Η μέση γυναίκα, σύμφωνα με στοιχεία της UNICEF, περνάει περίπου επτά χρόνια της ζωής της έχοντας περίοδο. Αυτό αναλογικά μεταφράζεται σε 350 με 450 εμμήνους ρύσεις κατά τη διάρκεια της ζωής της. Μια σωματική λειτουργία που μάς συμβαίνει περίπου μία φορά το μήνα για x αριθμό ετών, και από την οποία εξαρτάται η ζωή στον πλανήτη, δεν αξίζει να διαθέτει περίπου 5.000 ευφημισμούς σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, όπως αναφέρει σχετική έρευνα της αμερικανικής ΜΚΟ International Women’s Health Coalition. Στις αγγλόφωνες χώρες ενίοτε αποκαλούν την περίοδο «η εβδομάδα του καρχαρία» ή «θεία Flo» (από τη λέξη flow, που σημαίνει ροή). Στην Ελλάδα υπάρχουν αντίστοιχοι ευφημισμοί, όπως «έχω τα ρούχα μου», «έρχονται οι Ρώσοι» και «είμαι αδιάθετη». Η τελευταία φράση λέγεται, μάλιστα, πολλές φορές όταν δεν υπάρχει καν πόνος, δυσφορία ή άλλου είδους αρνητικό συναίσθημα, συνεπώς δε συμβαδίζει καν νοηματικά με αυτό που θέλει να πει. Η λέξη περίοδος εξακολουθεί να είναι μέχρι σήμερα ταμπού σε όλες τις κοινωνίες, δυτικές κι ανατολικές, με ελάχιστες εξαιρέσεις, τις οποίες δυστυχώς δε θα βρούμε δίπλα μας. Στα ευχάριστα νέα, όμως, τα τελευταία χρόνια, γιατροί, βιολόγοι και κοινωνικοί επιστήμονες έχουν αρχίσει να απεκδύουν τη λέξη από τους αρνητικούς της συνειρμούς, γράφοντας βιβλία που μάς μαθαίνουν καλύτερα το σώμα μας.
View this post on Instagram
Mια τέτοια επιστήμονας είναι και η Kate Clancy, καθηγήτρια ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι, με πλούσια έρευνα στο πώς οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την περίοδο, καθώς και σε ζητήματα που δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς στον ευρύτερο κλάδο, όπως οι φαρμακευτικές δοκιμές που πραγματοποιούνται για νέες θεραπείες, χωρίς να λαμβάνουν υπόψιν την έμμηνο ρύση – και γενικότερα τη γυναικεία υγεία. Το βιβλίο της Clancy Περίοδος: Η αληθινή ιστορία της εμμήνου ρύσης κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες και αναφέρεται στις προσωπικές εμπειρίες της γύρω από την περίοδο, καθώς αφηγείται την ιστορία της ως ιατρικού φαινομένου, τους μύθους γύρω από αυτήν και όλα όσα έχουν καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη λειτουργία της μήτρας. Οι κριτικές του βιβλίου της, το οποίο ελπίζουμε να κυκλοφορήσει και στα ελληνικά, είναι εξαιρετικές. Η δημοσιογράφος και φεμινίστρια Rose George έγραψε στο The Atlantic πως ελπίζει ότι το βιβλίο της Clancy θα ενθαρρύνει ακόμα περισσότερους επιστήμονες να μελετήσουν την περίοδο, επισημαίνοντας ότι η period positivity, το φαινόμενο στο πλαίσιο του οποίου μια μεγάλη μερίδα του κοινού έχει αρχίσει να εκφράζεται για το φαινόμενο με ελευθερία, χωρίς να διαιωνίζει στερεότυπα και χωρίς κάποιο αρνητικό συναίσθημα, θα παραμείνει σε μεγάλο βαθμό «κυρίως φασαρία», αν δε συνοδευτεί από επιστημονική θεμελίωση.
Πριν την Clancy, βέβαια, η επιστήμονας που άρχισε να εκφράζεται ξεκάθαρα, με συγκεκριμένα στοιχεία και χωρίς κανένα δισταγμό να πει την αλήθεια, κυρίως μέσα από τον λογαριασμό της στο Twitter, ήταν και παραμένει μέχρι σήμερα η Dr. Jen Gunter, Καναδή μαιευτήρας – γυναικολόγος, που ήδη έχει συγγράψει τα βιβλία Η Βίβλος του Κόλπου και Η Βίβλος της Εμμηνόπαυσης. Το νέο της βιβλίο θα έχει τίτλο Αίμα, θα κυκλοφορήσει στις αρχές του νέου έτους και, όπως υποδηλώνει και ο τίτλος, θα αναλύει ζητήματα σχετικά με την περίοδο, όπως τον τρόπο με τον οποίο η περίοδος συνδέεται με φαινόμενα όπως οι πολυκυστικές ωοθήκες και η ενδομητρίωση. Το βιβλίο θα αναλύει, επίσης, την ξεχωριστή οπτική που έχει κάθε κουλτούρα απέναντι στην περίοδο, δίνοντας έμφαση στο πώς τα σώματά μας δεν είναι απλώς μέσα αναπαραγωγής, παρά το γεγονός ότι πραγματικά έχουμε κουραστεί να συζητάμε γι’ αυτό το θέμα, προσπαθώντας να εξηγήσουμε τι σημαίνει «έχω τον έλεγχο του σώματός μου διότι είναι δικό μου». Σύμφωνα με την Dr. Gunter, «το ‘Αίμα’ είναι πολύ παραπάνω από βιολογία. Είναι ένας επαναστατικός οδηγός ‘όλα σε ένα’, που θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε, μιλάμε ή δε μιλάμε για τα σώματά μας και την ποιότητα ζωής μας».
Σύμφωνα με την Rose George, τα τελευταία 100 χρόνια η επιστημονική έρευνα πάνω σε γυναικεία θέματα έχει προχωρήσει σημαντικά, ωστόσο υπάρχει ακόμα πολύ μέλλον μέχρι να κατανοήσουμε πολλές πτυχές της γυναικείας υγείας, ιδίως όσες έχουν σχέση με την περίοδο. Με βάση ιστορικά στοιχεία, οι γυναίκες πολλές φορές δε συμπεριλαμβανόντουσαν με τους άντρες σε διάφορες έρευνες που αφορούν και στα δυο φύλα, κι αυτό συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Χαρακτηριστικά η George διατυπώνει: «… κάποιοι επιστήμονες ακόμα εφαρμόζουν αποτελέσματα ερευνών που έγιναν σε άντρες, πάνω σε γυναίκες, δείχνοντας να μην καταλαβαίνουν πως οι γυναίκες δεν είναι απλώς μικροί άντρες». Για να ξεπεραστεί, λοιπόν, αυτή η αντίληψη και επιστημονική πρακτική, χρειάζονται τόσο οι εξειδικευμένες επιστημονικές μελέτες, όσο και η εκπαίδευση των νεαρών κοριτσιών σε σχέση με τις σωματικές τους λειτουργίες. Και μιας και η πολιτεία δε φαίνεται να κάνει κάτι οργανωμένο σε αυτή την κατεύθυνση, φροντίζουν για εμάς οι γυναίκες επιστήμονες που εκλαϊκεύουν τη γνώση και μάς βοηθούν να γίνουμε πιο δυνατές, κατανοώντας καλύτερα ποιες είμαστε.
