Την ιστιοπλοΐα… γένους θηλυκού επιθυμεί να κάνει η Ολυμπιονίκης στο συγκεκριμένο άθλημα, Σοφία Παπαδοπούλου, κι όσο παράξενο κι αν σας φαίνεται, μάθετε πως οι γυναίκες που ασχολούνται με αυτή στην Ελλάδα είναι ελάχιστες, μιας και θεωρείται, ακόμα και σήμερα, ένα ανδροκρατούμενο σπορ.
Η Σοφία Παπαδοπούλου ασχολείται με τον αθλητισμό από τα 5 της χρόνια, ενώ ξεκίνησε ιστιοπλοΐα στα 8 της. Έκτοτε αυτό έγινε το αγαπημένο της άθλημα και με αυτό έμελλε να φέρει στην χώρα μας το 2008 στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου, μαζί με τις Βιργινία Κραβαριώτη και Σοφία Μπεκατώρου, το χάλκινο ολυμπιακό μετάλλιο! Στη σταδιοδρομία της έχει κατακτήσει πάνω από 16 χρυσά, αργυρά και χάλκινα πρωταθλήματα σε πανελλήνιο, πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, ενώ είναι γνωστή και για την κοινωνική και εθελοντική της δράση.
Πέρα από τον ενεργό αθλητισμό, η Σοφία δεν σταματά να εξελίσσεται σε όλους τους τομείς της ζωής της. Είναι καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής του τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Αθηνών και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και της Διεθνής Ολυμπιακής Ακαδημίας με ειδίκευση στα αθλητικά εκπαιδευτικά προγράμματα Ολυμπιακής Παιδείας. Παράλληλα, είναι υποψήφια διδάκτωρ του Πανεπιστήμιου Πελοποννήσου στο τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Αθλητισμού.
Με αφορμή τους αγώνες «Ωκεανίδα 2021», που θα διεξαχθούν το τριήμερο 22 με 24 Οκτωβρίου στον φαληρικό όρμο, και το διεθνές φεστιβάλ “Steering the Course”, το οποίο πρώτη φορά διοργανώνεται στη χώρα μας και είναι αφιερωμένο στις γυναίκες, μιλήσαμε μαζί της τόσο για τη συγκεκριμένη διοργάνωση, όσο και για την ιστιοπλοϊα στην Ελλάδα, το μέλλον της και τη θέση της γυναίκας στο άθλημα.
Πείτε μας, αρχικά, λίγα λόγια για το Steering the Course. Πώς αποφασίσατε να το «φέρετε» στην χώρα μας;
«Το Steering the Course είναι ένα πρόγραμμα της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ιστιοπλοΐας για γυναίκες. Φέτος, πραγματοποιήθηκε παγκοσμίως, τον Μάϊο και Οκτώβριο του 2021, μέσω δυο Φεστιβάλ, μια σειρά εκδηλώσεων ανά τον κόσμο για την προώθηση των γυναικών στο άθλημα της Ιστιοπλοΐας. Η απόφαση για το “Steering the Course” στην Ελλάδα (διαβάστε εδώ περισσότερες λεπτομέρειες για το πρόγραμμα), ήρθε έπειτα από συζητήσεις με την νέα Πρόεδρο της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας (ΕΙΟ), κα. Νίκη Αναστασίου. Να σημειώσω, πως, ίσως δεν είναι γνωστό σε πολλούς, αλλά είναι η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει τα ηνία της συγκεκριμένης Ομοσπονδίας και το θεωρώ θετικό σε όλα τα επίπεδα και της εύχομαι καλή δύναμη στο έργο της».
Ποιος είναι ο ρόλος σας ακριβώς και ποιος ο στόχος της διοργάνωσης;
«Μετά την πρόταση της νέας Προέδρου, λοιπόν, να τεθώ υποψήφια σε επιτροπές της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας, επιλέχθηκα σε δυο: την επιτροπή Regional Games Sub- Committee, που ασχολείται με την ανάπτυξη και παρακολούθηση της υλοποίησης των Περιφερειακών Αγώνων ανά Ήπειρο και την επιτροπή Youth Events Sub – Committee, που ασχολείται αντίστοιχα με τις αγωνιστικές διοργανώσεις των Νέων ιστιοπλόων αλλά και την υλοποίηση αθλητικών προγραμμάτων ανά το κόσμο. Ο ρόλος μου, μέσω της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας, είναι να συντονίζω, να προτείνω, να οργανώνω και να υλοποιώ δράσεις που αφορούν την προώθηση του αθλήματος της Ιστιοπλοΐας σε όλη τη χώρα και για όλους (παιδιά, γυναίκες, γονείς, ΑΜΕΑ, Γ’ ηλικία).
Έπειτα από διερεύνηση των προγραμμάτων που εφαρμόζει η Παγκόσμια Ομοσπονδία, βρήκαμε αρκετά ενδιαφέρον το θέμα της προώθησης των γυναικών στην ιστιοπλοΐα και έτσι ξεκινήσαμε να υλοποιούμε το δικό μας πρόγραμμα με την ονομασία «Ιστιοπλοΐα Γένους Θηλυκού», το οποίο περιλαμβάνει δράσεις στις οποίες καλούνται γυναίκες να ασχοληθούν με την ιστιοπλοΐα. Στόχος μας είναι, μέσω αυτού, να γνωρίσουν όσες περισσότερες γυναίκες το άθλημα μας και να το εντάξουν -όσο γίνεται- στην καθημερινότητά τους.
Η πρώτη επίσημη και δια ζώσης δράση για γυναίκες ξεκίνησε στις 9 Οκτωβρίου. Καλέσαμε γυναίκες να επισκεφθούν την Μαρίνα Φλοίσβου και να ζήσουν από κοντά την ιστιοπλοϊκή εμπειρία με σκάφη τύπου Platu 25 (χωρητικότητας 4-6 ατόμων). Παράλληλα με αυτή την δράση συμμετέχουμε και στο δεκαήμερο Παγκόσμιο Φεστιβάλ του ‘Steering the Course’ της Παγκόσμιας Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας. Η δράση διεξάγεται σε συνεργασία της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας, του Νο78 ναυτικού ομίλου και της οργανωτικής επιτροπής των παραδοσιακών σκαφών «Ωκεανίδα 2021», τους οποίους και θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα».
Ποιος είναι ο προσωπικός σας στόχος; Τι θέλετε να πετύχετε μέσα από αυτό;
«Έχω μάθει να κερδίζω μέσα από την συνεργασία. Έχω μάθει, όμως, και να χάνω και αυτό με βοηθάει να γίνομαι καλύτερη. Ένας από τους προσωπικούς μου στόχους είναι να βελτιωθεί η εικόνα της ιστιοπλοΐας σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο μέσω ουσιαστικών δράσεων. Όπως λέει και η παροιμία: ‘Αν δεν παινέψουμε το σπίτι μας θα πέσει να μας πλακώσει’. Για αυτό, παροτρύνω όλους μας, ο καθένας από το δικό του πόστο, να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα με ειλικρίνεια και σοβαρότητα για να μπορέσουμε να παραδώσουμε στην επόμενη γενιά κάτι καλύτερο από αυτό που ζούμε σήμερα».
Τι σημαίνει ενασχόληση με τον αθλητισμό, και δη την ιστιοπλοΐα στην Ελλάδα, σε σύγκριση με συναθλήτριές σας από άλλες χώρες;
«Η ενασχόληση με τον αθλητισμό και κυρίως με την ιστιοπλοΐα , θεωρώ ότι έχει πολλά πλεονεκτήματα, αν την φιλοσοφήσεις σωστά. Πρωτίστως, ξεκινάς τον αθλητισμό γιατί σου αρέσει, νιώθεις χαρούμενος και ευτυχισμένος για αυτό που κάνεις και το αγαπάς, παθιάζεσαι με την καλή έννοια! Σίγουρα, η ιστιοπλοΐα στην Ελλάδα δεν είναι από τα πιο διαδεδομένα αθλήματα, κυρίως για τις γυναίκες. Βέβαια, θέλω να τονίσω ότι πλέον σε επίπεδο ανάπτυξης υπάρχει τεράστια ανταπόκριση πανελλαδικώς. Εκεί που υστερούμε είναι σε συμμετοχές αθλητών και αθλητριών στο επίπεδο πρωταθλητισμού. Εκεί τα πράγματα είναι πιο απαιτητικά και χρειάζεσαι άλλου είδους προγραμματισμό και οικονομική ενίσχυση.
Για να μιλήσω, τώρα, για σύγκριση με συναθλήτριες από άλλες χώρες θα πρέπει να έχω όλα τα δεδομένα, για να συγκρίνω ίδια πράγματα και όχι ανόμοια. Για παράδειγμα, κάποιες χώρες έχουν αναπτύξει και λειτουργούν σωστά την προώθηση των γυναικών, κάποιες άλλες ακόμα δεν έχουν δώσει το δικαίωμα στις γυναίκες καν να αθλούνται. Υπάρχει μεγάλη ανισορροπία από χώρα σε χώρα και για αυτό, εμείς τουλάχιστον, θα προσπαθήσουμε μέσα από τις δικές μας πρωτοβουλίες και δράσεις να δώσουμε ένα κίνητρο σε όλες τις γυναίκες να ασχοληθούν με το άθλημα αυτό».
Πόσο δύσκολο είναι για μία γυναίκα να ασχολείται με την ιστιοπλοΐα. Εσείς τι δυσκολίες αντιμετωπίσατε;
«Θα το πάω ανάποδα … πόσο εύκολο είναι για μια γυναίκα να ασχολείται με τη δημοσιογραφία, τη μουσική, τη ζωγραφική, την ηθοποιία, την πολιτική, την ιατρική; Όλα είναι δύσκολα αλλά και εύκολα στην υλοποίηση τους, αρκεί να έχουμε την πνευματική διαύγεια να τα διαχειριστούμε σωστά, σε κάθε βήμα μας.
Προσωπικά, είχα την τύχη να βρίσκομαι από πολύ μικρή δίπλα σε ανθρώπους που αγαπούσαν πάρα πολύ την θάλασσα και την ιστιοπλοΐα. Ο παππούς μου, ψαράς και ο πατέρας μου αθλητής της Ιστιοπλοΐας και αργότερα προπονητής. Στην κυριολεξία από μικρή μεγάλωνα και ζούσα μέσα σε ένα λιμάνι. Το λιμάνι σε μαθαίνει πολλά, κυρίως σε μαθαίνει πώς να βγαίνεις και να μπαίνεις με ασφάλεια μέσα σε αυτό και σε προστατεύει από τις δύσκολες καιρικές συνθήκες που θα αντιμετωπίσεις μέσα και έξω από το λιμάνι.
Ας μην εστιάσουμε μόνο σε εμένα, αλλά ας θυμηθούμε ότι οι δυσκολίες που αντιμετώπιζε μια γυναίκα πριν 20 χρόνια δεν είναι ίδιες με τώρα. Ωστόσο, οι γυναίκες συνεχίζουν να διεκδικούν τη θέση τους, αυτό που αγαπούν και θεωρούν ότι αξίζουν, νιώθοντας ικανές να ανταπεξέλθουν σε οποιαδήποτε δυσκολία. Αυτό γινόταν παλιότερα, γίνεται τώρα και θα συνεχίσει να γίνεται. Εκείνο που νιώθω, όμως, είναι πως δεν ήταν ποτέ εύκολο να επικρατήσεις σε ένα ανδροκρατούμενο άθλημα. Σίγουρα, όμως, πολλές γυναίκες μέσα από την εμπειρία τόσων χρόνων και την ενασχόληση τους με το άθλημα, βρήκαν τον τρόπο και έμαθαν να επιβιώνουν με σεβασμό και αξιοπρέπεια απέναντι στους συναθλητές τους».
Πόσο σημαντική είναι η σχέση, η σωστή συνεννόηση και επικοινωνία μεταξύ των μελών ενός πληρώματος, αλλά και του προπονητή, για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα, αλλά και η ορθή διαχείριση της αποτυχίας;
«Είναι υψίστης σημασίας. Είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του παζλ για την επιτυχία, αλλά και τη σωστή διαχείριση της αποτυχίας. Θεωρώ, επίσης, πολύ σημαντικό να υπάρχει ένας κοινός στόχος. Όταν αυτό συμβαίνει όλα είναι πιο ξεκάθαρα, η επικοινωνία γίνεται πιο εύκολη, λειτουργική και αποτελεσματική μεταξύ των μελών ενός πληρώματος και του προπονητή.
Ειδικά, στο αγωνιστικό επίπεδο, που είναι ιδιαίτερα υψηλό και απαιτητικό, πρέπει να λειτουργούν όλοι μαζί, να αφήσουν τους προσωπικούς εγωισμούς απ’ έξω και να προσπαθήσουν για τον ίδιο στόχο. Χρειάζεται όλοι να σκέφτονται ομαδικά, αλλά να μην ξεχνούν και την προσωπική τους βελτίωση και προσπάθεια, αφού μέσω αυτής έρχονται τα καλύτερα ομαδικά αποτελέσματα. Η προσπάθεια είναι ομαδική, αλλά ο καθένας βάζει το δικό του λιθαράκι προς την επιτυχία. Είναι μεγάλο ατού σ’ ένα πλήρωμα να καταλαβαίνει ο ένας τον άλλον, να τον αποδέχεται με τα ελαττώματα και προτερήματα του, να ενθαρρύνει και να επικροτεί το ένα μέλος το άλλο, αλλά και ο προπονητής με τη σειρά του να επιβραβεύει τους αθλητές τους. Εχει πολύ μεγάλη σημασία όλοι μαζί να δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό για να γίνουν μια δυνατή ομάδα.
Μάλιστα, επειδή η επικοινωνία και η συμπεριφορά μεταξύ των μελών μια ομάδας μπορεί να αλλάξει απότομα, ανάλογα με τις συνθήκες (αποτυχία ή επιτυχία) ο προπονητής πρέπει να δουλεύει καθημερινά τις σχέσεις μεταξύ των αθλητών και να βρίσκει τρόπους για να τους εμπνεύσει, να συνεχίσουν την προσπάθεια τους. Για μένα οι πρωταθλητές και γεννιούνται και γίνονται, μέσω προσωπικής προσπάθειας, υπομονής και σωστής καθοδήγησης».
Τι θα μπορούσε να γίνει στην Ελλάδα, μία χώρα που βρέχεται σε μεγάλο κομμάτι της από θάλασσα, ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση στην ιστιοπλοΐα;
«Παρ’ όλο που έχω ταξιδέψει σε πολλές χώρες του κόσμου ως αθλήτρια, για μένα η Ελλάδα είναι ένας από τους ωραιότερους τουριστικούς προορισμούς και μπορεί να γίνει ο καλύτερος, παγκοσμίως, αθλο- τουριστικός προορισμός. Ωστόσο… υπάρχει ένα ‘αλλά’. Είναι ακόμα άναρχος, ανοργάνωτος και με αρκετούς διοικούντες που δεν έχουν πνεύμα ομόνοιας, ομαδικότητας, συνεργασίας και αποτελεσματικότητας, προορισμός. Εργάζομαι στον Δημόσιο Τομέα εδώ και 13 χρόνια στο κομμάτι της εκπαίδευσης μέσω αθλητικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων στα σχολεία. Δυστυχώς, ακόμα δεν έχω βρει ικανούς και αποφασισμένους leaders που θα μας οδηγήσουν σε αυτή την, ομολογουμένως, απίθανη εικόνα. Έ
χουμε την τύχη να έχουμε γεννηθεί σε έναν ευλογημένο τόπο και το πρόβλημα αυτής της εποχής είναι το ‘φαίνεσθαι’, χωρίς το ‘πράττειν’. Για εμένα, το σύνθημα θα έπρεπε να είναι ‘πάμε με ΠΡΑΞΕΙΣ να αναδείξουμε τη χώρα μας’. Πραγματικά πιστεύω, κι ας με λένε ρομαντική ορισμένοι, ότι αν ενώσουμε όλοι τις δυνάμεις μας για το συμφέρον του κοινωνικού συνόλου και όχι μόνο των προσωπικών μας επιδιώξεων, τότε η ζωή θα γίνει καλύτερη σε όλα τα επίπεδα».
Θα προτείνατε σε νέα παιδιά να ασχοληθούν με αυτόν τον χώρο; Ποιες είναι οι απαιτήσεις και οι αντικειμενικές/πρακτικές δυσκολίες;
«Η πρόταση μου στα νέα παιδιά είναι να ασχοληθούν με τον αθλητισμό γενικά και, γιατί όχι;, με την ιστιοπλοΐα. Μέσα από την διαδικασία ενασχόλησης τους με τα αθλήματα τα παιδιά διαμορφώνουν τον δικό τους χαρακτήρα και τη δική τους προσωπικότητα. Το μόνο που χρειάζονται στην αρχή είναι να μπει η σωστή βάση και μέσω αυτής, της σωστής καθοδήγησης και της επίβλεψης των γονιών και προπονητών τους, θα αποκτήσουν τα κατάλληλα εφόδια και τα πολύτιμα εργαλεία, που θα τους βοηθήσουν στην μετέπειτα εξέλιξή τους. Ο αθλητισμός για μένα πρέπει να είναι ένα μέσο χαλάρωσης, διασκέδασης και δημιουργικής εκπαίδευσης για τα νέα παιδιά».
Είναι η ιστιοπλοΐα ένας ασφαλής χώρος για νέα παιδιά και ειδικότερα κορίτσια;
«Την ασφάλεια την δημιουργούμε όλοι μαζί, δεν την δημιουργεί το άθλημα μόνο του, ούτε άνθρωποι μεμονωμένα. Μέσα από τα παραπάνω και έχοντας ουσιαστική και ειλικρινή αμφίδρομη συνεργασία με τα αθλητικά σωματεία, την Ομοσπονδία και τους κρατικούς φορείς, πιστεύω ότι μπορεί να επιτευχθεί ακόμα μεγαλύτερη ασφάλεια στον χώρο. Στην ιστιοπλοΐα, πανελλαδικώς, έχουμε σε υψηλό βαθμό καταρτισμένους, κατάλληλους και αξιόλογους εκπαιδευτές – προπονητές, που μπορούν να καθοδηγήσουν σωστά τους αθλητές».
Τι μπορεί να κερδίσει ένα νέο κορίτσι από το συγκεκριμένο άθλημα;
«Τα πάντα μπορεί να κερδίσει ένα κορίτσι αρκεί να έχει την υπομονή, την επιμονή, την αφοσίωση, να προσπαθεί καθημερινά να γίνεται καλύτερη, να μένει προσηλωμένη στον σκοπό της, να θέτει νέους στόχους και να τους επιτυγχάνει μέσα από ένα συστηματικό και οργανωμένο πρόγραμμα, γνωρίζοντας τα όρια που πρέπει να θέσει προς την ορθή υλοποίηση του.
Για μένα, το βασικότερο που κερδίζει μέσα από την ενασχόλησή της με την ιστιοπλοΐα είναι ο σεβασμός, τον οποίο θα κατακτήσει μέσα από τον δικό της αγώνα και τη δική της προσπάθεια. Είμαστε μόνες σε ένα σκάφος και πρέπει να το κουμαντάρουμε με τις δυνάμεις μας! Αυτό εμένα πάντα με συνάρπαζε και με συναρπάζει και είναι άλλο ένα συναίσθημα που θα ήθελα να μεταδώσω στις επόμενες γενιές. Άλλωστε η ιστιοπλοΐα δεν έχει όριο ηλικίας και είναι μεγάλο προνόμιο το ότι μπορείς να την κάνεις μέχρι τα βαθιά σου γεράματα».
Φωτογραφίες: Ξένια Τσιλοχρήστου
