Από τη Μία Κόλλια, Φωτογράφος: William Faithful
Είναι αληθινά μια συγκινητική εμπειρία το να συναντάς ανθρώπους -και μάλιστα γυναίκες– που να δίνουν τρυφερά χαστούκια στην κουρασμένη και συνηθισμένη καθημερινότητά μας με έναν τόσο απλό, ουσιαστικό, αυθεντικό τρόπο. Γυναίκες που μάχονται βάσιμα και με συνέπεια, χωρίς τυμπανοκρουσίες μα με επιμονή και σθένος, που παραμένουν σταθερές σε αρχές με κάθε κόστος, που δεν φιλοσοφούν αλλά κάνουν πράξη τη φιλοσοφία. Γυναίκες-παράδειγμα και υπόδειγμα για τη ζωή μας και την ψυχή μας.
Η Ρόζμαρι και η Γιούτα είναι μέλη της καταπληκτικής KlimaSeniorinnen, μιας ομάδας γυναικών άνω των 64 ετών από την Ελβετία, οι οποίες μέσω της οργάνωσης Climate Seniors Association που έχουν ιδρύσει, έχουν καταθέσει μήνυση (!) ενάντια στην ελβετική κυβέρνηση ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, διεκδικώντας την ανάληψη δράσης από την κυβέρνηση της χώρας τους ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Με τη νομική αυτή κίνηση απαιτούν από τις Aρχές της χώρας να προσαρμόσουν τους τωρινούς τους κλιματικούς στόχους και τα μέτρα ώστε να περιορίσουν την παγκόσμια υπερθέρμανση σε ασφαλή επίπεδα.
Για την υπόθεση αυτή υπεύθυνο είναι το Τμήμα Μείζονος Συνθέσεως (Grand Chamber) του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με όλους τους δικαστές, εκεί όπου μόνο οι πολύ σημαντικές υποθέσεις κρίνονται. Η υπόθεση θα εκδικαστεί φέτος την άνοιξη και η έκβασή της μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό νομικό προηγούμενο στον αγώνα για κλιματική δικαιοσύνη.
Μέλη των KlimaSeniorinnen έχουν ήδη επισκεφτεί το Λουξεμβούργο και την Ισπανία, με στόχο να προωθήσουν την υπόθεση αλλά και να στηρίξουν τα κλιματικά κινήματα σε αυτές τις χώρες. Η προσπάθεια αυτών των γυναικών είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για έναν γόνιμο διάλογο και για συνεργασία μεταξύ οργανώσεων που ακόμα και αν έχουν διαφορετική δράση, έχουν κοινό παρονομαστή την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Οι δύο γυναίκες έφτασαν στην Ελλάδα -με πλοίο ασφαλώς καθώς δεν χρησιμοποιούν αεροπλάνο- και συμμετείχαν στις «Αόρατες Διαδρομές στην πόλη της Αθήνας μαζί με τις KlimaSeniorinnen» που οργάνωσαν το ελληνικό γραφείο της Greenpeace και η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) στον σταθμό του μετρό Μεταξουργείο για έναν διαφορετικό περίπατο στο κέντρο της Αθήνας. Επίσης, η Greenpeace Greece και η ΕΕΔΑ συνδιοργάνωσαν ανοιχτή εκδήλωση-συζήτηση με αφορμή την επίσκεψη των KlimaSeniorinnen στην Ελλάδα με θέμα «Οι KlimaSeniorinnen στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και η σημασία της προσφυγής για το κλιματικό κίνημα, τις ευάλωτες ομάδες και τα ανθρώπινα δικαιώματα» που είχε ως στόχο την ενημέρωση και την προώθηση της κοινής προσπάθειας για κλιματική δικαιοσύνη. Τέλος, οργάνωσαν και μια συζήτηση-συνάντηση με τις Klimaseniorinnen στον Σύνδεσμο για τα Δικαιώματα της Γυναίκας.
Οι κυρίες της KlimaSeniorinnen είναι κατηγορηματικές. «Είμαστε πλέον μάρτυρες μιας κλιματικής αλλαγής που προκαλεί εκτεταμένες ζημιές σε όλο τον πλανήτη. Οι αβάσταχτοι καύσωνες, οι κατολισθήσεις και οι φονικές πλημμύρες τείνουν να γίνουν ο κανόνας, εκτός εάν λάβουμε άμεσα μέτρα. Παρά το καμπανάκι που κρούουν οι επιστήμονες που μελετούν όλα αυτά τα δραματικά φαινόμενα, οι περισσότερες χώρες δεν κάνουν όσα χρειάζονται για να αποτρέψουν αυτές τις καταστροφές, παραβιάζοντας βασικά δικαιώματα. Ετσι, όλο και περισσότεροι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο τις οδηγούν στα δικαστήρια. Αυτό που διακυβεύεται είναι ένα βιώσιμο μέλλον χωρίς κλιματική κατάρρευση».
Η Γιούτα Στάινερ μεγάλωσε στην περιοχή του Ρουρ (Γερμανία) και βίωσε την ακραία επιδείνωση της ποιότητας ζωής στην πρώτη της παιδική ηλικία, εξαιτίας των περιβαλλοντικών ζημιών που προκάλεσαν οι άνθρωποι στην περιοχή. Στη συνέχεια, λόγω του επαγγέλματός της, έβλεπε άμεσα την καταστροφή του περιβάλλοντος που συνεχώς εξαπλωνόταν και η μόνη της επιλογή, όπως λέει η ίδια, ήταν να προσπαθεί να μετριάσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Με τη συμμετοχή της στις KlimaSeniorinnen μπορεί πλέον να εργαστεί άμεσα εναντίον εκείνων που ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή.
Η Ρόζμαρι Βίντλερ-Βάλτι, μέσα και από τη διδακτική της εμπειρία, πιστεύει βαθιά ότι «τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν από μικρά να αγαπούν και να σέβονται το περιβάλλον. Οι παλιές γενιές των ανθρώπων ζούσαν με πιο βιώσιμο τρόπο, όχι γιατί είχαν διδαχθεί κάτι τέτοιο αλλά γιατί υπήρχε φτώχεια και έπρεπε να κάνουν οικονομία στα τρόφιμα και σε οποιοδήποτε άλλο υλικό. Αργότερα ήρθε η υπερκατανάλωση και τα αποτελέσματά της τα βλέπουμε παντού γύρω μας.
«Η περίοδος της καραντίνας λόγω COVID ωφέλησε το περιβάλλον. Μένοντας περισσότερο στο σπίτι, πολλοί άνθρωποι κατάλαβαν ότι έχουμε πολύ περισσότερα πράγματα απ’ ό,τι χρειαζόμαστε και περιόρισαν την κατανάλωση. Πρέπει να δράσουμε άμεσα όλοι οι άνθρωποι, κάθε ηλικίας. Κάθε μικρή καθημερινή πράξη μετράει – από το να μην πετάμε ένα χαρτάκι στον δρόμο μέχρι το να μην αγοράζουμε κάτι που έχει φτιαχτεί επιβαρύνοντας πολύ το περιβάλλον».
Φτάνει όμως η συμβολή του καθενός από εμάς; «Oσο σημαντική και αν είναι η ατομική δράση, πρέπει να δούμε το σύνολο και να προσπαθήσουμε να κάνουμε κάτι σε κοινωνικό επίπεδο. Πρέπει να πιέσουμε τις κυβερνήσεις των χωρών να κάνουν περισσότερα πράγματα για τη σωτηρία του πλανήτη μας. Οι διαφωνίες είναι πολλές γιατί τα οικονομικά συμφέροντα είναι αντίστοιχα πολλά. Κάποιες χώρες, όπως η Δανία, έχουν κάνει σημαντικά βήματα που ήδη φέρνουν αποτελέσματα. Το μέτρο “Πόλεις χωρίς αυτοκίνητα”, για παράδειγμα, έχει ήδη αποδείξει ότι όχι μόνο μειώνει την ατμοσφαιρική ρύπανση αλλά ωφελεί και την ψυχολογία των ανθρώπων».
Μπορούν πραγματικά να αλλάξουν τα πράγματα; «Το ελπίζουμε, αλλά πρέπει να αναλάβουμε δράση για να αλλάξουν, γι’ αυτό παλεύουμε», λέει η κυρία Στάινερ. «Η κλιματική κρίση θέτει το παρόν και το μέλλον όλων μας σε κίνδυνο. Οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες είναι αυτές που βιώνουν πρώτες τα ακραία καιρικά φαινόμενα και δεν έχουν τα μέσα για να τα αντιμετωπίσουν. Κάθε άνθρωπος όμως έχει βασικά δικαιώματα σε υγεία, τροφή και ασφάλεια. Γι’ αυτό, οι κυβερνήσεις έχουν την υποχρέωση να προστατεύσουν αυτά τα δικαιώματά μας παίρνοντας μέτρα που θα περιορίσουν την κλιματική αλλαγή».
Ο σεβασμός στον άνθρωπο, η αγάπη για τα ζώα, η ειρήνη, όλα αυτά συνδέονται μεταξύ τους, είναι κρίκοι μιας αλυσίδας. Εχει αποδειχθεί ότι οι γυναίκες πρωτοστατούν σε λύσεις για το κλίμα και τη βιωσιμότητα παγκοσμίως. Γι’ αυτό είναι ζωτικής σημασίας να έχουν θέση στο τραπέζι της λήψης αποφάσεων. Εξάλλου, ας μην ξεχνάμε ότι ενώ η κλιματική αλλαγή μάς επηρεάζει όλους, οι γυναίκες πλήττονται δυσανάλογα. Οι γυναίκες αποτελούν την πλειονότητα των ανθρώπων που ζουν υπό συνθήκες φτώχειας. Συχνά φέρουν τη μεγαλύτερη ευθύνη όταν πρόκειται για τη φροντίδα των οικογενειών και των κοινοτήτων τους, αλλά την ίδια στιγμή έχουν περιορισμένες πολιτικές, οικονομικές εξουσίες και ιδιοκτησία.
Ο σεβασμός στον άνθρωπο, η αγάπη για τα ζώα, η ειρήνη, όλα αυτά συνδέονται μεταξύ τους, είναι κρίκοι μιας αλυσίδας.
Tέλος, οι δύο κυρίες της KlimaSeniorinnen, που δουλεύουν μαζί με την Greenpeace, εξέφρασαν τη βαθιά τους ευγνωμοσύνη γι’ αυτή τη μεγάλη οργάνωση που στηρίζει το έργο τους και κάνει τη φωνή τους να ακούγεται πιο δυνατή στον αγώνα τους για έναν πιο ασφαλή πλανήτη για εμάς και για τα παιδιά μας.
