Είναι 43 ετών, ψυχολόγος και μητέρα διδύμων . Η Άννα Δ. ζει πια σε ένα νησί και η καθημερινότητα της έγινε αυτή που πάντα ονειρευόταν, με λίγη χρονοκαθυστέρηση. Ήξερε από νωρίς ότι ήθελε να γίνει μητέρα και μπορεί να μην της τα έφερε η ζωή όπως ακριβώς τα φανταζόταν, αλλά κατάφερε να φτιάξει τη δική της άνοιξη. Στην αρχή απευθύνθηκε σε τράπεζα σπέρματος, αλλά η γλώσσα που χρησιμοποιείται επιλέγοντας τη συγκεκριμένη διαδικασία, είναι πολύ ψυχρή για τα δεδομένα της. Μια χαλαρή συζήτηση με έναν καλό της φίλο, ήταν αυτή που άλλαξε ολόκληρη τη ζωή της. Προσφέρθηκε να είναι εκείνος ο δότης σπέρματος και τα τελευταία δύο χρόνια κρατά στην αγκαλιά της ένα κορίτσι κι ένα αγόρι, τα υπέροχα δίδυμά της. Πώς είναι να είσαι single mother από επιλογή λοιπόν; Στη συζήτηση που είχαμε για το marieclaire.gr δεν αφήνει καμία απορία.
Ήξερες πάντα ότι ήθελες να γίνεις μητέρα;
Ναι, φανταζόμουν από μικρή τον εαυτό μου στα 28 να έχει τρία παιδιά. Αυτό ήταν το όνειρό μου. Η ανάγκη αυτή πήγαζε και πηγάζει απ’ το γεγονός ότι μου αρέσει πολύ να δίνω και ο πιο ασφαλής τρόπος για να διοχετευτούν όλα αυτά είναι να αποκτήσεις παιδιά. Τα παρέχεις όλα, δεν έχει ρίσκο και όσο πιο πολύ δίνεις, τόσο το καλύτερο. Δεν χρειάζεται να βάλεις φρένο. Είναι τα παιδιά σου και είναι ok.
Στην απόφαση ν’ αποκτήσεις παιδιά κατ’ αυτόν τον τρόπο πώς έφτασες;
Αφού είδα ότι το σενάριο “γίνομαι μητέρα τριών παιδιών στα 28” άρχισε ν’ απομακρύνεται και αφού έφτασα 40 και δεν είχε πραγματοποιηθεί ούτε με τον τότε σύντροφό μου, δεν υπήρχε ο χρόνος να γίνει με τον παραδοσιακό τρόπο πια. Είχα κάνει κάποιες εξετάσεις, οι ορμόνες μου έφθιναν, έμπαινα στην εμμηνόπαυση οπότε δεν υπήρχε χρόνος να βρεθεί νέος σύντροφος, να δεθώ μαζί του, να ξέρω πως είναι ο κατάλληλος για να γίνει πατέρας. Μου ήταν πολύ ξεκάθαρο πια, ότι θα το προσπαθούσα μόνη μου. Με ποιον τρόπο θα γινόταν δεν είχε σημασία, έπρεπε να γίνω μαμά κι εκείνη τη δεδομένη στιγμή. Ο τρόπος ήταν απλός και ξεκάθαρος, θα τα έκανα μόνη μου.
Μου ήταν πολύ ξεκάθαρο πια, ότι θα το προσπαθούσα μόνη μου. Με ποιον τρόπο θα γινόταν δεν είχε σημασία.
Είχες κάνει αυτή τη συζήτηση με τον φίλο που στη συνέχεια έγινε ο δότης; Πώς προέκυψε;
Ήταν σουρεάλ ο τρόπος. Είχα μπει στη διαδικασία ν’ αναζητήσω δότη, αλλά βλέποντας το συμβόλαιο από την τράπεζα σπέρματος σοκαρίστηκα από την ψυχρή γλώσσα που χρησιμοποιούσε. Δεν μου ταίριαξε σαν μέθοδος. Πήγα ένα ταξίδι στην Κέρκυρα όπου ζει ο συγκεκριμένος φίλος μου και ξεκίνησα να το συζητάω μαζί του, λέγοντάς του ότι θέλω να κάνω μόνη μου παιδί και πως έπαθα σοκ πηγαίνοντας στην τράπεζα σπέρματος. Πάνω στη συνομιλία μας, μου είπε από μόνος του: «εγώ θέλω κι άλλα παιδιά!» Του απαντάω: «Πλάκα μου κάνεις; Δηλαδή θα μου δώσεις σπέρμα;» και μου απαντά πως θα το έκανε άνετα. Κι έγινε έτσι απλά. Δηλαδή πάνω σε συζήτηση που του εξέφραζα τον προβληματισμό μου και την απογοήτευσή μου, προσφέρθηκε να γίνει ο ίδιος ο δότης.
Ποια ήταν τα στοιχεία του συμβολαίου της τράπεζας σπέρματος που αναφέρεις, τα οποία σε σόκαραν;
Το ότι τα παιδιά δεν θα μάθουν ποτέ ποιος είναι ο πατέρας τους, ότι δεν έχουν δικαίωμα να τον αναζητήσουν… Δεν τα θυμάμαι όλα, αλλά η γλώσσα που χρησιμοποιούν είναι πολύ ψυχρή, κρύα. Ένιωσα μια παγωνιά, για ένα θέμα τόσο τρυφερό και ζεστό. Αν μπορούσαν να κάνουν κάτι για ν’ αλλάξει λίγο η αρνητική γλώσσα στη διατύπωση των προτάσεων, “δεν θα γίνει αυτό, δεν θα γίνει το άλλο…” χρησιμοποιούν μόνο το δεν. Δεν έφτασα καν στην περιγραφή του υποψήφιου δότη, αλλά υπάρχει μια ψυχρή λογική στους όρους του συμβολαίου κι εγώ ποτέ δεν ήμουν του ψυχρού.
Ένιωσα μια παγωνιά, για ένα θέμα τόσο τρυφερό και ζεστό.
Πώς ήταν η σχέση σου με τον συγκεκριμένο άνθρωπο;
Ήταν ανα διαστήματα στη ζωή μου. Είχαμε περάσει καλοκαίρια μαζί, όποτε βρισκόμασταν περνούσαμε καλά και γελούσαμε. Τον είχα στηρίξει κάποιες δύσκολες στιγμές στη ζωή του. Είμαστε καλοί φίλοι.
Η διαδικασία που ακολουθήσατε ποια ήταν;
Mίλησα με τον γιατρό για να μου πει τι διαδικασίες χρειάζεται, στη συνέχεια πήγαμε σε συμβολαιογράφο για να κάνουμε μια συμβολαιογραφική πράξη για να φαινόμαστε ζευγάρι και στη συνέχεια πήγε στο μαιευτήριο, έδωσε το σπέρμα και ξεκίνησε η διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης η οποία ήταν αρκετά χρονοβόρα επειδή δεν πήρα φάρμακα για να προκληθούν ωάρια και ωορρηξία. Έπρεπε κάθε μήνα να παίρνω το ένα και το μοναδικό ωάριο που παρήγαγα όπως συμβαίνει σε κάθε γυναίκα, να το εξετάζουν, να βλέπουν αν είναι καλό και να καταψύχεται. Έπρεπε να μαζευτούν τρία ωάρια τουλάχιστον. Όπως καταλαβαίνεις κάποιους μήνες δεν ήταν το ίδιο καλά τα ωάρια. Έτσι αυτή η διαδικασία κράτησε για 14 μήνες. Κάθε μήνα έκανα ωοληψία για να συλλέξουμε το κατάλληλο υλικό.
Κι έρχεται η μέρα που μαθαίνεις τα νέα, ότι περιμένεις δίδυμα. Ποια ήταν τα συναισθήματα;
Δεν υπήρχε πιο ευτυχισμένη μέρα της ζωής μου, από εκείνη που έμαθα ότι ήμουν έγκυος. Ήταν απίστευτα τα συναισθήματα.
Είπες γρήγορα στον φίλο σου τα νέα;
Είχαν αλλάξει πολλά αυτούς τους 14 μήνες. Ο φίλος μου είχε βρει νέα σύντροφο και αποφάσισαν να παντρευτούν. Τον πήρα μεν αμέσως να του πω τα νέα και χάρηκε, αλλά ήμασταν κάπως μουδιασμένοι ως προς το μεταξύ μας. Εμείς είμαστε και οι δυο “τρελοί”. Το πήραμε γρήγορα απόφαση, κάναμε χιούμορ, γελούσαμε… Για τη σύντροφό του ήταν πιο πολύπλοκο. Δεν μπορούσε να αντιληφθεί πόσο ξεκάθαρα βλέπαμε την κατάσταση και ότι ήταν κάτι τελείως απλό για εμάς. Της ήταν κάπως ξένο όλο αυτό. Η σχέση του άντρα της με μια άλλη γυναίκα, τα παιδιά μαζί της στο “εδώ και τώρα” και όχι στο παρελθόν του. Της τα είπε όλα εξαρχής και ήμασταν ξεκάθαροι, δεν θέλαμε να κρύψουμε τίποτα, απλώς υπήρξε αυτό το μούδιασμα από τη μεριά της και είναι και πολύ φυσιολογικό ενδεχομένως.
Η εγκυμοσύνη σου πώς ήταν;
Τους τρεις πρώτους μήνες ήταν πολύ δύσκολη. Ψυχολογικά, συναισθηματικά, οργανικά. Είχα και λίγο αίμα μέχρι να “δέσουν” τα παιδιά, άρα μαζί φόβο και αγωνία. Το δεύτερο τρίμηνο ήταν χαρά Θεού, ήμουν τρισευτυχισμένη. Το τελευταίο τρίμηνο που μεγάλωναν τα παιδιά κι έπαιρναν βάρος, ήταν πάλι δύσκολο. Δυσκολευόμουν και στην κίνηση. Επειδή είχαμε βάλει τρία ωάρια και οι τιμές στις ορμόνες ήταν υψηλές, πίστευα ότι θα είχα τρίδυμα και πως τελικά θα γινόμουν μητέρα τριών παιδιών στα 41 και όχι στα 28. Όταν άρχισα να συνειδητοποιώ τι θα σήμαιναν τα τρίδυμα, είπα οk, και με τα δύο καλά είμαστε. (γέλια)
Τελικά ο φίλος σου θα είναι στη ζωή των παιδιών;
Περάσαμε μία μεγάλη περίοδο μέχρι να βρουμε όλοι τις ισορροπίες μας, που δεν ήταν στη ζωή των παιδιών. Τώρα που έχει αποκατασταθεί το αίσθημα της ασφάλειας στη ζωή του με τη σύντροφό του, αφού βλέπουν ότι εγώ δεν θέλω και δεν ζητάω κάτι από αυτούς. Δηλαδή σαν ζευγάρι οι δυο τους είναι καλά κι έχει αρχίσει κι εμφανίζεται. Μας καλεί, ρωτάει πώς είμαστε. Η συμφωνία είναι να εμφανιστεί στη ζωή των παιδιών όταν ο ίδιος θα είναι έτοιμος, ώστε να μπορεί ν’ απαντά και σε κάθε δικό τους κάλεσμα.
Υπήρχαν χαρακτηριστικά του που σε έκαναν κι εσένα να θέλεις να είναι ο δότης σπέρματος;
Ναι, υπήρχαν. Κατ’ αρχάς είναι ψηλός και όμορφος κι έξυπνος. Εχει υπέροχο χιούμορ, θετική στάση απέναντι στη ζωή, είναι άνθρωπος με πηγαία χαρά. Έχουμε καλό DNA (γέλια).
Τα παιδιά είναι δυο ετών. Τι είναι αυτό που μαθαίνουν σιγά σιγά για την ιστορία σας;
Είναι κάποια εκπαιδευτικά τηλεοπτικά προγράμματα που βάζουμε, όταν οι ώρες είναι δύσκολες, που έχουν και μπαμπάδες μέσα. Όπως έχουν και Αφρικανούς ευτυχώς, γιατί εξοικειώθηκαν με την καινούργια τους νταντά. Οπότε έχουν αντιληφθεί ότι ο μπαμπάς είναι κάποιος άντρας κι έχουν ξεκινήσει να τον αναζητούν. Εγώ λοιπόν τους απαντώ πως ο μπαμπάς μας εργάζεται στην Κέρκυρα – όπως και συμβαίνει – και θα έρθει να μας δει σύντομα. Σιγά σιγά θα μαθαίνουν μέρη της αλήθειας της ιστορίας που μπορούν να διαχειριστούν, μέχρι να τη μάθουν ολόκληρη. Αυτό που μπορούν να διαχειριστούν σε αυτή την ηλικία είναι ότι ο μπαμπάς είναι στη δουλειά του και είναι μέρος της αλήθειας. Όταν έρθει η ώρα, ναι θα μάθουν όλη την αλήθεια.
Στην ελληνική νομοθεσία πιστεύεις πως πρέπει ν’ αλλάξουν πράγματα σχετικά με την απόφαση ν’ αποκτήσει μια γυναίκα μόνη παιδί;
Ναι. Το πρώτο πράγμα που πρέπει ν’ αλλάξει -δεν είναι θέμα νομοθεσίας βέβαια- είναι αυτό που σου είπα και προηγουμένως, η γλώσσα που χρησιμοποιείται από τις τράπεζες σπέρματος. Γενικά θεωρώ ότι δεν διευκολύνει η ελληνική νομοθεσία μια γυναίκα να γίνει μητέρα, είτε με ένα φίλο της, είτε μόνη της, είτε ακόμη και με τον σύντροφό της. Για παράδειγμα δεν γίνεται να πηγαίνω για την εμβρυομεταφορά και επειδή ο δότης πατέρας δεν βρίσκεται στο σημείο, να μη με αφήνουν να την κάνω. Δε γίνεται μια γυναίκα να πηγαίνει να κάνει ωοληψία – που δεν είναι καθόλου εύκολη συναισθηματικά διαδικασία – και να της λένε πως χρειάζονται την υπεύθυνη δήλωση και το γνήσιο της υπογραφής του δότη, δυο ώρες πριν μπει στο χειρουργείο. Δεν μπορούν να με κάνουν να κλαίω εκείνη τη στιγμή. Κάποια πράγματα πρέπει να είναι ευθύνη της μέλλουσας μητέρας και μόνο.
Κάποια πράγματα πρέπει να είναι ευθύνη της μέλλουσας μητέρας και μόνο.
Eίχες σκεφτεί κι άλλες μεθόδους ή κατευθείαν ήξερες πως αυτός θα ήταν ο τρόπος που θα προσπαθούσες να γίνεις μητέρα;
Ήταν ξεκάθαρο. Αυτή ήταν η πρώτη επιλογή κι αν δεν πετύχαινε, ενδεχομένως να υιοθετούσα.
Η αντίδραση του οικογενειακού/φιλικού περιβάλλοντος ποια ήταν στο άκουσμα της απόφασης;
Όλοι ήταν υποστηρικτικοί και χάρηκαν με την απόφασή μου. Μόνο οι γονείς μου ήταν λίγο διστακτικοί και χρειάστηκαν περισσότερο χρόνο για να καταλάβουν. Η μητέρα μου περισσότερο για κοινωνικούς λόγους και ο πατέρας μου για πρακτικούς λόγους του τύπου “πώς θα τα καταφέρεις μόνη σου”. Στο μυαλό του είχε πως ένας άντρας στηρίζει οικονομικά και πρακτικά. Τώρα που βλέπει πως οικονομικά δεν έχω καμία ανάγκη, έχει ησυχάσει και είναι η χαρά της ζωής. Η μητέρα μου ακόμη το δουλεύει κοινωνικά. Όταν τη ρωτήσει κάποιος, απαντά πως έχω σύντροφο και πως λείπει στην Κέρκυρα αναγκαστικά για τις δουλειές του. Έχω όμως πολλή στήριξη από τους δυο τους, τ’ αδέρφια μου, τους φίλους μου. Όταν γεννήθηκαν τα παιδιά άλλαξαν όλα.
Ζεις και σε μια μικρή κοινωνία…
Μου είναι αδιάφορη η κοινωνία. Τι γνωρίζει, τι δεν γνωρίζει, τι λέει, τι δεν λέει. Ερχόμενη από την Αθήνα εδώ, πίστευα ότι ενδεχομένως να είχα κάποιες δυσκολίες και ίσως να παρουσιαστούν κιόλας. Για την ώρα εκφράζουν μόνο την απορία τους κάποιοι για το πώς τα καταφέρνω, που στη συνέχεια εξελίσσεται σε θαυμασμό. Τουλάχιστον με όσους έχω μιλήσει εγώ. Επί της ουσίας δεν υπάρχει τίποτα κακό σε όλο αυτό, δυσκολία ναι. Σίγουρα θα υπάρξουν κάποιοι κακοπροαίρετοι στον δρόμο μας αλλά γιατί ν’ ασχοληθούμε; Μία φορά μόνο μου συνέβη κάτι. Δέκα εννιά ημέρες αφότου γέννησα, ο μικρός εμφάνισε μια αλλεργία στο γάλα και χρειάστηκε να νοσηλευτεί εδώ στο νησί που ζούμε. Έμενα μαζί του στο νοσοκομείο και στην πρώτη διανυκτέρευση έρχεται μια νοσοκόμα κι εκεί που ήμουν με το μωρό μου λέει: -Μπράβο σου, πώς το έκανες αυτό; Απαντάω, ποιο; – Να κάνεις παιδιά χωρίς πατέρα. Της απάντησα πως τα παιδιά έχουν πατέρα κι εκείνη συνέχιζε να λέει πως δεν γνώριζα ποιος είναι, αφήνοντας υπονοούμενα και για το DNA των παιδιών και την αρρώστια του γιου μου. Προφανώς η ιστορία είχε φτάσει όπως να ‘ναι στα αφτιά της. Στην αρχή μπήκα στη διαδικασία ν’ αμυνθώ και απαντούσα στις απορίες της, λέγοντας πως γνωρίζω τον πατέρα κλπ. αλλά όσο περνούσε η ώρα άρχισα πραγματικά να θυμώνω και φυσικά ανέφερα το περιστατικό στη γιατρό του νοσοκομείου. Ήταν κάπως πειραγμένες και οι ορμόνες μου, σήμερα θ’ αντιδρούσα πολύ διαφορετικά. Υπάρχει αυτή η νοοτροπία του να μην γνωρίζει κανείς, όπως ότι πολλές γυναίκες ας πούμε στο νησί που ζω έχουν δανειστεί ωάρια. Ένας γιατρός του νησιού αυτό έσπευσε να μου πει. Αν δεν πετύχαινε η εξωσωματική με τα δικά μου ωάρια, θα δανειζόμουν και δε θα το μάθαινε κανείς όπως συμβαίνει με άλλες γυναίκες. Αυτό είναι το ζητούμενο;
Τα παιδιά πώς θα τα “θωρακίσεις” για αυτούς τους κακοπροαίρετους λοιπόν;
Αυτό που θα τους δώσω να καταλάβουν είναι πως θα πρέπει να κατανοούν την ουσία των πραγμάτων. Το τι ειπώνεται, γιατί ειπώνεται και κατά πόσο έχει βάση και ουσία αυτό που ειπώνεται. Αυτός είναι ο δικός μου στόχος, να διαχωρίσουν τι είναι δικό τους και τι του άλλου. Σίγουρα πρέπει να θωρακιστούν. Κάθε περίπτωση, κάθε ιστορία, κάθε οικογένεια είναι διαφορετική. Δεν υστερούμε σε κάτι. Αυτή θα είναι και η προετοιμασία τους, να γνωρίζουν πως τίποτα δεν είναι κακό, παρά μόνο η πρόθεση όσων τους πουν ανοησίες.
Κάθε περίπτωση, κάθε ιστορία, κάθε οικογένεια είναι διαφορετική. Δεν υστερούμε σε κάτι.
Έπαιξε ρόλο το επάγγελμά σου στην απόφασή σου; Νιώθεις μεγαλύτερη σιγουριά ως ψυχολόγος στη διαχείρηση όλων όσων συζητάμε;
Ναι. Η στάση ζωής που έχω πιστεύοντας πως είμαστε όλοι διαφορετικοί και όχι χειρότεροι ή καλύτεροι από κανέναν, οφείλεται στη δουλειά που έχω κάνει με τον εαυτό μου. Όλοι οι άνθρωποι που έρχονται στο γραφείο, πιστεύουν ότι δεν είναι καλοί και αρκετοί. Κάποιος τους έκανε να πιστέψουν ότι υστερούν. Το επάγγελμά μου είναι αυτό που με έμαθε ότι όλοι είμαστε διαφορετικοί. Είμαστε αυτό που είμαστε, είναι αρκετό και όλοι αξίζουμε. Οπότε ναι, έχει συμβάλλει στην κοσμοθεωρία μου και πιστεύω να συμβάλλει και στον τρόπο που θα μεγαλώσω τα παιδιά.
Οι βασικές δυσκολίες μια single mother ποιες είναι;
Ο χρόνος! Η μεγαλύτερη δυσκολία κι ο μεγαλύτερος εχθρός μαζί. Ειδικά όταν κάνεις δίδυμα, δεν υπάρχει χρόνο να κοιμηθείς, να φας, να πλυθείς. Επίσης αν δεν έχεις ένα υποστηρικτικό πλαίσιο, καλείσαι να τα κάνεις όλα μόνη σου. Να πας για ψώνια, να τα κουβαλήσεις, να μαγειρέψεις, να πλύνεις. Χρειάζεται πολλή στήριξη. Άρα είναι ο χρόνος και η βοήθεια στα πρακτικά ζητήματα.
Το κομμάτι της προσωπικής ζωής πώς είναι;
Εξαφανίζεται για λίγο, ειδικά όταν εργάζεσαι κιόλας. Οταν αρχίζει κι απελευθερώνεται κάποιος χρόνος από τα παιδιά σιγά σιγά, όπως γίνεται τώρα δυο χρόνια μετά, ας πούμε ότι παίρνει σειρά ο εαυτός σου. Τώρα αρχίζω και θυμίζω γυναίκα ξανά.
Μια πολύ όμορφη και μια δύσκολη στιγμή που έχεις ξεχωρίσει μαζί τους;
H πιο δύσκολη σίγουρα ήταν αυτή που έχω αναφέρει με τη νοσηλεία του μικρού, όταν ήταν μόλις 19 ημερών. Έπρεπε ν’ αφήσω για δέκα ημέρες τη μικρή στη γιαγιά και στην κοπέλα που μας βοηθούσε. Ήταν σα να με “έσκιζαν στα δυο”, ήταν πολύ επίπονο να νιώθω ότι το ένα παιδί δεν ήταν μαζί μου. Ήταν η περίοδος της πανδημίας και δεν μπορούσε να μείνει μαζί του κανείς άλλος. Την πέμπτη ημέρα μόνο, κατάφερα να βάλω την μητέρα μου για τρεις ώρες στο νοσοκομείο και να πάω στην κόρη μου. Οι πιο ευτυχισμένες στιγμές είναι όλες εκείνες που έχουμε “κατακτήσει” κάτι. Η πρώτη στιγμή που κράτησαν το μπουκάλι, η πρώτη στιγμή που γέλασαν, που πήραν μόνα τους την πιπίλα, που μίλησαν και είπαν μαμά, που περπάτησαν. Όλες οι πρώτες στιγμές είναι ευτυχισμένες, οπότε είναι πάρα πολλές και θα έχω ακόμη περισσότερες καθημερινά.
Θα ενθάρρυνες άλλες γυναίκες που σκέφτονται ν’ αποκτήσουν με τον ίδιο τρόπο παιδί, να το προχωρήσουν;
Ήδη το κάνω με γυναίκες που έρχονται στο γραφείο και που το σκέφτονται. Τις στηρίζω, τις βοηθάω όπου μπορώ πρακτικά, τις παραπέμπω στους κατάλληλους γιατρούς, σε εργαστήρια. Πρώτα απ’ όλα διερευνώ και στη συνέχεια ενισχύω κι ενθαρρύνω. Όταν δεν υπάρχουν ανυπέρβλητες δυσκολίες – όπως θέματα ψυχικής υγείας για παράδειγμα που ξεπερνιούνται δύσκολα – τότε δεν αξίζει να στερηθείς το να γίνεις μητέρα. Ειδικά αν στέκεσαι στα πόδια σου, έχεις μια δουλειά και ένα υποστηρικτικό περιβάλλον.
Όταν δεν υπάρχουν ανυπέρβλητες δυσκολίες, δεν αξίζει να στερηθείς το να γίνεις μητέρα.
