Στην κορυφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκονται τρεις κυρίες που είναι συγχρόνως και μητέρες: η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με επτά παιδιά, η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα με τέσσερα και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ με δύο. Μπορεί στην Ελλάδα το φύλο μας να υποεκπροσωπείται στην πολιτική, στην Ευρώπη όμως της δημοκρατίας, της ελευθερίας και των ευκαιριών, οι γυναίκες ηγούνται.
Για τα κορίτσια της γενιάς μου που μεγάλωσαν στα 80s και τα 90s ήταν αυτονόητο ότι θα βγαίναμε στον στίβο της εργασίας, ποτέ όμως δεν είχαμε μία ηγέτιδα ως σύμβολο εκτός από μεμονωμένες περιπτώσεις. Οι δικές μας κόρες τώρα μαθαίνουν ότι δεν υπάρχει κανένα αξίωμα στο οποίο δεν μπορούν να φτάσουν. Οι ιστορίες που διηγούμαστε πλέον στις μικρές μας δεν έχουν έναν ιππότη πάνω σ’ ένα άσπρο άλογο που θα έρθει να τις σώσει, αλλά μία αποφασισμένη φοιτήτρια Νομικής που διάβασε για να πάρει υποτροφίες και διπλώματα και όταν έβαλε στόχο να αναλάβει τα ηνία της Ευρώπης, τα κατάφερε. Η αγαπημένη μου από αυτές τις ηρωίδες είναι η Ρομπέρτα Μέτσολα, ίσως επειδή είχα την τιμή να παραστώ στην επανεκλογή της με ρεκόρ ψήφων στη θέση της προέδρου στην Ολομέλεια του Στρασβούργου και να τη γνωρίσω από κοντά στα σοκάκια της Petite France.
Γεννημένη το 1979 στη Μάλτα, σπούδασε νομικά και έκανε μεταπτυχιακά στις Ευρωπαϊκές Σπουδές στο Βέλγιο. Από τα φοιτητικά της χρόνια συμμετείχε στις ευρωπαϊκές οργανώσεις νέων και από το 2004 έθετε υποψηφιότητα στις ευρωεκλογές. Κατάφερε να εκλεγεί το 2014. Το 2022 ψηφίστηκε από το Ευρωκοινοβούλιο για την προεδρία και μετά τις εκλογές του 2024 επανεξελέγη. Παράλληλα γνώρισε τον επίσης πολιτευόμενο και μετέπειτα ευρωβουλευτή Ούκο Μέτσολα από τη Φινλανδία, παντρεύτηκαν το 2005, και απέκτησαν τέσσερις γιους.
Τι σας έκανε ν’ αποφασίσετε ν’ ασχοληθείτε με την πολιτική;
«Συνέβη όταν ήμουν φοιτήτρια της Νομικής. Ήταν η εποχή που η τότε μαλτέζικη κυβέρνηση αποφάσισε να παγώσει την αίτηση της χώρας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όχι μόνο τρόμαξα, αλλά ανησύχησα. Ήμουν πεπεισμένη, όπως είμαι ακόμα και σήμερα, ότι η θέση της γενιάς μου είναι στην Ευρώπη. Όταν λοιπόν συνέβαιναν όλα αυτά, θυμάμαι να λέω στον εαυτό μου: “Τι μπορώ να κάνω εγώ για ν’ αλλάξω την κατάσταση;”. Ήταν η στιγμή που συνειδητοποίησα ότι αν πραγματικά πιστεύω σε κάτι, τότε δεν πρέπει να περιμένω κάποιον άλλον να κάνει την αλλαγή, μπορώ να τη μεθοδεύσω και εγώ η ίδια. Οπότε αποφάσισα ότι το να παλέψω γι’ αυτό που πιστεύω ήταν το σωστό. Ένα άλλο κίνητρό μου ήταν ο αγώνας ενάντια στη διαφθορά, να δείξω δηλαδή ότι η πολιτική μπορεί να είναι δύναμη του καλού. Επίσης έχω τη θεμελιώδη πεποίθηση ότι πρέπει να συμμετέχουν περισσότερες γυναίκες στα κέντρα λήψης αποφάσεων της Ευρωπαΐκής Ένωσης».
Πώς καταφέρατε να πετύχετε και να κατακτήσετε θέσεις εξουσίας; Τι θα συμβουλεύατε τις άλλες γυναίκες;
«Δεν προέρχομαι από πολιτική οικογένεια. Ωστόσο, οι γονείς μου μεγάλωσαν εμένα και τις αδερφές μου έτσι ώστε να γνωρίζουμε πως αν υπάρχει κάτι στο οποίο πραγματικά πιστεύουμε και αν είμαστε έτοιμες να δουλέψουμε σκληρά για να το πετύχουμε, τότε τίποτα δεν μπορεί να μας σταματήσει. Ούτε το φύλο ούτε η οικογένεια. Αυτό το μάθημα το κρατούσα πάντα στο μυαλό μου. Σίγουρα η πολιτική, όπως και κάθε άλλος τομέας, χρειάζεται πολλή υπομονή και προσπάθεια για να κατακτήσεις το στόχο σου. Αν όμως μπορώ να δώσω μία συμβουλή στις νέες γυναίκες θα ήταν να εμπλακούν χωρίς φόβο γιατί έχουν τη δύναμη να καταφέρουν οτιδήποτε βάλουν στο μυαλό τους».
Πώς ισορροπείτε τους ρόλους που έχετε αναλάβει ως μητέρα και ως πολιτικός; Πώς βρίσκετε πρακτικά χρόνο για να είστε παρούσα για τα παιδιά σας;
«Μου κάνουν πολύ συχνά αυτή την ερώτηση, αλλά θα ήθελα να την κάνουν και στους άνδρες, όχι μόνο στις γυναίκες. Το να φροντίζεις ένα νοικοκυριό είναι μία δουλειά πλήρους απασχόλησης από μόνη της. Μερικές φορές αποδεικνύεται τόσο δύσκολο όσο το να διαπραγματεύεσαι ένα νομοσχέδιο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ειδικά αν έχεις τέσσερα αγόρια. Παρ’ όλη την πρόοδο που έχει γίνει σε θέματα γονικής φροντίδας και ευέλικτων εργασιακών συμβάσεων, η αλήθεια είναι ότι έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας για να χτίσουμε μία Ευρώπη όπου οι άνθρωποι δεν θα χρειάζεται να διαλέγουν ανάμεσα στην καριέρα και την οικογένεια. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι χρειάστηκαν αρκετές δοκιμές και λάθη για εμένα και τον σύζυγό μου μέχρι να βρούμε ένα σύστημα που μας εξυπηρετεί. Παρότι πρόκειται για μία άσκηση ισορροπίας, τα παιδιά μου με βοηθούν να παραμένω γειωμένη, ιδιότητα πολύ σημαντική στην καριέρα μου. Δεν συγκρίνω με τίποτα το συναίσθημα που νιώθω όταν γυρίζω σπίτι σε τέσσερα ανυποψίαστα αγόρια».
Ποιο πλαίσιο χρειάζεται ώστε να υποστηρίζονται οι γυναίκες στην καριέρα τους; Τι κάνει το Ε.Κ. γι’ αυτές;
«Ακόμα και σήμερα οι γυναίκες είναι συνήθως οι κύριες υπεύθυνες για τη φροντίδα της οικογένειας, γεγονός που τις εμποδίζει να ακολουθήσουν μία επαγγελματική καριέρα. Οι αιώνες των διακρίσεων έχουν δημιουργήσει ένα φυλετικό χάσμα στον πολιτισμό, την οικονομία και το πολιτικό σύστημα. Έτσι, ενώ είμαστε περήφανοι για την πρόοδο των τελευταίων δεκαετιών, η ανισότητα των φύλων δεν έχει εξαλειφθεί. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει κάνει πολλά για να προάγει την ισότητα και να δημιουργήσει μία πιο δίκαιη και συμπεριληπτική κοινωνία για όλους. Τώρα, μετά από δέκα χρόνια προσπάθειας, υιοθετούμε επιτέλους την οδηγία για την ποσόστωση στη συμμετοχή γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών. Σε ό,τι αφορά την εξισορρόπηση εργασίας-προσωπικής ζωής, η νέα οδηγία προβλέπει τουλάχιστον τέσσερις μήνες γονικής άδειας ανά γονέα, πέντε ημέρες άδεια φροντιστή, δέκα ημέρες πληρωμένης άδειας πατρότητας και ευέλικτα ωράρια. Ωστόσο, επειδή η αγορά εργασίας εξελίσσεται, αναζητούμε κι άλλους τρόπους για ν’ αντιμετωπίσουμε τις ανάγκες φροντίδας έτσι ώστε οι γυναίκες να μην τιμωρούνται για την άδεια μητρότητας. Συγχρόνως πιέζουμε και για την ισότητα στις αμοιβές έτσι ώστε οι εργοδότες να είναι πιο διάφανοι στις πληρωμές και να κλείσει η ψαλίδα του μισθού. Σε ό,τι αφορά την έμφυλη βία, την καταδικάζουμε ξανά και ξανά. Μετά την προσχώρηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας έχουν ενταθεί και τίθεται σε ισχύ νέα νομοθεσία. Έχουμε δρόμο μπροστά μας, αλλά θέλω κάθε κορίτσι να μεγαλώσει γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχουν όρια στα όνειρά του. Ως Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ως γυναίκα είμαι αφοσιωμένη σε αυτό το στόχο».
«Μετά την προσχώρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας έχουν ενταθεί και τίθεται σε ισχύ νέα νομοθεσία. Έχουμε δρόμο μπροστά μας, αλλά θέλω κάθε κορίτσι να μεγαλώσει γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχουν όρια στα όνειρά του».
Γιατί είναι απαραίτητο να έχουμε γυναίκες σε θέσεις εξουσίας;
«Είναι αυτονόητο ότι πρέπει να έχουμε γυναίκες στα κέντρα λήψης αποφάσεων, αποτελούμε το μισό του πληθυσμού της Γης. Η αλήθεια είναι ότι κυρίες σε ηγετικές θέσεις, όπως η Νικόλ Φοντέν και η Σιμόν Βέιλ που υπήρξαν πρόεδροι του Ε.Κ., έχουν πραγματικά αλλάξει τον κόσμο. Από την πορεία μου στην πολιτική έχω μάθει ότι όταν οι γυναίκες διακρίνονται, γίνονται πηγές έμπνευσης. Λειτουργούν ως παραδείγματα προς μίμηση. Δεν ανεβαίνουν απλώς την κλίμακα της ιεραρχίας, αλλά τραβούν και τις άλλες γυναίκες ν’ ανέβουν μαζί τους. Γι’ αυτό θέλω να συνεχίσω εκείνο που ξεκίνησαν οι προκάτοχοί μου: να ρίξω όλα τα εμπόδια και να δημιουργήσω τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να μπορούν όλες οι γυναίκες να επιλέγουν τον δρόμο τους».
Ποιες είναι οι προτεραιότητες στη νέα σας θητεία;
«Έχουμε πολλές προκλήσεις μπροστά μας. Πρώτον, ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί μία διαρκή απειλή για την ασφάλεια όλης της Ευρώπης, του δημοκρατικού μας συστήματος, της σταθερότητας, των αξιών και του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής. Γι’ αυτό, στα επόμενα χρόνια, ενώ συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε την Ουκρανία, θα πρέπει επίσης να ενισχύσουμε την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Ύστερα, πρέπει να διαχειριστούμε την κρίση του κόστους ζωής μπαίνοντας στο δρόμο της ανάπτυξης και δημιουργώντας νέες δουλειές. Πρέπει ν’ αντιμετωπίσουμε επίσης το Μεταναστευτικό σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Καμία χώρα δεν μπορεί να σηκώσει αυτό το πρόβλημα μόνη. Γι’ αυτό εντείνουμε τις προσπάθειές μας για την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Αυτό το Σύμφωνο επιτυγχάνει τη σωστή ισορροπία μεταξύ ευθύνης και αλληλεγγύης και περιέχει πολλές λύσεις που χρειάστηκαν χρόνια για να βρεθούν. Οι αρχές μας για τη Μετανάστευση παραμένουν σαφείς: ισχυρά εξωτερικά σύνορα, δίκαια με όσους δικαιούνται προστασία, αδιαπραγμάτευτα για όσους δεν δικαιούνται να μείνουν και σκληρή στάση κατά των διακινητών που εκμεταλλεύονται τους πιο ευάλωτους. Από την άλλη, η διεύρυνση είναι σημαντική όχι μόνο για την Ουκρανία, τη Μολδαβία και τα δυτικά Βαλκάνια, αλλά για όλους μας. Η διεύρυνση είναι το σημαντικότερο γεωπολιτικό εργαλείο και θα μας κάνει πιο δυνατούς».
«Οι αρχές μας για τη Μετανάστευση παραμένουν σαφείς: ισχυρά εξωτερικά σύνορα, δίκαια με όσους δικαιούνται προστασία, αδιαπραγμάτευτα για όσους δεν δικαιούνται να μείνουν και σκληρή στάση κατά των διακινητών που εκμεταλλεύονται τους πιο ευάλωτους».
Ποια είναι η θέση της Ευρώπης σ’ έναν κόσμο που αλλάζει, ιδιαίτερα μετά την εκλογή Τραμπ και τις πολεμικές συρράξεις στη Μέση Ανατολή;
«Είμαι ιδιαίτερα ανήσυχη για τον κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή. Εξ ου και οι εκκλήσεις μας για αποκλιμάκωση μαζί με κατάπαυση του πυρός και επιστροφή των ομήρων. Όλα τα εμπλεκόμενα μέρη πρέπει να έρθουν στο τραπέζι, να τερματίσουν τις εχθροπραξίες και να ξεκινήσουν αυτό που συζητάμε εδώ και δεκαετίες, το οποίο είναι μια βιώσιμη λύση δύο κρατών. Μία τέτοια συμφωνία δίνει πραγματική προοπτική στους Παλαιστίνιους και ασφάλεια στο Ισραήλ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ωθεί τα πράγματα προς αυτή την κατεύθυνση, μαζί με όλα τα άλλα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Συγχρόνως, από τον Ιανουάριο, θα έχουμε μια νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ, μια νέα Βουλή των Αντιπροσώπων και μια νέα Γερουσία, που θα παραμείνουν αντίστοιχες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και με τους προέδρους τους θα συνεχίσω να συνεργάζομαι στενά για την ευθυγράμμιση των θέσεών μας. Είμαι πεπεισμένη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση όχι μόνο μπορεί να διαχειριστεί, αλλά και να ηγηθεί στην πολυπλοκότητα του κόσμου, εάν παραμείνουμε μαζί και πιστοί στις κοινές μας αξίες».
