Μας γοητεύει με τη φωνή της, μας συγκινεί με τους στίχους της και μας δίνει κουράγιο μέσα από το δικό της podcast «Ελα λίγο πιο κοντά». Αμέσως μετά το νέο της single «Ενικός» και πριν από την κυκλοφορία του τρίτου της δίσκου, όπου συνυπογράφει τραγούδια με τη Δήμητρα Γαλάνη και τον Νίκο Πορτοκάλογλου, η Παυλίνα Βουλγαράκη μιλάει στο Marie Claire για τη σημασία τού να μοιράζεσαι, για το ελληνικό #metoo και για την απελευθέρωση που της δίνει η σκηνή.
Συνέντευξη: Λίνα Ρόκου, Φωτογράφος: Γιώργος Μαυρόπουλος
Ένα πολύτιμο μάθημα που πήρε από τον μπαμπά της όταν ήταν ακόμη νήπιο, μια «γκάφα» γεμάτη παιδική αφέλεια που ξεστόμισε σε ένα τραπέζι στον Μιλτιάδη Εβερτ, η διαφωνία που είχε τις προάλλες με τους φίλους της για τη woke πολιτική ορθότητα. Η Παυλίνα Βουλγαράκη βάζει πολλή από τη ζωή της στα επεισόδια του προσωπικού της podcast που ξεκίνησε τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν η απομόνωση και η επαγγελματική στασιμότητα είχαν περιορίσει δραματικά τις επιλογές όχι μόνο της δικές της αλλά και ολόκληρου του μουσικού κλάδου. Εξάλλου, όμως ,αυτός ήταν ο σκοπός: το «Ελα λίγο πιο κοντά» (διαθέσιμο στο Spotify) να γίνει ένα είδος ημερολογίου που θα βοηθήσει κι άλλους εκεί έξω, αφού θίγει μερικά διόλου ανάλαφρα θέματα: αρνητικές σκέψεις, φοβίες, αυτοπεποίθηση, cancel culture. Ο τρόπος που επιλέγει να τα διαχειριστεί, ανάγοντας το προσωπικό βίωμα σε συντροφικό μοίρασμα, δικαιώνει τον τίτλο που έχει επιλέξει.
Κάπως όπως φαίνεται να κινείται η Παυλίνα σε όλους τους τομείς. Το τραγούδι είναι έκφραση αλλά κυρίως είναι μοίρασμα και αυτό το καταλαβαίνω όταν μου λέει «Στα live δίνω την ψυχή μου». Κι έτσι συνεχίζει να πορεύεται ερμηνεύοντας τον «Ενικό», σε μουσική Γιώργου Σαμπάνη και στίχους Αντώνη Παππά (από τα ελάχιστα κομμάτια που δεν έχει γράψει η ίδια), εκεί που ξεχωρίζεις το «Απ’ το “εμείς” στο “εγώ” ανελέητη πτώση».
Έχουν περάσει ήδη επτά χρόνια από τους «Λαβύρινθους», τον πρώτο της δίσκο που την τοποθέτησε στον χάρτη με τις πιο υποσχόμενες νέες γυναίκες της έντεχνης και εναλλακτικής ποπ σκηνής, και τέσσερα χρόνια από τις «Μωβ Καληνύχτες», το άλμπουμ που ψηφίστηκε Δίσκος της Χρονιάς το 2017, με κομμάτια που τραγουδήθηκαν και αγαπήθηκαν πολύ, όπως το το «Φέρ’ τα μου όλα πίσω», σε δικούς της στίχους και μουσική με τη συμμετοχή του θρυλικού Ψαραντώνη.
Αντίστοιχα, πάει αρκετός καιρός από τότε που οι δημοσιογράφοι έσπευδαν να συστήσουν την πρωτοεμφανιζόμενη τραγουδοποιό ως κόρη του πρώην υπουργού Γιώργου Βουλγαράκη και της συμβολαιογράφου Κατερίνας Πελέκη. Μεγαλύτερη από τα τέσσερα αδέλφια της, η Παυλίνα δεν είδε ωστόσο ποτέ τις πόρτες να ανοίγουν διάπλατα στο άκουσμα του διάσημου οικογενειακού ονόματος. Ειδικά στον χώρο της τέχνης, μπορεί ενίοτε να συνέβαινε και το αντίθετο.
Παράλληλα με τις σπουδές Ψυχολογίας στο Πάντειο, ξεκίνησε ως ερμηνεύτρια της House Band στο «Σταυρό του Νότου», έκανε street performance σε δρόμους της Αθήνας και εμφανιζόταν σε μουσικά μπαρ και στέκια σε όλη την Ελλάδα με διάφορα ψευδώνυμα, υπηρετώντας την επαγγελματική επιλογή της μέχρι κεραίας.
Ήρεμη, όμορφη και με μια ωριμότητα που ξαφνιάζει για τα 29 χρόνια της, η Παυλίνα φωτογραφήθηκε για το Marie Claire μια ζεστή ημέρα του Μαΐου δίπλα στη θάλασσα και μας μίλησε για την κυκλοφορία του τρίτου δίσκου της, για την παράξενη χρονιά που αφήνουμε πίσω μας και για το επόμενο live της «που θα είναι σαν γιορτή».
Πώς αποφάσισες να ξεκινήσεις το δικό σου podcast; Γιατί επέλεξες ως τίτλο το «Έλα λίγο πιο κοντά;»
«Έλα λίγο πιο κοντά» είναι ο τίτλος από ένα τραγούδι που έχω γράψει μαζί με τον φίλο μου Γιώργο Κυριάκο. Ισως να είναι και το αγαπημένο μου. Ένιωθα μόνη μου στην καραντίνα και ήθελα κάπως να εκφράσω τις σκέψεις μου. Σαν ένα προσωπικό ημερολόγιο διαθέσιμο προς όλους. Πήρα το κινητό, τα ακουστικά μου και άρχισα να ηχογραφώ χωρίς να ξέρω πού θα με οδηγήσει όλο αυτό. Χωρίς να επιζητώ κάτι.
Πώς διαλέγεις το θέμα του κάθε επεισοδίου;
Κάποιες φορές μου στέλνουν οι ακροατές θέματα που θα ήθελαν να πλησιάσουμε. Αλλες φορές είναι θέματα που απασχολούν εμένα. Κάνω μεγάλη έρευνα γύρω από κάθε θέμα. Το παρουσιάζω σφαιρικά απ’ όλες τις πηγές που μπορώ να προσεγγίσω και απ’ όλες όσες μπορώ να έχω πρόσβαση και στο τέλος μοιράζομαι και την προσωπική μου άποψη. Επιδιώκω να πιάνω θέματα κοινωνικού χαρακτήρα όπως η πολιτική ορθότητα, που είναι κι ο τίτλος του τελευταίου επεισοδίου, ή η ομορφιά σήμερα. Αλλά και θέματα που ενδυναμώνουν τον ακροατή ή του δίνουν έστω λίγο φως. Το φως λειτουργεί όπως το σκοτάδι, αν το συνηθίσεις αρχίζεις και του μοιάζεις. Εξασκώντας λοιπόν τη δική μου πορεία στο φως, έκανα επεισόδια για τη δύναμη της ευαισθησίας, τον φόβο, την αυτοπεποίθηση και τις αρνητικές σκέψεις. Θεωρώ ότι η εποχή ζητάει να μιλάμε ανοιχτά και ειλικρινά και αυτό δοκιμάζω να κάνω μέσα από αυτήν την σειρά. Γι’ αυτό υπάρχουν και επεισόδια άκρως προσωπικά. Σιγά-σιγά θα κάνω και συζητήσεις μέσα από τα podcast, θα φιλοξενώ δηλαδή ανθρώπους που έχουν να μεταφέρουν κάποιο μήνυμα ή μπορούν να μας εμπνεύσουν.
Ποια είναι η ανταπόκριση των ακροατών;
Μου έκανε εντύπωση που πολλοί άνθρωποι έμαθαν τη μουσική μου μέσα από τα podcast και όχι το αντίστροφο. Μου έκανε εντύπωση η βοήθεια που μου προσέφεραν κάποιοι από τους ακροατές ώστε να αναβαθμίσω τον εξοπλισμό μου αλλά κι η ενεργή συμμετοχή τους. Σε πολλά επεισόδια ακροατές μοιράζονται ανώνυμα σκέψεις και εμπειρίες. Οι φίλοι μου μού είπαν ότι είμαι πολύ σοβαρή και να προσπαθήσω να είμαι λίγο πιο χαλαρή, όπως είμαι και στην καθημερινότητά μου. Είναι κάτι που δουλεύω για τα επόμενα επεισόδια.
Πότε σε κέρδισε η ενασχόληση με τη μουσική; Υπήρξε κάποια στιγμή «επιφοίτησης»;
Από πιτσιρίκι σκάλιζα στιχάκια και σιγοτραγούδαγα μελωδίες. Ηταν τόσο φυσιολογική για μένα αυτή μου η ροπή που δεν το κατέγραψε ποτέ ο νους μου ως κάτι διαφορετικό. Είχα πάντα μια αίσθηση σε σχέση με εμένα, ήξερα κάτι, την ιδέα ενός πεπρωμένου όπου κανείς άλλος δεν γνώριζε. Δεν μπορούσα, όμως, να εντοπίσω πού με πάει ακριβώς. Πρώτη φορά έγραψα ένα ολοκληρωμένο τραγούδι όταν κατάλαβα ότι από το χώρο της μουσικής δεν ξέρω κανέναν και ότι από όσους προσέγγιζα κανείς δεν είχε τη διάθεση να μου γράψει. Γιατί όχι; Σκέφτηκα ότι θα μου γράψω εγώ. Αλλαξε ο τρόπος σκέψης μου το 2017, όταν ήρθα σε επαφή με τον Ψαραντώνη, με αφορμή τη συμμετοχή του σ’ ένα τραγούδι που είχα γράψει, το «Φέρ’ τα μου όλα πίσω». Η στιγμή της επιφοίτησης ήταν η αλληλεπίδρασή μου με εκείνον τον άνθρωπο.
Τι σου δίνει έμπνευση για να γράψεις;
Η έμπνευση είναι ένα δώρο που αντάξιό του δεν μπορώ να σκεφτώ. Είναι ένα ανεξέλεγκτο συναίσθημα. Υπερβατικό, μετασχηματιστικό και κάποιες φορές εξαντλητικό. Ακόμα δεν έχω εντοπίσει τι είναι αυτό που την πυροδοτεί. Σίγουρα όμως τα αγαπημένα μου τραγούδια τα έχω γράψει σε στιγμές όπου ήμουν πάρα πολύ ευάλωτη.
Πώς ήταν οι πρώτες σου εμπειρίες με τα live; Eίχες πει ότι μικρότερη είχες stage fright.
Στην αρχή δεν ήξερα τι κάνω. Με τον καιρό άρχισα να καταλαβαίνω. Σε σχέση με το stage fright όταν αντικατέστησα τη λέξη «πρόβλημα» με τη λέξη «πρόκληση», όταν συνειδητοποίησα ότι ο φόβος αυτός ήταν προϊόν της φαντασίας μου. Οταν εκτίμησα τη δύναμη του εδώ και τώρα, την ευλογία τού να μπορώ να μοιράζομαι τα συναισθήματά μου με τους ακροατές αλλά και όλα όσα δημιουργούμε με τους συνεργάτες μου. Όταν κατάλαβα ότι το κοινό σε μια συναυλία έρχεται για να νιώσουμε και όχι για να με επικρίνει και όταν άρχισα να βάζω το πάθος μου στις παραστάσεις χωρίς να επιζητώ, χωρίς να σκέφτομαι το πριν ή το μετά. Κάπου εκεί ο φόβος έφυγε και πήραν τη θέση του η παρουσία και η αγάπη. Πλέον όποιος έρχεται να μας δει θέλω να γεμίζει η καρδιά του αγάπη και ζεστασιά. Να νιώθει ασφαλής να αφεθεί. Το ίδιο κάνω κι εγώ.
Ποια είναι η αγαπημένη σου στιγμή; Το γράψιμο, οι πρόβες ή το live;
Το γράψιμο όταν είναι εμπνευσμένο είναι ευλογία. Οταν γράφω, ένα κομμάτι μου πεθαίνει από εμένα και ζει για πάντα εκεί που γράφτηκε ό,τι γράφτηκε, ενώ ένα άλλο μπαίνει ξανά στη θέση του. Οι πρόβες είναι πιο πολύ για την παρέα και την εξάσκηση. Για τον πειραματισμό, τις αναζητήσεις. Στα live δίνω την ψυχή μου. Γίνεται μια μορφή ιεροτελεστίας όπου αποκαλύπτεται ένα κομμάτι του εαυτού μου που στην καθημερινότητα μου δεν υπάρχει αλλά μου είναι τόσο απαραίτητο. Όλο αυτό καταλήγει σε μια ανταλλαγή ενεργειών όπου ο καθένας εκπέμπει το δικό του φως και όλοι μαζί φτιάχνουμε ένα αστέρι φωτεινό και μεγάλο σαν τον ήλιο που αντανακλά αγάπη προς όλους. Νομίζω ότι η αγαπημένη μου στιγμή είναι τα live.
Πώς είναι η συνεργασία με τη Δήμητρα Γαλάνη;
Η συνεργασία προέκυψε μέσω του παραγωγού μου, του Νίκου Μακράκη. Μου προτάθηκε αρχικά να τραγουδήσω ένα τραγούδι που έγραψε η Δήμητρα Γαλάνη με τον στιχουργό Δημήτρη Αναγνωστόπουλο, το «Αυτό ήταν όλο», όμως γρήγορα καλλιεργήθηκε μια ιδιαίτερη σύνδεση που γέννησε άλλα δύο τραγούδια σε μουσική της Δήμητρας Γαλάνη και σε δικούς μου στίχους. Το ένα από αυτά το αφιερώνω σε κάθε παράσταση σε κάποιους που μπορεί να μην ξέρω αλλά ξέρουν αυτοί, εκείνο που λέει «είμαστε θαύματα φτιαγμένα από τραύματα». Το άλλο το έγραψα για τη μητέρα μου και θα κυκλοφορήσει σύντομα με τον τρίτο μου δίσκο. Ο τίτλος είναι «Θα τον αλλάξω αυτόν τον κόσμο εγώ για εσένα». Είχα την τιμή να συνοδεύσω τη Δήμητρα και σε κάποια live στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Είναι μια γυναίκα δυναμική, ανεξάντλητα δημιουργική και άμεση. Είναι μέσα στο πνεύμα της εποχής καλλιτεχνικά και όχι μόνο. Η παρουσία της με εμπνέει και η γενναιοδωρία της, η ανάγκη της να βοηθήσει νεότερους ανθρώπους είναι συγκλονιστική. Είναι σπουδαία σε όλα της και εύχομαι να συνεργαστούμε ξανά.
Πώς ήρθε στα χέρια σου το τραγούδι «Ενικός»;
Ήρθε μέσα από την παρέα. Ο σκηνοθέτης του βιντεοκλίπ, Δημήτρης Γκάνιος, είναι στενός φίλος και συνεργάτης μου, ενώ είναι ο στενότερος φίλος και συνεργάτης του Γιώργου Σαμπάνη. Ένα βράδυ λοιπόν που κάναμε όλοι μαζί παρέα και μιλούσαμε για μουσική δημιουργήθηκε μέσα μου η επιθυμία να μου γράψει ο Γιώργος ένα τραγούδι. Και τη μοιράστηκα. Λίγους μήνες μετά ξύπνησα με ένα voice note στο κινητό μου όπου ήταν ο «Ενικός» με τη φωνή και την κιθάρα του Γιώργου. Έχει γράψει ο Αντώνης Παππάς έναν στίχο που λέει «πολεμώ δίχως όρους ομφάλιους λώρους / δαγκώνω το ντεπόζιτο άδειο κι εγώ στα 200 γκαζώνω». Αυτό λίγο ή πολύ είναι η ζωή μου. Είμαι πολύ τυχερή που το έγραψε κάποιος για μένα.
Στο βιντεοκλίπ του «Ενικού» υποδύεσαι μια γυναίκα από τη νεαρή ως την τρίτη ηλικία. Θα σε ενδιέφερε να ασχοληθείς με την υποκριτική;
Από το κλιπ και έπειτα πολλοί άνθρωποι του χώρου μου κάνουν αυτή την ερώτηση και αναρωτιέμαι αν μου διαφεύγει κάτι σε σχέση με τις κλίσεις μου. Δεν έχω σκεφτεί να ασχοληθώ με την υποκριτική, όμως σίγουρα το κλιπ το αντιμετώπισα σαν μια μικρή ταινία.
Ποια είναι η ποιο ευχάριστη ανάμνηση των παιδικών σου χρόνων;
Κατασκήνωση, στην Κρήτη. Ανακάλυψα την ανεμελιά, την αποδοχή δίχως όρους και την τόσο συμβατή αλληλεπίδραση που είχα με τους συνομηλίκους του τόπου καταγωγής μου. Ο,τι έχει να κάνει με την Κρήτη και τα παιδικά μου χρόνια δημιούργησε μέσα μου αιώνιες στιγμές.
Γιατί επέλεξες να σπουδάσεις Ψυχολογία; Πόσο σε έχουν βοηθήσει οι σπουδές σου στην προσωπική σου ζωή και στην οπτική σου για τον κόσμο;
Πιο πολύ με μπέρδεψε η Ψυχολογία πάρα το ανάποδο. Η μελέτη της πολυπλοκότητας του νου μπορεί να σε κάνει καλό ψυχολόγο αλλά εμένα αυτό με κράτησε σε ένα θεωρητικό επίπεδο γνώσεων. Ισως κι επειδή δεν το εξάσκησα. Δεν με πήγε πέρα από το νου ούτε αρκούσε για να μου δημιουργήσει μια κατάσταση ψυχικής υγείας. Εγώ έψαχνα τις ρίζες της ύπαρξης. Την αποταύτιση με το νου και το σώμα. Ηθελα να καταλάβω ποια είμαι. Η λογοτεχνία, η ποίηση, η μουσική κι η τραγουδοποιία μου δίνουν περισσότερες απαντήσεις. Από την άλλη, ως θεραπευόμενη λαμβάνω ουσιαστική βοήθεια από την ψυχοθεραπεύτριά μου.
Πώς φαντάζεσαι την πρώτη μέρα που θα τραγουδήσεις πάλι μπροστά σε ζωντανό κοινό;
Μου λείπουν τα live επειδή υπάρχει ένα κομμάτι της προσωπικότητας μου που μόνο εκεί αποκαλύπτεται. Φέρνω στη μνήμη μου την τελευταία μου συναυλία στην Τεχνόπολη, όπου ενώ ήταν μπροστά μου ένας sold out συναυλιακός χώρος, αντί να το χαρώ με όλη μου την καρδιά έβλεπα εκατοντάδες κόσμου με τις μάσκες και ένιωθα μουδιασμένη. Ενιωθα ξένα. Εχω υποσχεθεί στον εαυτό μου ότι το επόμενό μου live θα είναι μια μεγάλη γιορτή. Αν όλα πάνε καλά, στις 29 Αυγούστου θα παίξουμε με την μπάντα μου στο «Σταύρος Νιάρχος». Συγκινούμαι και μόνο στην ιδέα ενός μουσικού γεγονότος ύστερα από τόσον καιρό.
Ένιωσες ποτέ ότι για να βρεις τη δική σου φωνή έπρεπε να φωνάξεις πιο δυνατά, να διαφοροποιηθείς από το οικογενειακό κύτταρο;
Όχι, δεν το ένιωσα. Η πολιτική συνεχίζει να με απωθεί παρότι ως πολίτης της χώρας μου παρακολουθώ τις εξελίξεις και με ενδιαφέρουν. Ωστόσο, δεν μου αρέσει η φασαρία, με κουράζει. Νομίζω ότι ήσυχα πορεύομαι σε αυτόν το χώρο, ήσυχα πορεύομαι και στη ζωή. Οχι όμως ντροπαλά ούτε φοβισμένα. Οσα θέλω να πω τα λέω μέσα από τους στίχους μου, μέσα από τις παραστάσεις μου και τον τρόπο ζωής μου. Οταν φωνάζουμε, σπάνια μας ακούνε. Όταν μιλάμε ήσυχα, μπορεί να ακούνε λιγότεροι, όμως ακούν βαθύτερα. Είμαι υπέρ των πράξεων. Και ένιωσα ότι αυτό το απέδειξα και έγινε άμεσα αντιληπτό. Ένιωσα ότι οι άνθρωποι ακούνε. Όσοι με αφορά να ακούσουν τουλάχιστον.
Πώς ήταν να μεγαλώνεις μέσα στην οικογένεια Βουλγαράκη, ειδικά την περίοδο όπου τα φώτα ήταν στραμμένα πάνω σας;
Τα φώτα ήταν στραμμένα πάνω μας όταν εγώ πια είχα μεγαλώσει, ήμουν δηλαδή στο Λύκειο, και συνεχίστηκε αυτό όσο σπούδαζα αλλά και όταν έμπαινα στον χώρο της μουσικής.
Μεγάλωναν όμως τα αδέρφια μου εκείνα τα χρόνια και πάντα είχα την έγνοια τους. Προσπαθούσα να τους φροντίζω, να μεταφέρω την καθαρή εικόνα. Να εξηγώ πως δεν υπάρχει κανένας λόγος να φοβόμαστε. Και ότι έχει ο ένας τον άλλον. Είμαστε τέσσερα παιδιά με ιδιαίτερες προσωπικότητες. Ελεύθερα πνεύματα με σταθερές αξίες και ανορθόδοξες πορείες. Υπήρχαν, θέλω να πω, πολύ ισχυρές βάσεις και δυνατός πυρήνας ώστε να περάσει όλο αυτό από πάνω μας κι εμείς να γίνουμε αυτοί που είμαστε σε προσωπικό επίπεδο ο καθένας. Έτσι κι εγώ αυτό που ήταν να κάνω, αυτό που ήθελα να κάνω το έκανα. ‘Οπως κάνω πάντα.
Με το ξέσπασμα του ελληνικού #metoo ήρθαν στο φως δεκάδες καταγγελίες σεξουαλικής βίας. Εχεις ποτέ αισθανθεί ότι έχουν ξεπεραστεί όρια εις βάρος σου;
Ηταν αναγκαίο να φτάσει και στη χώρα μας. Σε πρώτη φάση θεωρώ ότι έχει αυξήσει την ευαισθητοποίηση της μάζας. Παράλληλα έχει ξυπνήσει τραυματικές αναμνήσεις και είμαι σίγουρη ότι πολλοί άνθρωποι έφτασαν στα έγκατα του μέσα τους ώστε να έρθουν σε επαφή με μνήμες που έχουν θαφτεί και να αναζητήσουν βοήθεια. Το μήνυμα του κινήματος είναι ότι δεν είσαι μόνη/μόνος. Υπάρχουν κι άλλοι που έχουν βιώσει παρόμοιες καταστάσεις. Είναι ένα μήνυμα προς όλους αυτούς που φέρουν ένα τέτοιο τραύμα ότι μπορούν να μιλήσουν. Κι είναι υποχρέωση της Πολιτείας να εξασφαλίσει την προστασία τους ώστε να νιώσουν όλοι ασφαλείς να μιλήσουν. Πολλοί άνθρωποι ζούνε χωρίς να είναι σίγουροι για τη «νομιμότητα» των τραυμάτων τους. Κάτι που φυσικά δεν υφίσταται. Ήρθε η ώρα ο καθένας να συγχωρήσει πρώτα απ’ όλους τον εαυτό του, να απενοχοποιηθεί από την ιδέα του στίγματος ή της ντροπής. Να αγκαλιάσει την ευαλωτότητά του και ακριβώς μέσα από αυτή να βρει τη δύναμή του. Αυτά τα λέω ως άνθρωπος που έχει κακοποιηθεί σωματικά και ψυχικά. Γνωρίζω και καταλαβαίνω την ψυχολογία του θύματος. Όταν θα είμαι έτοιμη σκοπεύω να μιλήσω αναλυτικά γι’ αυτό σε κάποιο από τα επόμενα επεισόδια podcast.
Πώς φαντάζεσαι τον εαυτό σου στο μέλλον;
Με φαντάζομαι ευτυχισμένη. Γαλήνια, έχοντας στη ζωή μου ανθρώπους που αγαπώ. Που με «πιάνουν» κι εγώ εκείνους. Να μου γίνει κατανοητό σε επίπεδο καρδιάς ότι δεν υπάρχει διαχωρισμός σε όλα όσα υπάρχουν. Να έχω βρει την αλήθεια μου και να τη ζω ελεύθερα.
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο τεύχος 383, Ιούνιος 2021.