Με ενδιαφέρον και συγκίνηση παρακολουθήσαμε οι περισσότεροι, το μεσημέρι της Τρίτης 1/3, την ομιλία του προέδρου της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην έκτακτη Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, παρουσία της πρόεδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπή Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αλλά και τους πρεσβευτή της Ουκρανίας και Ουκρανών πολιτών. Ο Ουκρανός πρόεδρος μίλησε με δραματικό τόνο για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα του τις τελευταίες ημέρες, λόγω της ρωσικής εισβολής, με την Oλομέλεια να τον καταχειροκροτά στο τέλος της ομιλίας, αλλά και τους διερμηνείς από κάθε γωνιά της γης να λυγίζουν από συγκίνηση.
«Δεν σας ακούω καλά γιατί πέφτουν πύραυλοι αυτή τη στιγμή. Δεν ακούω καλά…» ακούσαμε τη διερμηνέα της ΕΡΤ, Μαίρη Κυριακοπούλου να μεταφράζει σαφώς συγκινημένη και συνέχισε: «Κανείς δεν μπορεί να βγει ή να μπει. Αλλά πιστέψτε με όμως δεν θα πω πλατεία, κάθε πλατεία ονομάζεται πλατεία Ελευθερίας σε κάθε πόλη της χώρας μας. Κανείς δεν θα μας λυγίσει. Είμαστε δυνατοί. Είμαστε Ουκρανοί. Θέλουμε να δούμε τα παιδιά μας ζωντανά. Χθες σκοτώθηκαν 16 παιδιά και πάλι ο Πούτιν θα πει ότι είναι κάποιο λάθος».
Η Μαίρη Κυριακοπούλου, εργάζεται στο χώρο 14 χρόνια, τα πρώτα 7 ως μεταφράστρια και τα επόμενα ως μεταφράστρια και διερμηνέας. Είναι αυτό που ήθελε να κάνει από μικρό παιδί και μιλά στο Marie Claire, για όλες τις προκλήσεις του επαγγέλματος, αποκαλύπτοντας τι ήταν εκείνο που την έκανε να λυγίσει μεταφράζοντας την ομιλία Ζελένσκι αλλά κι ενδεχομένως όλους τους υπόλοιπους διερμηνείς, όπως του CNN, γερμανικών καναλιών κ.α.
Τι αγαπάς στο συγεκριμένο επάγγελμα;
Αυτό ήθελα να κάνω από μικρό παιδί και με χαροποιεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι το κατάφερα! Αυτό που λατρεύω πραγματικά στη διερμηνεία είναι ότι μαθαίνεις συνεχώς νέα πράγματα και δουλεύεις σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Τη μια μέρα μπορεί να διερμηνεύεις τον κο Ζελένσκι παραδείγματος χάριν, την άλλη έναν επιχειρηματία από τη Γαλλία που έχει έρθει στην Ελλάδα για να αγοράσει λιπάσματα, μια νέα τεχνολογία για φίλτρα βιολογικού καθαρισμού, ηθοποιούς και τραγουδιστές που δίνουν συνέντευξη, μπαρίστα και σεφ που παρουσιάζουν νέες συνταγές (και σε αφήνουν να δοκιμάσεις κιόλας στο τέλος), μια παρουσίαση βιβλίου ξένου συγγραφέα, πολιτικούς και διπλωμάτες και ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε. Και ναι, όλα αυτά είναι παραδείγματα από πραγματικές δουλειές που έχω αναλάβει. Είναι σίγουρα αγχωτική δουλειά, αλλά το άγχος το αντιμετωπίζω πάντα δημιουργικά και δε μου δημιουργεί ποτέ πρόβλημα. Αντίθετα, το απολαμβάνω!
Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζεις συνήθως;
Το επάγγελμα αυτό με κρατά συνεχώς σε εγρήγορση. Ποτέ δεν ξέρεις τι ακριβώς θα συμβεί. Μπορεί το θέμα να είναι σύνθετο και να χρειάζεται πολλή μελέτη, μπορεί ο ομιλητής να έχει περίεργη προφορά και να μην καταλαβαίνεις τι λέει, μπορεί ο ήχος να είναι χάλια και να μαντεύεις τη συζήτηση. Αυτά όμως αντιμετωπίζονται με ψυχραιμία και με καλούς συνεργάτες, όπως και σε κάθε άλλη δουλειά. Πέραν τούτου, έχεις να αντιμετωπίσεις και τις κλασικές δυσκολίες του ελεύθερου επαγγελματία, δηλαδή την ασταθή ροή του εισοδήματος, ατελείωτες ώρες δουλειάς ή… καθισιό λόγω έλλειψης αυτής.
Έχεις κάποια ιδιαίτερη σχέση με την Ουκρανία;
Όχι, δεν έχω καν επισκεφτεί τη χώρα. Ελπίζω να το καταφέρω σύντομα.
Ποιες είναι οι πρώτες σκέψεις που έκανες, όταν έμαθες ότι θα είσαι η διερμηνέας της ομιλίας Ζελένσκι;
Αυτό είναι ένα καλό παράδειγμα της εγρήγορσης που ανέφερα παραπάνω. Σε τέτοιες συνθήκες έκτακτων γεγονότων όπως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, δεν γνωρίζουμε πότε θα γίνουν δηλώσεις. Το έμαθα ειλικρινά μισή ώρα πιο πριν. Η πρώτη μου σκέψη ήταν «Ωωωωω!» κι έκατσα ήσυχα σε μια γωνιά για να συγκεντρωθώ και να είμαι έτοιμη, με καθαρό μυαλό.
Ποια σημεία σε συγκίνησαν περισσότερο; Τι σκεφτόσουν;
Κάτι που δεν κατάλαβε κανένας, γιατί δεν το άκουσε και κανένας άλλος. Δεν μιλώ την ουκρανική γλώσσα, οπότε πήρα ήχο από τον Ουκρανό διερμηνέα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (το λεγόμενο relais), ο οποίος διερμήνευε τον κο Ζελένσκι από τα ουκρανικά στα Αγγλικά. Ο συνάδελφος έκλαιγε με λυγμούς. Δεν έβγαιναν τα λόγια του, αλήθεια. Μιλούσε για την πατρίδα του, πώς να μην κλάψει; Δε γινόταν να μείνω ασυγκίνητη. Το μόνο που σκεφτόμουν ήταν «κρατήσου.»
Ο συνάδελφος έκλαιγε με λυγμούς. Δεν έβγαιναν τα λόγια του, αλήθεια. Μιλούσε για την πατρίδα του, πώς να μην κλάψει; Δε γινόταν να μείνω ασυγκίνητη. Το μόνο που σκεφτόμουν ήταν «κρατήσου.»
Λύγισαν συνάδελφοί σου κι από άλλες χώρες. Άκουγαν κι εκείνοι τον Ουκρανό διερμηνέα;
Δεν το γνωρίζω σίγουρα αυτό, αλλά συμβαίνει όταν υπάρχει σπάνια γλώσσα σε συνέδριο π.χ. και είναι δύσκολο να βρεις πολλούς διερμηνείς που να την ξέρουν. Οπότε ακούμε τον έναν που ξέρει τη σπάνια γλώσσα και διερμηνεύει στα αγγλικά. Στο Κοινοβούλιο υπάρχουν διερμηνείς για όλες τις ευρωπαικές γλώσσες αλλά μιας και η Ουκρανία είναι εκτός, ίσως να μην είχανε. Είναι πάντως πιθανό να ακούγαμε όλοι τον ίδιο
Θυμάσαι ή γνωρίζεις να έχει ξανασυμβεί κάτι ανάλογο; Nα συγκινείστε ταυτόχρονα, σε κάθε γωνιά της γης με κάποιο θέμα;
Στα χρόνια που δουλεύω, ποτέ σε τέτοιο μεγάλο βαθμό, δηλαδή όχι σε βαθμό που να γίνει θέμα στα μέσα. Σίγουρα όμως υπάρχουν δύσκολες δουλειές που μας επηρεάζουν. Θυμάμαι αντίστοιχη έντονη στιγμή πριν από 5 χρόνια, όταν δούλευα για την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ κατά την προσφυγική κρίση. Η κυρία που διερμήνευα ήταν πρόσφυγας από τη Συρία και περιέγραφε όσα έζησε μέχρι να φτάσει στην ασφάλεια της Ελλάδας και όλοι στην αίθουσα είχαν βγάλει τα χαρτομάντιλα. Πώς να μείνω εγώ ανεπηρέαστη απέναντι σε τέτοιον πόνο; Κάθε συνάδελφος έχει να διηγηθεί τέτοιες ιστορίες. Επηρεαζόμαστε βαθιά από αυτά που ακούμε και, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να επηρεαζόμαστε. Εκείνη την ώρα, είμαστε η φωνή κάποιου άλλου και αυτό αποτελεί τεράστια ευθύνη. Οφείλουμε να μεταφέρουμε το νόημα που θέλει εκείνος να περάσει με πιστότητα, όχι μόνο στο νόημα, αλλά και στο συναίσθημα.
Είδα στα Social Media πως είπες, πως είναι η χθεσινή στιγμή, με τη μεγαλύτερη βαρύτητα στην καριέρα σου. Τι θα κρατήσεις για πάντα;
Ναι, ξεκάθαρα. Πήρα μέρος σε ένα μεγάλο ιστορικό γεγονός, χωρίς καν να το καταλάβω. Και χαίρομαι που φάνηκα άξια των περιστάσεων. Δεν πίστευα ποτέ ότι θα υπήρχε τέτοια ανταπόκριση, τέτοια ενσυναίσθηση από τον κόσμο. Αυτό είναι που θέλω να θυμάμαι κιόλας, ότι οι λέξεις έχουν δύναμη και πρέπει να προσέχουμε πώς τις χρησιμοποιούμε. Μια ομιλία μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, ή το λιγότερο, να αλλάξει εμάς τους ίδιους.
Αυτό είναι που θέλω να θυμάμαι κιόλας, ότι οι λέξεις έχουν δύναμη και πρέπει να προσέχουμε πώς τις χρησιμοποιούμε. Μια ομιλία μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, ή το λιγότερο, να αλλάξει εμάς τους ίδιους.
*Η Μαίρη Κυριακοπούλου είναι συνεργάτις του γραφείου διερμηνείας https://podium.
