Η Mari Horve Reite ζει στη Νορβηγία κι εργάζεται από το 2003 ως δημοσιογράφος (ειδησεογράφος, αρθρογράφος και αρχισυντάκτρια). Από το 2021 είναι συντάκτρια συζήτησης/ debate editor στην περιφερειακή εφημερίδα Fædrelandsvennen, όπου έχει εργαστεί ειδικά για μια αλλαγή στη νοοτροπία που περιβάλλει την ψηφιακή συζήτηση της εφημερίδας. Λίγο πριν από τη συμμετοχή της στη Διεθνή Εβδομάδα Δημοσιογραφίας, που πραγματοποιείται από το iMEdD από τις 5 έως και τις 9 Οκτωβρίου, και την ομιλία της στο πάνελ όπου θα επικεντρωθεί στην τοπική ειδησεογραφία, μιλά στο Marie Claire για την καθημερινότητα στο επάγγελμά της σε μια χώρα που παραμένει στην κορυφή του World Press Freedom Index, όταν η ήπειρος εμφανίζει σημαντικές ανισότητες.
Είναι προφανές ότι υπάρχει μια σημαντική αποσύνδεση μεταξύ των δημοσιογράφων και του κοινού. Γιατί πιστεύετε ότι οι άνθρωποι δεν έχουν εμπιστοσύνη πια στους δημοσιογράφους;
Νομίζω ότι οι δημοσιογράφοι μοιάζουν περισσότερο πια με την άρχουσα τάξη παρά με τον λαό. Στη Νορβηγία, οι δημοσιογράφοι αμείβονται καλά και όσο τα άτομα από τα οποία παίρνουμε τις περισσότερες φορές συνέντευξη είναι πολιτικοί, διευθύνοντες σύμβουλοι κλπ., χάνουμε την επαφή με τους αγώνες του απλού άνδρα και της γυναίκας. Οι άνθρωποι αρχίζουν να βλέπουν τους δημοσιογράφους ως μέρος της ανώτερης τάξης. Αυτό που απασχολεί εμάς στην καθημερινότητά μας ίσως δεν είναι το ίδιο με αυτό που απασχολεί την πλειοψηφία των ανθρώπων από τις περιοχές που καλύπτουμε.
Καθώς εργάζεστε σε μια περιφερειακή εφημερίδα, έχετε παρατήσει ότι το να ενημερώνονται οι πολίτες σε τοπικό επίπεδο είναι όλο και πιο σημαντικό. Τι πιστεύετε πως χρειάζεται το κοινό και πώς βλέπετε το μέλλον;
Νομίζω πως χρειάζονται ειδήσεις που τις βρίσκουν σημαντικές αλλά και χρήσιμες. Το κοινό, επίσης, χρειάζεται να νιώθει ότι αναλαμβάνουμε εμείς τις σκληρές μάχες, ότι μιλάμε για εκείνους, ότι είμαστε με το μέρος τους και ότι αναγνωρίζουμε τους αγώνες τους. Αν καταφέρουμε να τα κάνουμε όλα αυτά, βλέπω να γίνονται σπουδαία πράγματα στο μέλλον.
Είναι πιο εύκολη η θεμελίωση της εμπιστοσύνης ανάμεσα στους αναγνώστες και σε ένα τοπικό μέσο;
Ναι, από πολλές απόψεις νομίζω. Ένα τοπικό μέσο ενημέρωσης θα πρέπει να γνωρίζει τους αναγνώστες τους και να μένει σε επαφή με ό,τι τους απασχολεί. Επίσης, στις μικρότερες περιοχές, πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν έναν ή περισσότερους δημοσιογράφους που εργάζονται σε κάποιο μέσο κι έτσι είναι ευκολότερο για εμάς να έχουμε επαφή με θέματα που έχουν σημασία. Αλλά φυσικά πρέπει να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τους και ν’ αποδείξουμε ότι αξίζουμε τον χρόνο, τα χρήματα και τις ιστορίες τους.
Στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου 2022 ηγείται η Νορβηγία, η οποία κατατάσσεται πρώτη με βαθμολογία 92,65. Από την άλλη, η Ελλάδα είναι η χώρα με τη χειρότερη βαθμολογία στην Ευρώπη. Εάν η ελευθερία του Τύπου αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της δημοκρατίας, ποια είναι τα συμπεράσματα που εξάγονται από τις θέσεις Νορβηγίας και Ελλάδας στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα (RSF);
Νομίζω ότι η διαφορά στην κατάταξη της ελευθερίας του Τύπου μπορεί να εξηγηθεί με μια πιο προσεκτική ματιά σε αυτό που καθορίζει τις σκανδιναβικές χώρες. Συχνά περιγράφονται ως «κοινότητες υψηλής εμπιστοσύνης». Γενικά, υπάρχει υψηλός βαθμός εμπιστοσύνης μεταξύ των ανθρώπων και εμπιστοσύνη στις αρχές. Αυτός είναι ένας σημαντικός ακρογωνιαίος λίθος για την οικοδόμηση μιας εύρυθμης δημοκρατίας. Οι σκανδιναβικές χώρες είναι μικρές και ο πληθυσμός τους αρκετά ομοιογενής. Επιπλέον, η κυκλοφορία των εφημερίδων είναι αρκετά υψηλή σε σχέση με τον πληθυσμό, νομίζω ότι και εκεί κατατασσόμαστε σχεδόν στην υψηλότερη θέση. Όταν το κοινό είναι δυσαρεστημένο με τις αρχές, η γνώμη του συνήθως εκφράζεται μέσα από τις εφημερίδες και οι αρχές καλούνται ν’ απαντήσουν. Θα έλεγα ότι η ελευθερία του Τύπου συμβάλλει σε αυτό και ότι τα θεμέλια μιας σταθερής δημοκρατίας έχουν τις προϋποθέσεις για να υπάρχει. Ωστόσο, βλέπουμε σημάδια του τι συμβαίνει σε άλλες χώρες: δυσπιστία από –μέχρι στιγμής– μικρότερες ομάδες του πληθυσμού, που πλέον εξαπλώνεται εύκολα μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Βλέπουμε σημάδια του τι συμβαίνει σε άλλες χώρες: δυσπιστία από –μέχρι στιγμής– μικρότερες ομάδες του πληθυσμού, που πλέον εξαπλώνεται εύκολα μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Με ποιους τρόπους πιστεύετε ότι έχετε συμβάλει στην αλλαγή της νοοτροπίας του μέσου όπου εργάζεστε;
Νομίζω ότι έχω αλλάξει τη νοοτροπία σχετικά με τις διαδικτυακές συζητήσεις μας. Προηγουμένως, τα άτομα που συμμετείχαν θεωρούνταν θορυβώδη και με κακή συμπεριφορά – κάτι που ώς ένα βαθμό ήταν αλήθεια. Αλλά μερικοί από αυτούς είναι από τους πιο πιστούς αναγνώστες μας. Ήθελα να τους κρατήσω μαζί μας, αλλά με ένα πιο πολιτισμένο τρόπο. Το να τους δείχνουμε σεβασμό είναι κάτι που λειτουργεί. Τώρα συμμετέχουν στη διαδικτυακή μας συζήτηση με εποικοδομητικό τρόπο. Τους αποκαλώ super users. Άλλοι πάλι συμμετέχουν επειδή βλέπουν ότι ο τρόπος που συζητάμε διάφορα θέματα στο διαδίκτυο μπορεί όντως να οδηγήσει κάπου.
Ποια θέματα σας αρέσει να καλύπτετε περισσότερο;
Μου αρέσει να λέω ιστορίες ανθρώπων που συνήθως δεν υψώνουν τη φωνή τους. Αυτή τη στιγμή στην εργασία μου προκαλώ απλούς πολίτες να γράψουν την άποψή τους και αφιερώνω πολύ χρόνο στο να εξηγώ γιατί πρέπει ν’ ακούγονται και να παλεύουν για τον σκοπό τους. Μερικές ιστορίες λέγονται καλύτερα όταν τις αφηγούνται οι άμεσα ενδιαφερόμενοι. Αν δυσκολεύονται να τις συντάξουν, προσπαθούμε να τους βοηθήσουμε. Επίσης μ’ αρέσει πολύ το να εξηγώ ένα περίπλοκο θέμα με κατανοητό τρόπο.
Τι μπορεί να κρατά μια δημοσιογράφο ακούραστη;
Κάποιες φορές πρέπει να θυμίζω στον εαυτό μου τη «μεγάλη εικόνα»: Πόσο σημαντικό είναι πραγματικά το επάγγελμά μας για μια εύρυθμη λειτουργία της δημοκρατίας. Μπορεί να το ξεχνάμε εύκολα, παλεύοντας με την πολυάσχολη καθημερινότητά μας. Βασικά, νομίζω πως κάνουμε την καλύτερη δουλειά του κόσμου: Μπορούμε ν’ αποφασίσουμε λίγο πολύ μόνοι μας τι θα κάνουμε με τη μέρα μας. Μπορούμε να αναζητούμε ιστορίες και ειδήσεις που σημαίνουν κάτι για πολλούς ανθρώπους, κάθε μέρα!
Βασικά, νομίζω πως κάνουμε την καλύτερη δουλειά του κόσμου: Μπορούμε ν’ αποφασίσουμε λίγο πολύ μόνοι μας τι θα κάνουμε με τη μέρα μας. Μπορούμε να αναζητούμε ιστορίες και ειδήσεις που σημαίνουν κάτι για πολλούς ανθρώπους, κάθε μέρα!
Πιστεύετε πως εξακολουθούν υπάρχουν ακόμη έμφυλα ζητήματα στη δημοσιογραφία;
Ναι, έτσι νομίζω. Αλλά πάνω απ’ όλα βλέπω μια διαφορά στο σύνολο των ανδρών που υψώνουν τη φωνή τους σε αντίθεση με αυτό των γυναικών. Οι περισσότερες απόψεις στις σχετικές στήλες γράφονται από άντρες. Προσπαθώ να ενθαρρύνω τις γυναίκες να μιλήσουν, να πουν «ναι» όταν τους ζητείται να συνεισφέρουν, τόσο σε συνεντεύξεις όσο και σε απόψεις. Αλλά χρειάζεται πολύ περισσότερη προσπάθεια ώστε να καταφέρουμε να εκφράσουν τη γνώμη τους. Ελπίζω να δω αυτή την αλλαγή, καθώς όλο και περισσότερες γυναίκες αποφοιτούν από ανώτερες σχολές. Ταυτόχρονα όμως οι γυναίκες αντιμετωπίζουν περισσότερο μίσος από τους άντρες αφού υψώσουν τη φωνή τους. Αυτό είναι πολύ ανησυχητικό και θα πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να το αντιμετωπίσουμε, ως κοινό έργο στις κοινωνίες μας.
Ταυτόχρονα όμως, οι γυναίκες αντιμετωπίζουν περισσότερο μίσος από τους άντρες αφού υψώσουν τη φωνή τους.
