Μπορεί να μην έχει καταφέρει να επισκεφθεί την Ελλάδα για διακοπές, αλλά απόλαυσε τη διαμονή της στην Αθήνα για τα γυρίσματα της κατασκοπικής σειράς «Tehran» όσο τίποτα: «Εμενα σε ένα διαμέρισμα με θέα στην Ακρόπολη, οπότε κοιμόμουν και ξυπνούσα έχοντας αυτή την εικόνα!» Η οκτώ φορές υποψήφια για Οσκαρ Glenn Close ήταν ομιλήτρια στο SNF Nostos Conference, το οποίο πραγματοποιήθηκε από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) σε συνεργασία με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό iMEdD (incubator for Media Education and Development) με θέμα την ψυχική υγεία. Η ίδια ανέλυσε την προσπάθεια που γίνεται από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Bring Change to Mind, που έχει στόχο να βάλει τέλος στον στιγματισμό και τις διακρίσεις γύρω από την ψυχική ασθένεια.
«Δεν μπορώ να σταματήσω να σκέφτομαι την αυτοκτονία», ήταν αυτό που άκουσε μια ημέρα από την αδερφή της και που την έκανε να ερευνήσει τα πάντα γύρω από τις ψυχικές ασθένειες. Η διπολική διαταραχή τής Jessie αλλά και η σχιζοσυναισθηματική διαταραχή του ανιψιού τής Glenn, Calen Pick (γιου τής Jessie), οδήγησαν τη διάσημη πρωταγωνίστρια το 2010 στην ίδρυση του οργανισμού, που βασική προτεραιότητά του είναι να δημιουργήσει λέσχες σε όλα τα σχολεία των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες θα λειτουργούν από νέους και θα προσπαθούν να καταπολεμήσουν το στίγμα της ψυχικής ασθένειας. Με 500 ενεργές λέσχες, 80.000 μαθητές σε ρόλο πρεσβευτή και επικοινωνιακές εκστρατείες, το πρόγραμμα προσεγγίζει εκατομμύρια μαθητές.
Μετά το τέλος της ομιλίας της, την συνάντησα στον Φάρο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ). αγκαλιά με τον αγαπημένο της σκύλο Pip. «Είναι πολύ όμορφα εδώ πάνω», θα μου πει και κάπως έτσι θα ξεκινήσει η συζήτησή μας με το ευγενικό της χαμόγελο και τα πράσινα ζεστά μάτια της να αποπνέουν τον αέρα μιας σπουδαίας γυναίκας. «Ήμουν εδώ για δυο – τρεις μήνες, όταν κάναμε τα γυρίσματα για τη σειρά Tehran και ήταν Απρίλιος. Θέλω όμως να καταφέρω να έρθω και για διακοπές»
Μείνατε αρκετό καιρό λοιπόν στην Αθήνα. Πώς ήταν η εμπειρία;
Ήταν φανταστικά! Λάτρεψα τη χώρα, λάτρεψα όλους τους ανθρώπους με τους οποίους μίλησα, τη γειτονιά με θέα την Ακρόπολη. Επισκέφτηκα το Μουσείο της και τους Δελφούς, αλλά δυστυχώς δεν πήγαμε σε κάποιο νησί γιατί υπήρχαν αυστηρά μέτρα για τις μετακινήσεις, λόγω Covid.
Θα λέγατε ότι η Αθήνα είναι ένας νέος προορισμός για γυρίσματα ταινιών; Ειδικά όταν οι πόλεις στις οποίες διαδραματίζονται οι σκηνές μοιάζουν σε αυτή;
Θεωρώ ότι είναι μια πανέμορφη πόλη, ακόμη και για γυρίσματα. Όταν ήρθα εδώ και γνώρισα τον τοπικό υπεύθυνο παραγωγής, μου είπε πως είχαν ήδη ξεκινήσει την εκπαίδευση για όλες τις ειδικότητες, όπως των ηχοληπτών για παράδειγμα και ξέρω πως διάφορες μεγάλες εταιρείες από την Αμερική, όπως το Netflix, έχουν ξεκινήσει τη χρηματοδότηση γι’ αυτό. Η συνεργασία μου με τους Έλληνες ήταν πολύ καλή.
Στην ομιλία σας αναφερθήκατε στον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Bring Change to Mind, του οποίου είστε συνιδρύτρια και που μέσω αυτού, έρχεστε σε επαφή με πολλούς νέους ανθρώπους. Σας αναζωογονεί αυτό;
Το βρίσκω πολύ ευχάριστο. Σέβομαι απόλυτα τον τρόπο που μιλούν και συνεργάζονται τα παιδιά στις ομάδες μας, το πώς φροντίζουν ο ένας τον άλλον, που κάνουν τη δουλειά τους με ενθουσιασμό. Αποτελούν έμπνευση για μένα.
Έχετε αναφέρει ότι μεγαλώσατε μέσα σε μια θρησκευτική σέχτα, στην οποία ήταν μέλη οι γονείς σας. Ήταν δύσκολο να μεγαλώνετε σε ένα τέτοιο περιβάλλον;
Δεν θα έλεγα ότι ήταν θρησκευτική σέχτα, αλλά ήταν αίρεση, σίγουρα. Υποτίθεται ότι πρέπει να είσαι καλός Ινδουιστής ή καλός Μουσουλμάνος ή καλός Εβραίος ή καλός Χριστιανός, αλλά εκεί υπήρχαν επιβεβλημένοι κανόνες για όλους. Ήταν πολύ ελεγχόμενο περιβάλλον.
Σας ήταν δύσκολο να μεγαλώσετε σε αυτό το καταπιεστικό περιβάλλον, με τους κανόνες που σας υπαγόρευε η συγκεριμένη αίρεση;
Ήταν απίστευτα καταστροφικό.
Το να μεγαλώνω στο περιβάλλον μιας αίρεσης ήταν απίστευτα καταστροφικό
Για εσάς;
Για όλους και για όλα. Για εμένα, για τα αδέρφια μου, για την οικογένειά μου. Έζησα εκεί από τα επτά μου έτη ως και τα εικοσι δύο, δηλαδή όλα τα χρόνια κατά τα οποία διαμορφώνεται ο χαρακτήρας μας και το κουβαλάω ακόμα μέσα μου. Μου πήρε πολύ καιρό για να σταματήσω να βλέπω τον κόσμο μέσα από αυτό το πρίσμα. Ίσως για αυτό διάλεξα να παίζω τόσους διαφορετικούς χαρακτήρες στη ζωή μου.
Έχετε μιλήσει ανοιχτά για το γεγονός ότι αρκετά μέλη της οικογένειάς σας όπως η αδελφή και η μητέρα σας, υπέφεραν από προβλήματα ψυχικής υγείας. Πιστεύετε ότι παρουσιάστηκαν εξαιτίας αυτού του καταπιεστικού περιβάλλοντος;
H μητέρα μου είχε κατάθλιψη, αλλά όχι, δεν οφείλεται σε αυτή την κατάσταση. Σίγουρα όμως, αυτές οι μη ισορροπημένες συνθήκες επηρέασαν τις ψυχικές ασθένειες γενικότερα στην οικογένειά μου. Πιστεύω ότι τα προβλήματα ψυχικής υγείας προϋπήρχαν. Η αδελφή μου με τον γιο της πήραν μέρος σε μια ανώνυμη κλινική έρευνα της ψυχιατρικής κλινικής McLean που συνεργάζεται με την Ιατρική Σχολή του Harvard και ανακάλυψαν ότι ο καθένας τους είχε από ένα επιπλέον γονίδιο. Οπότε εμφανώς αυτός είναι ο λόγος που υποφέρουν από θέματα ψυχικής υγείας. Οι υπόλοιποι δεν έχουμε πάρει μέρος στην έρευνα.
Μιλώντας ανοιχτά για τη δική σας ελαφριά κατάθλιψη, πιστεύετε ότι ενδυναμώσατε άλλους ανθρώπους να αποδεχτούν τη δική τους και να μιλήσουν για αυτή;
Βεβαίως, το σημαντικό είναι να το συζητάμε. Αφού συζητάμε για τον καρκίνο, τις καρδιοπάθειες, που είναι φυσιολογικά και η συζήτηση για την ψυχική υγεία πρέπει να είναι κάτι το φυσιολογικό. Ο εγκέφαλός μας είναι ευαίσθητο όργανο, εύθραυστο και πολύπλοκο. Δεν πρέπει να ντρεπόμαστε για αυτό, πρέπει να το αποδεχόμαστε και ευελπιστώ να ζητάμε βοήθεια όταν χρειάζεται.
Ο εγκέφαλός μας είναι ευαίσθητο όργανο, εύθραυστο και πολύπλοκο. Δεν πρέπει να ντρεπόμαστε για αυτό, πρέπει να το αποδεχόμαστε και ευελπιστώ να ζητάμε βοήθεια όταν χρειάζεται.
Είστε παντού με τον σκύλο σας, Pip. Θεωρείτε ότι τα ζώα μπορούν να βοηθήσουν στα θέματα ψυχικής υγείας;
Φυσικά, όλοι ξέρουμε πόσο μπορεί να μας βοηθήσει ένας σκύλος συντροφιάς με το άγχος και την κατάθλιψη. Η αδερφή μου έχει δυο πεκινουά και πραγματικά την λατρεύουν και αποτελούν στήριγμα για εκείνη. Προσωπικά, έχω την τάση να χάνομαι στις σκέψεις μου και ένας σκύλος μπορεί να σε βγάλει από αυτό, να σε κάνει να γελάς και να μη σκέφτεσαι τόσο πολύ.
Το θέατρο και ο κινηματογράφος είναι σίγουρα λαμπεροί επαγγελματικοί χώροι, αλλά και καταπιεστικοί παράλληλα. Μπορούσατε να κάνετε διαλείμματα όταν τα χρειαζόσασταν;
Το καταλαβαίνω αυτό που λέτε αλλά δεν το βλέπω έτσι. Είναι περίεργο, αλλά γνωρίζω πως έχω λιγότερες μέρες μπροστά μου από αυτές που έχω αφήσει πίσω μου. Οπότε, μου αρέσει να εργάζομαι και ελπίζω να μην το χάσω αυτό, γιατί με κρατάει νέα, μου χαρίζει ενέργεια! Ανησυχώ, όμως, μέρα με την ημέρα μήπως μου συμβεί κάτι.
Μου αρέσει να εργάζομαι και ελπίζω να μην το χάσω αυτό, γιατί με κρατάει νέα, μου χαρίζει ενέργεια!
Πώς καταφέρατε να συνδυάσετε την ελαφριά κατάθλιψη με τις απαιτητικές ημέρες της δουλειάς σας;
Η δουλειά είναι εύκολη. Είμαι καλά όταν εργάζομαι γιατί υπάρχει δομή, έχω δημιουργική ενέργεια και εξαιρετικούς συνεργάτες. Νομίζω ότι τα πράγματα είναι πιο δύσκολα όταν δε δουλεύω.
Τα πράγματα είναι πιο δύσκολα όταν δε δουλεύω.
Ποια ήταν τα μαθήματα που πήρατε από όλες αυτές τις εμπειρίες; Για παράδειγμα πιστεύετε ότι καταφέρατε να προστατέψετε την ψυχική ισορροπία της κόρης σας;
Στην οικογένειά μου γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά όσα έχουμε περάσει. Και η κόρη μου γνωρίζει τα πάντα, είναι κάτι που αποτελεί μέρος της ζωής μας. Είμαι πολύ περήφανη για εκείνη. Της αρέσει πολύ να μαγειρεύει και τώρα έχει τη δική της σχετική εκπομπή.
Είναι όμως και εκείνη ηθοποιός. Πώς σας φάνηκε που παίζατε μαζί στην ταινία «The Wife»;
Το λάτρεψα. Δεν είχαμε κοινές σκηνές, μιας και παίζαμε τον ίδιο χαρακτήρα, αλλά όταν γύριζε τις δικές της σκηνές κυριολεκτικά έφυγα από την πόλη, γιατί δεν ήθελα να αισθάνεται τη μητέρα της πάνω από το κεφάλι της.
Εχετε προταθεί οκτώ φορές για Οσκαρ, αλλά δεν έχετε κερδίσει ακόμα το βραβείο. Η τελετή της απονομής συνεχίζει να είναι μια γιορτή ή τη νιώθετε πλέον ως βάρος;
Το διασκεδάζω! Εννοώ ότι είμαι ακόμα καλεσμένη και βρίσκομαι σε αυτή την αίθουσα, που είναι πολύ ξεχωριστή. Και φυσικά είναι μεγάλη τιμή.
Είναι γνωστό πως κρατάτε κοστούμια από κάθε σας ρόλο και έχετε ένα συναισθηματικό δέσιμο με αυτά. Σας προκαλεί κάποιο περισσότερη χαρά;
Ναι, έχω συλλογή από τα κοστούμια μου και φυλάσσονται σε έναν ειδικό χώρο στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα. Πρέπει να είναι πάνω από 900 κομμάτια εκεί. Είναι πάρα πολλά και είμαι περήφανη για τη συλλογή αυτή. Την ξεκίνησα γιατί ξέρω ότι μόλις χρησιμοποιηθεί ένα κοστούμι, μετά το πηγαίνουν πίσω σε κάποια γκαρνταρόμπα, τα σκίζουν, τα ξαναράβουν, τα μεταποιούν και χάνονται. Έχω δουλέψει με πολλούς σχεδιαστές κουστουμιών και πολλές φορές αναρωτιούνται: «Πού να πήγε αυτό το ωραίο φόρεμα που είχα σχεδιάσει…». Η Αν Ροθ, μια σπουδαία σχεδιάστρια που έχει κερδίσει 4-5 Όσκαρ νομίζω, έχει κάνει τα κουστούμια σε αρκετές από τις ταινίες μου και μια φορά με ρώτησε: «Πού είναι αυτό το ωραίο μωβ κουστούμι με τα κίτρινα τετράγωνα κουμπιά;» και της απάντησα: «Εγώ το έχω!» Για εμένα, ένα κουστούμι δεν είναι απλά ένα αντικείμενο. Περνάς ώρες στο δοκιμαστήριο φορώντας το, ενώ στην ταινία βλέπεις μόνο την εξωτερική εμφάνιση του χαρακτήρα και όχι όλες αυτές τις ώρες, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για μένα. Τα κοστούμια είναι τόσο σημαντικά όσο και ο σκηνοθέτης, γιατί κρύβουν σκληρή δουλειά, καλλιτεχνία και όλους αυτούς τους εκπληκτικούς χαρακτήρες.
Τα κοστούμια είναι τόσο σημαντικά όσο και ο σκηνοθέτης, γιατί κρύβουν σκληρή δουλειά, καλλιτεχνία και όλους αυτούς τους εκπληκτικούς χαρακτήρες.
Μπορείτε να ξεχωρίσετε έναν ρόλο που σας επηρέασε και σας άγγιξε περισσότερο;
O ρόλος μου στο Fatal Attraction (Ολέθρια Σχέση) σίγουρα με άγγιξε, και στο Dangerous Liaisons (Επικίνδυνες σχέσεις). Στο θέατρο θα επέλεγα αυτόν της Νόρμα Ντέσμοντ. (σ.σ.: αναφέρεται στη θεατρική μεταφορά της ταινίας «Η λεωφόρος της Δύσης»).
Γιατί συγκεκριμένα ξεχωρίσατε τον ρόλο σας στην Ολέθρια σχέση;
Έκανα πολλή έρευνα για τον χαρακτήρα αυτόν, για την Άλεξ. Και η ιστορία της δεν ξεκαθαρίστηκε ποτέ στην ταινία, οπότε έπρεπε να τη διαβάσω. Γι’ αυτό έγινε ένας από τους πιο διάσημους «κακούς χαρακτήρες» του 20ου αιώνα. Πήγα το σενάριο σε αρκετούς ψυχιάτρους για να μάθω αν αυτή η συμπεριφορά είναι πιθανή.
Η βιομηχανία του κινηματογράφου έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο στίγμα των ψυχικών ασθενειών; Για παράδειγμα, η σχιζοφρένεια θεωρήθηκε κακή και σχεδόν διαβολική εξαιτίας της ταινίας ο «Σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι»
Καταλαβαίνω τι εννοείτε και πραγματικά έτσι ήταν. Είναι πολύ εύκολο να παρουσιάσεις έναν άνθρωπο με προβλήματα ψυχικής υγείας ως κακό.
Πιστεύετε ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει στις μέρες μας;
Ναι, το πιστεύω! Πρόσφατα βγήκε η σειρά για τον κατά συρροήν δολοφόνο, Τζέφρι Ντάμερ. Αυτός ήταν ένα υπαρκτό πρόσωπο. Αλλά το να δείχνουμε ως κακούς όσους έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας, δεν το θεωρώ σωστό. Έχει υπάρξει πρόοδος, αλλά χρειάζεται κι άλλη δουλειά ακόμα.
Πιστεύετε πως όσο μεγαλώνουμε, γινόμαστε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας;
Το ελπίζω! (γέλια)
Η Glenn Close κατά τη διάρκεια της συνέντευξης είχε στο πλευρό της την April Smith, φοιτήτρια και συνήγορο ψυχικής υγείας των Νέων του Bring Change to Mind, η οποία συμμετείχε επίσης στο συνέδριο.
April, πώς είναι να συνεργάζεσαι με έναν ζωντανό θρύλο για έναν τόσο σημαντικό σκοπό όπως η ψυχική υγεία;
Πρωτίστως, είναι υπέροχο που τη γνώρισα και ξεκινήσαμε τη συνεργασία μας. Οταν βλέπεις ανθρώπους στην τηλεόραση, στις ταινίες, δεν τους γνωρίζεις πραγματικά, οπότε για μένα το πιο σημαντικό είναι ότι βλέπεις τον αληθινό άνθρωπο πίσω από την κάμερα. Μου θυμίζει τη γιαγιά μου! Και προσπαθώ να κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ μαζί με την κυρία Κλόουζ, η οποία χρησιμοποίησε τη φωνή και την εικόνα της για να κάνει τόσο καλό στα ζητήματα ψυχικής υγείας και πιστεύω ότι πρέπει κι άλλοι να ακολουθήσουν το παράδειγμά της. Συμβουλές δεν μου έχει δώσει, αλλά σίγουρα προσπαθώ να της μοιάσω.
