω κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου αυτή τη στιγμή. Αλλά ό,τι κι αν είναι αυτό, κάποιο μοντέλο μπίζνες ή κάποια ιδέα που θα έχει μεγάλη απήχηση στις ζωές των ανθρώπων -με τη θετική έννοια- θέλω να δω αλλαγή. Πολλές φορές νομίζω ότι αυτή η αλλαγή δεν πρόκειται να υπάρξει, άμα εγώ δεν πάρω φόρα να κάνω κάτι μόνος μου. Τα καλύτερα πράγματα στη ζωή γίνονται όταν τολμάς εσύ, χωρίς να περιμένεις κάποιον άλλο.
Τώρα που μίλησες για αλλαγή, μου θύμισες ένα πρόσφατο tweet της Ναόμι Οσάκα, μετά τις δύσκολες μέρες που πέρασε στο τελευταίο Ρολάν Γκαρός, όταν «εξοστρακίστηκε» επειδή δεν έπαιρνε μέρος στις συνεντεύξεις Τύπου: «Change makes people uncomfortable» («Η αλλαγή φέρνει τους ανθρώπους σε δύσκολη θέση»).
Ναι, η αλλαγή ενοχλεί πολύ.
Με αφορμή την περίπτωση της Οσάκα, ήθελα να σε ρωτήσω για το ζήτημα της ψυχικής υγείας των πρωταθλητών που βγαίνει όλο και περισσότερο στην επιφάνεια. Ο Ολυμπιονίκης της κολύμβησης Μάικλ Φελπς συνεχάρη τη μεγάλη Γιαπωνέζα τενίστρια «που έδειξε την ευαλωτότητά της».
Επιτρέπεται οι πρωταθλητές να μιλούν για την ψυχική τους υγεία, να μη δείχνουν τέλειοι;
Η ψυχική υγεία κυρίως στον αθλητισμό δεν έχει ληφθεί υπ’ όψιν στα σοβαρά. Δεν είναι πολλοί εκείνοι που έχουν το κουράγιο να βγουν και να πουν τις προσωπικές τους ιστορίες. Τρέφω μεγάλο σεβασμό για την Οσάκα, γι’ αυτά που βγήκε και είπε. Της συμπαραστέκομαι, την καταλαβαίνω απόλυτα. Είναι απολύτως φυσιολογικό να μην είσαι τέλειος. Είναι απολύτως φυσιολογικό να μη δείχνεις δυνατός. Κόντρα δηλαδή στα στερεότυπα που θέλουν οι σπόνσορες και άλλοι παράγοντες, το να φαίνονται οι αθλητές δυνατοί και υπεράνω. Σέβομαι πολύ και τους αθλητές και από άλλα αθλήματα, αλλά και όλους όσοι βγαίνουν και μιλούν ελεύθερα, φανερώνοντας και αδύναμες πλευρές τους. Πολλοί δεν έχουν το κουράγιο να κάνουν, φοβούνται ότι θα θέσουν τον εαυτό τους σε μειονεκτική θέση.
Όλοι μας θεωρούμε ότι είστε τέλειοι…
Σούπερ ήρωες…
Και ότι έχετε την τέλεια ζωή.
Και όμως, δεν είναι έτσι. Επιλέγουμε και εμείς να μοιραζόμαστε στιγμές χαράς στα social media. Πολλοί πιστεύουν πως έτσι είναι και η καθημερινή μας ζωή: ότι περνάμε υπέροχα, ότι βγάζουμε πολλά λεφτά, ότι έχουμε επιτυχίες, ότι είμαστε διάσημοι κ.λπ. και ότι αυτό αυτομάτως καθιστά τη ζωή μας ένα όμορφο παραμύθι. Αλλά η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν δυσκολίες. Η δε πρόσφατη πανδημία ήρθε να κάνει πιο δύσκολα τα πράγματα. Μας έχει προκαλέσει δυσχέρειες στις μετακινήσεις, στα ταξίδια μας. Και η ψυχική υγεία όχι μόνο της Οσάκα, αλλά και η δική μου δεν υπήρξε σε καλύτερα επίπεδα ακόμα και πριν ξεκινήσει η πανδημία. Οπότε την κατανοώ απολύτως.
Εννοείς ότι πριν από την πανδημία είχες νιώσει δυσκολίες οι οποίες στη συνέχεια επιδεινώθηκαν;
Με το που ξεκίνησε όλο αυτό και όσο περνούσε ο χρόνος ένιωθα… Δεν ξέρω… Δεν είμαι πρόθυμος να μπω τώρα σε πολλές λεπτομέρειες, πάντως δεν ένιωθα ο ίδιος μετά το ξέσπασμα της πανδημίας.
Είναι λογικό γιατί είναι κάτι παγκόσμιο που μας ταρακούνησε όλους.
Είναι απίστευτο σε ποιο βαθμό μπορεί κάτι τέτοιο να σε επιβαρύνει τόσο πολύ και να σε ταρακουνήσει γενικά, όπως είπες, να σε φέρει σε ένα άλλο επίπεδο του εαυτού σου, πολλές φορές πολύ σκοτεινό και πολύ αβέβαιο. Είναι και δύσκολο να το εξηγήσεις. Αλλά έχει να κάνει, όπως είπα, με την ψυχική υγεία, με το πόσο υγιής είσαι πνευματικά και ψυχικά.
Αλήθεια πώς κρατιέται κανείς ψυχικά σε φόρμα πριν από τους Ολυμπιακούς; Κάνεις κάποιου είδους mental training;
Φυσικά. Όπως κάνω γυμναστική για το σώμα μου, έτσι ακριβώς κάνω προπόνηση για τον εγκέφαλό μου, για την ψυχική μου υγεία. Και έχω κάποιον εδώ και πολλά χρόνια που με βοηθάει. Μοιράζομαι μαζί του τα πάντα, δεν υπάρχουν φίλτρα. Και αυτός ο άνθρωπος (σ.σ.: ο Κώστας Περγαντής) με έχει βοηθήσει να καταλάβω καλύτερα τον εαυτό μου, να βρω λύσεις σε οποιοδήποτε πρόβλημα. Είναι σημαντικό να έχεις ανθρώπους σαν αυτόν που οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας είναι εκεί πέρα για να ακούσει τι έχεις να πεις, που σέβεται τη φωνή του αθλητή και είναι έτοιμος να συζητήσει κάθε αβεβαιότητα που υπάρχει στο μυαλό σου.
Υπάρχει κάποιος γενικός κανόνας ζωής που σου έχει δώσει και τον ακολουθείς;
«Η δική σου χαρά είναι στα δικά σου χέρια και κανενός άλλου». Δηλαδή, εσύ έχεις τον απόλυτο έλεγχο για το αν θα είσαι χαρούμενος ή όχι.
Η πνευματική αυτή προπόνηση σε έχει οπλίσει για τους πρώτους στην Ιστορία Ολυμπιακούς χωρίς θεατές;
Δεν έχω ξαναπαίξει σε Ολυμπιακούς, θα είναι μια τρομερή εμπειρία. Θα ήταν σαφώς προτιμότερο να υπήρχαν θεατές, αλλά προτιμώ να μην το αφήσω με κανέναν τρόπο να με επηρεάσει. Είναι μια ωραία γιορτή, με την έννοια ότι είναι ένα event στον αθλητισμό που λαμβάνει χώρα μόνο κάθε τέσσερα χρόνια…
Αυτή τη φορά είναι πέντε…
Σωστά! (γελάει) Οπως και να ’χει, είναι μεγάλη τιμή για μένα ότι θα βρίσκομαι εκεί με τη χώρα μου και είμαι βέβαιος ότι θα ζήσουμε αξέχαστες στιγμές.
Παρότι ταξιδεύεις πολύ και είσαι πολίτης του κόσμου, είσαι και πολύ Έλληνας. Τα λέω σωστά;
Είμαι πολύ ανοιχτός, σέβομαι κάθε κουλτούρα και κάθε χώρα που επισκέπτομαι και προσπαθώ να πάρω τα καλύτερα από την καθεμία. Την ίδια στιγμή είμαι πολύ περήφανος πρέσβης της χώρας μου. Νιώθω δε την ανάγκη κάποια πράγματα που βιώνω στο εξωτερικό να τα φέρω και στην Ελλάδα. Δεν λέω ότι υπολείπεται ή οτιδήποτε παρόμοιο, την αγαπώ πάρα πολύ, αλλά νιώθω ότι υπάρχει το δυναμικό η χώρα να εκτιναχθεί και να δημιουργήσει απίστευτους αθλητές, να δημιουργήσει ευκαιρίες για πάρα πολλούς ανθρώπους, να γίνει ένα παράδειγμα προς μίμηση. Οχι ότι δεν είναι! Ωστόσο, τα όρια είναι απεριόριστα. Μου αρέσει που είμαστε μια τόσο παθιασμένη χώρα, που έχουμε τόσο πάθος ο ένας για τον άλλο. Θεωρώ ότι η Ελλάδα πρέπει να φτάσει σε περισσότερα σημεία του πλανήτη, να διαφημιστεί καλύτερα. Είμαι υπερήφανος και θέλω να είμαι πρέσβης αυτής της καμπάνιας ελληνικότητας…
Είσαι μάλιστα το ιδανικό brand name γι’ αυτή την ελληνικότητα.
Αυτό δεν το ξέρω εγώ, άλλοι πρέπει να το αποφασίσουν. Εγώ κάνω τη δουλειά μου και νιώθω πολύ περήφανος που η σημαία μας βρίσκεται στον χώρο του τένις.
Πολλά ταλαντούχα παιδιά σε αθλητικές ακαδημίες στην Ελλάδα -όχι μόνο τενιστικές- συχνά εγκαταλείπουν υπό την υπερβολική πίεση των γονιών τους. Εσύ που ξεκίνησες μικρός, τι γνώμη έχεις;
Υπάρχουν πολλοί γονείς που έχουν υψηλές προσδοκίες από τα παιδιά τους και θέλουν να τα δουν να ασχολούνται με τον επαγγελματικό αθλητισμό. Απλώς, πολλά παιδιά δεν έχουν τις ικανότητες να το καταφέρουν, όσο πιεστικοί και ανταγωνιστικοί και να είναι οι γονείς τους. Πρόκειται για κάτι που έρχεται από το ίδιο το παιδί, από την επιθυμία του να ακολουθήσει τον επαγγελματικό αθλητισμό, από τη θέλησή του να δουλέψει και να θυσιάσει πράγματα. Εγώ είχα τη θέληση να βρεθώ εδώ που βρίσκομαι τώρα. Εχω ένα καλό ξεκίνημα, θέλω να ανταποκριθώ στην πρόκληση. Και είναι συγκινητικό να βλέπω παιδιά που εμπνέονται από εμένα, αλλά και από άλλους αθλητές και να επιθυμούν να ασχοληθούν με το τένις.
Λες συχνά ότι οι οι γονείς σου έχουν θυσιάσει πολλά για σένα. Τι κόστος είχε αυτό για την οικογένειά σας;
Έχασα κάποιες στιγμές από το μεγάλωμα των αδελφών μου. Ταξίδευα πάρα πολύ και δεν είχα τη δυνατότητα να περάσω αρκετό χρόνο μαζί τους. Το έκανα όταν βρέθηκα πίσω στην Ελλάδα και αργότερα, όταν μαζέψαμε όλοι τις βαλίτσες μας και μετακομίσαμε στο νέο μας σπίτι στη Νότια Γαλλία… Υπήρξαν δύσκολες στιγμές. Αυτός είναι ο λόγος που προσπαθούμε να βρισκόμαστε μαζί όσο περισσότερο γίνεται – και σε τουρνουά. Αυτή τη στιγμή βέβαια, οι δύο μικρότεροι (σ.σ.: ο Παύλος και η Ελισάβετ) παίζουν στο IΤF Juniors στην Ελλάδα, ενώ ο Πέτρος είναι στην Κορσική. Είμαστε διασκορπισμένοι παντού στον κόσμο, αλλά έχουμε όλοι τα ίδια όνειρα.
Αυτό είναι σύμπτωση ή το έσπρωξαν και λίγο οι γονείς;
Έχει να κάνει και πολύ με τους γονείς μας που ήταν μέσα σε αυτό το άθλημα. Από πολύ μικρή ηλικία ήμασταν όλοι με μία ρακέτα στο χέρι. Είναι, βέβαια, και σύμπτωση. Κάποιος από εμάς θα μπορούσε να πει: «Δεν θέλω να παίξω τένις». Κανείς μας, όμως, δεν ασχολήθηκε με κάτι άλλο.
Θα είναι, όμως, εφιαλτικό να γίνεσαι τενίστας με τον Τσιτσιπά αδελφό!
Έχω μιλήσει στ’ αδέλφια μου γι’ αυτό. Καταλαβαίνω απολύτως πώς μπορεί να νιώθουν για την άνοδό μου στην κορυφή, για το ότι βρίσκομαι αυτή τη στιγμή ανάμεσα στους πέντε καλύτερους παίκτες του κόσμου. Χαράζουν, όμως, τον δικό τους δρόμο στο τένις, δεν είναι απαραίτητο να ακολουθήσουν τον δικό μου. Τους εύχομαι φυσικά να έχουν έναν καλύτερο δρόμο από εμένα! Θα ήθελα πάρα πολύ να το δω αυτό. Και πάλι, βέβαια, δεν πρέπει να πιέζουν τον εαυτό τους, δεν πρέπει να θεωρούν ότι αν αυτό δεν επιτευχθεί, θα έρθει το τέλος του κόσμου! Υπάρχουν στη ζωή πιο σημαντικές στιγμές από το τένις. Και είναι σημαντικό να απολαμβάνουμε τη ζωή σε αυτές.
Είναι δύσκολο να σε κοουτσάρουν ο πατέρας και η μητέρα σου;
Το έχω συνηθίσει και μου είναι απολύτως φυσιολογικό. Δεν υπάρχει προπονητής που θα με καταλάβαινε και θα με ένιωθε τόσο καλά όσο ο πατέρας μου. Ο λόγος είναι ότι συνεργαζόμαστε εδώ και δώδεκα χρόνια. Δώδεκα χρόνια στο πλευρό μου, ξέρει την κάθε μου κίνηση, ξέρει τι μ’ αρέσει και τι όχι, ξέρει πότε να μου μιλήσει… Πολλές φορές, βέβαια, χάνεται και μου μιλάει περισσότερο απ’ ό,τι πρέπει. Τον καταλαβαίνω, είναι ο χαρακτήρας του έτσι, δεν μπορεί να συγκρατηθεί. Ομως μοιράζομαι μαζί του κάτι ξεχωριστό σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο προπονητή έχω συνεργαστεί στο παρελθόν. Τα λέει καλά και είναι κατά κάποιον τρόπο σαν μία προέκταση του σώματός μου: ένα παραπάνω χέρι!
Ο ρόλος της μητέρας σου;
Η μητέρα μου είναι και αυτή εκεί, αλλά γνωρίζει πλέον ότι ο πατέρας μου δεν θέλει να μπλέξει πάρα πολύ μαζί μου. Παλιά κάναμε αυτό το λάθος, έλεγε κάτι η μητέρα μου, ύστερα κάτι ο πατέρας μου, μπερδευόμουν εγώ, χανόμουν… Συνεπώς, ξέρει τον ρόλο της πλέον. Θέλει να μείνει μητέρα. Δεν θέλει να εμπλακεί τόσο πολύ στο τένις. Αν έχει κάτι να πει θα το πει απευθείας στον πατέρα μου, χωρίς να είμαι κι εγώ μέσα στο παιχνίδι. Σέβεται δηλαδή λίγο περισσότερο τη δουλειά του πατέρα μου απ’ ό,τι πριν και ασχολείται περισσότερο με τα μικρότερα αδέλφια μου. Η προσοχή της έχει πια στραφεί σ’ αυτά.
Τι σε έχουν διδάξει πρωτίστως οι γονείς σου;
Μου λένε πολλά, αλλά είμαι συγκεκριμένος σε αυτά που κρατάω. Το ένα είναι να μένω πάντα κοντά στα αδέλφια μου και να είμαι εκεί γι’ αυτά. Η οικογένεια είναι ό,τι πιο σημαντικό υπάρχει στη ζωή. Μου έχουν πει επίσης ότι άμα σταματήσει η αγάπη μου για κάτι, είναι προτιμότερο να το σταματήσω. Να μη χάσω δηλαδή χρόνο συνεχίζοντας κάτι που έχει καταντήσει αγγαρεία, να βρω κάτι άλλο για το οποίο να νιώθω πάθος.
Θα μου πεις τρία πράγματα που έχεις μάθει, μέσα ή έξω από τα κορτ, από τους «Big Three»: τον Φέντερερ, τον Ναδάλ και τον Τζόκοβιτς;
Ο Φέντερερ μου είπε πριν από δύο χρόνια, στο Laver Cup, να μην εστιάζω πάρα πολύ στην προπόνηση πριν από τον αγώνα. Είναι σημαντικό να κρατάω μια ισορροπία, γιατί μπορεί την ημέρα πριν παίξω να νιώθω τενιστικά σε απίστευτη κατάσταση, να μη χάνω μπάλα και μετά να πάω στον αγώνα και να συμβεί το αντίθετο.
Κάπως σαν το θέατρο. Σκίζεις στην πρόβα τζενεράλε, αλλά καταβαραθρώνεσαι στην πρεμιέρα!
Σωστά, καλή σύγκριση! Ο Ναδάλ μού έχει δώσει μια πολύ απλή συμβουλή που όμως σε βάζει λίγο στο δικό του το μυαλό, στο πώς προσεγγίζει τη ζωή: «Στέφανε, κάνε οτιδήποτε θα σε κάνει να νιώσεις χαρούμενος». Ο Τζόκοβιτς μου είχε πει πάνω στο ποταμόπλοιο στον Τάμεση, τη χρονιά που πήρα το Nitto στο Λονδίνο: «Μη δίνεις μεγάλη έμφαση στο τουρνουά Round Robin (σ.σ.: παίζουν όλοι με όλους ανά όμιλο), γιατί και να χάσεις, μπορεί να σου τύχει ο ίδιος παίκτης στον τελικό».
Είναι γενναιόδωροι τελικά οι Βig Τhree…
Γενναιόδωροι δεν ξέρω, αλλά έχουν καλές συμβουλές να δώσουν! (γελάει) Σημαίνει ότι σκέφτονται, ότι επεξεργάζονται ορισμένα πράγματα καλύτερα από άλλους.
Διακοπές θα κάνεις μετά τους Ολυμπιακούς; Και τι είναι για σένα διακοπές; Θα τρως ό,τι θες, θα ξενυχτάς κ.λπ. ή πειθαρχία πάλι;
Πιο πολύ το πρώτο! (γελάει) Εχω καθημερινά τόση πειθαρχία που αν την κρατήσω και στις διακοπές νομίζω πως θα τρελαθώ τελείως, θα κόψω φλέβες!… Δεν έχω βρει ακόμα πού θα πάω. Δεν ξέρω καν πού θα βρίσκομαι στα γενέθλιά μου (σ.σ.: στις 12 Αυγούστου). Μάλλον κάπου στην Αμερική. Θα ήθελα πάρα πολύ να είμαι στην Ελλάδα, αλλά οι πιθανότητες είναι μηδαμινές.
