Η συμβουλευτική πρωτοεμφανίστηκε τον 19ο αιώνα με σκοπό να βοηθήσει τα άτομα να κατανοήσουν τον εαυτό τους και τη συμπεριφορά τους και να ξεπεράσουν τα παιδικά τους τραύματα, τα οποία τους ταλανίζουν και ως ενήλικες. Στις αρχές του 20ου αιώνα και συγκεκριμένα το 1937 στην Αμερική κάποιοι επιχειρηματίες άρχισαν να προβληματίζονται με την εργασιακή επίδοση των στελεχών τους και να αναζητούν τρόπους βελτίωσης της απόδοσης και της αποτελεσματικότητας τους, διότι, παρόλο, που είχαν τα τυπικά προσόντα, όπως είναι η εκπαίδευση ή εργασιακή εμπειρία, δεν απέδιδαν τα μέγιστα ή τουλάχιστον το προσδοκώμενο σε εργασιακό επίπεδο. Συνεπώς, άρχισαν να δίνουν έμφαση στις κοινωνικές και προσωπικές δεξιότητες των εργαζομένων τους, όπως είναι η επικοινωνία, η συνεργασία, η ομαδικότητα κλπ. Στην αρχή, αυτό γινόταν μεμονωμένα και πειραματικά, ωστόσο, άρχισε να δομείται έως ότου το 1980 εισάχθηκε οργανωμένα και επίσημα στις εταιρείες πρωτίστως της Αμερικής η εργασιακή συμβουλευτική και ειδικότερα το Coaching.
Τι είναι, όμως το Coaching; Υπάρχουν αρκετοί ορισμοί, οι οποίοι περιγράφουν τι εστί Coaching. Για τον Grant, πρόκειται για μια συνεργατική και συστηματική διαδικασία, επικεντρωμένη στη λύση και προσανατολισμένη στο αποτέλεσμα, κατά την οποία ο coach ενθαρρύνει τη βελτίωση των προσωπικών ικανοτήτων, της απόδοσης, της αυτόνομης μάθησης και της προσωπικής ανάπτυξης του coachee. Για τον Ives Yossi, το Coaching είναι μια διαδικασία, η οποία στοχεύει στην γνωσιακή, συναισθηματική και συμπεριφορική αλλαγή του ατόμου, που δεν έχει ψυχολογικά προβλήματα. Είναι προσανατολισμένο στην προσωπικότητα του πελάτη και στις επιθυμίες και στις ανάγκες, που εκφράζει. Τέλος, στοχεύει στην ανάπτυξη της αυτογνωσίας, της συνειδητότητας και της υπεύθυνης στάσης του πελάτη, όπου και τον ενθαρρύνει να αναλάβει τα ηνία της ζωής του. Για την A. Dunbar είναι το όχημα, όπου o coachee θα μεταβεί από την παρούσα στην επιθυμητή για εκείνον κατάσταση, ενώ για την Curly Martin είναι η τέχνη της αλλαγής, δηλαδή η διαδικασία, όπου ο coachee ενεργοποιείται και επιτυγχάνει το στόχο, που επιθυμεί. Τέλος, σύμφωνα με το International Coach Federation το Coaching είναι «ο συνεταιρισμός με τον πελάτη σε μια δημιουργική διαδικασία, που προκαλεί τη σκέψη και τον εμπνέει να μεγιστοποιήσει το προσωπικό και επαγγελματικό του δυναμικό». Ανεξαρτήτως, ποιον ορισμό προτιμάει κάποιος, όλοι οι παραπάνω ορισμοί συνηγορούν στο γεγονός, ότι το Coaching είναι μια διαδικασία, όπου ο coach δημιουργεί ένα πλαίσιο υποστήριξης και ανάπτυξης για τον coachee, έτσι ώστε να θέσει και να επιτύχει τον στόχο, όπου ο ίδιος επιθυμεί.
Το Coaching, αν και έχει αρκετές επιρροές από το training, το mentoring, το consulting και το counselling, δεν θα πρέπει να συγχέεται με αυτά, διότι διαφοροποιούνται ως προς την μέθοδο, τον σκοπό και την σχέση, που διαμορφώνεται μεταξύ του coach και του coachee. Στην περίπτωση της εκπαίδευσης, ο εκπαιδευτής μεταβιβάζει τις απαραίτητες γνώσεις στον εκπαιδευόμενο, έτσι ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί σε μια συγκεκριμένη εργασία και συνεπώς βρίσκεται μπροστά του. Στο mentoring, ο mentor μεταβιβάζει τις γνώσεις και την εμπειρία του σε ένα συγκεκριμένο εργασιακό αντικείμενο, έτσι ώστε να βοηθήσει και να κατευθύνει τον αρχάριο εργαζόμενο, με αποτέλεσμα να βρίσκεται πίσω από τον εργαζόμενο. Στο consulting, προτείνονται συγκεκριμένες ενέργειες, όπου χρειάζεται να πραγματοποιηθούν για την επίτευξη ενός στόχου και ο consultant βρίσκεται μπροστά από τον καθοδηγούμενο, ενώ στο counselling ο θεραπευτής στοχεύει στην αναγνώριση και την επούλωση τραυμάτων του παρελθόντος και ανάλογα με το θέμα ο counselor βρίσκεται μπροστά, δίπλα ή πίσω από το θεραπευόμενο.
Από την άλλη πλευρά, στο Coaching ο coach λειτουργεί υποστηρικτικά στον coachee, έτσι ώστε να επιτύχει τον στόχο, που ο ίδιος έχει θέσει εστιάζοντας στο μέλλον. Είναι μια διαδικασία, η οποία βασίζεται στην επικοινωνία και κατά κύριο λόγο στην διεξαγωγή ερωτήσεων προς τον coachee, οι οποίες δεν πραγματοποιούνται διαισθητικά από τον coach αλλά γίνονται για κάποιο συγκεκριμένο σκοπό, όπως είναι η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, η κινητοποίηση, η επίλυση προβλημάτων ή η αντιμετώπιση προβληματικών καταστάσεων. Κατά συνέπεια, η σχέση coach και coachee είναι ισότιμη, καθώς ο coach δεν βρίσκεται ούτε μπροστά, ούτε πίσω από τον coachee αλλά δίπλα του.
Στο χώρο της εργασίας, το Coaching χωρίζεται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με το αντικείμενο, που διαπραγματεύεται, όπως είναι το Executive Coaching, το Career Coaching, το Leadership Coaching, το Organizational Coaching κ.λ.π.. Το πιο γνωστό είναι το Executive Coaching, το οποίο στοχεύει στην ανάπτυξη των στελεχών μιας εταιρείας με σκοπό την αύξηση της εργασιακής τους επίδοσης. Ασχολείται με ζητήματα, όπου αφορούν την ισορροπία ανάμεσα σε επαγγελματική και προσωπική ζωή, την διαχείριση του χρόνου, το εργασιακό άγχος, την επαγγελματική πίεση, την μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας, την ανάπτυξη των δεξιοτήτων, την δημιουργία καλών εργασιακών σχέσεων κ.α.. Το Executive Coaching, συνήθως, πραγματοποιείται σε μια εταιρεία από έναν εσωτερικό coach ή από έναν εξωτερικό executive coach. Ωστόσο, ένας εργαζόμενος θα μπορούσε να απευθυνθεί μεμονωμένα και ιδιωτικά σε έναν Executive Coach, αν το επιθυμούσε, καθώς η εταιρεία, στην οποία εργάζεται δεν του παρέχει την δυνατότητα του Executive Coaching. Η κάθε επιλογή έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της. Για παράδειγμα, ένας εσωτερικός coach μπορεί να γνωρίζει την κουλτούρα του οργανισμού, όπου εργάζεται, και να κατανοεί πιο εύκολα τις ανάγκες των στελεχών της επιχείρησης, ωστόσο λόγω του γεγονότος, ότι συνεργάζεται και συναναστρέφεται καθημερινά με τους εργαζόμενους κάποιες φορές μπορεί να μην κρατάει ουδετερότητα, όπως οφείλει ως coach. Από την άλλη μεριά, ένας εξωτερικός coach μπορεί να διατηρεί ουδέτερη στάση απέναντι στα στελέχη της εταιρείας, ωστόσο να χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να κατανοήσει την εταιρική κουλτούρα και τις ανάγκες των εργαζομένων του οργανισμού. Επομένως, ανάλογα με την εταιρική κουλτούρα, το σύνολο των εργαζομένων και τις ανάγκες του οργανισμού, η εκάστοτε επιχείρηση επιλέγει, αν θα
συνεργαστεί με έναν εσωτερικό ή έναν εξωτερικό executive coach.
Σύμφωνα με έρευνες, που έχουν διεξαχθεί τα τελευταία χρόνια σχετικά με το Executive Coaching σε εταιρείες σε διεθνές επίπεδο, τα αποτελέσματα είναι αίσια. Συγκεκριμένα, έρευνα, που πραγματοποίησε η PwC το 2012, κατέγραψε, ότι το 86% των εταιρειών, που έλαβαν υπηρεσίες Executive Coaching, δήλωσαν, ότι πήραν πίσω τουλάχιστον την αξία της επένδυσής τους. Ανάμεσα στα οφέλη, που αποκόμισαν, συμπεριέλαβαν τη βελτίωση της αυτοπεποίθησης (80%), των εργασιακών σχέσεων (73%), των επικοινωνιακών δεξιοτήτων (72%), της ισορροπίας μεταξύ ζωής και εργασίας (67%), της εργασιακής απόδοσης (70%) και της διαχείρισης χρόνου (57%). Επίσης, έρευνες του CIPD UK επισημαίνουν την σημαντική συσχέτιση αναφορικά με την χρήση του Executive Coaching και την αύξηση της απόδοσης (92%), της αποτελεσματικότητας (99%), και της κινητοποίησης των εργαζόμενων (53%).Τέλος, έρευνα, που πραγματοποίησε το International Coach Federation το 2000 σε 4.000 εταιρείες, συμπέρανε, ότι στα οφέλη του Executive Coaching συμπεριλαμβάνονται: η βελτιωμένη ατομική επίδοση, το αυξημένο κέρδος, η ανάπτυξη δεξιοτήτων, η βελτίωση εργασιακών σχέσεων, η προαγωγή των στελεχών σε ανώτερες εργασιακές θέσεις, η καλύτερη εξυπηρέτηση πελατών, η μη απώλεια άξιων στελεχών και η προώθηση ενός θετικού εργασιακού περιβάλλοντος.
Εν κατακλείδι, το Executive Coaching είναι ένα σύγχρονο, αξιόλογο και πολύτιμο μεθοδολογικό εργαλείο στο τομέα της Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού. Η επίδραση του μπορεί να χαρακτηριστεί μόνο ως θετική στην ανάπτυξη των στελεχών μιας επιχείρησης. Για αυτόν τον λόγο, η λήψη υπηρεσιών Executive Coaching σε μια εταιρεία θα πρέπει να θεωρείται μια ουσιαστική και όχι μια περιττή επένδυση για τους εργαζομένους της, καθώς δεν θα πρέπει να λησμονούμε, ότι οι εταιρείες είναι το ανθρώπινο δυναμικό, που τις στελεχώνουν, και χωρίς αυτό δεν υφίστανται. Όσο αναπτύσσονται οι εργαζόμενοι τους, τόσο θα αναπτύσσονται και αυτές.
της Μαρίας Λυκούση
Career & Executive Coach
Συνεδρίες και μέσω Skype
Εκπαίδευση και Εμπειρία σε Coaching, Διοίκηση, Κοινωνικές Επιστήμες & Εμψύχωση Ομάδων
