Δασκάλα γύρω στα 60, μητέρα δύο ενήλικων παιδιών και προσφάτως χήρα ενός αδιάφορου συζύγου, αποφασίζει να ανακαλύψει τον οργασμό. Η Νάνσι, ερμηνευμένη από την Εμα Τόμσον στο «Καλή Τύχη Λίο Γκράντε», προσλαμβάνει τον κατά 30 χρόνια μικρότερο Λίο, έναν σεξεργάτη, για να ανακαλύψει την εμπειρία που δεν είχε γνωρίσει ποτέ.
Η ταινία είναι ταπεινή από άποψη παραγωγής, σχεδόν θεατρική, με μόνο δύο πρωταγωνιστές σ’ ένα δωμάτιο ξενοδοχείου. Ομως ο βαθμός στον οποίο έκανε το κοινό να ταυτιστεί είναι αντιστρόφως ανάλογος του μεγέθους της. Ο οργασμός που ποτέ δεν ένιωσε η ηρωίδα είναι το αποτέλεσμα μιας ζωής με αυτοπεριορισμούς και θυσίες στο βωμό της μητρότητας, είτε έγιναν από επιλογή της είτε από υποχρέωση. Το σεξ γι’ αυτή τη γυναίκα είναι μία μέθοδος αυτοπροσδιορισμού. Η Νάνσι προσλαμβάνει τον Λίο γιατί θέλει να μάθει ποια είναι όταν σταματάει να γίνεται χίλια κομμάτια για να εξυπηρετήσει τις επιθυμίες των άλλων.
Το «Καλή Τύχη Λίο Γκράντε» έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά από ιστορίες ενηλικίωσης ώριμων γυναικών που είναι πια τόσες ώστε να αποτελούν από μόνες τους μία κατηγορία. Μετά από επτά σεζόν το «Grace and Frankie» με την Τζέιν Φόντα και τη Λίλι Τόμλιν στο Netflix θεωρείται κλασικό, για να μην πούμε για την πολυαναμενόμενη δεύτερη σεζόν του «And Just Like That» στο HBO Max.
Αυτό που αλλάζει στις μέρες μας είναι ότι οι μεγαλύτερες γυναίκες δεν είναι πια αόρατες ή κομπάρσοι σε ρόλους μαμάς ή γιαγιάς, αλλά γίνονται πρωταγωνίστριες και διεκδικούν τη ζωή τους. Στην πορεία ανακαλύπτουν ό,τι και η Νάνσι του «Καλή Τύχη Λίο Γκράντε»: τη σεξουαλική έκφραση ως στοιχείο αξιοπρέπειας. Αλλά και κάτι παραπάνω, γιατί γι’ αυτές τις γυναίκες το σεξ είναι διασκέδαση, αυτοεξερεύνηση και αυτογνωσία χωρίς τον κίνδυνο ή την υποχρέωση να μείνουν έγκυος. Αποδεικνύουν έτσι το αυτονόητο, ότι χωρίς σεξουαλική ελευθερία δεν γίνεται. Τίποτα.
Στην τελευταία σκηνή της ταινίας η Νάνσι, μόνη στο δωμάτιο ξενοδοχείου που μοιραζόταν με τον Λίο, πετάει το μπουρνούζι και μένει γυμνή μπροστά στον ολόσωμο καθρέφτη. Κοιτάζεται. Αγγίζεται. Χαμογελάει. Το είδωλό της ανταποδίδει το χαμόγελο. Από μια άποψη η εικόνα αυτή κάνει ό,τι και η βικτωριανή ηθική: περιορίζει την ύπαρξη της γυναίκας στο σώμα της.
Είναι όμως και μια σιωπηλή κορύφωση, μια δήλωση ενός ακριβοπληρωμένου αυτοσεβασμού. Η Νάνσι αποχαιρέτησε τον Λίο, οι συναντήσεις τους στέφθηκαν με επιτυχία, πράγμα που σημαίνει ότι για πρώτη φορά στη ζωή της το σώμα της έγινε αυτό που έπρεπε να είναι από την αρχή. Δικό της.
Για να γυρίσει τη σκηνή η Τόμσον μελέτησε πίνακες ζωγραφικής με γυμνές γυναίκες, όπως την «Αφροδίτη» του Μποτιτσέλι, γεμάτη καμπύλες και θηλυκότητα. Αυτό που πρόσεξε ήταν πόσο γαλήνιες έδειχναν όλες και πόσο απενοχοποιημένες ήταν με τη γύμνια τους. Παρατήρησε μάλιστα ότι στέκονταν στην ίδια χαλαρή στάση. Η Νάνσι, όπως και οι γυμνές ηρωίδες στους πίνακες, στη δική της σκηνή είναι απόλυτα μόνη μπροστά στον καθρέφτη. Τα μοναδικά μάτια είναι τα δικά της. «Κοιτάζει ένα σώμα με το οποίο βρίσκεται επιτέλους σε σχέση. Το βιώνει σαν το σπίτι της, σαν ένα μέρος στο οποίο μπορεί να νιώσει για πρώτη φορά ευχαρίστηση».
Αναγέννηση
Η έμπνευση από τα καμπυλόγραμμα γυμνά της Αναγέννησης είναι μία καλή ιδέα για να ξεπεράσει κανείς την αμηχανία και την ντροπή, ίσως όμως να μην αρκεί για το σώμα που έχει υποστεί τη φθορά του χρόνου. «Είναι πολύ δύσκολο να γδύνεσαι μετά τα 62», είπε η οσκαρική ηθοποιός σε μια συνέντευξή της στη διάρκεια του Sundance, όπου έκανε παγκόσμια πρεμιέρα η ταινία.
«Τίποτα δεν έχει αλλάξει στις παράλογες απαιτήσεις που έχει η κοινωνία από τις γυναίκες στην αληθινή ζωή αλλά και στο σινεμά. Η υποχρέωση να είσαι νέος και αδύνατος είναι η ίδια όπως πάντα, μπορεί και λίγο πιο επιτακτική. Από την άλλη, όσο κι αν ακούγεται οξύμωρο, η ηλικία μου ήταν ο λόγος που ένιωσα αυτοπεποίθηση για να βγω στη σκηνή.
Δεν νομίζω ότι θα έβρισκα το θάρρος να το κάνω πριν από μερικές δεκαετίες. Τώρα με νοιάζει λιγότερο τι θα πει ο κόσμος για το σώμα μου. Συγχρόνως είναι και μεγάλη πρόκληση γιατί δεν έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στην οθόνη κορμιά στην ηλικία μου χωρίς επεξεργασία εικόνας ή πλαστικές».
Η επίμαχη σκηνή ήταν αυτή που έκανε ακόμα και την ίδια την Τόμσον να συνειδητοποιήσει ότι δεν είχε σταθεί ποτέ γυμνή μπροστά στον καθρέφτη χωρίς να κριτικάρει την εμφάνισή της ή να κάνει κάτι για να κρύψει τα σημεία που δεν ήταν όπως θα ήθελε εκείνη να είναι. Εκείνο όμως που την εξοργίζει είναι η εμμονή του πολιτισμού μας με τη νεότητα. Η μανία που οδηγεί τις γυναίκες στον πλαστικό χειρουργό δημιουργεί το φαινόμενο της «συλλογικής ψύχωσης». Η ίδια, πάντως, δεν έχει πειράξει ούτε μία ρυτίδα στο πρόσωπό της.
«Ημουν πάντα μια συνειδητοποιημένη μάχιμη φεμινίστρια που υπερασπιζόταν τα σώματα των γυναικών ενάντια σε όσα γίνονται πάνω τους, σε όσα απαιτούν οι άλλοι από αυτά, σε όσα μας βάζουν να κάνουμε σε αυτά.
Νομίζω ότι ένας από τους λίγους θριάμβους της συγκεκριμένης ιστορίας και της ταινίας είναι ότι παρουσιάζει το μη εξωραϊσμένο σώμα σε μια σπάνια στιγμή ειλικρίνειας». Για να τα καταφέρουν, ακολούθησαν μαζί με τον συμπρωταγωνιστή της, τον 29χρονο Ντάριλ ΜακΚόρμακ, μια μάλλον ανορθόδοξη προετοιμασία.
«Κάναμε πρόβες εντελώς γυμνοί και μιλούσαμε για τα σώματά μας, τη σχέση μας μαζί τους, τι μας δυσκολεύει, τι μας αρέσει και τα περιγράφαμε ο ένας στον άλλον».
Ο δρόμος που διάλεξαν είναι ο πιο δύσκολος κι αυτό το λέει ακόμα και η επιστήμη. Η ψυχοθεραπεύτρια Αντρεα Χάτλι, ειδική στις διαταραχές εικόνας του σώματος, εξηγεί ότι η αρνητική αυτοεικόνα είναι κάτι συνηθισμένο στις γυναίκες που μεγαλώνουν. Λέει ότι τρεις είναι οι βασικοί παράγοντες που την επηρεάζουν: η γήρανση, τα στάδια της ζωής και η υποεκπροσώπηση ώριμων κυριών στα μίντια.
«Καθώς προχωρούμε στην πορεία μας το σώμα μας υφίσταται διαρκείς αλλαγές, πράγμα που σημαίνει ότι ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας και η σχέση που έχουμε μαζί του επίσης θα αλλάξει και θα προσαρμοστεί στην καινούρια εμφάνισή μας».
Περνάμε εφηβεία, εγκυμοσύνη, αλλαγές στην οικογένεια, εμμηνόπαυση, συνταξιοδότηση, προβλήματα υγείας και πολλά ακόμα τα οποία αλλάζουν τον τρόπο που νιώθουμε με τον εαυτό μας.
Τα πρότυπα ομορφιάς που μας επιβάλλονται από τον έξω κόσμο αυξάνουν τις απαιτήσεις μας από την εικόνα μας. Ακόμα και η υπόσχεση της αντιγήρανσης στα προϊόντα ομορφιάς πείθει τον εγκέφαλό μας ότι η γήρανση είναι κάτι που πρέπει να παλέψει. «Η περιορισμένη προβολή γυναικείων προτύπων μέσης ηλικίας ή η προβολή γυναικών που έχουν κάνει αισθητικές επεμβάσεις δεν μας βοηθάει να θέτουμε ρεαλιστικούς στόχους. Το αποτέλεσμα είναι οι μεσήλικες να μη νιώθουν επιθυμητές, με κίνδυνο να αποσυνδεθούν από το ίδιο τους το σώμα», καταλήγει η Χάτλι.
Για να συμφιλιωθούμε με το γυμνό μας είδωλο στον καθρέφτη, να αποδεχθούμε την εικόνα, να το σεβαστούμε και να νιώθουμε αυτοπεποίθηση όταν θα βγάζουμε τα ρούχα μας, χρειάζεται να πιστεύουμε στη δική του μοναδική ομορφιά.
«Είναι ένα μακρύ ταξίδι, είναι μια σχέση που κρατάει για πάντα και απαιτεί να είμαστε διαρκώς συνδεδεμένοι μαζί του».
