Για τα κορίτσια της προεφηβείας και της εφηβείας το ζητούμενο δεν είναι αν θα κάνουν βραδινή ρουτίνα ομορφιάς αλλά αν θα ακολουθήσουν 11 ή 16 βήματα. Η δική μας αγωνία είναι τι απέγινε η παιδική ηλικία και πώς θα προστατεύσουμε ό,τι απέμεινε από αυτή.
Γνωρίζω πώς είναι να αντλείς ευχαρίστηση από ένα ακριβό κραγιόν ή μια βελούδινη κρέμα γιατί α) δούλεψα για να τ’ αποκτήσω και β) ξέρω πώς να τα αξιοποιήσω στην εμφάνισή μου.
Οι μαθήτριες του Δημοτικού και του Γυμνασίου, όμως, γιατί αγοράζουν καλλυντικά των 80 ευρώ;
Το συμβάν που με σόκαρε στο ταμείο ενός καταστήματος καλλυντικών έχει εδώ και λίγο καιρό αποκτήσει διαστάσεις viral. Οι ορδές των δεκάχρονων που αδειάζουν πάνω τους ό,τι tester βρουν, αυθαδιάζουν σε όποια πωλήτρια προσπαθήσει να τις νουθετήσει και μπορεί να σου αρπάξουν τη ρετινόλη μέσα από τα χέρια ονομάζονται “Sephora Kids”.
Είναι η γενιά των κοριτσιών που ξέρουν τα πάντα για την ομορφιά αλλά δεν πειθαρχούν σε κανέναν. Είναι η γενιά των προεφήβων που προτιμούν να αγοράσουν ένα ακριβό φον ντε τεν παρά ένα καινούριο ποδήλατο – άλλωστε περισσότερο θα χαρούν το μέικ απ. Είναι η γενιά της κόρης μου που πήγε το Σάββατο στο Mall για να πάρει ένα τετράδιο Μαθηματικών, δύο στιλό και ένα κονσίλερ. Ναι, κονσίλερ. Το μόνο που τόλμησα να ρωτήσω ήταν «γιατί κονσίλερ, αφού έχω εγώ;». «Το δικό σου το έχει πάρει η αδελφή μου». «Ε, να σου δώσω ένα παλιό». Δεν μπήκε καν στον κόπο να μου απαντήσει. Υποθέτω ότι η μόνη που καταδέχεται το παλιό κονσίλερ σ’ αυτό το σπίτι είναι η μανούλα.
Aλλωστε το δικό μου νεσεσέρ δεν είναι καθόλου ελκυστικό για τη νέα γενιά, παρά μόνο αν βρεθούν σε στιγμή ανάγκης. Τα καλλυντικά του φαρμακείου ή τα φυτικά που διαλέγω δεν τις εντυπωσιάζουν. Το δικό τους νεσεσέρ πρέπει να περιέχει καλλυντικά που όχι μόνο κάνουν τη δουλειά τους αλλά είναι και status symbols στον μικρόκοσμο με τις ανήλικες, εκεί όπου βασιλεύει το beauty girl με τα περισσότερα lip masks (ναι, είναι οι μάσκες που ενυδατώνουν τα χείλη. Πες σε ένα δωδεκάχρονο να κοιμηθεί με απλό lip balm αντί για τη μάσκα της La Neige και θα καταλάβεις τι σημαίνει Sephora Kid).
Υπάρχουν ολόκληρες μάρκες που θέτουν το ανήλικο κοινό ως έναν πολύ σημαντικό στόχο – κι αυτή ήταν σίγουρα η επιτυχία του εφηβικού ειδώλου Κάιλι Τζένερ όταν ξεκίνησε την Kylie Cosmetics στα 18 της. Από την κόρη μου έμαθα ότι το must-have της σειράς για όλα τα κοριτσάκια είναι το Lip Kit που περιέχει κραγιόν, μολύβι, απολεπιστικό lip sugar, ενυδατικό lip oil και κοστίζει 85 ευρώ.
Το πρόβλημα είναι ότι τα ανήλικα παιδιά, με μοναδικό εφόδιο τα get ready with me του TikTok και εγκέφαλο που ακόμα αναπτύσσεται, περιπλανώνται ανυποψίαστα στο δάσος με τις κρέμες.
Η Μίλι Μπόμπι Μπράουν κατέβασε το όριο ηλικίας κι άλλο. Η πρωταγωνίστρια της σειράς μυστηρίου με εφήβους «Stranger Things» του Netflix στα δεκαπέντε της λάνσαρε τη δική της σειρά περιποίησης με το όνομα της αγαπημένης της γιαγιάς. Η Florence by Mills έκανε από το 2019 τις συνομήλικές της Μίλι να κυκλοφορούν με αυτοκόλλητα τζελ κάτω από τα μάτια ενώ συγχρόνως οι μεγάλες εταιρείες καλλυντικών, αυτές που δεν είχαν την επωνυμία μιας έφηβης σταρ, αναζητούσαν τρόπους να διευρύνουν ηλικιακά το κοινό τους.
Η Χέιλι Μπίμπερ, η Γουίλοου Σμιθ, η Σίντνεϊ Σουίνι, η Ζεντάγια και οι πιο επιδραστικές πρωταγωνίστριες της παιδικής και εφηβικής σόουμπιζ υπογράφουν χρυσά συμβόλαια ως μούσες αρωμάτων και πρέσβειρες ομορφιάς.
Σε ένα βίντεο περιοδικού μόδας στο YouTube πριν από τρία χρόνια η Νταβ Κάμερον, που υποδυόταν τις δίδυμες Λιβ και Μάντι στην ομώνυμη σειρά του Disney, μιλάει για τη ρουτίνα περιποίησης των 16 βημάτων. Η θαμπή, απ’ ό,τι λέει, επιδερμίδα της αναζωογονείται με μυστικά όπως η ανάμειξη του ελαίου προσώπου με την ενυδατική και εντατική χρήση κρέμας ματιών.
Εντάξει, εγώ που ούτε καν βάζω κρέμα ματιών μοιάζω μπροστά της με Νεάντερταλ. Όμως, δεν είναι αυτό το ζήτημα. Το πρόβλημα είναι ότι οι δωδεκάχρονες χρησιμοποιούν κρέμα ματιών – και μάλιστα τη διατηρούν στο ψυγείο για να είναι δροσερή και να καταπολεμά το οίδημα. Το πρόβλημα είναι ότι τα ανήλικα παιδιά, με μοναδικό εφόδιο τα get ready with me του TikTok και εγκέφαλο που ακόμα αναπτύσσεται, περιπλανώνται ανυποψίαστα στο δάσος με τις κρέμες.
Έτσι, ακόμη και μάρκες που δεν στόχευαν ποτέ σε ανήλικο κοινό, όπως η Drunk Elephant, είδαν τις κρέμες τους να γίνονται sold out ακριβώς λόγω των βίντεο του Tik Tok: 11χρονα παιδιά μιμούμενα τις influencers κατακλύζουν πλέον τα stands της μάρκας στα Sephora -και στην Ελλάδα- αδειάζοντας ακόμη και τα δείγματα, με αποτέλεσμα η εταιρεία να εκδώσει επίσημη ανακοίνωση που ξεκαθαρίζει ότι «τα οξέα και η ρετινόλη σε καμία περίπτωση δεν είναι κατάλληλα για προεφηβικές επιδερμίδες και θα συνεχίσουμε να το επαναλαμβάνουμε για όσο χρειάζεται».
«Το παιδικό σώμα σεξουαλικοποιείται. Τα κορίτσια εκπαιδεύονται να θεωρούν τους εαυτούς τους αντικείμενα πόθου και αναμετριούνται με τα κυρίαρχα πρότυπα ομορφιάς.
Ακατάλληλα δι’ ανηλίκους
Οι δερματολόγοι λένε ότι στο ιατρείο τους βλέπουν όλο και περισσότερες ανήλικες με ρουτίνες περιποίησης πολλών βημάτων οι οποίες φορτώνουν το δέρμα τους με προϊόντα στην καλύτερη περίπτωση άχρηστα, στη χειρότερη βλαβερά.
Η δρ Μπρουκ Τζέφι, δερματολόγος από την Αριζόνα, έχει δημιουργήσει έναν λογαριασμό στο TikTok όπου μιλάει για τις παρενέργειες των αντιγηραντικών συνθέσεων όταν χρησιμοποιούνται από παιδιά. Πρόσφατα στο ιατρείο της είδε μια ενδεκάχρονη ασθενή η οποία εμφάνισε σοβαρή φλεγμονή γύρω από τα μάτια εξαιτίας της ρετινόλης, ενός συστατικού γνωστού για την αντιγηραντική του δράση, αλλά και για τις ανεπιθύμητες ενέργειές του όταν δεν χορηγείται σωστά.
Όταν ο φραγμός του δέρματος καταστραφεί από συνεχή ερεθισμό όπως σε αυτές τις περιπτώσεις, αποξηραίνεται. Το δέρμα γίνεται ευάλωτο σε μολύνσεις και εξανθήματα,
«Η κατάσταση ήταν προχωρημένη και θα χρειαστεί μακροχρόνια θεραπεία για να διορθωθεί», λέει η ίδια, και εκφράζει τη διαμαρτυρία της μαζί με άλλους δερματολόγους ενάντια σε μια κοινωνία και μια κουλτούρα που σπρώχνουν περιττά προϊόντα και απειλές γήρανσης σε παιδιά πολύ μικρά για να τα διαχειριστούν.
«Δεν γνωρίζουν ακόμα τη λειτουργία του δέρματος και ότι δεν αποτελεί απλώς έναν τοίχο στον οποίο μπορείς να πετάξεις οτιδήποτε», λέει η Τζέφι. «Εδώ συμβαίνει ένα είδος πολέμου ανάμεσα στη λογική και σε μια τεράστια βιομηχανία μαζί με τα social media που την υποστηρίζουν».
Το βίντεο που δείχνει μια ενδεκάχρονη να κάνει ντεμακιγιάζ έχει 12 εκατομμύρια προβολές. «Μόλις πέθανα λιγάκι», λέει στο σχολιασμό. «Δεν καταλαβαίνω γιατί μία ενδεκάχρονη χρειάζεται μακιγιάζ και μια ρουτίνα ομορφιάς που είναι πιο πολύπλοκη από τη δική μου».
Τα συστατικά που είναι οι συνηθέστεροι ένοχοι για βλάβες στο παιδικό δέρμα, λέει, είναι η ρετινόλη, τα απολεπιστικά οξέα και οι αρωματικές ουσίες καθώς μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό και αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής. «Όταν ο φραγμός του δέρματος καταστραφεί από συνεχή ερεθισμό όπως σε αυτές τις περιπτώσεις, αποξηραίνεται. Το δέρμα γίνεται ευάλωτο σε μολύνσεις και εξανθήματα», σημειώνει η ίδια.
Όλοι όσοι δαιμονοποιούν ή κατηγορούν τα Sephora Kids δεν καταλαβαίνουν ότι η Gen Alpha έχει πέσει θύμα της προπαγάνδας και των εξωπραγματικών προτύπων που τροφοδοτούνται από τη δικτατορία της εικόνας.
Προσθέτει ότι οι ουσίες αυτές καθιστούν τον φραγμό του δέρματος λιγότερο αποτελεσματικό στην προστασία από περιβαλλοντικές βλάβες, όπως η υπεριώδης ακτινοβολία ή η ρύπανση.
Ο δρ Άντονι Ρόσι, δερματολόγος στο Memorial Sloan Catering Cancer Center της Νέας Υόρκης και αυθεντία σε θέματα καρκίνου, έχει ακούσει από πολλούς γονείς ότι τα παιδιά τους ζητούν προϊόντα αντιγήρανσης ως δώρο για τα Χριστούγεννα.
«Είναι οξύμωρο, αλλά τα κορίτσια δεν δείχνουν να ενδιαφέρονται για το καλλυντικό που προσφέρει στην πραγματικότητα το μεγαλύτερο όφελος κατά της γήρανσης: το αντηλιακό. Αν πρόκειται να επενδύσετε χρήματα στην περιποίηση του δέρματος, μόνο αυτό αξίζει να αγοράσετε, και πολύ περισσότερο αν μιλάμε για παιδιά».
Τα παιδιά ήταν ανέκαθεν πρόθυμα να δοκιμάζουν πράγματα που προορίζονται για μεγαλύτερες ηλικίες και είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τα κίνητρα πίσω από αυτή τη συμπεριφορά.
Όλοι όσοι δαιμονοποιούν ή κατηγορούν τα Sephora Kids δεν καταλαβαίνουν ότι η Gen Alpha έχει πέσει θύμα της προπαγάνδας και των εξωπραγματικών προτύπων που τροφοδοτούνται από τη δικτατορία της εικόνας.
Για την Ειρήνη Γεωργίου, ψυχολόγο και ψυχοθεραπεύτρια Gestalt παιδιών και ενηλίκων, τα Sephora Kids εντάσσονται στη γενικότερη αισθητική που προωθείται μέσα από τα social media, ακόμα και την τραπ, με στίχους και νοοτροπία που είναι βαθιά προσβλητικά για το γυναικείο φύλο.
«Το παιδικό σώμα σεξουαλικοποιείται. Τα κορίτσια εκπαιδεύονται να θεωρούν τους εαυτούς τους αντικείμενα πόθου και αναμετριούνται με τα κυρίαρχα πρότυπα ομορφιάς. Αυτό που μπορούν να κάνουν οι γονείς με κόρες σε αυτές τις ηλικίες είναι να τις προσεγγίζουν με κατανόηση, να πηγαίνουν μαζί τους στο κατάστημα καλλυντικών και να συμμετέχουν στην έρευνά τους.
Αν τίθενται θέματα ασφάλειας, πρέπει να θέτουμε τα όρια. Αν διαφωνούμε την αισθητική και τις συνήθειες της περιποίησης της ομορφιάς, δεν γινόμαστε αντίπαλοι. Πρέπει να σταθούμε δίπλα στο παιδί και να καταλάβουμε τι θέλει να πετύχει με αυτή τη συμπεριφορά, ποια ανάγκη προσπαθεί να καλύψει».
