Σε αίθουσες γεμάτες με ανδρικά κοστούμια, σε διαστημικούς σταθμούς, κοινοβούλια, υπουργικά συμβούλια και επιστημονικά αμφιθέατρα, υπήρξαν οι πρώτες που πάτησαν το πόδι τους, δημιουργώντας τολμηρά πρότυπα και κρατώντας ανοιχτές τις πόρτες για να μπουν οι επόμενες. Η «μοναδική γυναίκα» σε κάθε απροσπέλαστο, μέχρι εκείνη τη στιγμή, δωμάτιο μάς θυμίζει ότι ποτέ δεν πρέπει να παρατάμε τους στόχους μας, ειδικά αν αυτοί έχουν ήδη επιτευχθεί από άντρες.
Κάθριν Γκράχαμ, εκδότρια, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ, 1975
Η Γκράχαμ ήταν η πρώτη γυναίκα που εξελέγη στο Διοικητικό Συμβούλιο του Associated Press. Σε αυτή τη φωτογραφία κάθεται μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του συμβουλίου, που είναι λευκοί άνδρες. Λίγα χρόνια πριν είχε γίνει η πρώτη γυναίκα CEO εταιρείας που ανήκε στη λίστα Fortune 500, της εφημερίδας Washington Post, την οποία είχε αγοράσει ο πατέρας της, Γιουτζίν Μάγιερ, το 1933. Οταν αποσύρθηκε από εκδότης, το 1946, ανέθεσε τη θέση στον γαμπρό του (σύζυγο της Κάθριν), τον δικηγόρο Φιλ Γκράχαμ. Οταν ο Φιλ πέθανε το 1963, έγινε εκείνη το αφεντικό. Το 1971 η Γκράχαμ ενέκρινε τη δημοσίευση στην εφημερίδα της άρθρων για τα «Pentagon Papers», που έφεραν στο φως τους στόχους και την αποτυχημένη πολιτική της αμερικανικής κυβέρνησης στον Πόλεμο του Βιετνάμ και έγιναν αφορμή ώστε να ελεγχθεί ο ίδιος ο Νίξον για παράνομες προσπάθειες επανεκλογής του ως προέδρου. Τα δημοσιεύματα προκάλεσαν αλυσιδωτές αντιδράσεις που τον οδήγησαν σε παραίτηση (1974), καθώς και πολλές αλλαγές στη λειτουργία του κράτους.
Μπόνι Ντάνμπαρ, αστροναύτισσα, Διαστημικός Σταθμός Mir, 1998
Η έβδομη Αμερικανίδα στο Διάστημα και μία από τις πιο έμπειρες αστροναύτισσες της NASA, έχει πετάξει σε πέντε αποστολές, από το 1985 έως το 1998, συμπεριλαμβανομένων και δύο προσγειώσεων στο Διαστημικό Σταθμό Mir. Ηταν η μοναδική γυναίκα στη μεγαλύτερη (8μελή) διαστημική αποστολή το 1985. Στη φωτογραφία της πέμπτης και τελευταίας της πτήσης ποζάρει με τους Αμερικανούς και Ρώσους συναδέλφους της σε περιβάλλον μικροβαρύτητας. Ως τεχνική υπεύθυνη, η Ντάνμπαρ επέβλεπε 23 επιστημονικά πειράματα.
Λίνα Τσαλδάρη, υπουργός, 1956
Κόρη και προσωπική βοηθός του πρώην πρωθυπουργού Σπυρίδωνα Λάμπρου, παντρεύτηκε το 1919 τον πολιτικό Παναγή Τσαλδάρη. Μετά το θάνατό του συνέχισε την κοινωνική προσφορά που είχε αναπτύξει στις αρχές του αιώνα, θητεύοντας ως πρόεδρος του ΠΙΚΠΑ. Την ίδια χρονιά που κατοχυρώθηκε νομικά το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι για τις γυναίκες στις εθνικές εκλογές, η ίδια εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Επιτροπή της Θέσης της Γυναίκας στον ΟΗΕ, που είχε ως σκοπό τον περιορισμό των έμφυλων αντισοτήτων. Εκλέχτηκε βουλευτής για πρώτη φορά το 1956 με την ΕΡΕ και έγινε η πρώτη Ελληνίδα υπουργός αναλαμβάνοντας το χαρτοφυλάκιο της Κοινωνικής Πρόνοιας. Κατά τη διάρκεια της πολιτικής της καριέρας επιδίωξε την αναβάθμιση του ρόλου των Ελληνίδων στη σύγχρονη κοινωνία. Εφυγε από τη ζωή το 1981, μία ημέρα πριν από τη διεξαγωγή των τότε κρίσιμων εθνικών εκλογών.
Κριστίν Λαγκάρντ, τραπεζίτισσα με διεθνή εμπειρία, Φουκουόκα, Ιαπωνία, 2019
Ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από τον Νοέμβριο του 2019, η Λαγκάρντ προσφωνείται (τουλάχιστον στους διπλωματικούς κύκλους) ως Η Αυτού Εξοχότης. Στη φωτογραφία απεικονίζεται τον Ιούνιο του 2019, όταν εμφανίστηκε στη Σύνοδο G20 των υπουργών Οικονομίας και των κεντρικών τραπεζιτών, ενώ ήταν ακόμα γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Τζάνετ Γκάθρι, οδηγός αγώνων ταχύτητας, Νιου Τζέρσι, ΗΠΑ, 1976
Οταν ξεκίνησε την καριέρα της, η Γκάθρι αντιμετώπισε ένα κλαμπ οργανωμένο αποκλειστικά για αγόρια. Καθώς πρωτοπορούσε ως γυναίκα αθλήτρια, υφίστατο διαρκή σεξισμό από τους οδηγούς, τους φαν και τα μέσα ενημέρωσης. Κάποια στιγμή, ωστόσο, κατάλαβε ότι είχε συμβεί μία αλλαγή, αφού όπως επισήμανε η ίδια: «Η εχθρότητα υποχώρησε αρκετά. Νομίζω
ότι τα χειρότερα τελείωσαν. Η αρχική αντίδραση απέναντί μου ήταν έλλειψη σεβασμού». Στη φωτογραφία η ραλίστρια πλαισιώνεται χαρούμενη από συναδέλφους μετά από νίκη της.
Μπεναζίρ Μπούτο, πολιτικός, Πακιστάν, 1988
«Εθεσε υποψηφιότητα ως η κόρη του πατέρα της – πιο πολύ ως μία Μπούτο παρά ως μία γυναίκα», ανέφεραν οι The New York Times όταν η Μπούτο, σε ηλικία 35 ετών, το 1988, εξελέγη η νεαρότερη πρωθυπουργός στον κόσμο και η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός σε χώρα με μουσουλμανική πλειοψηφία. Σκοτώθηκε στις 27 Δεκεμβρίου του 2007 από έκρηξη βόμβας στο Ραγουαλπίντι του Πακιστάν.
Τζούλι Μπίσοπ, πολιτικός, Καμπέρα, Αυστραλία, 2018
Ως πρώτη Αυστραλέζα υπουργός Εξωτερικών και αναπληρώτρια αρχηγός του κόμματος των Φιλελευθέρων για 11 χρόνια, η Μπίσοπ γνώριζε πώς να ξεχωρίσει μέσα σε μία θάλασσα από μπλε κοστούμια – φορώντας κόκκινες γόβες, όταν ανακοίνωσε την απόσυρσή της από την πολιτική. Αργότερα είπε: «Αν έχεις αμφιβολίες, φόρεσε κόκκινο. Φέρνει στο νου τη δύναμη και το πάθος».
Ελένη Σκούρα, βουλευτής, 1953
Η Ελένη Παπαχρήστου, με καταγωγή από τον Βόλο, ολοκλήρωσε τις σπουδές της στη Νομική και μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Θεσσαλονίκη. Ασκησε μαζί με τον σύζυγό της Δημήτρη Σκούρα το επάγγελμα της δικηγόρου για χρόνια και ανέπτυξε πλούσια αντιστασιακή δράση την περίοδο της Κατοχής με αποτέλεσμα να φυλακιστεί. Ηταν η πρώτη Ελληνίδα που εξελέγη βουλευτής το 1953 – με το κόμμα του Ελληνικού Συναγερμού και σχεδόν 47.000 σταυρούς. Η προσφώνηση του τότε προέδρου, «βουλευτίδα», προκάλεσε συζήτηση γλωσσολογικού ενδιαφέροντος εντός των εδράνων του Κοινοβουλίου. Η Ελένη Σκούρα έφυγε από τη ζωή το 1991, έχοντας πουλήσει την προσωπική της περιουσία για να μπει σε γηροκομείο. Δεν ήταν δικαιούχος σύνταξης γιατί δεν συμπλήρωσε τετραετή θητεία και το κράτος ποτέ δεν της απένειμε τιμητική σύνταξη.
Σατσούκι Καταγιάμα, πολιτικός, Τόκιο, Ιαπωνία, 2018
Οταν ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Σίνζο Αμπε πραγματοποίησε τον ανασχηματισμό του 2018, η Καταγιάμα ήταν η μόνη γυναίκα στο Υπουργικό Συμβούλιο, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με την υπόσχεσή του να αφήσει τις γυναίκες να «λάμψουν». Αυτή είναι μια φωτογραφία από την τελετή ανακήρυξης του συμβουλίου, όπου η Καταγιάμα διορίστηκε υπουργός Περιφερειακής Ενίσχυσης και Ισότητας των Φύλων.
Κάθριν Σβάιτσερ, δρομέας, Βοστόνη, ΗΠΑ, 1967
Ο Μαραθώνιος της Βοστόνης υπήρξε ανδρική υπόθεση για 70 χρόνια. Η Κάθριν Σβάιτσερ, φοιτήτρια εκείνη την εποχή, έδωσε το ποσό των 3 δολαρίων για την εγγραφή της υπογράφοντας ως Κ.Β. Σβάιτσερ και έτσι απέκτησε αριθμό συμμετοχής. Ηταν η μόνη γυναίκα ανάμεσα στους 741 δρομείς εκείνη την ημέρα του 1967 – χωρίς να το γνωρίζουν οι υπεύθυνοι του αγώνα. Οταν ο Τζοκ Σεμπλ, ένας από τους διοργανωτές, προσπάθησε να την αρπάξει, ο τότε σύντροφός της έβαλε το σώμα του μπροστά και τον εμπόδισε. Καθώς συνέχισε να τρέχει, ο φόβος της μετατράπηκε σε θυμό, μετά σε ενθουσιασμό και κατόπιν σε αποφασιστικότητα. «Περίπου στα 20 μίλια (32 χιλιόμετρα) του αγώνα, πήρα την απόφαση πως όταν θα τελείωνα θα προσπαθούσα να γίνω καλύτερη αθλήτρια και να δημιουργώ ευκαιρίες για γυναίκες ώστε να βιώνουν την ίδια αίσθηση δύναμης και ελευθερίας», είχε πει χαρακτηριστικά.
Μαρί Κιουρί, φυσικός και χημικός, Βρυξέλλες, Βέλγιο, 1911
Η Κιουρί στο πρώτο από τα Συνέδρια Σολβέ, τις διαπρεπείς συναντήσεις που γίνονταν στο Βέλγιο και καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό τη Φυσική και τη Χημεία του 20ού αιώνα. Ηταν επίσης η χρονιά που της απονεμήθηκε το δεύτερο Βραβείο Νόμπελ, εκείνη τη φορά στη Χημεία. Η Κιουρί, που μαζί με τον σύζυγό της ανακάλυψαν ότι το στοιχείο Ράδιο κατέστρεφε τα άρρωστα κύτταρα πιο γρήγορα από ό,τι τα υγιή, διατήρησε αυτή την πρωτιά για πολύ καιρό. Ηταν η πρώτη γυναίκα που έγινε διδάκτορας στη Γαλλία (1903), η πρώτη γυναίκα που κέρδισε Βραβείο Νόμπελ (την ίδια χρονιά) και η πρώτη επιστήμονας που βραβεύτηκε με δύο Βραβεία Νόμπελ. Στα έξι από τα πρώτα Συνέδρια Σολβέ απεικονίζεται ως η μόνη γυναίκα στο δωμάτιο. Η πιο πρόσφατη φορά που βρέθηκε σε Σολβέ μόνο μία γυναίκα ήταν το 1969, 58 χρόνια μετά την πρώτη.
Ελένη Βλάχου, δημοσιογράφος και εκδότρια, 1951
Αρχισε να γράφει χρονογραφήματα στην ηλικία των 24 ετών στην εφημερίδα Καθημερινή, της οποίας ιδρυτής και εκδότης υπήρξε ο πατέρας της Γεώργιος Βλάχος. Ηταν η αθλητική συντάκτρια της εφημερίδας στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 στο Βερολίνο. Μετά το θάνατο του πατέρα της, το 1951, ανέλαβε τη διεύθυνση της εφημερίδας και έπειτα από λίγα χρόνια άρχισε να εκδίδει το περιοδικό Εικόνες και την εφημερίδα Μεσημβρινή. Σταμάτησε την εκδοτική της δράση μετά την επιβολή της Χούντας των Συνταγματαρχών, όταν της απαγορεύτηκε η έξοδος από το σπίτι της επειδή αποκάλεσε σε συνέντευξή της «κλόουν» τον δικτάτορα Παττακό. Διέφυγε στο Λονδίνο, όπου ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση, και επέστρεψε στην Ελλάδα με την εγκαθίδρυση της Μεταπολίτευσης. Εφυγε από τη ζωή το 1995. Το βραβείο που φέρει το όνομά της απονέμεται κάθε δύο χρόνια από τη γερμανική πρεσβεία σε δημοσιογράφους με σημαντικές επιδόσεις στο ευρωπαϊκό και διεθνές ρεπορτάζ.
Τζέιν Κάμπιον, σκηνοθέτρια, Κάννες, Γαλλία, 2007
Η Νεοζηλανδή κέρδισε το μεγαλύτερο βραβείο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, δηλαδή τον Χρυσό Φοίνικα, το 1993, για την ταινία της «Μαθήματα Πιάνου». Η Κάμπιον ήταν η πρώτη γυναίκα που έλαβε το βραβείο και η ίδια -όπως και πολλές ακόμα- περίμενε ότι σύντομα θα βραβευόταν κι άλλη, κάτι που όμως δεν συνέβη. Στη φωτογραφία του 2007 η Κάμπιον ήταν η μόνη γυναίκα ανάμεσα σε 32 σκηνοθέτες από περισσότερες από 20 χώρες που είχαν προσκληθεί από τους διοργανωτές του φεστιβάλ για τους εορτασμούς της 60ής επετείου του. Ενας ολόκληρος κόσμος φτιαγμένος από σινεμά, με μία μοναδική γυναίκα δημιουργό.
Λουσίλ Κάλεν, σεναριογράφος, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ, 1952
Σχεδόν κρυμμένη ανάμεσα στα μεγάλα αγόρια, η Κάλεν ήταν γνωστή ως η μοναδική γυναίκα στο δωμάτιο των σεναριογράφων της τηλεοπτικής σειράς Your Show of Shows, από το 1950 ως το 1954. Σε μία συνέντευξη που παραχώρησε το 1998, η Κάλεν αφηγήθηκε τι έπρεπε να κάνει για να ακουστεί μέσα σε μία θορυβώδη, «αδίστακτη» ομάδα: «Κατέφυγα στο να στέκομαι πάνω στον καναπέ και να κουνάω ένα κόκκινο μαντίλι για να τραβήξω την προσοχή».
Πηγή φωτογραφιών: Getty Images
