Από ένα μικρό χωριό της Κρήτης στην καρδιά της ευρωπαϊκής μόδας. Αυτό είναι μόνο ένα κομμάτι από την ιστορία της διεθνούς φήμης σχεδιάστριας υποδημάτων και κοσμημάτων Έλλης Λυραράκη, η οποία μετέφερε το μεγαλείο του μινωικού πολιτισμού στην Εβδομάδα Μόδας Υψηλής Ραπτικής στο Παρίσι με μια συλλογή αποκλειστικά Made in Greece. Έχει δει το όνομά της γραμμένο σε διεθνή έντυπα, τη δουλειά της να γίνεται ντοκιμαντέρ από το γαλλικό κανάλι, ART-E, και την Ευρώπη να θαυμάζει το ταλέντο της.
Βασική πηγή έμπνευσής σας αποτελεί ο μινωικός πολιτισμός της Κρήτης. Πώς και πότε ξεκίνησε αυτή η «σχέση»; Τι σημαίνει για εσάς η διατήρηση των παλαιών παραδοσιακών τεχνών και παραδόσεων; Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να μεταδοθεί η αξία του παραδοσιακού μέσω της τέχνης στις νέες γενιές;
«Κατάγομαι από ένα μικρό χωριό της Κρήτης, κοντά στην Κνωσό. Είμαι από τους τυχερούς ανθρώπους που έχουν όμορφες παιδικές αναμνήσεις από το χωριό τους. Αναμνήσεις εμπλουτισμένες με πολλή αγάπη για την ιστορία, τον πολιτισμό, την τέχνη και τη φύση. Ο μινωικός πολιτισμός με εντυπωσίαζε από όταν ήμουν παιδί. Επομένως, η διαπίστωση ότι ο πρώτος μεγάλος ευρωπαϊκός πολιτισμός είναι ο μινωικός ήταν μια ευχάριστη ανακάλυψη για μένα. Όταν ανακαλύπτεις κάτι τόσο σημαντικό και συναρπαστικό για τον μικρό σου τόπο, θέλεις απλά να το μοιραστείς με όλο τον κόσμο.
»Είμαι ευγνώμων στη ζωή που μου τα έφερε έτσι και ωρίμασα στην Κρήτη. Έμαθα να ακούω τον εαυτό μου και να μιλάω καθαρά από την καρδιά μου. Να ζω χωρίς πολλές απαιτήσεις και να είμαι ευχαριστημένη και με πιο λίγα. Έμαθα να απολαμβάνω τη φύση και να είμαι λιτή. Ζώντας εδώ εκτίμησα τα απλά και τα συνηθισμένα, τα αρχέγονα. Τις συνήθειες των ανθρώπων, τα έθιμα τους, τους ιδιωματισμούς της γλώσσας, τον πολιτισμό τους, τις παλαιές τέχνες τους. Θαυμάζω τους ανθρώπους που συνεχίζουν να εργάζονται και να διατηρούν τις παλαιές τέχνες για αυτό δημιούργησα και το σύλλογο Minoan Steps, από ευγνωμοσύνη και θαυμασμό σε αυτούς που αντέχουν να συνεχίζουν με τον παλαιό τρόπο».
Τι σημαίνει για εσάς η Κρήτη; Ήταν δύσκολη η απόφαση να φύγετε από την Αθήνα και να συνεχίσετε την επαγγελματική σας πορεία ως σχεδιάστρια υποδημάτων και κοσμημάτων στα Χανιά της Κρήτης; Νιώσατε να χάνετε ευκαιρίες στην αρχή;
«Η απόφαση να μετακομίσουμε στο νησί ήταν δύσκολη. Μια απόφαση, όμως, για την οποία δεν μετάνιωσα ποτέ. Οπωσδήποτε έχασα και χάνω κάποια σημαντικά πράγματα που αφορούν τη δουλειά μου γιατί βρίσκομαι μακριά από την Αθήνα, κέρδισα όμως κάποια άλλα που εάν δεν ζήσεις στην επαρχία ένα διάστημα τουλάχιστον στη ζωή σου, δεν θα τα καταλάβεις πότε ως παιδί της πρωτεύουσας. Απέκτησα μια άλλη οπτική των πραγμάτων, πιο ευρεία. Έγινα πιο ταπεινός και δημιουργικός άνθρωπος».
«Όλα τα παπούτσια φτιάχτηκαν στο χέρι και είναι πολύτιμα, με αληθινά κοσμήματα και πολύτιμες πέτρες, σμαράγδια, ρουμπίνια και διαμάντια. Παπούτσια που ζωγραφίστηκαν στο χέρι και κεντήθηκαν στο χέρι, με τον παραδοσιακό τρόπο που κεντούνται οι παραδοσιακές κρητικές στολές. Με μια αδιάκοπη κλωστή. Από εκεί που ξεκινά το κέντημα εκεί και καταλήγει, γιατί μιμείται το Μίτο της Αριάδνης».
Τα παπούτσια σας «περπάτησαν» στην Εβδομάδα Μόδας του Παρισιού και αργότερα συνόδευσαν τις δημιουργίες των Victoria Beckham και Isabel Marant σε μια βιώσιμη επίδειξη μόδας στο Saint Tropez. Μιλήστε μας για αυτή την εμπειρία; Τι σημαίνει για εσάς δημιουργικότητα;
«Όταν σχεδίασα τη μινωική συλλογή που παρουσίασα στην Εβδομάδα Μόδας Υψηλής Ραπτικής στο Παρίσι ήθελα να τιμήσω την οικογένειά μου, τον τρόπο με τον οποίο μεγάλωσα, την καταγωγή μου και τις παραδόσεις του νησιού μας. Έφτιαξα μια συλλογή φτιαγμένη αποκλειστικά στο χέρι. Κάθε παπούτσι μου διηγείται μια ιστορία. Είναι ένα βήμα από το ξεκίνημα του μινωικού κόσμου προς την ιστορία της Ευρώπης.
»Όλα τα παπούτσια φτιάχτηκαν στο χέρι και είναι πολύτιμα, με αληθινά κοσμήματα και πολύτιμες πέτρες, σμαράγδια, ρουμπίνια και διαμάντια. Παπούτσια που ζωγραφίστηκαν στο χέρι και κεντήθηκαν στο χέρι, με τον παραδοσιακό τρόπο που κεντούνται οι παραδοσιακές κρητικές στολές. Με μια αδιάκοπη κλωστή. Από εκεί που ξεκινά το κέντημα εκεί και καταλήγει, γιατί μιμείται το Μίτο της Αριάδνης.
»Η εμπειρία στο Παρίσι μού άλλαξε τη ζωή και την καριέρα. 700 άνθρωποι της μόδας παρακολούθησαν το show και είδαν έναν πολιτισμό αποτυπωμένο σε παπούτσια, έναν πολιτισμό για τον οποίο κάποιοι από αυτούς δεν είχαν ακούσει ίσως ποτέ. Είδα τη δουλειά μου σε αμέτρητα περιοδικά και site της μόδας. Τι άλλο μπορεί να ζητήσει ένας πρωτοεμφανιζόμενος σχεδιαστής. Στο Saint Tropez είχα την ευκαιρία τα παπούτσια μου να φορεθούν από όλες τις εστεμμένες της Γαλλίας και να συνοδεύσουν ρούχα μεγάλων σχεδιαστών.
»Δημιουργικότητα. Ένα πράγμα που έμαθα στη Γαλλία είναι ότι εάν είσαι πρωτοπόρος, αυθεντικός και πρωτότυπος, μπορείς να πετύχεις τα πάντα. Μπορείς να έχεις την παραδοχή και την επιδοκιμασία των ανθρώπων της μόδας. Το μυστικό, όμως, είναι να μην μιμείσαι κανένα, να είσαι αυθεντικός. Τότε μόνο μπορείς να ξεχωρίσεις. Το να είμαι λοιπόν δημιουργική είναι η προτεραιότητα μου. Αυτό βέβαια μπορεί ν’ αποδειχθεί πολύ κουραστικό για τους ανθρώπους που είναι γύρω μου. Γιατί πρέπει να είμαι διαρκώς υπό δημιουργική σκέψη και υπό παραγωγή νέων ιδεών. Συνήθως είμαι λίγο χαμένη και πολύ αφηρημένη. Συνέχεια σκέφτομαι το επόμενο σχέδιο, μού αρέσει να παρατηρώ τα πάντα, αφήνοντας τον εαυτό μου να παρασύρετε από τις εικόνες».
Είχατε την τιμή να σχεδιάσετε το σανδάλι και το κόσμημα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, ενώ το 2021 η Ολυμπιακή Ομοσπονδία σάς ανέθεσε το σχεδιασμό του κοσμήματος-συμβόλου της τοξοβολίας. Από πού αντλήσατε την έμπνευσή σας; Τι δυσκολίες αντιμετωπίσατε και τις προκλήσεις χρειάστηκε να ξεπεράσετε.
«Είχα την τιμή να σχεδιάσω το κόσμημα και το σανδάλι για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο και κατόπιν να σχεδιάζω κάθε χρόνο για το εκάστοτε Ολυμπιακό άθλημα που τιμά η Συνομοσπονδία Ολυμπίας. Το 2021 ήταν μια πολύ σημαντική στιγμή γιατί σχεδίασα το γλυπτό κόσμημα για το ολυμπιακό άθλημα της Τοξοβολίας. Όταν αναλαμβάνω το σχεδιασμό ενός project με διεθνή απήχηση, προτεραιότητα μου είναι να παρουσιάσω κάτι που θα έχει σχέση με την Κρήτη ώστε ακόμη και με αυτόν τον τρόπο να μπορέσω να προωθήσω τον σπουδαίο πολιτισμό της. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να κάνω έρευνα και προσεκτική μελέτη. Έτσι για την τοξοβολία επέλεξα να φτιάξω τη Δίκτυννα, καθώς ήθελα να δώσω και μια θηλυκή οπτική στο γλυπτό μου. Η Δίκτυννα ήταν ένα ιερό κορίτσι το οποίο η κυνηγός Άρτεμις αγαπούσε ιδιαίτερα. Ζούσε στην Κρήτη, ήταν κόρη του Δία, Νύμφη και κυνηγός. Η Κρήτη στην αρχαιότητα φημιζόταν για τους τοξότες της. Οι ιστορικοί αναφέρονται στους ακαταγώνιστους Κρήτες. Κι ο Μέγας Αλέξανδρος εκτιμώντας την προσφορά των Κρητών τοξοτών στην εκστρατεία του, ίδρυσε την Πόλη Κρητόπολη, όπου κατοικούσαν απόστρατοι Κρήτες κι άλλοι που ήλθαν από το νησί».
Πέρα από σχεδιάστρια είστε και ζωγράφος και μάλιστα είστε μέλος ενός καινούριου project όπου διακεκριμένοι Έλληνες καλλιτέχνες παρουσιάζουν τη δουλειά τους σε διάφορες πρεσβείες στην Ελλάδα και τον κόσμο. Ως Art Ambassador της χώρας μας, ποια πιστεύετε πως είναι η εικόνα της Ελλάδας στο χώρο των τεχνών στο εξωτερικό;
«Συμμετάσχω στο πρόγραμμα “Art ambassadors” ως εικαστικός. Αυτή η ομάδα χρησιμοποιείται στο πλαίσιο της πολιτιστικής διπλωματίας ως μέσο προώθησης κι ανάπτυξης της χώρας μας, έχοντας ως στόχο την πνευματική συνάντηση και πολιτιστική συνεργασία λαών και εθνών, μεταφέροντας ιδέες και ιδανικά διαχρονικής και πανανθρώπινης αξίας. Έχουμε μεγάλους καλλιτέχνες στην Ελλάδα και πιστεύω ότι έχουμε αφήσει το αποτύπωμα μας και στη σύγχρονη εποχή. Στο εξωτερικό δεν αισθάνομαι μειονεκτικά, το αντίθετο μάλιστα. Έχει αναγνωριστεί η δουλειά μου και είμαι πολύ υπερήφανη που το γαλλογερμανικό κανάλι τέχνης και πολιτισμού, ART-E, το 2021 έκανε ένα ντοκιμαντέρ για τη δουλειά μου και την έμπνευση μου και το 2022 το γαλλικό κανάλι, TV5 Monde, με συμπεριέλαβε στο μεγάλο οδοιπορικό που έκανε στην Κρήτη ως τη μοναδική Ελληνίδα καλλιτέχνη που πρεσβεύει τον μινωικό πολιτισμό με τη δουλειά της στον κόσμο.
»Έρχονται άνθρωποι στην μπουτίκ μου στα Χανιά από όλον τον κόσμο για να με γνωρίσουν, να δουν τις συλλογές μου, να συζητήσουν μαζί μου για τέχνη και για τον μινωικό πολιτισμό. Πόσο υπέροχο είναι αυτό! Αισθάνομαι πολύ ευλογημένη που έμεινα πίστη στον δικό μου τρόπο κι ακολούθησα το δικό μου δρόμο».
«Έλληνες σχεδιαστές υπάρχουν. Ελληνική μόδα υπάρχει. Χρειάζεται, όμως, όραμα και θάρρος για να μπορέσεις να βγεις από τα «τείχη». Δεν έχουμε να ζηλέψουμε κάτι από τους ξένους δημιουργούς όσον αφορά το ταλέντο».
Τι πιστεύετε πως θα μπορούσε να αλλάξει στη χώρα μας για την εύνοια των Ελλήνων σχεδιαστών ή και να βελτιωθεί στο μέλλον; Tέλος, τι οραματίζεστε για το μέλλον των Ελλήνων σχεδιαστών;
«Έλληνες σχεδιαστές υπάρχουν. Ελληνική μόδα υπάρχει. Χρειάζεται, όμως, όραμα και θάρρος για να μπορέσεις να βγεις από τα «τείχη». Δεν έχουμε να ζηλέψουμε κάτι από τους ξένους δημιουργούς όσον αφορά το ταλέντο. Αυτό που δεν υπάρχει στη χώρα μας είναι η οικονομική στήριξη από την πολιτεία. Γνωρίζω πολλους υπέροχους Έλληνες δημιουργούς που παλεύουν κυριολεκτικά με τις αντίξοες συνθήκες στη χώρα μας. Αλλά ρομαντικά επιμένουν κι αυτοί όπως κι εγώ».
