Για δεύτερη χρονιά ανεβαίνει στη Μουσική Βιβλιοθήκη, ένα θέατρο δωματίου με μουσική, ένα έργο τρυφερό και σύγχρονο, που προσεγγίζει το θέμα της απώλειας μνήμης και τις οικογενειακές σχέσεις, δείχνοντας πώς η δημιουργική σκέψη και το παιχνίδι γεφυρώνουν τις διαφορές. Το έργο «Ο Ελέφαντας στο δωμάτιο» μιλά για τη μνήμη, τις ανθρώπινες σχέσεις και την απώλεια τρυφερά, μέσα από το τραγούδι και τις όμορφες εικόνες.
«Ο Κωστής ζει σ’ έναν κόσμο που μοιάζει να ξεχνά: ο μπαμπάς ταξιδεύει και ξεχνά να γυρίσει, ο παππούς ξεχνά τι έφαγε το μεσημέρι και η μαμά φροντίζει για όλους και για όλα, αλλά θα ήθελε πολύ να ξεχαστεί σε ένα εξωτικό νησί. Ο Κωστής φοβάται πως μια μέρα θα ξεχάσουν και τον ίδιο. Ώσπου ο φόβος του βγαίνει αληθινός: ξεχνάνε τα γενέθλιά του! Το μόνο που του μένει λοιπόν είναι να μοιραστεί την τούρτα του με τον καινούργιο φανταστικό φίλο του, τον Σωκράτη τον ελέφαντα, και να ξεκινήσει μαζί του μια ανατρεπτική περιπέτεια».
Η συγγραφέας και πρωταγωνίστρια του έργου, κα. Ειρήνη Αναγνωστοπούλου, μιλά στο Marie Claire για την έμπνευση πίσω από τον «Ελέφαντα στο Δωμάτιο», τη σημασία της μνήμης και για τη στιγμή που η ίδια δεν θέλει ποτέ να ξεχάσει.
Πώς προέκυψε η ιδέα για το «Ένας Ελέφαντας στο Δωμάτιο»; Τι θέλατε να διηγηθείτε μέσα από το συγκεκριμένο κείμενο που φέρει την υπογραφή σας και έγινε παράσταση;
«Η πρώτη σκηνή του έργου – και η πρώτη που γράφτηκε- είναι η εικόνα ενός αγοριού που παίζει με τον παππού του ταξίδια στο φεγγάρι. Το ταξίδι όμως διακόπτεται απότομα όταν πέφτει πάνω στα κενά… μνήμης του παππού. Από αυτή τη νοσταλγική πρώτη σκηνή ξεπήδησαν ένα σωρό ερωτήσεις: Πώς είναι όταν αυτός που λέει τις ιστορίες, ο “φορέας” της οικογενειακής μνήμης , τη χάνει σιγά σιγά; Και αλήθεια, μόνο οι παππούδες ξεχνάνε; Ή μήπως και όλοι εμείς, μέσα στην καθημερινότητά μας ξεχνάμε πράγματα σημαντικά; Και πώς όλα αυτά αποτυπώνονται στα μάτια ενός παιδιού; Ειδικά όταν μια μέρα ξεχάσουν κάτι σημαντικό για εκείνο, όπως ας πούμε… τα γενέθλια του; Εγώ, σαν παιδί θα ήθελα να βρω όλα όσα ξέχασαν οι άνθρωποι. Κάπου εκεί ανοίγει η πόρτα της φαντασίας και αρχίζει να ξετυλίγεται η ιστορία».
Η παράσταση κινείται πολύ γύρω από το θέμα της μνήμης. Είμαστε, τελικά, μια κοινωνία που έχει την τάση να ξεχνά;
«Σε μια σκηνή του έργου, ο Κωστής, ο ήρωας μας, μαζί με τον Σωκράτη, τον ελέφαντα, κοιτάζουν ψηλά τα αστέρια. Ο Κωστής αναρωτιέται: “Λες εκεί πάνω να είναι όλα όσα ξέχασαν οι άνθρωποι; Πολλά έχουν ξεχάσει οι άνθρωποι”. Νομίζω είναι μια ιστορία που κάνει τον ίδιο κύκλο. Οι άνθρωποι κοιτάζουν με φόρα το μπροστά, ξεχνάνε την ιστορία τους και βρίσκονται ξανά στο ίδιο σημείο εκκίνησης, της δικής τους, των γονιών ή και των προ-παππούδων τους για να ξαναδοκιμάσουν τα ίδια λάθη ξανά και ξανά… Δεν είναι πολύ αισιόδοξο έτσι όπως το λέω, αλλά περιμένω κι εγώ να δω μια μετακίνηση, μια κοινωνική κατάκτηση που θα εδραιωθεί για τα καλά, ώστε να μην την ξαναχάσουμε. Περιμένω και ελπίζω.
Και τι μπορεί να μας διδάξουν τα μικρά παιδιά σε σχέση με τη μνήμη και τις μικρές πολύτιμες στιγμές της ζωής;
«Τη βιωμένη και ουσιαστική έννοια του παρόντος. Τα παιδιά ζουν στο παρόν. Αυτό χάνουμε μεγαλώνοντας. Το να αντέχουμε να βιώνουμε ολοκληρωτικά την κάθε στιγμή, με όλο μας το σώμα και το μυαλό αφοσιωμένα στο εδώ και το τώρα. Συνήθως, ως ενήλικες, ξεφεύγουμε από το παρόν- προβάλλουμε τη στιγμή στο μέλλον, σκεφτόμαστε άλλα, είμαστε και δεν είμαστε εκεί. Είναι όμως πολύ μεγάλο, σχεδόν κατακλυσμιαίο, όταν το παρόν μας “συμβαίνει”. Ίσως και να μην το αντέχουμε. Αλλά το «τώρα» ως βιωμένη μνήμη είναι ένα πολύτιμο μάθημα που μπορούμε να πάρουμε από τα παιδιά αν του κάνουμε λίγο χώρο».
Εκτός από την έλλειψη μνήμης λόγω υποχρεώσεων, η παράσταση θίγει και τη φθορά της από ασθένεια και γηρατειά. Είναι απαραίτητη προϋπόθεση να έχουμε συμφιλιωθεί εμείς οι μεγάλοι με αυτά για να μπορέσουμε να περάσουμε ανώδυνα την πληροφορία στο παιδί;
«Πολλές φορές τα πράγματα είναι πιο δύσκολα για εμάς τους ενήλικες, παρά για τα παιδιά. Εμείς όντως πρέπει να αποδεχτούμε τη φθορά, την απώλεια και άλλα … ζόρικα που έχει το μενού της ζωής. Πιστεύω ότι τα παιδιά συμφιλιώνονται με μεγαλύτερη ευελιξία με τα δύσκολα. Τόσο, που βρίσκουν μέσα σε αυτά χώρο και αφορμή για παιχνίδι. Συνήθως αυτές τις εξηγήσεις ή πληροφορίες που αγχωνόμαστε να δώσουμε σε ένα παιδί… το παιδί τις ξέρει ήδη».
Ο Ελέφαντας είναι ο φανταστικός φίλος του μικρού Κωστή. Γιατί τον έχει επινοήσει; Ποιο κενό έρχεται να του καλύψει;
«Κάποιες φορές o φανταστικός φίλος έρχεται για να βοηθήσει ένα παιδί να εκφραστεί. Να εξωτερικεύσει κομμάτια του εαυτού του που το δυσκολεύουν, να πει όλα εκείνα που έχει ανάγκη να πει αλλά δεν ξέρει πώς. Στην περίπτωση του Κωστή, του ήρωά μας, νομίζω πως ο Ελέφαντας είναι ένα κομμάτι του εαυτού πιο εξωστρεφές, πιο άτακτο, πιο περιπετειώδες. Είναι όμως και αυτή η εσωτερική σοφία που φέρει ως παιδί. Γιατί τα παιδιά έτσι κι αλλιώς “τα ξέρουν όλα”, αλλά χρειάζονται τη βοήθεια μιας πιο… βροντερής παρουσίας για να ακουστούν».
Τι ρόλο παίζει η μουσική στην παράσταση; Είναι ένα από τα δομικά στοιχεία της δεδομένου ότι απευθύνεται σε μικρούς θεατές;
«Η μουσική έχει όντως σημαντικό ρόλο σε αυτή την παράσταση με την πρωτότυπη σύνθεση της Άλκηστης Ραυτοπούλου να δένει πολύ αρμονικά με το κείμενο και στη συνέχεια με τη σκηνοθετική επιλογή του Μιχάλη Κοιλάκου να παράγονται ζωντανά επί σκηνής όλοι οι ήχοι και οι μουσικές της παράστασης, είτε με μουσικά όργανα, είτε με απλά καθημερινά αντικείμενα. Χωρίς να πιστεύω ότι μια παιδική παράσταση χρειάζεται απαραίτητα τη μουσική, σίγουρα τα τραγούδια της παράστασης επικοινωνούν ευθύβολα με το κοινό αναδεικνύοντας κομβικά σημεία του έργου και της πορείας του ήρωα. Οι στίχοι των τραγουδιών στη συγκεκριμένη παράσταση αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του έργου, και είναι στίχοι που ομολογουμένως ευχαριστήθηκα πολύ γράφοντας αλλά και τραγουδώντας τους».
Υπήρξε κάποιο σχόλιο από το μικρό θεατή που σας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση και αν ναι, ποιο ήταν και γιατί;
«Δεν θα σας πω συγκεκριμένο σχόλιο, αλλά κάτι που συμβαίνει σε κάθε παράσταση: Οι δυνατές αυθόρμητες παιδικές φωνές άμα τη εμφανίσει του ελέφαντα και η έντονη συμμετοχή των παιδιών όταν οι ενήλικες ρόλοι του έργου δεν βλέπουν αυτό που βλέπουν τα παιδιά, δηλαδή… τον Ελέφαντα στο δωμάτιο! Συνήθως σηκώνονται πάνω και με ιδιαίτερη ένταση μας φωνάζουν: “Μα εκεί είναι. Εκεί!! Δείτε τον επιτέλους!”. Πέρα από το έντονο και διασκεδαστικό της στιγμής, νομίζω έχει και μια συμβολική σημασία».
Τελικά, εσείς έχετε καταλήξει στο πού πηγαίνουν οι μνήμες όταν τις ξεχνάμε;
«Στη δική μου φαντασία ταξιδεύουν σε μια μεγάλη θάλασσα μέσα μας. Κάποιες πολύ βαθιά, σαν κήτη προϊστορικά, τόσο που δεν θα τις δούμε ποτέ ξανά, κάποιες σαν νησιά που μπορούμε για λίγο να ξαποστάσουμε πάνω τους και κάποιες σαν φάροι να μας δείχνουν την πορεία».
Ποια είναι η στιγμή εκείνη που εύχεστε να μην ξεχάσετε ποτέ;
«Η στιγμή που ερωτεύτηκα τον άντρα μου και η στιγμή που αντίκρισα για πρώτη φορά τον γιο μου. Α, και μια αποκλειστικά δική μου: η αρχή ενός ταξιδιού με τρένο, μόνη μου, πολλά χρόνια πριν, τότε που η φόρα των είκοσι μου χρόνων έκανε τη ζωή να μοιάζει με παιχνίδι. Δε θέλω ποτέ να ξεχάσω πως η ζωή μπορεί να είναι ένα παιχνίδι».
Περισσότερες πληροφορίες
Παραστάσεις: Κάθε Κυριακή (εκτός από 30.10 και 25.12) στις 11:30
Επιπλέον Χριστουγεννιάτικες παραστάσεις Δευτέρα 26.12, Τρίτη 27.12 και Τετάρτη 28.12 11:30
Συντελεστές:
- Συγγραφή: Ειρήνη Αναγνωστοπούλου
- Σκηνοθεσία: Μιχάλης Κοιλάκος
- Σκηνικά / Κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού́
- Μουσική σύνθεση / Διδασκαλία: Άλκηστις Ραυτοπούλου
- Κινησιολογία: Πέπη Ζαχαροπούλου
- Σχεδιασμός Φωτισμού: Μίλτος Αθανασίου
- Βοηθός Σκηνοθέτη: Σμαράγδα Δογάνη
- Βοηθός Σκηνογράφου: Δήμητρα Κουτσόγεωργα
- Κατασκευή μάσκας: Κατερίνα Θεοφανοπούλου
- Φωτογραφίες: Θοδωρής Δούπας
- Σχεδιασμός αφίσας: Αντώνης Κοντολέων
- Trailer: Νεφέλη Οικονόμου-Πάντζου- Δημήτρης Καπνούλας
Παίζουν: Ειρήνη Αναγνωστοπούλου, Τάσος Αντωνίου, Μιχάλης Κοιλάκος και Γιάννης Πλιάκης.
Πού: Μουσική Βιβλιοθήκη του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη, Αθήνα 11521, Τ 210 72 82 778, www.mmb.org.gr, library@megaron.gr)
Διάρκεια: 70 λεπτά χωρίς διάλειμμα
Τιμές εισιτηρίων: €8.00 ομαδικό – Για περισσότερα από 15 άτομα: €10.00
